Chính trong môi trường văn hóa mà mỗi cán bộ, chiến sĩ, bằng hoạt động thực tiễn xã hội, tiếp nhận các giá trị văn hóa quân đội để phát triển, hoàn thiện phẩm chất, nhân cách. Thực tế cho thấy, môi trường văn hóa quân đội tốt đẹp, lành mạnh sẽ là nhân tố thuận lợi để giáo dục, bồi dưỡng, phát triển nhân cách người quân nhân cách mạng, xây đắp nên tình đồng chí, đồng đội cao cả; vừa tạo ra động lực động viên, thúc đẩy cán bộ, chiến sĩ rèn luyện, phấn đấu vươn lên, khắc phục mọi khó khăn; đồng thời, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Môi trường văn hóa trong sạch, lành mạnh là bức tường thành vững chắc vô hiệu hóa sự tấn công của những yếu tố phản văn hóa, bảo vệ “trận địa” tư tưởng văn hóa của Đảng trong môi trường quân đội.

Nhận thức rõ vị trí, vai trò của việc xây dựng môi trường văn hóa trong quân đội, những năm qua, quán triệt và thực hiện Chỉ thị số 143/CT, ngày 12-5-1992, của Tổng cục Chính trị, về Tiến hành cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa trong các đơn vị quân đội; Hướng dẫn số 934/HD-TCCT, ngày 15-11-2000, của Tổng cục Chính trị, “Về việc đẩy mạnh cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa trong quân đội, thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; Chỉ thị số 855-CT/QUTW, ngày 12-8-2019, của Thường vụ Quân ủy Trung ương, về đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28-12-2021, của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới; Nghị quyết số 11-NQ/TU, ngày 9-3-2018, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh, “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”; việc xây dựng môi trường văn hóa trong các đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Ninh đã thường xuyên được coi trọng và trở thành nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh vững mạnh về chính trị. Cấp ủy, chỉ huy các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng môi trường văn hóa trong LLVT tỉnh đạt kết quả tốt, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội. Trong đó nổi bật như:

Một là, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn việc xây dựng môi trường văn hóa trong LLVT tỉnh đi vào nề nếp, đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội.

Việc xây dựng môi trường văn hóa trong LLVT tỉnh đã gắn kết chặt chẽ với thực hiện chủ đề công tác hằng năm của tỉnh và cam kết thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử “Nụ cười Hạ Long”. Đồng thời, bám sát yêu cầu xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị “Mẫu mực tiêu biểu”, nâng cao nhận thức chính trị, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, văn hóa cho cán bộ, chiến sĩ. Việc học tập, quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản của trên về lĩnh vực tư tưởng, văn hóa được triển khai đồng bộ với thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI, XII), về đẩy mạnh xây dựng, chính đốn Đảng và Kết luận số 01-KL/TW, của Bộ Chính trị, về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, của Bộ Chính trị, về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị đã phát huy vai trò trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nội dung, biện pháp tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ về tình hình nhiệm vụ, âm mưu, thủ đoạn hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; quản lý chặt chẽ chính trị nội bộ, không để bị động bất ngờ về tư tưởng; đấu tranh có hiệu quả chống lại các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch. Ban Chỉ đạo 35 Đảng ủy Quân sự tỉnh, Lực lượng 47 các cấp trong Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh tích cực tham gia đấu tranh phòng chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa. Qua đó, tạo được môi trường văn hóa lành mạnh, giàu tính giáo dục vì mục tiêu xây dựng con người mới trong quân đội; đẩy mạnh phong trào tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, thực hiện nếp sống chính quy góp phần làm sáng tỏ thêm truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” của quân và dân vùng mỏ anh hùng.

Hai là, việc xây dựng phong trào và phát huy vai trò của cán bộ, chiến sĩ phấn đấu, rèn luyện theo tiêu chuẩn con người mới Việt Nam trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình cách mạng hiện nay được triển khai sâu rộng, hiệu quả.

