TCCS - Xí nghiệp Liên doanh dầu khí Việt - Xô (Vietsovpetro) là con chim đầu đàn của ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam. Sản lượng khai thác dầu của Xí nghiệp giai đoạn 2005 - 2009 chiếm hơn 50% của toàn ngành và chiếm 65% đóng góp của ngành dầu khí vào ngân sách quốc gia. Năm 2009, doanh thu bán dầu đạt 3,19 tỉ USD, bằng 130,9 % kế hoạch được giao; nộp ngân sách nhà nước 1,96 tỉ USD, bằng 130,9 % kế hoạch. Cùng những bước phát triển mới trong lĩnh vực cung cấp các dịch vụ dầu khí đa dạng, Xí nghiệp đã và đang thực sự là đầu tàu, là lực lượng quan trọng của ngành dầu khí - ngành kinh tế mũi nhọn của nước ta trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Từ những khó khăn, thách thức đến thành tích đạt được

Bước vào thực hiện kế hoạch năm 2009, do tác động cuộc khủng khoảng kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro đã gặp rất nhiều khó khăn làm ảnh hưởng đến hoạt động của xí nghiệp, như: giá dầu thô liên tục bị suy giảm, trong khi giá cả vật tư thiết bị và dịch vụ chuyên ngành vẫn ở mức cao. Độ ngập nước sản phẩm của vỉa dầu tầng Móng mỏ Bạch Hổ đã tăng đột biến vào cuối năm 2008, lên trên mức 20%. Trước những khó khăn thách thức, với tinh thần chủ động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, mục tiêu hàng đầu trong năm 2009 của Xí nghiệp là tập trung bằng nhiều giải pháp đồng bộ bảo đảm khai thác 6,5 triệu tấn dầu (vượt kế hoạch 300 ngàn tấn) do Tập đoàn giao, phấn đấu cùng toàn ngành góp phần cùng cả nước ngăn chặn đà suy giảm kinh tế.

Xí nghiệp đã kiên trì phương châm hành động: biến thách thức thành thời cơ, phát huy trí tuệ của tập thể cán bộ, chuyên gia, người lao động, huy động mọi nguồn lực, với nhiều giải pháp đồng bộ, quyết tâm vượt qua những khó khăn, bảo đảm hoạt động sản xuất bình thường, khai thác an toàn mỏ và hoàn thành vượt mức hầu hết các chỉ tiêu kế hoạch chủ yếu, tiếp tục giữ vững vị trí chủ lực trong Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Trong lĩnh vực khai thác dầu khí, Xí nghiệp đã thực hiện các giải pháp hiệu chỉnh đồng bộ trong khai thác và bơm ép nước, đưa độ ngập nước tầng Móng trung tâm mỏ Bạch Hổ xuống dưới mức 20%. Kết thúc năm 2009, Xí nghiệp đã hoàn thành vượt kế hoạch khai thác 300.888 tấn dầu ở hai mỏ Bạch Hổ và Rồng, các thông số kỹ thuật về tình trạng mỏ đều đạt mức cao hơn so với phê duyệt trong sơ đồ công nghệ. Công tác bơm ép duy trì áp suất vỉa, thu gom và cung cấp khí vào bờ từ mỏ Bạch Hổ đã hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra.

Xí nghiệp luôn coi trọng công tác nghiên cứu khoa học và khảo sát thiết kế, khoan và sửa chữa giếng, xây dựng, khảo sát và sửa chữa công trình biển cùng với các dịch vụ khác như vận tải biển, cơ điện, địa vật lý, cảng và kho bãi,... góp phần bảo đảm kịp thời cho hoạt động tìm kiếm thăm dò và khai thác mỏ an toàn. Việc đầu tư bổ sung thiết bị và phương tiện kỹ thuật đã thực hiện kịp thời (lần đầu tiên Xí nghiệp đã đồng thời cùng một lúc ký hợp đồng mua 1 giàn khoan tự nâng, 2 tàu dịch vụ với giá trị trên 230 triệu USD). Đây là bước đột phá quan trọng nhằm củng cố và bảo đảm cho hoạt động hiệu quả hơn, ổn định và phát triển của Xí nghiệp.

Đặc biệt, năm 2009 đã ghi nhận thắng lợi to lớn của Vietsovpetro trong lĩnh vực tìm kiếm thăm dò gia tăng trữ lượng dầu khí.

Với các phát hiện dầu khí mới ở cánh chìm phía đông cấu tạo Thiên Ưng - Mãng Cầu và khu vực Đông Bắc mỏ Bạch Hổ và kết quả nghiên cứu bổ sung ở các giếng khai thác, năm 2009 Vietsovpetro đã gia tăng trữ lượng 19,2 triệu tấn dầu khí thu hồi, gấp hơn ba lần so với kế hoạch (5,7 triệu tấn). Với sản lượng khai thác năm 2009 là 6,5 triệu tấn đã bảo đảm hệ số bù đắp - thay thế trữ lượng rất cao bằng 2,95 (19,2/6,5).

