Bước khởi đầu trong quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ

TCCSĐT - Trong chuyến thăm Nga hồi trung tuần tháng 11 vừa qua, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã cùng Thủ tướng Nga Vla-đi-mia Pu-tin xác nhận việc sử dụng đồng nhân dân tệ (NDT) để thanh toán trong mậu dịch song phương, đồng thời quyết định thúc đẩy giao dịch ngoại tệ bằng đồng tiền của hai nước trong thị trường ngoại hối giữa các ngân hàng của mình. Ngay lập tức, sự kiện này được đón nhận như một động thái mới đầy hứa hẹn không chỉ trong lĩnh vực kinh tế.

Giới chuyên môn cho rằng, thỏa thuận đó không chỉ là một bước đi vững chắc và quan trọng trong việc quốc tế hóa đồng NDT, mà còn là một sự khởi đầu tốt đẹp để đồng tiền này “Tây tiến”.

Lợi thế của đồng NDT ở phía Tây

Quốc tế hóa đồng NDT đã trở thành một bộ phận quan trọng trong chiến lược tiền tệ đối ngoại của Trung Quốc. Tuy nhiên, thực tế quá trình thực hiện chiến lược này trong thời gian qua cho thấy, việc quốc tế hóa đồng NDT chủ yếu tập trung ở phía Đông, trong khi tiến trình này ở phía Tây vẫn còn khá hạn chế. Chính vì thế, việc Trung Quốc và Nga đạt được thỏa thuận bước đầu trong thanh toán mậu dịch và trao đổi tiền tệ đã tạo đà cho việc quốc tế hóa đồng NDT, mở ra cơ hội thanh toán đồng tiền này ở cả hai hướng Đông và Tây.

So với việc thúc đẩy sử dụng đồng NDT ở Đông Á, việc đồng tiền này “Tây tiến” có hai lợi thế rõ ràng. Thứ nhất là, ở phía Tây, đồng NDT ít chịu sự kìm hãm của đồng USD hơn. Nguyên nhân là do, tại Đông Á, đồng USD là đồng tiền dự trữ thực tế của khu vực, chế độ ngoại hối và thanh toán quốc tế của các nước trong khu vực này đều ấn định bằng đồng USD, vì thế, mọi nỗ lực nhằm làm suy yếu hay thay thế đồng USD tại Đông Á sẽ vấp phải những trở ngại mang tính tập quán. Trong khi đó, tại phía Tây, sức ảnh hưởng của đồng USD hiện đang suy giảm rất nhiều. Đây là cơ hội để đồng NDT tham gia, gia tăng vai trò của mình ở thị trường ngoại hối phía Tây. Lợi thế thứ hai, xuất phát từ sự gắn bó trong quan hệ giữa Trung Quốc và Nga không chỉ trên phương diện kinh tế mà cả ở phương diện chính trị. Điều này Trung Quốc chưa có được trong quan hệ với các quốc gia Đông Á. Chính từ sự kết hợp thành công quan hệ kinh tế với quan hệ chính trị giữa Trung Quốc với Nga sẽ mở ra tiền đề cho việc phát triển các mối quan hệ kinh tế và chính trị giữa Trung Quốc với các quốc gia láng giềng của Nga, cũng như giữa Trung Quốc với các bạn hàng của Nga.

Việc Trung Quốc và Nga xác nhận sử dụng đồng NDT để thanh toán trong mậu dịch song phương, đồng thời quyết định thúc đẩy giao dịch ngoại tệ bằng đồng tiền của hai nước trong thị trường ngoại hối liên ngân hàng của mình mang lại những lợi ích cho hai bên cả trong kinh tế và chính trị.