Các cơ quan, đơn vị đã duy trì nề nếp chế độ giao ban công tác tư tưởng, chế độ sinh hoạt ngày chính trị văn hóa tinh thần và đối thoại dân chủ hằng tháng, kịp thời tuyên truyền, định hướng tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ và trao đổi, giải đáp băn khoăn, tạo niềm tin cho cán bộ, chiến sĩ, xây dựng mối đoàn kết, gắn bó, tạo không khí dân chủ, cởi mở, thân thiện trong cơ quan, đơn vị, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển và hoàn thiện nhân cách người quân nhân cách mạng. Việc duy trì nề nếp, hiệu quả việc theo dõi “Sổ hồng” ghi việc làm tốt, “Sổ nâu” ghi việc làm chưa tốt của cán bộ, đảng viên được công khai trước chi bộ hằng tháng đã cổ vũ, biểu dương cái tốt, cái đẹp, phê phán và lên án cái xấu, cái lạc hậu trong cơ quan, đơn vị.

Đặc biệt, từ năm 2020 đến 2022, khi dịch COVID-19 bùng phát, LLVT tỉnh đã phát huy vai trò xung kích, nòng cốt trực tiếp trên tuyến đầu phòng chống dịch bệnh. Hình ảnh những cán bộ, chiến sĩ quên ăn quên ngủ, di chuyển những quãng đường xa trong trang phục chống dịch tập trung tiếp nhận người cách ly; hình ảnh những người lính nơi biên giới, tăng cường kiểm soát phòng dịch ngay cả những đêm đông giá rét, những ngày hè đổ lửa... khiến nhiều người không khỏi xúc động và cảm phục. Các đơn vị quân đội trong LLVT tỉnh đã luôn chủ động, thể hiện xuất sắc vai trò xung kích, nòng cốt đi đầu trong ứng phó sự cố, thiên tai, góp phần giảm thiểu thiệt hại, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho nhân dân.

Hội Phụ nữ Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cũng triển khai thực hiện nhiều mô hình hiệu quả gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, như: Phụ nữ Bộ Chỉ huy quân sựtỉnh giao tiếp, ứng xử văn minh; ca trực kiểu mẫu; xây dựng phụ nữ Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Ninh “4 tốt”; cán bộ, hội viên phụ nữ miệng nói lời hay, tay làm việc tốt; nuôi lợn đất; chia sẻ yêu thương;... góp phần tạo động lực để mỗi chị em vươn lên, hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn, xây dựng gia đình hạnh phúc, khẳng định phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ.

Đoàn viên thanh niên đã phát huy tốt vai trò xung kích “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên” với các phong trào hành động tiêu biểu như: “Vượt nắng, thắng mưa, say sưa luyện tập”, “Huấn luyện giỏi, sẵn sàng chiến đấu cao”, “Đoàn kết, sáng tạo, kỷ cương, an toàn, quyết thắng”, “Sỹ quan trẻ - Nêu gương, tình thương, kỷ cương, trách nhiệm”. Các chương trình mang dấu ấn của tuổi trẻ LLVT tỉnh như: “Tuổi trẻ xung kích, tình nguyện, thi đua học tập rèn luyện và lập nghiệp, xây dựng Đoàn vững mạnh, góp phần xây dựng tỉnh Quảng Ninh trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại”, “Tuổi trẻ với mùa xuân biên giới”, “Xuân biên cương, hải đảo - Tết thắm tình quân dân”, “Tháng 3 biên giới”, “Thanh niên tình nguyện xây dựng nông thôn mới”, “Chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau” với nhiều hình thức hoạt động phong phú, sinh động, mang lại hiệu quả thiết thực.

Ba là, tập trung huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để xây dựng và phát huy hệ thống các thiết chế văn hóa

Những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu, sự phối hợp, giúp đỡ của các ban, sở, ngành, đoàn thể của tỉnh, mô hình xây dựng doanh trại chính quy, xanh, sạch, đẹp được quan tâm đầu tư và nhân rộng. Tỉnh đã đầu tư trên 415 tỷ đồng để xây mới, nâng cấp Sở Chỉ huy, nhà làm việc cơ quan và hội trường Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh; doanh trại Ban Chỉ huy quân sự 13 huyện, thị xã, thành phố được quan tâm xây mới, nâng cấp; hệ thống biển bảng chính quy, pa-nô, áp-phích tuyên truyền cổ động, bồn hoa, cây cảnh được quan tâm đầu tư xây dựng, chỉnh trang, tạo cảnh quan, môi trường chính quy, thống nhất, sạch đẹp. Hệ thống thiết chế văn hóa gồm nhà truyền thống, thư viện, phòng Hồ Chí Minh, phòng đọc, hoạt động sách báo, tủ sách pháp luật của đơn vị luôn được duy trì thành nề nếp. Việc bảo đảm sách báo, phim ảnh, phát thanh, truyền hình, thông tin nội bộ luôn được quan tâm bảo đảm đầy đủ, đáp ứng nhu cầu của cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị theo đúng quy định tại Thông tư 138 của Bộ Quốc phòng “Quy định chế độ, định mức, tiêu chuẩn đời sống văn hóa, tinh thần trong Quân đội nhân dân Việt Nam”.

