Những năm gần đây, với sự cộng hưởng của toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các vấn đề an ninh phi truyền thống, như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thảm họa thiên tai, di cư bất thường, dịch bệnh lây nhanh, khủng hoảng tài chính, an ninh mạng… đã và đang diễn ra ngày càng gay gắt, tác động trực tiếp đến an ninh toàn cầu, khu vực và an ninh của từng quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Vì vậy, việc đối phó hiệu quả với các mối đe dọa an ninh quốc gia, nhất là an ninh phi truyền thống, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống; bảo đảm an ninh trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, nhất là an ninh mạng… luôn được Đảng, Nhà nước xác định là một nội dung quan trọng trong Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra nhiệm vụ phòng ngừa, ứng phó với thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống: “Chú trọng an ninh, an toàn là một trong những yếu tố hàng đầu trong cuộc sống của người dân. Xác định “chủ động phòng ngừa” là chính. Ứng phó kịp thời, hiệu quả với các đe dọa an ninh phi truyền thống”⁽¹⁾ và “sẵn sàng ứng phó hiệu quả với các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống”⁽²⁾.

Nhận thức được tầm quan trọng của an ninh phi truyền thống, cũng như nhận diện rõ các nguy cơ, thách thức an ninh phi truyền thống đang hiện hữu trên địa bàn, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa, ứng phó có hiệu quả với các nguy cơ, thách thức an ninh phi truyền thống đặt ra.

Tăng cường phòng ngừa

Một là, tăng cường năng lực dự báo và cảnh báo sớm.

Việc xây dựng hệ thống dự báo và cảnh báo sớm đóng vai trò then chốt trong phòng ngừa các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, đặc biệt là ở tỉnh Quảng Ninh - một địa phương thường xuyên chịu tác động bởi thiên tai và các nguy cơ xuyên biên giới. Trong thời gian qua, tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp quan trọng nhằm nâng cao năng lực dự báo, từ đó giảm thiểu rủi ro và thiệt hại.

Cụ thể, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động hợp tác với Viện An ninh phi truyền thống thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội để tổ chức các hội thảo khoa học về nhận diện và phòng ngừa rủi ro an ninh phi truyền thống. Các hội thảo này đã giúp tỉnh tiếp cận các nghiên cứu và mô hình dự báo tiên tiến, từ đó đưa ra các giải pháp mang tính chiến lược và ứng dụng thực tiễn. Đặc biệt, sự hợp tác này đã giúp nâng cao năng lực trong việc thu thập và phân tích dữ liệu về thời tiết, môi trường, và các nguy cơ an ninh khác, tạo điều kiện để triển khai các hệ thống cảnh báo kịp thời.

Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Ninh còn đầu tư xây dựng các hệ thống cảnh báo lũ lụt và sạt lở đất dựa trên dữ liệu thời gian thực từ các trạm quan trắc. Những hệ thống này không chỉ cung cấp thông tin sớm cho người dân và chính quyền mà còn hỗ trợ việc ra quyết định nhanh chóng và chính xác trong các tình huống khẩn cấp. Ví dụ, hệ thống cảnh báo sớm tại các khu vực có nguy cơ sạt lở như ở Hạ Long và Cẩm Phả đã giúp giảm thiểu thiệt hại đáng kể trong các trận mưa lũ gần đây.

Ngoài ra, tỉnh Quảng Ninh còn đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong cảnh báo sớm, như sử dụng ứng dụng di động để thông báo nguy cơ thiên tai, dịch bệnh đến từng hộ dân. Hệ thống này không chỉ nâng cao hiệu quả cảnh báo mà còn tăng cường nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa.

Việc phối hợp chặt chẽ với các viện nghiên cứu, đầu tư vào công nghệ hiện đại, và nâng cao nhận thức cộng đồng đã giúp tỉnh Quảng Ninh đạt được những bước tiến quan trọng trong việc tăng cường năng lực dự báo và cảnh báo sớm, bảo đảm sự phát triển bền vững và an toàn cho tỉnh.

