TCCSĐT - Ngày 20-02-2017, Phiên họp thứ 7 Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khai mạc tại Nhà Quốc hội. Tại Phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự số 100/2015/QH14 và dự án Luật Thủy lợi; cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chế độ và các điều kiện bảo đảm hoạt động của đại biểu Quốc hội.
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, diễn ra trong hai ngày (20 và 21-02), tại Phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của hai dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến là: dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự số 100/2015/QH14 và dự án Luật Thủy lợi; cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chế độ và các điều kiện bảo đảm hoạt động của đại biểu Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về: một số nội dung để làm cơ sở cho Chính phủ triển khai thực hiện, trong đó gồm có danh mục dự án và mức bố trí vốn cụ thể cho từng dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020; việc ban hành nghị định của Chính phủ về một số cơ chế chính sách tài chính ngân sách đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh; việc cho phép áp dụng hệ số đặc thù ưu tiên phân bổ vốn ngân sách Trung ương để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 đối với các xã trong vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến sửa đổi Bộ luật Hình sự


Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH14 tiếp theo, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều hành nội dung thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH14.

Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về một số vấn đề lớn của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015; trong đó có nội dung quy định về: phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi; trách nhiệm hình sự của pháp nhân; không tố giác tội phạm; một số tội xâm phạm an ninh quốc gia; tội vi phạm quy định trong hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; tội gây ô nhiễm môi trường; quy định xác định hàm lượng chất ma túy để quy ra khối lượng hoặc thể tích; tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông; tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm…

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh sự cần thiết phải bám sát quan điểm chỉ đạo đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ngành thống nhất về phạm vi sửa đổi các điều luật. Xác định đây là Bộ luật lớn, rất quan trọng nên, các cơ quan hữu quan cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thảo luận cho kỹ càng với trách nhiệm cao nhất, “thấu tình đạt lý” để báo cáo cơ quan có thẩm quyền quyết định cuối cùng.

Đi vào một số điều luật cụ thể trong Bộ luật Hình sự năm 2015, trong đó có Điều 12, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất liệt kê các tội danh mà người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự chỉ giới hạn trong 28 tội danh đã được liệt kê. Riêng 3 tội bổ sung đối với trường hợp ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị trình hai phương án để tiếp tục thảo luận ở hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, sau đó đưa ra Quốc hội thảo luận và lấy phiếu Quốc hội để quyết định vấn đề này.

Về trách nhiệm hình sự pháp nhân,
Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng đây là vấn đề mới được quy định trong pháp luật hình sự nước ta. Theo đó, giữ quy định trách nhiệm hình sự pháp nhân và phạm vi chịu trách nhiệm hình sự pháp nhân. Đối với hai tội là tội tài trợ khủng bố và tội rửa tiền, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ báo cáo bằng văn bản ý kiến chính thức sang Quốc hội. Về vấn đề không tố giác tội phạm (Điều 19), Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đa số ý kiến thống nhất phải quy định trách nhiệm hình sự của người bào chữa về hành vi không tố giác tội phạm đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia.

Báo cáo của Ủy ban Tư pháp cho biết, có ý kiến đề nghị không quy định trách nhiệm hình sự của người bào chữa về hành vi không tố giác tội phạm đối với tội đặc biệt nghiêm trọng (trừ một số tội xâm phạm an ninh quốc gia) để bảo đảm phù hợp với hoạt động hành nghề của Luật sư. Điều 22 của Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định người bào chữa phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp không tố giác tội phạm đối với các loại tội nghiêm trọng, tội rất nghiêm trọng và tội đặc biệt nghiêm trọng. Bộ luật Hình sự năm 2015 đã thu hẹp đáng kể phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người bào chữa bảo đảm phù hợp với đặc thù hoạt động bào chữa, theo đó họ chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi không tố giác tội phạm đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác.

Từ đó, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu vấn đề "ngay cả những người ruột thịt của người phạm tội như: ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội cũng phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi không tố giác các tội nêu trên". Nội dung này cần tiếp tục nghiên cứu, trao đổi, thảo luận kỹ.