Bốn là, hoạt động phối hợp với cấp ủy, chính quyền, các tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội của địa phương trong tổ chức thực hiện Cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa của đơn vị gắn với Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở địa phương được triển khai sâu rộng, hiệu quả.

Thường xuyên quán triệt thực hiện nghiêm Nghị định số 03/NĐ-CP, ngày 5-9-2019, của Chính phủ, về công tác phối hợp giữa Quân đội và Công an; Quy định 213-QĐ/TW, ngày 2-1-2020, của Bộ Chính trị, Về quy định trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú,... trên cơ sở chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên nắm chắc tình hình địa bàn, phối hợp hoạt động, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh thường xuyên quan tâm, tổ chức thực hiện có hiệu quả phong trào xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời để mỗi cán bộ, chiến sĩ luôn tự hoàn thiện mình, cải tiến và nâng cao hiệu suất công việc của bản thân theo phương châm “Làm việc theo chức trách, nêu gương trong hành động” và phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, “Khỏe để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” trong các cơ quan, đơn vị.

Hằng năm, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh và các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác tập huấn cán bộ, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng; tổ chức huấn luyện theo kế hoạch, đạt kết quả cao. Phối hợp với các huyện, thị, thành ủy tổ chức bồi dưỡng nhận thức về đảng cho công dân nhập ngũ. Phối hợp với các cơ sở dạy nghề, tổ chức đào tạo nghề cho quân nhân sau khi xuất ngũ nhằm góp phần giải quyết việc làm, bảo đảm kinh tế cho bộ đội sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Phối hợp chặt chẽ với Tỉnh đoàn Quảng Ninh tổ chức các lớp học kỳ quân đội cho các cháu học sinh vào dịp hè hằng năm, bảo đảm an toàn, ý nghĩa.

Các gia đình quân nhân tích cực xây dựng gia đình văn hóa ở khu dân cư, chấp hành nghiêm các quy định, hương ước, quy ước tại địa phương nơi cư trú... gắn với thực hiện phong trào thi đua “Cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh thi đua thực hiện văn hóa công sở, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; phong trào thi đua “Lực lượng vũ trang chung sức xây dựng nông thôn mới”,... Thường xuyên duy trì tốt hoạt động uống nước nhớ nguồn, đền ơn, đáp nghĩa, xây nhà tình nghĩa, nhà đồng đội, nhà cho hộ nghèo, bảo đảm chất lượng, hiệu quả. Làm tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương, lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện tốt công tác chính sách hậu phương quân đội.

Có thể khẳng định, việc xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong các đơn vị LLVT tỉnh đã làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức, tình cảm và nâng tầm cảm thụ về văn hóa của cán bộ, chiến sĩ. Các mối quan hệ trong đơn vị được xử lý hài hòa, trong sáng, đúng quy định của Quân đội, phù hợp với thuần phong, mỹ tục, luôn thấm đượm tình đồng chí, đồng đội, gắn kết chặt chẽ cá nhân với tập thể, giữa bộ đội với nhân dân, giữa đơn vị với địa phương; Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đã thực sự trở thành “trường học lớn”, mái nhà chung cho mỗi cán bộ, chiến sĩ học tập, rèn luyện, phấn đấu, tu dưỡng hoàn thiện bản thân, là điểm sáng về xây dựng môi trường văn hóa quân sự trên địa bàn; qua đó góp phần cùng với nhân dân các dân tộc trong tỉnh xây dựng, củng cố quốc phòng - an ninh ngày càng vững chắc, góp phần giữ gìn và phát huy bền vững bản sắc văn hóa, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, xây dựng con người Quảng Ninh “Năng động - Sáng tạo - Hào sảng - Lành mạnh - Văn minh - Thân thiện”.

