Hoạt động khoa học góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác tham mưu chiến lược của các cơ quan Đảng Trung ương

Một là, hoạt động khoa học phục vụ trực tiếp nhiệm vụ tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Kết quả hoạt động khoa học của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương (gọi tắt là Hội đồng) bảo đảm giá trị thực tiễn thiết thực: Ứng dụng vào việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; xây dựng các đề án trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định; triển khai thực hiện nghị quyết của Đảng trên các lĩnh vực; đổi mới nội dung, phương thức công tác tham mưu; đổi mới hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của các cơ quan Đảng Trung ương…

Hai là, Hội đồng thực hiện có hiệu quả một số nhiệm vụ khoa học có tính liên ban. Nhằm tập hợp, phát huy trí tuệ của các ban, cơ quan Đảng Trung ương đối với những vấn đề lớn, có tầm chiến lược, Hội đồng triển khai thực hiện loại hình nhiệm vụ khoa học liên các ban, cơ quan Đảng Trung ương, như Đề án độc lập “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn góp phần chuẩn bị và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng”⁽³⁾ và Đề tài “Định hướng phát triển bền vững, sáng tạo, bao trùm phù hợp với điều kiện Việt Nam”. Kết quả nghiên cứu được đánh giá cao (gồm: 8 báo cáo tư vấn gửi Bộ Chính trị, Ban Bí thư; 29 bài báo khoa học; 5 cuốn sách có giá trị). Hội đồng cũng đang triển khai các đề tài trọng điểm giai đoạn 2022 - 2024 về “Công tác tham mưu của các cơ quan Đảng Trung ương qua 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước”⁽⁴⁾ nhằm góp phần phục vụ trực tiếp cho yêu cầu đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu chiến lược của các ban, cơ quan Đảng Trung ương trong giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; góp phần cung cấp cơ sở lý luận, thực tiễn phục vụ chuẩn bị xây dựng dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Ba là, Hội đồng phát huy tốt vai trò đầu mối kết nối, phối hợp, tập hợp đội ngũ cán bộ các cơ quan Đảng Trung ương tham gia hoạt động khoa học. Với các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học được triển khai, đã thu hút hơn 1.800 lượt cán bộ tham gia nghiên cứu. Trong đó, 63% cán bộ đang công tác tại các ban, cơ quan Đảng Trung ương; 34% cán bộ đang công tác tại các cơ quan bộ, ngành, viện nghiên cứu, trường đại học; 3% cán bộ đang công tác tại các cơ quan Đảng ở địa phương. So với tổng số cán bộ làm công tác nghiên cứu, tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương (ước tính hơn 3.000 người), số cán bộ tham gia nghiên cứu các nhiệm vụ khoa học do Hội đồng quản lý chiếm tỷ lệ 37% (cứ 10 cán bộ làm công tác tham mưu tại các cơ quan Đảng Trung ương, có 4 đồng chí tham gia các nhiệm vụ khoa học).

Trong số các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học triển khai, có 33% nhiệm vụ do các đồng chí lãnh đạo các ban, cơ quan Đảng Trung ương làm chủ nhiệm; 50% nhiệm vụ do các đồng chí lãnh đạo cấp vụ làm chủ nhiệm; 17% nhiệm vụ do cán bộ cấp phòng và chuyên viên làm chủ nhiệm. Hầu hết các ban, cơ quan Đảng Trung ương đều đưa hoạt động khoa học là một tiêu chí đánh giá, quy hoạch, bổ nhiệm, nâng ngạch, luân chuyển cán bộ, bình xét thi đua khen thưởng... Một số cơ quan Đảng Trung ương khi xây dựng các đề án, báo cáo trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã tổ chức lấy ý kiến góp ý, tư vấn của hội đồng khoa học, góp phần tăng tính khoa học, tính thực tiễn, khách quan của các đề án, báo cáo⁽⁵⁾. Nhiều mô hình mới, kinh nghiệm hay trong hoạt động khoa học được hình thành, hoạt động ngày càng hiệu quả⁽⁶⁾.