Từ kết quả này, Vietsovpetro đã nhanh chóng lập cơ sở và kế hoạch để đưa các khu vực mới vào khai thác sớm (giàn nhẹ BK 15 ở khu vực đông bắc Bạch Hổ, phương án khai thác sớm mỏ Thiên Ưng - Mãng Cầu) và ngày 29-12 đã đưa vào khai thác 2 mỏ mới: Nam Rồng - Đồi Mồi và Đông Rồng với kết quả khả quan. Đây là cơ sở để Vietsovpetro duy trì và từng bước gia tăng sản lượng khai thác trong năm 2010 và các năm tiếp theo.

Cùng với nhiệm vụ tìm kiếm thăm dò trong nước, Vietsovpetro đã triển khai mở rộng công tác tìm kiếm ở nước ngoài theo các hợp đồng dầu khí. Vietsovpetro đã chính thức nhận thông báo trúng thầu lô 04-1 (ở phía bắc lô 04-3) trên bể Nam Côn Sơn. Đồng thời, cùng với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tổng Công ty Thăm dò khai thác PVEP tổ chức nghiên cứu tài liệu, ký kết các biên bản thỏa thuận, lập các nhóm nghiên cứu chung với các tập đoàn dầu khí của Vê-nê-xu-ê-la, Bô-li-vi-a, Ni-ca-ra-goa, Ác-hen-ti-na để lựa chọn các khu vực đầu tư tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí. Xí nghiệp đã hoàn thành xây dựng, bảo đảm chất lượng công trình đường ống dẫn khí PM3 - Cà Mau, góp phần vào việc phát triển công nghiệp vùng cực Nam Tổ quốc. Đặc biệt, trong hai năm 2008 - 2009, Xí nghiệp đã phát triển dịch vụ kết nối và vận hành khai thác các mỏ lân cận. Trong hơn 3 năm, doanh thu từ hoạt động dịch vụ này đã đạt trên 500 triệu USD.

Trong khai thác, Xí nghiệp tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ môi trường, không để xảy ra tình trạng nhiễm bẩn và không có sự cố dầu tràn ra biển. Xí nghiệp đã trích lập kinh phí thu dọn mỏ trên 300 triệu USD, nộp ngân sách trên 55 triệu USD phí bảo vệ môi trường, tích cực tham gia vào công tác ứng cứu sự cố, vớt dầu tràn trong khu vực.

So với kế hoạch 5 năm 2006 - 2010 đã đề ra, đến nay sản lượng khai thác dầu đã thực hiện được 80,4%, cung cấp khí vào bờ bằng 85,4%. Riêng chỉ tiêu doanh thu đã đạt 265% và nộp ngân sách nhà nước gấp 3 lần kế hoạch 5 năm. Hiện nay, Xí nghiệp vẫn là đơn vị có đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước, chiếm tỷ lệ từ 15% đến 20% vào tổng thu ngân sách hằng năm. Năm 2009, do gia tăng sản lượng khai thác và giá dầu được cải thiện, đến ngày 13-10-2009 Xí nghiệp đã hoàn thành kế hoạch cả năm 2009 về doanh thu và nộp ngân sách. Đến hết năm, doanh thu bán dầu đạt 3,19 tỉ USD, bằng 130,9% kế hoạch, nộp ngân sách nhà nước và lợi nhuận phía Việt Nam 1,96 tỉ USD và lợi nhuận phía Nga 427,5 triệu USD.

Do có những đóng góp đặc biệt to lớn đối với sự ổn định và phát triển của nền kinh tế Việt Nam, Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro đã 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, hàng trăm cá nhân được tặng thưởng các danh hiệu cao quý của Đảng và Nhà nước.

Khẳng định vai trò chủ đạo trong hội nhập kinh tế quốc tế

Qua hai năm đương đầu với những khó khăn thách thức từ khủng hoảng kinh tế, Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro đã khẳng định vai trò chủ đạo của mình trong hội nhập kinh tế quốc tế, thể hiện trên một số nội dung sau:

Trước hết, vận dụng đúng và sáng tạo đường lối đổi mới của Đảng vào việc tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của doanh nghiệp có vốn nhà nước, liên doanh với nước ngoài. Phát huy được vai trò là hạt nhân chính trị lãnh đạo của cán bộ, đảng viên, công nhân viên phía Việt Nam, chủ đạo trong mọi lĩnh vực, phối hợp chặt chẽ với phía Nga tổ chức thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ do hai Chính phủ giao trong công tác thăm dò, khai thác dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam; góp phần thực hiện thắng lợi đường lối phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Đảng, Nhà nước ta trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Đây chính là nhân tố quyết định vào kết quả hoạt động của Vietsovpetro trong suốt 28 năm qua. Đảng bộ Xí nghiệp đã phát huy được vai trò hạt nhân lãnh đạo trong tất cả các hoạt động của xí nghiệp. Khi mới thành lập Đảng bộ Xí nghiệp chỉ có 5 chi bộ với 45 đảng viên, sau 28 năm xây dựng và phát triển đến nay, Đảng bộ Xí nghiệp có 133 chi bộ, 15 đảng bộ cơ sở, 2 đảng bộ bộ phận với tổng số 1.814 đảng viên.