Trong những năm tới, trên địa bàn tỉnh, kinh tế tiếp tục phát triển tốt, chính trị ổn định, quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường tạo thuận lợi cho công tác quốc phòng, quân sự địa phương. Tuy nhiên, tình hình thế giới, khu vực, trong nước và trên địa bàn tỉnh dự báo còn đang tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường; những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống; các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện “Diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đặc biệt, trước những tác động từ mặt trái của kinh tế thị trường trong xu thế hội nhập và sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các biểu hiện phản giá trị văn hóa đang hằng ngày, hàng giờ tác động, thẩm lậu vào trong môi trường văn hóa quân sự, không chỉ làm cho một số cán bộ, chiến sĩ nhạt phai mục tiêu, lý tưởng, xa rời đạo đức cách mạng, mà còn làm suy giảm uy tín, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân, ảnh hưởng không tốt tới hiệu quả xây dựng môi trường văn hóa ở các đơn vị cơ sở trong quân đội.

Để xây dựng môi trường văn hóa quân đội góp phần tích cực xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, các đơn vị LLVT tỉnh Quảng Ninh cần thực hiện tốt một số giải pháp trọng tâm sau đây:

Một là,  tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy, phát huy vai trò của cơ quan chính trị các cấp trong xây dựng môi trường văn hóa trong đơn vị.

Từ thực tiễn xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan, đơn vị LLVT tỉnh những năm qua cho thấy, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy là yếu tố quyết định bảo đảm cho nhiệm vụ này đạt mục đích, yêu cầu đề ra, góp phần làm lành mạnh hóa đời sống tinh thần của bộ đội; xây dựng môi trường văn hóa chính là giải pháp có hiệu quả nhằm cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu và xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Để làm được điều đó, hằng năm, cấp ủy các cấp cần xác định rõ mục tiêu, chủ trương, biện pháp lãnh đạo, xây dựng chương trình hành động sát đặc điểm, tình hình đơn vị. Trong đó, cần kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng môi trường văn hóa với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XIII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; Nghị quyết số 847, của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới; Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; đồng thời, gắn kết với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở địa phương để tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã xác định. Trong triển khai, các đơn vị cần coi trọng gắn kết giữa thực hiện các chuẩn mực con người Việt Nam mới, thực hiện “Bộ tiêu chí Người Quảng Ninh” trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; xây dựng “Đơn vị văn hóa” với đẩy mạnh phong trào “Thi đua quyết thắng” hằng năm và xây dựng điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”; giữa bồi dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị với xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần, cảnh quan môi trường, nếp sống chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị, làm cho các nhân tố chính trị, tư tưởng bắt rễ sâu hơn, vững chắc hơn trong mọi hoạt động của bộ đội. Đặc biệt là, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm Kế hoạch số 1349/KH-CT, ngày 15-8-2022, của Tổng cục Chính trị, Về thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 trong Quân đội nhân dân Việt Nam với chủ trương phát triển văn hóa Quân đội nhân dân Việt Nam để xây dựng phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện những đơn vị làm tốt, mô hình hiệu quả để phát huy và nhân rộng; chấn chỉnh kịp thời những nơi làm chưa tốt, những biểu hiện hình thức, hiệu quả thấp; đồng thời, phê phán những nhận thức lệch lạc, thiếu trách nhiệm trong xây dựng môi trường văn hóa.

Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội.

Với quan điểm, con người văn hóa là nhân tố cốt lõi của môi trường văn hóa trong quân đội, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cần tiếp tục quan tâm xây dựng tập thể quân nhân vững mạnh. Thông qua công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ không ngừng nâng cao phẩm chất, đạo đức lối sống, bồi dưỡng tình đồng chí, đồng đội, tình quân - dân, rèn luyện ý thức chấp hành kỷ luật quân đội, pháp luật của Nhà nước. Các quân nhân trong các đơn vị LLVT tỉnh cũng là những tế bào quan trọng trong cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, những quân nhân sau khi xuất ngũ về địa phương sẽ liên tục trở thành nguồn nhân lực bổ sung cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội tại các địa phương trong tỉnh. Do đó, chúng ta phải tuyên truyền, giáo dục để bộ đội thấy rằng, việc xây dựng môi trường văn hóa tạo cho mỗi quân nhân rèn luyện tính kỷ luật, tự giác, nghiêm minh vừa là một nhiệm vụ quan trọng, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, vừa là góp phần khơi dậy, bồi dưỡng và phát huy các giá trị văn hóa con người mới xã hội chủ nghĩa, góp phần tạo động lực và nguồn lực quan trọng cho quá trình phát triển của tỉnh. Đồng thời, tăng cường công tác giáo dục chính trị, bồi dưỡng lý luận cho cán bộ, chiến sĩ, kiên quyết đấu tranh với những tư tưởng lệch lạc, sai trái, hướng mọi hoạt động giáo dục ở đơn vị vào việc “xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, lối sống có văn hóa, quan hệ hài hòa trong gia đình, cộng đồng và xã hội”.