Bốn là, Hội đồng góp phần đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ của các ban, cơ quan Đảng Trung ương. Thông qua các hoạt động khoa học, trình độ đội ngũ cán bộ được từng bước nâng lên. Hội đồng đã phối hợp chặt chẽ với các hội đồng cơ sở coi trọng bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp nghiên cứu khoa học cho cán bộ, nhất là về tư duy, phương pháp làm việc khoa học, cập nhật các kiến thức, kỹ năng mới; mạnh dạn giao cho cán bộ trẻ thực hiện các đề án, chuyên đề khoa học…, qua đó góp phần đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của các ban, cơ quan Đảng Trung ương.

Năm là, Hội đồng đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động hội thảo, tọa đàm chuyên gia, thông tin chuyên đề, khảo sát, hợp tác khoa học. Hội đồng đã chủ trì, phối hợp với các hội đồng khoa học cơ sở tổ chức nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm, thông tin khoa học có chất lượng⁽⁷⁾. Bản Thông tin khoa học của Hội đồng (phát hành 2 tháng/số) không ngừng được đổi mới, nâng cao chất lượng… Hội đồng phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản Báo cáo khoa học thường niên hằng năm, chọn lọc, tập hợp các công trình nghiên cứu khoa học tiêu biểu của Hội đồng và các hội đồng cơ sở. Hội đồng cũng phối hợp với các ban, bộ, ngành, đoàn thể, các tỉnh ủy, thành ủy về một số vấn đề liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao chất lượng tham mưu của các ban, cơ quan Đảng tại các tỉnh ủy, thành ủy. Với sự phối hợp của Hội đồng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông đã ban hành chỉ thị và thành lập Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Tỉnh ủy…

Dấu ấn hoạt động khoa học phục vụ công tác tham mưu chiến lược trên lĩnh vực công tác tuyên giáo của Đảng

Lĩnh vực công tác tuyên giáo của Đảng là lĩnh vực rất rộng, khó, nhạy cảm, gắn liền với công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức. Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Thường trực Ban Bí thư và đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương về yêu cầu công tác tuyên giáo phải “đi trước mở đường, đi cùng thực hiện, đi sau tổng kết”, Hội đồng đặc biệt coi trọng, ưu tiên phối hợp hoạt động khoa học phục vụ nhiệm vụ tham mưu chiến lược của Ban Tuyên giáo Trung ương

Những năm gần đây và năm 2022, Hội đồng giao thực hiện 18 nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trên lĩnh vực công tác tuyên giáo. Nhiều nhiệm vụ lớn, có tầm chiến lược, như: Đề tài “Cơ sở lý luận, thực tiễn và định hướng Chiến lược công tác tuyên giáo đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” trực tiếp phục vụ việc xây dựng Chiến lược công tác tuyên giáo của Đảng; Đề tài “Đổi mới công tác thông tin đối ngoại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới” trực tiếp phục vụ việc xây dựng Chiến lược công tác thông tin đối ngoại; Đề tài “Công tác tham mưu của các cơ quan Đảng Trung ương trên lĩnh vực tuyên giáo qua 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới - Thực trạng, vấn đề đặt ra và giải pháp”;… Các đề tài, nhiệm vụ khoa học góp phần đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên giáo của Đảng…