Hai là, xây dựng kết cấu hạ tầng thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tỉnh Quảng Ninh đã và đang triển khai mạnh mẽ các giải pháp xây dựng kết cấu hạ tầng thông minh, nhằm tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu - một trong những thách thức an ninh phi truyền thống lớn nhất hiện nay. Việc đầu tư vào hạ tầng thông minh không chỉ hỗ trợ giảm thiểu tác động của thiên tai mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, hướng đến phát triển bền vững.

Một trong những bước tiến nổi bật là việc triển khai các dự án đô thị thông minh tại Hạ Long - trung tâm kinh tế và du lịch của tỉnh. Những dự án này bao gồm hệ thống quản lý giao thông thông minh, hệ thống chiếu sáng công cộng tiết kiệm năng lượng, và các giải pháp công nghệ tích hợp để giám sát môi trường. Chẳng hạn, hệ thống cảm biến tự động được lắp đặt tại các khu vực nhạy cảm giúp theo dõi chất lượng không khí, nguồn nước và cảnh báo sớm về nguy cơ ô nhiễm hoặc ngập lụt. Nhờ đó, chính quyền có thể đưa ra các biện pháp ứng phó kịp thời, giảm thiểu thiệt hại cho người dân.

Quảng Ninh cũng đã triển khai hệ thống thoát nước thông minh tại các khu vực dễ bị ngập lụt, đặc biệt là trong mùa mưa bão. Tại thành phố Hạ Long, các cống thoát nước được trang bị cảm biến và hệ thống điều khiển tự động, giúp điều chỉnh lưu lượng nước dựa trên dự báo thời tiết và lưu lượng thực tế. Hệ thống này đã giúp giảm thiểu tình trạng ngập úng tại các khu vực trung tâm thành phố, bảo vệ hạ tầng đô thị và tài sản của người dân.

Ngoài ra, các dự án năng lượng tái tạo cũng được tỉnh ưu tiên triển khai, như hệ thống điện mặt trời áp mái tại các tòa nhà công cộng và khu dân cư. Những dự án này không chỉ giảm áp lực lên hệ thống điện lưới mà còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với xu hướng phát triển bền vững toàn cầu. Song song đó, hệ thống chiếu sáng công cộng sử dụng đèn LED thông minh được lắp đặt trên các tuyến đường chính đã giúp giảm đáng kể mức tiêu thụ năng lượng và chi phí bảo trì.

Không dừng lại ở các thành phố lớn, tỉnh còn chú trọng phát triển kết cấu hạ tầng thông minh tại các khu vực nông thôn. Việc áp dụng công nghệ trong quản lý nguồn nước tưới tiêu và giám sát đất đai giúp tăng cường hiệu quả sản xuất nông nghiệp, đồng thời giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đối với sinh kế của người dân.

Những nỗ lực này thể hiện quyết tâm của tỉnh Quảng Ninh trong việc sử dụng công nghệ để xây dựng một hệ thống kết cấu hạ tầng vừa hiện đại, vừa bền vững, góp phần ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng.

Ba là, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nhận thức rõ vai trò quyết định của nguồn nhân lực trong việc ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, tỉnh Quảng Ninh đã tập trung đầu tư vào công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và cộng đồng. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực quản lý, điều hành mà còn tạo điều kiện để người dân chủ động tham gia vào quá trình phòng ngừa và ứng phó với các nguy cơ.

Một trong những hoạt động tiêu biểu là việc tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về phòng ngừa và ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Các chuyên đề này không chỉ tập trung vào các vấn đề như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, và an ninh mạng mà còn cung cấp kiến thức thực tế để xử lý các tình huống khẩn cấp. Chẳng hạn, trong các buổi tập huấn về ứng phó thiên tai, cán bộ địa phương được hướng dẫn sử dụng hệ thống cảnh báo sớm, lập kế hoạch sơ tán và phân bổ nguồn lực cứu trợ.

Ngoài ra, tỉnh đã phối hợp với các tổ chức và viện nghiên cứu lớn, như Viện An ninh phi truyền thống, Đại học Quốc gia Hà Nội để tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu. Những khóa học này tập trung vào việc trang bị kiến thức về quản lý rủi ro, sử dụng công nghệ hiện đại trong giám sát và ứng phó, cũng như nâng cao kỹ năng phân tích dữ liệu để nhận diện sớm các nguy cơ tiềm ẩn. Các khóa đào tạo không chỉ dành cho đội ngũ lãnh đạo mà còn mở rộng tới các đối tượng như nhân viên y tế, giáo viên, và cán bộ trong các lĩnh vực liên quan.

