Trong căn phòng làm việc rất giản dị chừng 6m2, tại tư gia, Trung tướng Phạm Hồng Cư Nguyên Phó Chính ủy Trung đoàn 36, Đại đoàn 308 trong chiến dịch Điện Biên Phủ đã kể cho tôi nghe những kỷ niệm và những câu chuyện về những năm tháng ông tham gia chiến đấu ở Điện Biên Phủ.

Cách đây 55 năm, tôi là Phó chính ủy Trung đoàn 36 Đại đoàn 308 có vinh dự được tham gia chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Lúc đó, tôi 28 tuổi, nay là cựu chiến binh 83 tuổi. Trong trí nhớ của một cựu chiến binh ở tuổi "xưa nay hiếm", nhiều sự việc đã rơi vào quên lãng, nhưng ký ức Điện Biên thì vẫn sống động trong tâm trí tôi.

Đầu tháng 10 năm 1953, Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ cơ quan Bộ Tổng Tư lệnh đến nơi Ở của Bác Hồ tại Tỉn Keo (huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên) để dự cuộc họp của Bộ Chính trị bàn về đề án tác chiến Đông Xuân 1953 - 1954 .

Dự cuộc họp này có Bác Hồ, các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp. Đồng chí Nguyễn Chí Thanh đang mệt, không đến họp được. Cuộc họp có triệu tập thêm đồng chí Hoàng Văn Thái. Khi nghe đồng chí Võ Nguyên Giáp bào cáo tình hình: Na-va - Tổng chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp đã tập trung ở đồng bằng Bắc Bộ một lực lượng cơ động lớn chưa từng có trong chiến tranh Đông Dương để hòng giành lại chủ động, Bác Hồ ngồi nghe, thái độ bình thản, bàn tay Bác đặt ở trên bàn bỗng giơ lên và nắm lại. Bác Hồ nói :

- Địch tập trung quân cơ động để tạo nên sức mạnh. Không sợ! Ta buộc chúng phải phân tán ra thì sức mạnh đó không còn.

Bàn tay Bác Hồ mở ra, năm ngón tay, mỗi ngón trỏ về một hướng. Năm ngón tay của Bác Hồ ứng với năm đòn tiến công chiến lược trước Điện Biên Phủ.

Năm đòn tiến công chiến lược ấy là: Giải phóng Lai Châu, bao vây Điện Biên Phủ; Phối hợp với quân đội Pa-thét Lào giải phóng nhiều địa phương ở Trung Lào và Hạ Lào; Giải phóng Kon Tum và miền Bắc Tây Nguyên; Giải phóng Phông Sa Lỳ và lưu vực sông Nậm Hu, tiến sát Luông Pra-băng; Thắng lợi của các chiến trường phối hợp ở đồng bằng Bắc Bộ, Bình Trị Thiên, Trung Trung Bộ, cực Nam Trung Bộ, Nam Bộ. Các đòn tiến công chiến lược này đã buộc Na-va phải phân tán lực lượng đối phó và kế hoạch Na-va bắt đầu bị phá sản.

Trong dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, tôi được Tỉnh Điện Biên mời lên kể chuyện, giao lưu với thế hệ trẻ tại cuộc mít tinh kỷ niệm, tổ chức buổi tối ngoài trời với rất đông người tham dự. Sáng hôm sau, tôi đang ngồi ăn sáng tại khách sạn Điện Biên, bỗng có 4 du khách người nước ngoài cũng đến ăn sáng. Họ nhận ra tôi và đến gần, tay họ nắm lại rồi bỗng xòe ra, năm ngón tay chỉ về 5 hướng. Họ cười nói rất vui vẻ, họ nắm tay lại, xòe ra tới ba lần, mỗi lần đều nói: "Hồ Chí Minh giỏi quá? giỏi quá! giỏi quá!

Tôi biết là họ hiểu nội dung câu chuyện đêm qua.

Kỳ sau: Quyết định khó khăn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp