Cuốn sách “Điệp viên hoàn hảo” (Perfect Spy) của Giáo sư người Mỹ Larry Berman, viết về cuộc đời và sự nghiệp của Thiếu tướng tình báo, Anh hùng quân đội nhân dân Việt Nam Phạm Xuân Ẩn sẽ được Nhà xuất bản Thông tấn, đơn vị giữ bản quyền dịch sách ra tiếng Việt sẽ cho ra mắt độc giả Việt Nam trong tuần này.

Phạm Xuân Ẩn, người được đánh giá là “một trong những điệp viên tài giỏi nhất của thế kỷ 20”.

Trong buổi gặp gỡ với báo giới chiều ngày 11-9 tại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội, tác giả cuốn sách cho biết Điệp viên hoàn hảo sẽ được phát hành nhân ngày giỗ đầu của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn (20-9).

Larry Berman là giáo sư môn khoa học chính trị tại Đại học Califonia Davis. Tại Mỹ, cuốn sách “Điệp viên hoàn hảo” bằng tiếng Anh dày hơn 300 trang do Nhà xuất bản Harpers Collins ấn hành mới chính thức ra mắt độc giả vào tháng 4 vừa qua. Đây là cuốn sách chứa đựng nhiều thông tin có giá trị lịch sử cao viết về nhà tình báo xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước Phạm Xuân Ẩn.

Larry chia sẻ: “Trước khi viết cuốn sách này, tôi đã viết bốn cuốn sách khác về Việt Nam, nhưng tất cả đều là Việt Nam qua cái nhìn của người Mỹ. Khi bắt tay viết “Điệp viên hoàn hảo” cũng là lúc tôi bắt đầu nhìn đất nước các bạn qua con mắt của một người Việt Nam”. Ông là học giả đầu tiên của Mỹ viết về Phạm Xuân Ẩn.

Tác giả Larry Berman và cuốn sách.

Cuốn “Điệp viên hoàn hảo” bằng tiếng Anh có 10 phần tập trung vào những sự kiện lớn trong cuộc đời và sự nghiệp của nhà tình báo, nhà báo Phạm Xuân Ẩn. Đó là những sự kiện về trận Ấp Bắc, cuộc tấn công của Mỹ vào Việt Nam năm 1965, cuộc tổng tiến công Mậu Thân 1968, giải phóng miền Nam 1975 và hai chương viết về Phạm Xuân Ẩn sau giải phóng từ (1975-1985).

Larry Berman lần đầu tiên gặp Phạm Xuân Ẩn vào tháng 7-2001. Nhưng mãi đến năm 2003, nhà tình báo mới đồng ý để Larry viết về cuộc đời mình. Ông Phạm Xuân Ẩn đưa ra lý do với Larry là “Tôi hy vọng lớp trẻ ở Mỹ có thể hiểu thêm về cuộc chiến tranh Việt Nam qua cuốn sách anh sẽ viết về cuộc đời hoạt động của tôi”. ÔngẨn cũng đưa ra điều kiện “nội dung sách chỉ được nói về những phần hoạt động đã được tôi cho phép và tôi sẽ đề nghị một số thành viên trong mạng lưới trước đây của tôi hợp tác với anh trong quá trình thu thập thông tin”.

Giáo sư Larry Berman cho biết, ông đã phải bắt đầu 5 năm để hoàn thành cuốn sách “Điệp viên hoàn hảo”. Để khai thác được nhiều thông tin về cuộc đời của ông Phạm Xuân Ẩn, giáo sư phải sang Việt Nam tất cả 20 lần để phỏng vấn, thu thập tài liệu. Mỗi lần ở Việt Nam, ông dành hai tuần để “hầu chuyện” Phạm Xuân Ẩn. Larry nhớ lại: “Mỗi ngày, tôi gặp ông Phạm Xuân Ẩn tại nhà riêng bắt đầu từ 8 giờ sáng và ở đó đến khi nào ông Ẩn mệt thì về”. Khi ấy, cả người kể chuyện và người ghi chép đều biết rằng thời gian cho họ chẳng được nhiều. Bệnh tật hành hạ ông Ẩn và ông ấy rất yếu.