Đặc biệt, tỉnh đã triển khai chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng, trong đó người dân được phổ biến kiến thức cơ bản về bảo vệ môi trường, an ninh mạng, và kỹ năng ứng phó với thiên tai. Ví dụ, các hội thảo cộng đồng tại Hạ Long đã thu hút hàng trăm người dân tham gia, cung cấp kiến thức về cách chuẩn bị vật dụng thiết yếu trong mùa bão, nhận diện thông tin giả mạo trên mạng xã hội, và cách báo cáo nhanh các mối nguy hiểm cho cơ quan chức năng.

Ngoài các chương trình đào tạo ngắn hạn, tỉnh Quảng Ninh cũng tập trung xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao thông qua việc gửi cán bộ đi học tập và nghiên cứu tại các trường đại học và trung tâm đào tạo hàng đầu trong và ngoài nước. Ví dụ, chương trình hợp tác với Đại học Việt - Nhật đã giúp tỉnh tiếp cận với những giải pháp công nghệ hiện đại trong quản lý tài nguyên và ứng phó thiên tai.

Những nỗ lực này đã tạo ra một lực lượng nhân sự không chỉ vững về chuyên môn mà còn có trách nhiệm cao trong việc phòng ngừa và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, góp phần bảo đảm sự phát triển bền vững và an toàn cho cộng đồng tại tỉnh Quảng Ninh.

Ứng phó hiệu quả với thách thức an ninh phi truyền thống 

Thứ nhất, phối hợp liên ngành để xử lý khủng hoảng.

Trước sự gia tăng về mức độ phức tạp của các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, tỉnh Quảng Ninh đã chú trọng tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành nhằm xây dựng một cơ chế ứng phó toàn diện và hiệu quả. Cách tiếp cận liên ngành này không chỉ bảo đảm tính đồng bộ trong quá trình xử lý khủng hoảng mà còn tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao năng lực ứng phó trước mọi tình huống.

Một ví dụ điển hình là việc tổ chức các hội thảo khoa học liên ngành với sự tham gia của nhiều đơn vị, như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Công Thương, Sở Y tế, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và Công an tỉnh. Những hội thảo này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các kịch bản ứng phó chi tiết với các mối đe dọa như thiên tai, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh và tội phạm xuyên quốc gia. Tại các hội thảo, từng ngành phân tích vai trò và trách nhiệm cụ thể trong việc phát hiện, báo cáo và xử lý khủng hoảng, bảo đảm mọi quy trình diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.

Trong thực tiễn, sự phối hợp liên ngành đã được phát huy hiệu quả thông qua việc xử lý các đợt mưa lũ lớn tại Quảng Ninh. Vào mùa mưa năm 2022, các đơn vị, như Sở Giao thông vận tải, Công an tỉnh và lực lượng quân sự đã hợp tác chặt chẽ trong việc sơ tán người dân khỏi khu vực nguy hiểm, khắc phục hệ thống giao thông bị tê liệt và điều phối các hoạt động cứu hộ, cứu nạn. Lực lượng quân đội và công an đã triển khai các đội phản ứng nhanh, hỗ trợ công tác tìm kiếm và cứu trợ kịp thời, giúp giảm thiểu đáng kể thiệt hại về người và tài sản.

Ngoài ra, trong đại dịch COVID-19, sự phối hợp giữa ngành y tế, chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng đã giúp tỉnh Quảng Ninh triển khai hiệu quả các biện pháp kiểm soát dịch bệnh. Các chốt kiểm soát tại cửa khẩu, khu vực biên giới được thiết lập nhanh chóng với sự tham gia của các cơ quan y tế, công an và quân sự. Tỉnh đã xây dựng các trung tâm cách ly liên ngành để bảo đảm việc sàng lọc, cách ly và điều trị diễn ra đồng bộ, an toàn.

