Dự thảo Luật Công an nhân dân trình Quốc hội xem xét, thông qua gồm 7 chương, 48 điều; trong đó có một số quy định còn nhiều ý kiến khác nhau như quy định về công an xã, thị trấn chính quy; về vị trí chức vụ có cấp bậc hàm cao nhất là trung tướng; về cấp bậc hàm đối với Giám đốc Công an cấp tỉnh.

Trong đó, về cấp bậc hàm đối với giám đốc công an cấp tỉnh, hiện nay có 2 loại ý kiến: Thứ nhất, đề nghị quy định Giám đốc công an cấp tỉnh (trừ Giám đốc Công an Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh) có cấp bậc hàm cao nhất là Đại tá, vì trong quá trình xây dựng Luật Công an nhân dân năm 2014 đã thống nhất quy định cấp bậc hàm của công an và quân đội ở cấp tỉnh, huyện là tương đương.

Loại ý kiến thứ hai cơ bản tán thành với quy định của dự thảo Luật vì trong thời gian vừa qua Bộ Công an đã thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, không còn mô hình cấp Tổng cục mà tập trung phân cấp thẩm quyền và bổ sung chức năng, nhiệm vụ cho công an cấp tỉnh.

Việc quy định mở như dự thảo sẽ tạo thuận lợi việc bố trí đội ngũ cán bộ đang công tác tại các Cục, Tổng cục sau khi được sắp xếp lại, cũng như trong công tác luân chuyển cán bộ giữa các đơn vị thuộc Bộ với công an cấp tỉnh trong thời gian tới, không làm tăng số lượng cán bộ có quân hàm cấp tướng trong lực lượng công an nhân dân.

** Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Công an nhân dân (sửa đổi).

Phong thiếu tướng cho Giám đốc Công an tỉnh

Về cấp bậc hàm cao nhất của Giám đốc Công an tỉnh được quy định trong dự thảo luật, ông Võ Trọng Việt, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, việc quy định Giám đốc Công an một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng là đúng nhu cầu, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Công an cấp tỉnh hiện nay, cũng như phù hợp với chủ trương của Đảng về xây dựng và tổ chức công an nhân dân theo hướng “bộ tinh, tỉnh mạnh”.

Hiện nay, bộ máy của công an tỉnh được tổ chức theo tinh thần Nghị quyết 22-NQ/TW của Bộ Chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu quả, tăng thẩm quyền và thực hiện phân cấp mạnh xuống Công an cấp tỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu chỉ đạo, điều hành thực hiện chức năng, nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn.

Theo ông Võ Trọng Việt, tiếp thu ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và ý kiến đại biểu Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo quy định số lượng và tiêu chí xác định vị trí Giám đốc Công an cấp tỉnh có cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng để bảo đảm chặt chẽ và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội căn cứ vào tiêu chí để quy định cụ thể như dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý

Theo đó, dự thảo quy định Giám đốc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ở địa phương được phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh loại I có cấp quân hàm cao nhất là Thiếu tướng (trừ Giám đốc Công an Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là Trung tướng), song số lượng không quá 11.

Không quá 201 tướng công an

Về vị trí chức vụ có cấp bậc hàm cao nhất là cấp tướng ở các đơn vị thuộc Bộ Công an, ông Võ Trọng Việt cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc thấy rằng, thực hiện chủ trương của Đảng về tinh giản biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy, Bộ Công an đã triển khai thực hiện mô hình tổ chức mới theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, có sự thay đổi lớn so với mô hình tổ chức theo quy định của Luật Công an nhân dân năm 2014.

Theo ông Võ Trọng Việt, việc điều chỉnh tổ chức, bộ máy của công an nhân dân cần có thời gian kiểm nghiệm, đánh giá và có thể tiếp tục điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các đơn vị cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

“Về nguyên tắc, Luật càng cụ thể thì càng dễ thực hiện, tuy nhiên, đối với vấn đề này cần cân nhắc để phù hợp với thực tế. Vì vậy, Uỷ ban thường vụ Quốc hội đề nghị chỉ quy định nguyên tắc, tiêu chí xác định cấp bậc hàm cao nhất là Trung tướng đối với các đơn vị thuộc Bộ; cấp bậc hàm Thiếu tướng đối với Giám đốc công an cấp tỉnh; quy định số lượng vị trí của từng cấp bậc hàm cấp tướng và giao Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định cụ thể vị trí có cấp bậc hàm Trung tướng, Thiếu tướng như dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý”, ông Võ Trọng Việt nói.

Trong dự thảo Luật Công an nhân dân (sửa đổi), cấp bậc hàm cao nhất đối với sỹ quan sẽ được quy định khống chế về số lượng. Theo đó, Đại tướng chỉ có một là Bộ trưởng Bộ Công an. Thượng tướng là Thứ trưởng Bộ Công an, số lượng không quá 6. Trung tướng số lượng không quá 35. Thiếu tướng số lượng không quá 159. Như vậy, lực lượng công an sẽ không có quá 201 tướng.