Trong cuộc chiến tranh ở miền Nam Việt Nam, ông Phạm Xuân Ẩn là tình báo viên thuộc mạng lưới tình báo H63 ở Củ Chi. Giáo sư Larry rất cẩn trọng trong việc thẩm định những tư liệu có được vì thế mà ông dành thời gian tiếp xúc với tất cả thành viên mạng lưới tình báo này hiện còn sống, những nhân vật được ông Ẩn nhắc đến trongcuốn sách. Đó là ông Tư Cang, thủ trưởng của Phạm Xuân Ẩn, người điều hành mạng lưới tình báo H63 và cô Thảo, thành viên của mạng lưới. Ông đã về Long An gặp cô Nguyễn Thị Ba, từng là liên lạc viên của Phạm Xuân Ẩn trong suốt thời gian hoạt động tình báo. Đại tướng Mai Chí Thọ cũng có buổi gặp với giáo sư Larry nói về cuộc đời hoạt động của Phạm Xuân Ẩn.

Tác giả Larry Berman và Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn

Để hoàn thành cuốn sách, mỗi chi tiết mà tác giả đưa ra đều có kiểm chứng bằng cách ông tìm trong kho tư liệu ở Việt Nam, cũng như ở Mỹ. Tác giả Larry Berman đi tìm gặp và phỏng vấn 50 người, họ là những người bạn hoặc những người quen biết của ông Ẩn tại Mỹ.

Trong cuốn sách “Điệp viên hoàn hảo”, giáo sư Larry Berman viết những dòng đầy kính trọng và đúng mức đối với nhà tình báo xuất sắc này của Việt Nam. Ông cho biết: “Chính cái tên Phạm Xuân Ẩn đã là một ẩn số khiến tôi không ngừng muốn giải mã. Cuộc đời ông có rất nhiều lần phải đứng giữa “ngã ba”, phải chọn lựa nhưng thì các quyết định của ông đã đúng. Phạm Xuân Ẩn thật sự hòan hảo khi ông vừa là nhà báo của tạp chí Times vừa là nhà tình báo. Tôi nhận thấy ở ông ấy cốt cách nhân văn của con người trong khi thực hiện cả hai vai trò ấy. Chính điều này tạo cảm hứng đặc biệt cho tôi hoàn thiện cuốn sách".

Đến Việt Nam lần này, tác giả cuốn sách “Điệp viên hoàn hảo” cũng đã có cuộc nói chuyện với sinh viện trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn thành phố Hồ Chí Minh. Ngày hôm nay, 12-9, Nhà xuất bản Thông tấn, đơn vị giữ bản quyền dịch sách ra tiếng Việt có cuộc gặp gỡ với tác giả Larry Berman.

Theo Nhà xuất bản Thông tấn, cuốn sách này do tác giả Nguyễn Đại Phượng (Trưởng ban Quốc tế Báo Tiền Phong) dịch sang tiếng Việt, sẽ được ra mắt độc gỉa Việt Nam trong tuần này nhân ngày giỗ đầu của Thiếu tướng tình báo, Anh hùng Quân đội nhân dân Việt Nam Phạm Xuân Ẩn (20.9). Bạn đọc Việt Nam sẽ được biết thêm về cuộc đời và sự nghiệp với những hoạt động bí ấn, đầy tính nhân văn của nhà tình báo tài ba Phạm Xuân Ẩn qua ngòi bút của giáo sư Mỹ Larry Berman.

Larry Berman cũng cho biết, sắp tới, cuộc đời của Phạm Xuân Ẩn sẽ được dựng thành phim trên màn ảnh Holywood.