Thủ tướng: Không để bà con tái định cư Thủy điện Sơn La tái nghèo

Cơ quan Lý luận Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam

Cơ quan Lý luận Chính trị của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam

Thủ tướng: Không để bà con tái định cư Thủy điện Sơn La tái nghèo

Theo: TTXVN

23:13, ngày 01-10-2016

Sau khi thăm hỏi, nắm tình hình đời sống, sinh hoạt của bà con tái định cư Dự án thủy điện Sơn La đang sinh sống trên địa bàn thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, sáng 01-10-2016, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị tổng kết 15 năm thực hiện dự án di dân, tái định cư Thủy điện Sơn La. Đây là Dự án thủy điện có số dân phải di chuyển, tái định cư lớn nhất từ trước đến nay.

Tại hội nghị, nhấn mạnh đây chỉ là thành công bước đầu, công việc vẫn đang còn dở dang, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan tiếp tục thực hiện tốt công tác này trong thời gian tới, đảm bảo đời sống phát triển bền vững cho bà con di dân tái định cư.

Đời sống của người dân tái định cư được đảm bảo tốt

Thủy điện Sơn La là dự án trọng điểm Quốc gia nhằm cung cấp điện năng để phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước; góp phần chống lũ về mùa mưa và cung cấp nước về mùa kiệt cho Đồng bằng Bắc Bộ, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội vùng Tây Bắc. Đây cũng là dự án đa mục tiêu có quy mô, công suất lớn và có số dân phải di chuyển, bố trí tái định cư lớn nhất Việt Nam từ trước tới nay, với 20.340 hộ và 93.201 người của 248 bản, tổ dân phố, 31 xã, phường, tám huyện, thị xã thuộc ba tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu.

Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã xác định công tác di dân, tái định cư có tầm quan trọng ngang với việc xây dựng nhà máy bởi đây là công việc rất phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội; mặt khác, Dự án rất gấp về tiến độ.

Sau 15 năm thực hiện, đến nay Dự án di dân, tái định cư thủy điện Sơn La đã cơ bản hoàn thành, góp phần đưa nhà máy thủy điện Sơn La vào hoạt động vượt tiến độ ba năm so với Nghị quyết của Quốc hội, nâng cao công suất cung cấp điện năng cho đất nước, đồng thời góp phần phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Bắc, nhất là ba tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu.

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Nhà nước Dự án Thủy điện Sơn La, đời sống của người dân tái định cư được đảm bảo tốt với nhiều chỉ số tích cực. Nếu như thu nhập bình quân đầu người nơi đi (năm 2005) là 311.000 đồng/người/ tháng thì chỉ số này tại các khu, điểm tái định cư năm 2015 là 1,218 triệu đồng/người/tháng, tăng gấp 3,92 lần so với thời điểm trước khi di chuyển.

Tỷ lệ hộ nghèo vùng ngập lòng hồ và mặt bằng công trường (nơi đi) thời điểm trước khi di chuyển dân (năm 2005) là 43,73%; tỷ lệ hộ tái định cư nghèo năm 2015 là 17,11%, giảm 2,56 lần so với thời điểm trước khi di chuyển.

Thủy điện Sơn La là công trình hợp lòng dân

Khẳng định Dự án Thủy điện Sơn La là công trình hợp lòng dân, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng thành công từ dự án di dân tái định cư Thủy điện Sơn La có ý nghĩa quyết định đối với kết quả chung của tổng thể Dự án Thủy điện Sơn La. Phó Thủ tướng đánh giá việc tổ chức di dân tái định cư được tổ chức quy củ, quyết liệt và tuân thủ đúng quy trình; theo hướng đem lại cho đời sống người dân khang trang, văn minh và được cải thiện hơn.

Phó Thủ tướng cũng nêu rõ đối với một số điểm tái định cư do triển khai gấp nên vị trí chưa phù hợp, có thể xem xét lại trong thời gian tới. Bên cạnh đó, các địa phương phải chủ động xây dựng các đề án tái cơ cấu, chuyển đổi nghề cho bà con để phát triển sản xuất.

Tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao Huân chương Lao động Hạng Nhất cho tỉnh Sơn La và Huân chương Lao động Hạng Nhì cho đồng chí Hoàng Văn Thắng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, thành viên Ban Chỉ đạo Nhà nước dự án Thủy điện Sơn La và nhiều cá nhân, tập thể khác về những thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác di dân, tái định cư Dự án Thủy điện Sơn La, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phải đảm bảo đời sống người dân tái định cư tốt hơn nơi ở cũ

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh dự án di dân, tái định cư là một trong hai hợp phần quan trọng của Dự án thủy điện Sơn La.

Đánh giá cao những thành công của dự án, Thủ tướng bày tỏ sự tri ân đối với nhiều thế hệ cán bộ của Đảng, Nhà nước đóng góp vào dự án từ những ngày đầu, trong đó có những cán bộ đã qua đời và nhiều cán bộ đã nghỉ công tác. Đặc biệt Thủ tướng cũng bày tỏ lòng biết ơn đối với những người dân thuộc diện di dời, đã tự nguyện rời quê hương, bản quán, về nơi ở mới, dành đất để phục vụ dự án.