Nhiều đề tài nghiên cứu khoa học phục vụ thiết thực nhiệm vụ tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các văn kiện trên lĩnh vực công tác tuyên giáo, như: Đề tài “Giải pháp thúc đẩy đổi mới sáng tạo của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu tình hình mới” phục vụ tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng đề án trình Hội nghị Trung ương 7 khóa XIII; Đề tài “Giáo dục, đào tạo Việt Nam trong bối cảnh đại dịch COVID-19 - Vấn đề đặt ra và giải pháp thích ứng” phục vụ tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4-11-2013, của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI, “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Đề tài “Xây dựng gia đình Việt Nam trong bối cảnh mới” phục vụ tham mưu Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 06-CT/TW, ngày 4-11-2021, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới”; Đề tài “Định hướng phát triển thể dục, thể thao đến năm 2030” phục vụ tham mưu Ban Bí thư ban hành chỉ thị mới về phát triển thể dục, thể thao; Đề án “Kiện toàn tổ chức bộ máy hệ thống tuyên giáo theo hướng tinh gọn, hiệu quả” phục vụ tham mưu Ban Bí thư về việc kiện toàn tổ chức bộ máy trong hệ thống tuyên giáo của Đảng từ Trung ương đến cơ sở; Đề án “Sửa đổi, bổ sung quy định bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luận cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí, xuất bản” phục vụ Ban Bí thư ban hành các quy định mới về bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí, xuất bản…

Thường trực Hội đồng tham gia các bộ phận chuẩn bị, tư vấn hoặc được mời đồng chủ trì nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm khoa học do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức, như: Tọa đàm chuyên gia “Đổi mới việc xây dựng, ban hành, sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư”; Tọa đàm chuyên gia về “Bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế tác động đến công tác tuyên giáo đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; Hội thảo quốc gia “Hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới”;…

Hoạt động khoa học phục vụ công tác tham mưu chiến lược của Ban Tuyên giáo Trung ương ngày càng có hiệu quả thiết thực. Lãnh đạo ban, nhất là đồng chí Trưởng Ban, đồng chí Phó Trưởng Ban thường trực đặc biệt quan tâm và đặt yêu cầu không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng tham mưu và chất lượng đội ngũ cán bộ Ban Tuyên giáo Trung ương. Giao nhiệm vụ hoạt động của Hội đồng trong thời gian tới, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh, cần chú trọng việc định hướng nội dung hoạt động trong từng năm và cả nhiệm kỳ, có tầm nhìn đến năm 2030, năm 2045. Hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định quản lý khoa học để nâng cao chất lượng nghiên cứu của các đề tài, đề án. Cần tăng cường công tác phối hợp trong nghiên cứu khoa học để phát huy cao nhất trí tuệ của đội ngũ các nhà khoa học, các cơ quan khoa học đóng góp thiết thực vào quá trình tham mưu hoạch định, tổ chức thực hiện và giám sát việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng trong giai đoạn mới.

Định hướng hoạt động khoa học phục vụ công tác tham mưu chiến lược trên lĩnh vực tuyên giáo trong năm 2023

Năm 2023 là năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; đồng thời thực hiện nhiều công việc, đề án triển khai các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định của Trung ương và bắt đầu các công việc chuẩn bị Văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Để có thể cùng lúc đảm trách và hoàn thành các nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi đội ngũ cán bộ tuyên giáo các cấp càng cần nâng cao chất lượng, hiệu quả tham mưu một cách kịp thời, đúng, trúng những vấn đề bức thiết thực tiễn đặt ra. Các hoạt động khoa học sẽ là chìa khóa giúp cho công tác tham mưu về lĩnh vực tuyên giáo có chất lượng, dựa trên những cơ sở khoa học và thực tiễn thuyết phục, hội tụ được trí tuệ, tâm huyết của toàn ngành và liên ngành vì sự nghiệp cách mạng chung.

Thứ nhất, cần gắn hoạt động khoa học phục vụ thiết thực quá trình thực hiện, nhất là đánh giá kết quả nửa nhiệm kỳ triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trên lĩnh vực công tác tuyên giáo; nghị quyết của ban chấp hành đảng bộ các tỉnh, thành ủy. Đề cao yêu cầu tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận, đóng góp vào việc tổng kết 40 năm đổi mới và xây dựng dự thảo các Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và đảng bộ các cấp. Ban Tuyên giáo Trung ương cần đặc biệt coi trọng thực hiện bảo đảm thật sự chất lượng, hiệu quả Đề tài trọng điểm: “Công tác tham mưu của các cơ quan Đảng Trung ương trên lĩnh vực tuyên giáo qua 40 năm đổi mới - Thực trạng, vấn đề đặt ra và giải pháp”.