Cơ chế phối hợp liên ngành của tỉnh Quảng Ninh còn được mở rộng thông qua việc tổ chức các cuộc diễn tập phòng chống khủng hoảng. Trong năm 2023, tỉnh đã tổ chức diễn tập với tình huống giả định về ứng phó sự cố môi trường tại khu vực khai thác than. Cuộc diễn tập có sự tham gia của các đơn vị thuộc ngành công nghiệp, môi trường, cảnh sát phòng cháy chữa cháy và lực lượng quân đội. Qua đó, các cơ quan đã thử nghiệm và hoàn thiện các phương án phối hợp, sẵn sàng đối phó với những sự cố thực tế.

Sự phối hợp liên ngành tại Quảng Ninh không chỉ dừng lại ở cấp độ tỉnh mà còn mở rộng đến cấp quốc gia và khu vực. Ví dụ, tỉnh đã hợp tác với các cơ quan trung ương và các tỉnh giáp biên trong việc ngăn chặn buôn lậu và tội phạm xuyên biên giới, một thách thức lớn đối với an ninh địa phương.

Những nỗ lực này đã chứng minh hiệu quả của cách tiếp cận liên ngành, bảo đảm Quảng Ninh có khả năng ứng phó linh hoạt và toàn diện trước các thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp.

Thứ hai, ứng dụng công nghệ trong quản lý và bảo đảm an ninh mạng.

Trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng gia tăng và trở nên tinh vi, tỉnh Quảng Ninh đã chú trọng ứng dụng công nghệ hiện đại để quản lý và bảo đảm an toàn thông tin. Những nỗ lực này không chỉ tập trung vào việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật mà còn hướng tới xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao và triển khai các giải pháp bảo mật toàn diện, nhằm bảo vệ hệ thống thông tin của chính quyền và doanh nghiệp.

Đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại: Quảng Ninh đã xây dựng và phát triển trung tâm dữ liệu cấp tỉnh với hệ thống máy chủ, đường truyền và phần mềm quản lý hiện đại. Trung tâm này đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo vệ dữ liệu quan trọng của tỉnh, đồng thời giám sát toàn diện các hoạt động trên mạng để phát hiện sớm các nguy cơ. Hệ thống mạng diện rộng (WAN) được triển khai để kết nối các cơ quan chính quyền từ cấp tỉnh đến cấp huyện, bảo đảm thông tin được truyền tải nhanh chóng và an toàn. Ngoài ra, tỉnh đã triển khai hệ thống giám sát an ninh mạng tập trung, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để theo dõi hoạt động mạng 24/7. Hệ thống này có khả năng tự động phát hiện và cảnh báo các cuộc tấn công mạng, từ đó giúp các đơn vị liên quan kịp thời ứng phó.

Quảng Ninh đã hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trong nước để áp dụng các giải pháp bảo mật tiên tiến. Chẳng hạn, hệ thống tường lửa (firewall) và phần mềm chống mã độc (antivirus) được triển khai đồng bộ tại các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp. Đặc biệt, tỉnh đã áp dụng công nghệ xác thực đa yếu tố (MFA) và mã hóa dữ liệu để bảo vệ thông tin nhạy cảm, giảm thiểu rủi ro mất mát hoặc bị đánh cắp.

Trong lĩnh vực giao dịch trực tuyến, tỉnh Quảng Ninh cũng đã áp dụng blockchain để bảo đảm tính minh bạch và an toàn trong các giao dịch hành chính công. Hệ thống blockchain này được thử nghiệm trong các lĩnh vực như quản lý đất đai và đăng ký kinh doanh, giúp giảm thiểu nguy cơ giả mạo tài liệu và truy cập trái phép.