Mặt khác, trong bối cảnh phức tạp hiện nay, nhất là sự “xâm lăng văn hóa”, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, thì việc xây dựng môi trường văn hóa còn là một bộ phận không thể tách rời cuộc đấu tranh giai cấp dưới hình thức mới, trong điều kiện mới. Do đó, trọng tâm giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ không chỉ có lối sống văn hóa lành mạnh, đạo đức cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, mà còn phải nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp của người quân nhân cách mạng. Thông qua xây dựng môi trường văn hóa, tạo phong trào tự giác rèn luyện của mọi quân nhân theo những chuẩn mực văn hóa, không ngừng củng cố mối quan hệ tốt đẹp, lành mạnh, hành vi ứng xử có văn hóa trong đơn vị, giải quyết mối quan hệ cấp trên, cấp dưới, đồng chí, đồng đội, giữa đơn vị với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân. Trên cơ sở nhận thức đúng, đề cao vai trò, trách nhiệm của mỗi tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc “xây” gắn liền với “chống”, nói đi đôi với làm; khắc phục triệt để mọi biểu hiện lệch lạc về nhận thức, tư tưởng, làm không đến nơi đến chốn, hiệu quả thấp. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì phải gương mẫu, đi đầu trong rèn luyện, phấn đấu theo các chuẩn mực về lối sống văn hóa, thực sự là tấm gương để chiến sĩ noi theo, bảo đảm cho mỗi đơn vị trong LLVT tỉnh là một “đơn vị văn hóa”, góp phần hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

 Trong điều kiện khoa học - kỹ thuật phát triển, thông tin bùng nổ như hiện nay, cùng với việc coi trọng tận dụng tối ưu mọi khả năng, phương tiện có trong đơn vị để nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần đặc biệt quan tâm bảo đảm tính định hướng, tính chiến đấu của các hoạt động văn hóa, góp phần nâng cao sức đề kháng và khả năng miễn dịch cho bộ đội trong quá trình hưởng thụ và sáng tạo văn hóa tại đơn vị. Tăng cường công tác giáo dục, nâng cao năng lực, bản lĩnh, tinh thần cảnh giác cách mạng, phòng, chống có hiệu quả chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Phát huy vai trò của Ban Chỉ đạo 35, Lực lượng 47 các cấp trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; tích cực kiểm tra, quản lý chặt các kênh thông tin, truyền tải văn hóa của đơn vị; thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, tạo sân chơi lành mạnh cho cán bộ, chiến sĩ.

Ba là, chăm lo xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp, lành mạnh trong đơn vị 

Để xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp, lành mạnh, cần xây dựng bầu không khí dân chủ, cởi mở, sự đoàn kết, thống nhất, tin tưởng lẫn nhau; nghiên cứu xây dựng, bổ sung, hoàn thiện hệ thống các quy chế, quy định trong thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở; phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng trong tham gia xây dựng tổ chức Đảng, tăng cường hiệu lực người chỉ huy các cấp. Trong chỉ đạo thực tiễn, xác định đúng tính chất của mối quan hệ, có biện pháp tác động đúng đắn, phù hợp để xây dựng các mối quan hệ văn hóa lành mạnh. Tích cực hóa các quan hệ văn hóa quân sự bằng nhiều biện pháp cụ thể, như: Tọa đàm dân chủ, giao lưu văn hóa, hoạt động liên kết giữa bộ đội với nhân dân địa phương, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, cách mạng, những nét văn hóa tiêu biểu của các dân tộc tỉnh Quảng Ninh, truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” của quân và dân vùng mỏ. Trong công tác quản lý, chỉ huy cần khắc phục biểu hiện quan liêu, mệnh lệnh, cửa quyền, phân biệt cấp trên với cấp dưới, cán bộ với chiến sĩ, chiến sĩ cũ với chiến sĩ mới; chủ động đấu tranh khắc phục hiện tượng “trung bình chủ nghĩa” trong sinh hoạt, công tác của cán bộ, chiến sĩ và tư tưởng “quan liêu, độc đoán, gia trưởng” trong lãnh đạo, chỉ huy đơn vị...