Điều 25 của dự thảo Luật Công an nhân dân (sửa đổi) quy định về cấp bậc hàm cao nhất đối với chức vụ, chức danh của sĩ quan Công an nhân dân: a) Đại tướng: Bộ trưởng Bộ Công an b) Thượng tướng: Thứ trưởng Bộ Công an, số lượng không quá 06 c) Trung tướng: Cục trưởng và tương đương của các đơn vị trực thuộc Bộ Công an, số lượng không quá 32; Phó Chủ nhiệm thường trực Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ương; Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, Giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí Minh. d) Thiếu tướng: Cục trưởng của các đơn vị trực thuộc Bộ Công an, Phó Cục trưởng và tương đương của các đơn vị trực thuộc Bộ Công an, số lượng không quá 139; Giám đốc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ở địa phương được phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh loại I, số lượng không quá 11; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ương, số lượng không quá 03; Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, Phó Giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí Minh, mỗi đơn vị không quá 03./.

Tính toán hợp lý số lượng cấp tướng

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), trên thế giới hiện nay, có một số quốc gia Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an chỉ là dân sự nhưng vẫn là người chỉ đạo cao nhất trong ngành. Ở nước ta lực lượng vũ trang phải có ngạch, phải có cấp hàm là điều không bàn cãi nhưng phải tính sao cho hợp lý trong điều kiện thời bình, được thế giới ca ngợi là quốc gia ổn định về an ninh chính trị và an toàn xã hội. “Hàm tướng có cần thiết số lượng nhiều như thế hay không?”, ông đặt vấn đề.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, cấp tướng phải có quân số nhất định để chỉ huy. Hàm Trung tướng tương ứng với chức vụ Cục trưởng và tương đương, số lượng 32 là nhiều. Hàm Thiếu tướng nên là số chẵn, không để số lẻ như trong dự thảo là 139. Tương tự, hàm Thiếu tướng có số lượng không quá 11 đối với các Giám đốc Công an tỉnh loại 1.

“Tôi cho rằng quy định như vậy làm phức tạp với các tỉnh, thành còn lại. Bởi có tỉnh, thành phố hiện tại là loại 2, nhưng sau này lên loại 1 thì sao, có được lên hàm Thiếu tướng không, vì đã đủ số lượng là 11. Hay là linh động, điều động sang nơi khác để đảm bảo tròn số 11? Và người mang hàm Thiếu tướng tỉnh này chưa chắc có chuyên môn, thời gian trong ngành cao hơn người mang hàm Đại tá ở tỉnh khác. Như vậy là không hợp lý, cùng là Giám đốc Công an tỉnh, thành phố như nhau mà lại có người mang hàm cấp tướng, người mang hàm cấp tá do quy định trong luật”, hàng loạt vấn đề được ông Phạm Văn Hòa đặt ra.

Còn theo đại biểu Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An), khối lượng công việc công an địa phương, tập trung chủ yếu là Công an cấp tỉnh, chiếm tới 80% tổng khối lượng công việc của lực lượng Công an nhân dân và phần lớn biên chế Công an nhân dân bố trí ở công an các tỉnh. Vì vậy, Giám đốc Công an tỉnh có quyền hạn lớn hơn và trách nhiệm nặng nề hơn. Mặt khác, trong hệ thống chức vụ sĩ quan Công an nhân dân, Giám đốc Công an tỉnh được xác định chức vụ cơ bản là cấp dưới liền kề có thể quy hoạch, bổ nhiệm chức danh Thứ trưởng Bộ Công an. Do đó, tiêu chuẩn chức danh cấp bậc hàm của Giám đốc Công an tỉnh phải bảo đảm tương quan, tương đối với chức danh Cục trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ.

Hơn nữa, yêu cầu đặt ra khi bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Công an thì cán bộ phải có thời gian đảm nhận chức vụ Giám đốc Công an tỉnh, vì vậy, nếu chức vụ Giám đốc Công an tỉnh không có bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng sẽ khó khăn, không thể luân chuyển được cán bộ cấp cục cấp bậc hàm Thiếu tướng về. Tuy nhiên, ông Nguyễn Hữu Cầu cũng cho rằng không nên đặt vấn đề quy định cho tất cả 63 Giám đốc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đều phải là Thiếu tướng, quy định như vậy sẽ không bảo đảm tính khả thi.

Theo đại biểu Nguyễn Hữu Cầu, việc quy định Giám đốc Công an tỉnh, thành phố được phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh loại 1 là Thiếu tướng là phù hợp, bởi đơn vị hành chính cấp tỉnh loại 1 được phân loại, tiêu chuẩn quy định theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Nghị quyết 1221 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Các tỉnh này là các địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự, một năm khởi tố từ 1.000 đến 3.000 vụ án hình sự với số lượng 1.500 đến 6.000 bị can; quân số Công an tỉnh từ 3.000-6.000 cán bộ, chiến sĩ. Như vậy, Công an các tỉnh này cần được quan tâm, tăng cường toàn diện, trong đó cấp bậc hàm cao nhất của Giám đốc Công an tỉnh đơn vị hành chính loại 1 là Thiếu tướng sẽ phù hợp với tính chất công việc trong tình hình hiện nay.