Đào tạo nhân lực chuyên môn cao: Nhận thức rõ rằng con người là mắt xích quan trọng trong việc bảo đảm an ninh mạng, tỉnh đã tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về an ninh mạng cho cán bộ công nghệ thông tin tại các cơ quan nhà nước. Các khóa đào tạo này được thực hiện với sự hợp tác của Bộ Thông tin và Truyền thông và các trường đại học hàng đầu. Nội dung đào tạo bao gồm nhận diện các loại hình tấn công mạng, ứng dụng công cụ bảo mật hiện đại và quy trình ứng phó khi xảy ra sự cố. Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Ninh cũng tổ chức các chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng về an ninh mạng. Người dân và doanh nghiệp được phổ biến kiến thức về cách bảo vệ thông tin cá nhân, nhận diện lừa đảo trực tuyến và sử dụng các ứng dụng công nghệ một cách an toàn.

Nhờ các giải pháp đồng bộ, tỉnh Quảng Ninh đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc bảo đảm an ninh mạng. Trong năm 2023, tỉnh đã phát hiện và ngăn chặn hàng trăm cuộc tấn công mạng, bảo đảm an toàn cho hệ thống thông tin của chính quyền và các dịch vụ hành chính công trực tuyến. Các doanh nghiệp lớn tại tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch và khai thác tài nguyên, cũng được hỗ trợ trong việc nâng cao năng lực bảo vệ dữ liệu.

Những nỗ lực này không chỉ giúp tỉnh Quảng Ninh nâng cao khả năng phòng chống các cuộc tấn công mạng mà còn tạo dựng niềm tin cho người dân và doanh nghiệp trong việc sử dụng các dịch vụ số, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Thứ ba, xây dựng các cơ chế hợp tác quốc tế và khu vực.

Nhận thức rõ tính chất xuyên quốc gia của các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động thúc đẩy hợp tác quốc tế và khu vực nhằm tăng cường năng lực ứng phó với những nguy cơ này. Thông qua việc tham gia các diễn đàn, hội thảo và hợp tác với các tổ chức quốc tế, tỉnh không chỉ học hỏi được kinh nghiệm, tiếp cận các giải pháp tiên tiến mà còn tạo dựng mạng lưới hỗ trợ vững chắc để đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.

Tham gia các diễn đàn quốc tế và khu vực: Quảng Ninh đã tích cực tham gia các diễn đàn về an ninh phi truyền thống, chẳng hạn như Diễn đàn An ninh Môi trường ASEAN và Diễn đàn Hợp tác Tiểu vùng Sông Mekong (GMS). Những sự kiện này đã mang lại cơ hội để tỉnh chia sẻ và học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác trong việc ứng phó với các mối đe dọa như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và dịch bệnh xuyên biên giới. Tại các diễn đàn, Quảng Ninh cũng đã giới thiệu các sáng kiến địa phương, như việc áp dụng công nghệ thông minh trong quản lý tài nguyên và giám sát thiên tai, nhận được sự đánh giá cao từ các đối tác. Điều này không chỉ nâng cao hình ảnh của tỉnh trên trường quốc tế mà còn thu hút sự quan tâm và hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế.

Hợp tác với các tổ chức quốc tế: Tỉnh đã thiết lập quan hệ đối tác với các tổ chức quốc tế, như Ngân hàng Thế giới (WB) và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) để thực hiện các dự án liên quan đến bảo vệ môi trường và giảm thiểu rủi ro thiên tai. Một ví dụ điển hình là dự án “Tăng cường năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu tại khu vực ven biển Quảng Ninh”, được hỗ trợ bởi UNDP, giúp cải thiện khả năng phòng ngừa lũ lụt và thích ứng với các hiện tượng thời tiết cực đoan. Bên cạnh đó, thông qua hợp tác với Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quảng Ninh đã triển khai các chương trình phòng chống dịch bệnh xuyên biên giới, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Tổ chức Y tế thế giới đã cung cấp các tài liệu hướng dẫn, trang thiết bị y tế và hỗ trợ kỹ thuật giúp tỉnh kiểm soát dịch bệnh hiệu quả tại các cửa khẩu quốc tế và khu vực biên giới.