Lộ trình tiếp theo

Từ những thỏa thuận trên giữa Trung Quốc và Nga, giới phân tích đưa ra những dự báo về lộ trình tiếp theo của đồng NDT. Đó là, trước tiên, Trung Quốc có thể lấy Hiệp định Thanh toán tiền tệ Trung - Nga làm gốc, liên kết với Nga thực hiện thanh toán bằng đồng NDT trong khuôn khổ Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) gồm 6 quốc gia thành viên chính thức là Ca-dắc-xtan, Cư-rơ-gư-xtan, Tát-gi-ki-xtan, U-dơ-bê-ki-xtan, Trung Quốc, Nga và 4 quốc gia quan sát viên gồm Mông Cổ, Pa-ki-xtan, Ấn Độ, I-ran; thúc đẩy sử dụng đồng NDT bên trong tổ chức này.

Tiếp đó, Trung Quốc và Nga có thể kiến nghị thúc đẩy thanh toán đồng NDT trong giao dịch thương mại của khối BRIC gồm Bra-xin, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc.

Cuối cùng, Trung Quốc cũng có thể tranh thủ cơ hội có được từ việc thanh toán đồng nội tệ trong giao dịch tiền tệ Trung - Nga, tích cực thúc đẩy thanh toán giao dịch đồng NDT giữa Trung Quốc với các nước xuất khẩu năng lượng ở Trung Á và Tây Á. Một bộ phận cấu thành quan trọng trong mậu dịch Trung - Nga chính là việc xuất khẩu năng lượng của Nga sang Trung Quốc. Điều này cũng tương tự như kết cấu mậu dịch giữa Trung Quốc với các nước xuất khẩu năng lượng ở Trung Á và Tây Á. Nếu Trung Quốc thành công trong việc dùng đồng NDT để thanh toán mậu dịch năng lượng với Nga thì đây chính là kinh nghiệm mà Trung Quốc có thể nhân rộng trong quan hệ tương tự với các nước Trung Á và Tây Á, từ đó mở ra triển vọng sử dụng đồng NDT tại hai khu vực chiến lược trên. Điều này càng quan trọng nếu tính đến nhu cầu năng lượng của Trung Quốc trong tương lai sẽ không ngừng gia tăng, thậm chí có thể trở thành quốc gia nhập khẩu và tiêu thụ năng lượng số một thế giới.

Việc Trung Quốc dùng đồng NDT để thanh toán với các nhà xuất khẩu năng lượng lớn trên thế giới sẽ giúp nâng cao quyền định giá của đồng tiền này đối với toàn bộ thị trường năng lượng thế giới. Hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vừa qua đã khiến thế giới phải suy nghĩ lại về vị trí chủ đạo của đồng USD, dẫn đến một thực tế là ngày càng nhiều nước muốn đa dạng hóa hệ thống tiền tệ thế giới. Đây là một cơ hội tốt đối với đồng NDT.

Cuối cùng, một thực tế không thể không tính đến, đó là việc dần dần loại bỏ đồng USD trong thanh toán mậu dịch giữa Trung Quốc và Nga, sẽ giúp hai nước này tiết kiệm những khoản tiền... không nhỏ từ những khoản phí tưởng chừng... rất nhỏ, nếu các thanh toán mậu dịch song phương được tính bằng đồng USD. Hiện đồng rúp của Nga và đồng NDT của Trung Quốc đã bắt đầu được giao dịch tại thị trường hai nước. Tuy nhiên, một quan chức thương mại của Trung Quốc cho biết, hai nước cần tiến hành thảo luận kỹ lưỡng các vấn đề liên quan và kết quả đàm phán cuối cùng sẽ được công bố vào cuối tháng Tư năm tới, trước khi đi vào thực hiện.

Những công cụ thanh toán phổ biến nhất trên thị trường tiền tệ thế giới hiện nay là 4 cặp tiền tệ gồm EURO/USD (ơ-rô/đô-la), GBP/USD (bảng/đô-la), USD/JPY (đô-la/yên) và USD/CHF (đô-la/phrăng). Tỷ lệ của các cặp tiền tệ này phụ thuộc chủ yếu vào khối lượng giao dịch. Giờ đây, dù muốn hay không, có thể sẽ xuất hiện một cặp tiền tệ mới - đồng NDT/RUP (đồng nhân dân tệ/rúp)./.