Về một số tội xâm phạm an ninh quốc gia
(các Điều 109, 112 và 113), các ý kiến thống nhất như dự thảo. Về tình tiết định tội “tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về tinh thần đối với người bị hại” (các Điều 172, 173, 174 và 178), các ý kiến đều thống nhất bỏ quy định “tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về tinh thần đối với người bị hại”, bởi để chứng minh “tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về tinh thần đối với người bị hại” thì cơ quan tiến hành tố tụng bị phụ thuộc hoàn toàn vào ý thức chủ quan của người bị hại, dẫn đến khó khách quan khi chứng minh tội phạm. Quy định giá trị đối với hàng cấm làm căn cứ định tội, định khung hình phạt (các điều 190 và 191), có hai loại ý kiến cần tiếp tục trao đổi thêm.

Về Tội vi phạm quy định trong hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Điều 206), các ý kiến thống nhất đổi tên thành “Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng” để bảo đảm tính bao quát và xử lý được cả các trường hợp tổ chức, cá nhân khác ngoài tổ chức tín dụng thực hiện các hoạt động ngân hàng khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

Về Tội gây ô nhiễm môi trường
(Điều 235), Phó Chủ tịch Quốc hội thống nhất với những ý kiến cho rằng đây là nội dung chuyên ngành sâu nhưng hiện nay chưa có sự thống nhất, do đó một số bộ, ngành chuyên môn, chức năng cần tiếp tục phối hợp làm việc, thảo luận; đồng thời đề nghị Chính phủ có ý kiến chính thức về nội dung này; tham khảo kinh nghiệm các nước, tham khảo các tiêu chuẩn quốc tế, trong những công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Về quy định xác định hàm lượng chất ma túy để quy ra khối lượng hoặc thể tích
(các Điều 248, 249, 250, 251 và 252), việc xác định hàm lượng để quy ra khối lượng hoặc thể tích chất ma túy được các ý kiến đồng ý trong 4 trường hợp, gồm: chất ma túy ở thể rắn được hòa thành dung dịch; chất ma túy ở thể lỏng đã được pha loãng; xái thuốc phiện; chất ma túy trong thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần. Trường hợp khác cần được trao đổi thêm. Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ việc thống nhất ý kiến đối với dự thảo về việc bổ sung quy định “lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định” vào các điều 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật hình sự năm 2015; ý kiến bổ sung cần tiếp tục nghiên cứu. Về Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 292), liên ngành thống nhất bỏ tội danh này trong Bộ luật Hình sự năm 2015.

Về Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm
(Điều 317), qua các ý kiến phát biểu, thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục nghiên cứu kỹ trên tinh thần nghiêm khắc với những hành vi vi phạm nhưng tránh trường hợp quy định không có tính khả thi dẫn đến trường hợp không xử lý được hoặc xử lý hình sự tràn lan, nhất là trường hợp mới sử dụng lần đầu chất cấm nhưng chưa bị xử phạt hành chính, chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng....

Chiều cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Thủy lợi và việc ban hành Nghị định của Chính phủ quy định một số cơ chế, chính sách, tài chính-ngân sách đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh.

Rà soát để không quy định trùng lắp


Báo cáo của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội về một số vấn đề lớn trong tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủy lợi nêu rõ về phạm vi điều chỉnh của Luật, Thường trực Ủy ban và Ban soạn thảo thấy rằng, việc ban hành Luật Thủy lợi được nâng cấp từ Pháp lệnh khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi nhằm tập trung giải quyết các vấn đề bất cập chủ yếu trong việc thực thi pháp luật về đầu tư, xây dựng, quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi. Tuy nhiên, do tính chất đa mục tiêu của công trình thủy lợi nên phạm vi điều chỉnh của Luật có một số vấn đề liên quan đến khai thác, sử dụng nước trong công trình thủy lợi, như cấp nước cho công nghiệp, sinh hoạt, dịch vụ, kết hợp phát điện, khai thác du lịch...