Hợp tác với các nước láng giềng: Tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng cơ chế hợp tác song phương và đa phương với các tỉnh của Trung Quốc, như Quảng Tây và Vân Nam, đặc biệt trong lĩnh vực kiểm soát buôn lậu, tội phạm xuyên quốc gia và quản lý nguồn nước sông biên giới. Các thỏa thuận hợp tác này không chỉ tăng cường trao đổi thông tin mà còn phối hợp hành động kịp thời để giải quyết các vấn đề chung, như kiểm soát ô nhiễm nước tại sông Ka Long hay bảo đảm an ninh khu vực cửa khẩu Móng Cái. Ngoài ra, tỉnh đã triển khai các hoạt động hợp tác văn hóa và giáo dục với các nước ASEAN nhằm tăng cường hiểu biết và gắn kết khu vực, từ đó thúc đẩy việc chung tay giải quyết các vấn đề an ninh phi truyền thống mang tính khu vực, như nạn buôn người và an ninh mạng.

Tiếp cận các giải pháp tiên tiến và nguồn lực hỗ trợ: Thông qua các cơ chế hợp tác quốc tế, Quảng Ninh đã tiếp cận được các công nghệ hiện đại trong giám sát và dự báo thiên tai, như hệ thống cảm biến môi trường và bản đồ số quản lý tài nguyên. Các nguồn tài trợ từ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và các tổ chức phi chính phủ cũng đã giúp tỉnh thực hiện các dự án trọng điểm, như xây dựng cơ sở hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu và nâng cao năng lực cho lực lượng ứng phó khẩn cấp.

Thứ tư, kết hợp chặt chẽ giữa chính quyền và người dân.

Thời gian qua, chính quyền tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều chính sách cụ thể để đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống. Ví dụ, chương trình “Phòng ngừa và ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2025” đã được triển khai với các mục tiêu như tăng cường năng lực dự báo thiên tai, xây dựng kết cấu hạ tầng thích ứng, và đào tạo lực lượng ứng phó khẩn cấp. Các chính sách này tạo cơ sở pháp lý và định hướng cho các cơ quan, ban ngành trong việc triển khai các biện pháp phòng ngừa và ứng phó. Bên cạnh đó, chính quyền tỉnh giữ vai trò trung tâm trong việc tổ chức và điều phối các hoạt động liên quan đến an ninh phi truyền thống. Trong các đợt mưa bão lớn, chính quyền đã huy động lực lượng từ các cơ quan chức năng như công an, quân đội, và y tế để kịp thời sơ tán người dân, phân phối lương thực và điều trị y tế; tổ chức các cuộc diễn tập phòng chống thiên tai và xử lý sự cố môi trường cũng được thực hiện thường xuyên nhằm nâng cao năng lực ứng phó. Ngoài ra, chính quyền tỉnh đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và điều hành, như xây dựng hệ thống giám sát an ninh mạng, các ứng dụng cảnh báo thiên tai, và cơ sở dữ liệu số hóa về quản lý tài nguyên.

Người dân đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, báo cáo và tham gia xử lý các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Thông qua các chương trình tuyên truyền và giáo dục cộng đồng, như hội thảo về phòng chống thiên tai và bảo vệ môi trường tại Hạ Long và Cẩm Phả, người dân đã được trang bị kiến thức cơ bản về nhận diện nguy cơ và các biện pháp ứng phó. Tham gia các chương trình cộng đồng người dân được khuyến khích tham gia vào các chương trình bảo vệ môi trường, phòng chống tội phạm mạng và xây dựng cộng đồng an toàn. Các nhóm tình nguyện viên, tổ dân phố, và các đoàn thể xã hội đã trở thành lực lượng hỗ trợ đắc lực cho chính quyền trong việc phòng ngừa và ứng phó với các tình huống khẩn cấp.

Trong việc đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, chính quyền và người dân tỉnh Quảng Ninh đóng vai trò không thể tách rời. Sự phối hợp hiệu quả giữa chính quyền và người dân là yếu tố then chốt để đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống. Chính quyền đóng vai trò hoạch định và chỉ đạo, trong khi người dân là lực lượng trực tiếp triển khai và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ứng phó. Nhờ sự kết hợp này, Quảng Ninh đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc giảm thiểu thiệt hại từ các nguy cơ như thiên tai, ô nhiễm môi trường, và dịch bệnh. Đây chính là nền tảng để bảo đảm an ninh và phát triển bền vững cho tỉnh trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng.

-------------

(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 156

(2) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, tr. 279