Thủ tướng nêu rõ công tác tái định cư mới chỉ thực hiện được 15 năm qua, nhưng cuộc sống của nhân dân thì sẽ diễn ra hàng trăm, hàng ngàn năm ở nơi ở mới, chính vì vậy, nhiệm vụ này còn phải tiến hành lâu dài, bền vững, kiên quyết không tái nghèo; đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu vật chất, tinh thần, an ninh, văn hóa và nhất là hướng về xây dựng nông thôn mới cho bà con. Thủ tướng định hướng nhiệm vụ trước mắt là lo sinh kế cho người dân, xa hơn là chăm lo giáo dục, đào tạo tri thức cho lớp trẻ, để tiến tới hội nhập và làm giàu.

Nhắc lại yêu cầu của dự án là phải đảm bảo đời sống người dân tái định cư tốt hơn nơi ở cũ, góp phần phát triển kinh tế-xã hội Tây Bắc, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, giữ gìn bản sắc, văn hóa cộng đồng, Thủ tướng đánh giá, sau 15 năm, đã cơ bản thực hiện được yêu cầu trên. Đời sống người dân ổn định, nhiều mô hình sản xuất mới được triển khai hiệu quả, kết cấu hạ tầng khu tái định cư được tăng cường, tình đoàn kết giữa người dân tái định cư và người dân sở tại được duy trì tốt. Việc quản lý dự án tái định cư cơ bản đảm bảo cơ chế hiện hành hạn chế thấp nhất tham nhũng lãng phí.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng nhiệt liệt biểu dương các bộ, ban, ngành Trung ương; cấp ủy đảng, đoàn thể, chính quyền, nhân dân, đồng bào các dân tộc các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu đã phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, chủ động sáng tạo hoàn thành tốt dự án di dân tái định cư Thủy điện Sơn La.

Với tinh thần khách quan, thẳng thắn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ rõ những bất cập, tồn tại của dự án để rút kinh nghiệm cho các công trình, dự án tiếp theo.

Đời sống của người dân tái định cư tại một số điểm vẫn chưa phát triển bền vững do thiếu nước sản xuất, đất cho sản xuất; vẫn còn tình trạng một số huyện, thị xã chưa hoàn thành việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, và tài sản khác gắn liền với đất cho người dân tái định cư. Tại hội nghị, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo ba tỉnh liên quan khẩn trương ban hành Chỉ thị để hoàn tất nhiệm vụ này.

Thủ tướng cũng nhìn nhận việc kêu gọi thu hút doanh nghiệp đầu tư tại vùng tái định cư chưa đạt yêu cầu, chưa thúc đẩy phong trào xây dựng nông thôn mới trong đồng bào. Số lượng xã của đồng bào di dân, tái định cư Dự án Thủy điện Sơn La đạt tiêu chuẩn nông thôn mới còn rất thấp, mới chỉ có 6/95 xã.

Công tác khuyến nông, khuyến lâm, chuyển giao khoa học kỹ thuật, chưa được triển khai sâu rộng; sản xuất người dân tái định cư quy mô còn nhỏ, tiến bộ kỹ thuật mới chưa được ứng dụng rộng rãi. Hệ thống kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, nhiều nơi chưa đạt tiêu chí nông thôn mới, một số nơi mới sử dụng một thời gian đã xuống cấp.

Việc sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách chưa kịp thời; tiến độ triển khai một số dự án thành phần chậm với sáu dự án đang dở dang. Chính sách bồi thường chưa tạo được việc làm, thu nhập cho dân; phương thức xây dựng nhà ở cho các hộ tái định cư chưa thực sự phù hợp với tập quán người dân. Đáng chú ý, một số công trình xây dựng chất lượng thấp cần kiểm điểm nghiêm túc để đền bù, bồi thường trong thời gian tới.

Đề cập đến những phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tiếp theo, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Ban Chỉ đạo tiếp tục quan tâm hơn nữa đến các dự án hạ tầng xã hội; chú trọng hoàn thiện xây dựng nông thôn mới nhất là hỗ trợ hoạt động cho các Hợp tác xã nông nghiệp, trung tâm khuyến nông, khuyến công.

“Không thể chấp nhận công trình xây xong bỏ không, người dân không dùng, những công trình có quy mô lớn thì phải tiếp thu lấy ý kiến bà con, nhu cầu của cộng đồng ngay từ khâu chủ trương đầu tư, giám sát thực hiện và đánh giá hiệu quả,” Thủ tướng nói.

Thủ tướng lưu ý các địa phương xây dựng hệ thống chính trị chính quyền ở khu tái định cư, duy trì đoàn kết trong cộng đồng thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Nhà nước và tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống. Thực hiện tốt chủ trương thoát nghèo bền vững; kiên quyết không để xảy ra tái nghèo.

Đáng chú ý, tại hội nghị, Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp các bộ, ngành liên quan nghiên cứu cơ chế trích một phần lợi nhuận từ Thủy điện Sơn La để tiếp tục phát triển.

Thủ tướng cũng giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình quyết toán dự án di dân tái định cư Thủy điện Sơn La. Các bộ, ngành, địa phương phải khẩn trương khắc phục khó khăn, hoàn thành sáu công trình đang thi công thuộc hợp phần dự án, 35 dự án phát triển sản xuất nông nghiệp phục vụ phát triển đời sống bà con di dân, tái định cư.

Thủ tướng hy vọng các thành viên Ban Chỉ đạo, các bộ, ban ngành Trung ương tiếp tục phát huy thành tích, khắc phục khó khăn, nỗ lực thực hiện tốt hơn nữa dự án di dân, tái định cư thủy điện Sơn La, không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống bà con, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc và cả nước./.