Hơn nữa, tăng trưởng xuất khẩu các mặt hàng sản xuất chế tạo của Việt Nam trong những thập kỷ gần đây là vô cùng ấn tượng, thậm chí còn làm lu mờ sự tăng trưởng của Trung Quốc trong giai đoạn 2000-2009.

Đáng chú ý là sự tăng trưởng của hoạt động sản xuất chế tạo giá trị gia tăng (MVA) tại Việt Nam tăng từ 5,8 tỷ USD trong năm 2000 lên 15,4 tỷ USD vào năm 2009 nhờ mối liên kết mạnh mẽ giữa công nghiệp hóa và phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ rõ những hạn chế, nhất là mô hình thương mại của Việt Nam vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu và công nghệ nội địa còn hạn chế.

Theo ông Wilfried Luekenhorst, Giám đốc điều hành của UNIDO, năng lực cạnh tranh công nghiệp không nên hoàn toàn phụ thuộc vào trữ lượng tài nguyên quốc gia và lĩnh vực chế tạo với công nghệ thấp bởi điều này dễ tạo ra những tổn thương trong cạnh tranh (đặc biệt là với Trung Quốc).

Tín hiệu tốt cho Việt Nam đó là các hoạt động xuất khẩu chiếm lĩnh trong lĩnh vực này cần dựa vào những sản phẩm từ nguồn tài nguyên tái tạo. Ở cấp độ nhóm sản phẩm, việc cơ khí hóa quá trình canh tác, kết hợp với tăng trưởng xuất khẩu là mô hình thích hợp nhất cho phát triển nông nghiệp ở Việt Nam.

Chuyên gia này cũng cho rằng, việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài vẫn phải là nền tảng phát triển lĩnh vực sản xuất chế tạo với công nghệ cao ở Việt Nam, vì cách này sẽ đem lại những cơ hội liên kết với các chuỗi giá trị và giúp nắm bắt được những lợi ích công nghệ lan tỏa.

Đặc biệt, cần coi công nghiệp hóa là cốt lõi trong tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Điều này phù hợp với các bằng chứng thực nghiệm và lịch sử cho thấy rằng một nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng cần có ngành công nghiệp mạnh mẽ. Thúc đẩy lĩnh vực sản xuất chế tạo càng có ý  nghĩa quan trọng trong việc tạo thêm của cải và việc làm trong tương lai.

Báo cáo cạnh tranh công nghiệp Việt Nam 2011 cũng đưa ra những khuyến nghị với Chính phủ Việt Nam, trong đó tập trung vào năm lĩnh vực then chốt mà Việt Nam cần triển khai gồm: tái hoạch định các chính sách và chiến lược công nghiệp; đa dạng hóa các ngành công nghiệp với các sản phẩm có giá trị gia tăng cao; phát triển nguồn nhân lực cho khu vực công nghiệp chế tạo; phát triển công nghệ và thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài có chất lương cho hoạt động sản xuất...

Ngoài ra, việc thay đổi cơ cấu theo hướng phát triển các lĩnh vực thâm dụng công nghệ mang tính chiến lược có thể đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa và cung cấp nền tảng cần thiết cho tăng trưởng bền vững.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Lê Dương Quang cũng khẳng định, báo cáo cạnh tranh công nghiệp 2011 đã nêu bật được hai vấn đề lớn mà các nhà hoạch định chính sách rất quan tâm, đó là sự đánh giá vai trò của tự do hóa thương mại trong những năm gần đây đối với việc tái cấu trúc cơ cấu kinh tế và sự cần thiết của việc tái hoạch định các chính sách, chiến lược công nghiệp có tính ưu tiên quốc gia.

Đây sẽ là một tài liệu hữu ích, có thể hỗ trợ các nhà quản lý hoạch định các chính sách công nghiệp và thương mại có khả năng đáp ứng các yêu cầu thực tế trong giai đoạn mới của tiến trình phát triển công nghiệp ở Việt Nam.

Báo cáo cạnh tranh công nghiệp 2011 là sản phẩm hợp tác giữa Bộ Công Thương và UNIDO trong khuôn khổ chương trình "Xây dựng năng lực quốc gia trong chẩn đoán công nghiệp vâ phân tích cạnh tranh thương mại."

Báo cáo được xây dựng trong hai năm, từ 2009-2011, với mục đích nhằm tăng cường năng lực quốc gia để theo dõi và phân tích xu hướng kinh tế ở các cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu, đặc biệt tập trung vào nội dung khả năng cạnh tranh thương mại và công nghiệp của Việt Nam./.