Đối với các công trình chuyên dụng đã được điều chỉnh trong văn bản pháp luật khác như: công trình thủy điện, giao thông thủy, công trình cấp nước sinh hoạt... thì Luật Thủy lợi sẽ không điều chỉnh. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh những quy định trong dự thảo Luật thủy lợi không được trùng lắp nội dung với dự thảo Luật Quy hoạch đã quy định. Cụ thể như Điều 11: Quy hoạch thủy lợi hay Điều 14: Trách nhiệm lập, thẩm quyền phê duyệt quy hoạch điều chỉnh quy hoạch, công bố và quản lý thực hiện quy hoạch thủy lợi chưa tương thích với dự thảo Luật Quy hoạch.

Tán thành với quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng đề nghị Ban soạn thảo dự luật cần khẩn trương rà soát lại, tránh sự trùng chéo với các dự luật liên quan như Luật Bảo vệ môi trường hay Luật Tài nguyên nước... Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ hệ thống tưới tiêu phải gắn với vấn đề về an ninh quốc phòng của đất nước theo từng cấp. Tuy nhiên vấn đề này được nhắc tới rất ít trong dự thảo luật nên Ban soạn thảo cần cân nhắc quy định rõ về nội dung này.

Quan tâm tới những nội dung của dự thảo luật, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng thấy rằng Ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra dự thảo luật cần làm rõ sự khác biệt giữa Pháp lệnh khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi và dự thảo Luật Thủy lợi để thấy được sự cần thiết của việc ban hành luật này. Đồng thời dự thảo luật chưa nhắc tới vấn đề sử dụng tiết kiệm nước, nguồn tài nguyên quý giá của đất nước...

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, qua ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ban soạn thảo cần làm rõ hơn nữa về phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật, đặc biệt là các hoạt động có liên quan tới nguồn nước, sông ngòi, tích nước, trách nhiệm quản lý nhà nước... cần được làm rõ trong dự thảo, không quy định chung chung như hiện nay; những nội dung nào quy định rõ được cần cụ thể ngay trong dự thảo, hạn chế giao lại Chính phủ quy định... Xem xét một số cơ chế, chính sách, tài chính-ngân sách đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến việc ban hành Nghị định của Chính phủ quy định một số cơ chế, chính sách, tài chính-ngân sách đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh


Tiếp theo chương trình, báo cáo tại phiên họp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong cho rằng: Quy định như đề nghị của Chính phủ chưa thể hiện rõ cơ chế đặc thù, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho thành phố, thậm chí có quy định còn thắt chặt hơn. Cụ thể, Chính phủ đề nghị thành phố được bổ sung có mục tiêu từ tăng thu ngân sách Trung ương một phần không quá 70% số tăng thu ngân sách rrung ương từ các khoản thu phân chia và “thành phố được thưởng một phần nhưng không quá 30% số tăng thu và không vượt quá số tăng thu ngân sách trung ương trên địa bàn so với thực hiện thu năm trước.”

Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh: Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế, chính sách đặc thù cho thành phố phải làm rõ tính tự chủ về ngân sách địa phương, cơ chế cho địa phương huy động các nguồn ngân sách thuộc phạm vi địa phương và quyền tự quyết định các khoản thu. Nhưng với những nội dung trong dự thảo, dù có được ban hành thì thành phố vẫn không có cơ chế nào để khai thác các nguồn lực, tăng nguồn thu, chủ động trong chi tiêu, nhất là huy động nguồn lực cho đầu tư. Trong đó, về nguyên tắc, cơ chế đặc thù cần được xây dựng với tinh thần triển khai thực hiện triệt để các nội dung được nêu trong Nghị quyết 16 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020...

Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đồng tình với đề nghị của thành phố: "Riêng thưởng vượt thu và bổ sung có mục tiêu từ tăng thu ngân sách trung ương so với dự toán được giao thì tôi lại đồng ý với Thành phố Hồ Chí Minh. Tức là quy định luôn được thưởng vượt thu tương ứng với 30% và không vượt quá số tăng thu so với thực hiện năm trước; còn bổ sung có mục tiêu thì tương ứng 70%. Tôi nghĩ phải tạo động lực, quy định đặc thù để thành phố thu nhiều hơn, tạo nguồn lực nhiều hơn cho ngân sách," Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Ý kiến của Chủ tịch Quốc hội được nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình và đề nghị, các cơ chế, chính sách cần có điểm mới so với quy định hiện hành, nhất là chú trọng tăng thêm nguồn lực phát triển cho thành phố./.