Bốn là, thường xuyên chăm lo xây dựng cảnh quan môi trường đơn vị sáng, xanh, sạch, đẹp

Cảnh quan môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp thể hiện tính kỷ luật, tình yêu lao động, bảo vệ môi trường thiên nhiên trong phát triển bền vững của mỗi cán bộ, chiến sĩ. Do vậy, việc xây dựng và bảo vệ cảnh quan môi trường cần được coi là một trong những nội dung quan trọng của công tác xây dựng môi trường văn hóa trong quân đội. Thường xuyên động viên mọi quân nhân trong đơn vị tích cực tham gia đóng góp trí tuệ, sức lực vào quá trình xây dựng và bảo vệ cảnh quan môi trường của đơn vị cũng như tích cực tham gia các phong trào bảo vệ môi trường do địa phương phát động.

Năm là, tích cực đổi mới, đa dạng hóa các hình thức hoạt động văn hóa, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, các thiết chế văn hóa trong xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú

Trên cơ sở kế hoạch đã xác định, các cơ quan, đơn vị cần cụ thể hóa bằng những hoạt động văn hóa phong phú, lành mạnh, phù hợp với sự phát triển của đời sống văn hóa xã hội, đặc thù của Quân đội và thị hiếu của bộ đội. Đồng thời, phải thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức hoạt động văn hóa nhằm thu hút sự tham gia đông đảo của cán bộ, chiến sĩ, góp phần xây dựng môi trường và đời sống văn hóa trong đơn vị. Trong tổ chức thực hiện, cần phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, nhất là đoàn viên, thanh niên, góp phần giữ vững và phát huy môi trường văn hóa lành mạnh, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giảm thiểu vụ việc vi phạm kỷ luật. Cùng với đó, cần tiếp tục củng cố, nâng cao hiệu quả của các thiết chế văn hóa; kết hợp “trên, dưới cùng lo”, bảo đảm tốt tiêu chuẩn đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội. Chủ động sáng tạo ra các hình thức hoạt động mới theo phương châm: Ngắn gọn, nhỏ lẻ, linh hoạt, kịp thời, phù hợp với điều kiện, khả năng nhằm đáp ứng nhu cầu đời sống văn hóa, tinh thần ngày càng cao của bộ đội. Ngoài ra, cần điều chỉnh những hoạt động văn hóa không còn phù hợp, gây tốn kém, lãng phí; khắc phục bệnh phô trương, hình thức.

Sáu là, thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể chính trị - xã hội địa phương đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hóa trong LLVT tỉnh gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của địa phương

Quân đội là một bộ phận của xã hội. Việc xây dựng môi trường văn hóa trong Quân đội đương nhiên không thể tách rời phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở địa phương. Vấn đề đặt ra là sự kết hợp đó cần phải được thực hiện thường xuyên, chặt chẽ và phù hợp với đặc thù hoạt động của Quân đội và đặc điểm, tình hình địa phương, nhằm đưa văn hóa Đảng đến với mỗi cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, làm lành mạnh hóa các quan hệ trong đơn vị và địa phương. Theo đó, trong quá trình thực hiện, các đơn vị trong LLVT tỉnh cần tiếp tục chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương nơi đóng quân, tổ chức các hoạt động tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực văn hóa tại địa phương bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng,… góp phần ngăn chặn, đẩy lùi những hủ tục, tệ nạn xã hội, xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn đóng quân. Đồng thời, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, tính chủ động, sáng tạo của từng đơn vị và mọi cán bộ, chiến sĩ nhằm tạo sự chuyển biến tích cực, có chiều sâu trong đời sống văn hóa, tinh thần; làm cho các nhân tố chính trị, tư tưởng bắt rễ sâu hơn, vững chắc hơn trong mọi hoạt động của bộ đội. Phấn đấu mỗi quân nhân là một chiến sĩ văn hóa, mỗi gia đình quân nhân là một gia đình văn hóa, khu tập thể quân nhân trở thành khu tập thể văn hóa. Các đơn vị trong LLVT tỉnh thực sự là điểm sáng văn hóa trên địa bàn đóng quân, nhân tố tích cực cùng toàn dân thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tại địa phương; tích cực góp phần cùng cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh khơi dậy và phát huy các giá trị văn hóa, con người, tạo động lực và nguồn lực quan trọng cho phát triển nhanh, bền vững./.