Thứ hai, chú trọng khâu đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo các cấp, nhất là cấp Trung ương có phương pháp làm việc khoa học, tư duy khoa học; kỹ năng tổng kết thực tiễn, phát hiện vấn đề, xây dựng các đề án, dự án, báo cáo tư vấn. Thực tiễn cho thấy, tham gia các hoạt động khoa học là phương pháp hiệu quả bậc nhất để xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ tuyên giáo các cấp phát triển toàn diện.

Thứ ba, tăng cường phối hợp hoạt động khoa học trong ngành tuyên giáo và giữa ngành tuyên giáo với các ngành, lĩnh vực khác. Coi trọng phối hợp giữa Ban Tuyên giáo Trung ương với các tỉnh, thành ủy, với ban tuyên giáo các tỉnh, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương; phối hợp giữa Hội đồng khoa học Ban Tuyên giáo Trung ương với Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương và các hội đồng khoa học của các ban, cơ quan Đảng Trung ương. Ngành tuyên giáo là hạt nhân phối hợp hoạt động khoa học, góp phần đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng công tác tham mưu, tư vấn đối với Trung ương và cấp ủy các cấp, qua đó góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đáp ứng yêu cầu tình hình mới./.

-----------------------

(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 140.
(2) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t.II, tr. 245
(3) Gồm 8 nhiệm vụ: 1- Dự báo những thách thức lớn đang đặt ra đối với nước ta trong giai đoạn mới và đề xuất phương hướng, giải pháp giải quyết các vấn đề: già hóa dân số và chất lượng dân số; biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường; vấn đề Biển Đông; 2- Xây dựng hệ chỉ tiêu thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; 3- Nhận thức và giải pháp xây dựng mô hình tổng thể về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nước ta trong điều kiện mới; 4- Phúc lợi xã hội góp phần bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong thời kỳ mới; 5- Nhận thức và giải pháp thực hiện các đột phá chiến lược phát triển đất nước đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030; 6- Mối quan hệ giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội; 7- Một số luận cứ phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trước và sau Đại hội XIII; 8- Một số vấn đề lý luận, thực tiễn mới cần được nhận thức đúng, giải quyết hiệu quả góp phần chuẩn bị và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
(4) Gồm 7 đề tài trọng điểm: Công tác tham mưu của các cơ quan Đảng Trung ương trên các lĩnh vực tuyên giáo; tổ chức, xây dựng Đảng; kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng; nội chính; dân vận; phát triển kinh tế - xã hội và tổng kết những vấn đề lý luận và thực tiễn qua 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước - thực trạng, vấn đề đặt ra và giải pháp.
(5) Như: Ban Tổ chức Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Ban Đối ngoại Trung ương.
(6) Mô hình Câu lạc bộ nghiên cứu khoa học của Ban Tổ chức Trung ương; Mô hình Hội đồng khoa học của Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương; mô hình diễn đàn khoa học của Ban Đối ngoại Trung ương.
(7) Như: “Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo và tổ chức bộ máy trong các cơ quan tham mưu của Đảng”; “Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển bền vững, sáng tạo, bao trùm”; “Một số giải pháp chủ yếu kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ hiện nay”; “Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng qua hoạt động kiểm tra, tự kiểm tra của cơ quan, tổ chức, đơn vị - Thực trạng và giải pháp”; “Nâng cao chất lượng cán bộ quản lý, quản trị doanh nghiệp nhà nước phù hợp thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế trong tình hình mới”; “Cách mạng Tháng Mười Nga, tư tưởng của Lê-nin về vấn đề dân tộc: ý nghĩa thời đại và vận dụng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam”.