Đại biểu Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) cũng cho rằng, với những cải tổ trong bộ máy ngành Công an hiện nay thì việc Giám đốc Công an tỉnh, thành phố có trần quân hàm Thiếu tướng là hợp lý và cần thiết nhằm tạo ra những vị tướng trong thời bình thực sự bản lĩnh, tài năng, có kiến thức kinh nghiệm thực tế từ địa phương. Theo đại biểu, cần khảo sát thực tế hiện nay đang có bao nhiêu trường hợp cấp bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng đang giữ chức vụ Giám đốc Công an các tỉnh không thuộc đơn vị hành chính loại 1, đồng thời cần có quy định chuyển tiếp về những trường hợp này trong điều khoản thi hành của luật. Mặt khác, lấy tiêu chí đơn vị hành chính loại 1 để quy định cấp bậc hàm cao nhất với Giám đốc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là chưa sát với chức năng của lực lượng Công an đang đảm nhiệm nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Tiêu chí này chỉ là tương đối. Thực tế nhiều tỉnh không được xếp đơn vị hành chính loại 1 nhưng có vị trí chiến lược an ninh trật tự, người đứng đầu của lực lượng Công an những tỉnh này cần có cấp bậc hàm tương đương như bậc hàm của các tỉnh xếp loại đơn vị hành chính loại 1 để thực hiện nhiệm vụ.

Cho rằng ngoài các đơn vị hành chính loại 1, Giám đốc Công an tỉnh, thành phố tại một số địa phương có vị trí chiến lược phức tạp và quan trọng về an ninh trật tự cũng có bậc hàm cao nhất là Thiếu tướng, đại biểu Cao Đình Thưởng đề nghị tiếp tục xem xét, sửa đổi Luật sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam cho đồng bộ với luật này.

Ở một góc nhìn khác, đại biểu Nguyễn Văn Được (Hà Nội), Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nêu quan điểm “phong tướng để chúng ta cầm gậy chỉ huy quân, không nhất thiết cứ tỉnh nào loại 1 cũng phải phong tướng...".

Quy định công an xã, thị trấn là lực lượng chính quy không làm tăng biên chế

Cho ý kiến về quy định công an xã, thị trấn là lực lượng chính quy, nhiều đại biểu cho rằng, tình hình an ninh nông thôn hiện nay rất phức tạp, vai trò của công an xã hết sức quan trọng, nếu có lực lượng chính quy thì các vụ việc ở cơ sở sẽ được giải quyết dứt điểm, đảm bảo đúng pháp luật, xây dựng môi trường sống yên bình. Đại biểu Cao Đình Thưởng đề nghị cần đánh giá đầy đủ, toàn diện tất cả tác động của quy định, bởi thực tế hiện nay cả nước có hơn 9.330 xã, nếu mỗi xã có 5 cán bộ công an chính quy, Bộ Công an phải bố trí trên 4 vạn cán bộ. “Điều này có ảnh hưởng đến đề án tinh giản biên chế và quỹ lương quốc gia không?”, đại biểu đặt câu hỏi.

Ông cũng cho rằng, khi đã có lực lượng chính quy thì phải xây dựng thêm trụ sở làm việc, các điều kiện đảm bảo và chế độ chính sách kèm theo, tạo gánh nặng cho ngân sách Nhà nước, như vậy có cần thiết? Bên cạnh đó, lực lượng công an xã hiện nay phải giải quyết như nào cũng là vấn đề đặt ra và phải có lộ trình cho phù hợp.

Thông tin về nội dung này, Thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết: Đảng ủy Công an Trung ương đã có văn bản gửi Thường vụ Tỉnh ủy 63 tỉnh, thành trong cả nước. Trong số 40 ý kiến phản hồi, gần như 100% ý kiến của các Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhất trí với chủ trương này; một số địa phương đề nghị triển khai ngay. Với những cán bộ công an không chính quy là công chức tại xã (trước đây Hội đồng Nhân dân các tỉnh trả lương), Ban Thường vụ Tỉnh ủy sẽ chỉ đạo Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tỉnh và các cấp quận, huyện, xã giải quyết và lực lượng Công an sẽ triển khai sớm theo quy định. Có những địa phương hiện đã triển khai công an xã, thị trấn chính quy được 5 tháng, kết quả rất tốt, hầu hết đều mong muốn triển khai.

“Qua một số địa phương đã triển khai và đánh giá tốt, thậm chí đánh giá số lượng vụ việc vi phạm pháp luật tại địa phương đó giảm 50% từ khi có công an xã chính quy, có ngày ở địa bàn không xảy ra vụ phạm pháp, vi phạm pháp luật nào”, Bộ trưởng Tô Lâm cho hay. Người đứng đầu ngành Công an cũng khẳng định “Cam kết với Quốc hội khi trình dự án Luật này là không tăng biên chế. Đây là điều hoàn toàn có cơ sở vì trên thực tế, đây là việc đánh giá và bố trí lại lực lượng trong Công an nhân dân. Chính phủ cũng đã đồng ý từ nay đến năm 2021, Bộ Công an không tăng biên chế nào, toàn bộ là sắp xếp trong nội bộ và duy trì biên chế hiện có”./.