Hai là, tạo dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật vững chắc trên bờ và trên biển để phát triển công nghiệp dầu khí. Hiện nay, ở ngoài biển, Xí nghiệp đã xây dựng và vận hành 12 giàn cố định, 2 giàn công nghệ trung tâm, 9 giàn nhẹ, 3 giàn bơm ép nước, 3 trạm rót dầu không bến, 2 giàn nén khí, 2 giàn khoan tự nâng, 445 km đường ống nội mỏ. Căn cứ tổng hợp trên bờ có công suất bảo đảm cung ứng dịch vụ cho khoan 130 nghìn mét khoan/năm, cảng chuyên dụng gồm 10 cầu cảng tổng chiều dài 1.300 mét và 2 bãi lắp ráp chuyên dụng phục vụ cho công tác lắp ráp giàn khai thác.

Ba là, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước khai thác và xuất khẩu dầu đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á. Xí nghiệp đã phát hiện 3 mỏ dầu có giá trị công nghiệp với chi phí phát hiện thấp và đã khai thác được hơn 180 triệu tấn dầu từ các mỏ Bạch Hổ, Rồng và Đại Hùng, thu gom và vận chuyển vào bờ trên 20 tỉ mét khối khí đồng hành. Đặc biệt là Xí nghiệp đã phát hiện ra mỏ dầu lớn trong đá móng granit nứt nẻ trước Đệ tam ở mỏ Bạch Hổ (không có mỏ dầu tương tự trên thế giới) là yếu tố thúc đẩy đầu tư nước ngoài vào ngành dầu khí. Đề xuất và áp dụng nhiều giải pháp công nghệ - kỹ thuật phù hợp để khai thác tối ưu và nâng cao hệ số thu hồi dầu khí từ 18% lên 40,3% tầng dầu trong móng mỏ Bạch Hổ, mang lại hiệu quả kinh tế to lớn.

Bốn là, Xí nghiệp đã và đang góp phần quan trọng cho sự nghiệp phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế Việt Nam và tạo lợi nhuận đáng kể đối với Liên bang Nga. Tính từ năm 1986 đến hết tháng 12-2009, doanh thu từ bán dầu của Xí nghiệp đạt 47,7 tỉ USD, nộp ngân sách nhà nước đạt 30,7 tỉ USD, lợi nhuận của Nga là 8,1 tỉ USD. Bên cạnh hoạt động khai thác dầu khí, Xí nghiệp còn cung cấp các dịch vụ cho bên ngoài như chế tạo, lắp đặt công trình biển; cho thuê phương tiện, thiết bị và nhân công; kết nối và vận hành mỏ; bảo trì, bảo dưỡng thiết bị; nghiên cứu khoa học và thiết kế... với doanh thu năm sau cao hơn năm trước, tính từ năm 1991 đến nay đạt gần 800 triệu USD (không kể dự án PM 3 - Cà Mau).

Năm là, trong thực hiện công tác đào tạo nguồn nhân lực, chuẩn bị cho hội nhập kinh tế, Xí nghiệp luôn thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc” và “Mọi việc thành hay bại, chủ chốt là do có thấm nhuần đạo đức cách mạng hay không...”. Thực hiện đúng lời dạy của Bác Hồ, trên cơ sở Quy chế cán bộ, việc đánh giá cán bộ, tiêu chuẩn hóa cán bộ, quy hoạch, đào tạo, lựa chọn, đề bạt, bổ nhiệm lại, điều động và luân chuyển cán bộ đều được Đảng ủy, Ban Tổng Giám đốc Xí nghiệp tiến hành theo quy trình chặt chẽ.

Xí nghiệp luôn chủ động đề xuất với đảng ủy, cấp ủy cấp trên về xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, đủ sức làm công tác chuyên môn, kỹ thuật, công tác đảng, đoàn thể, có trình độ và tay nghề cao, làm chủ công nghệ, điều hành tốt các chu trình sản xuất, từng bước thay thế chuyên gia Nga. Hiện tại, ở Xí nghiệp có 6.489 cán bộ công nhân viên (Việt Nam: có 5.987 người; người Nga có 502 người) đang làm việc. Trong số cán bộ công nhân viên Việt Nam có 35 tiến sĩ, 84 thạc sĩ, 2.147 kỹ sư, cử nhân thuộc nhiều ngành nghề khác nhau cùng với 3.285 công nhân kỹ thuật lành nghề, trong số đó nhiều người đã được cấp chứng chỉ quốc tế. Đến nay, hầu hết các chức danh trong Ban Tổng Giám đốc, Ban Giám đốc các xí nghiệp thành viên, các trưởng phòng bộ máy điều hành đều do phía Việt Nam đảm nhận.

Sáu là, Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro là động lực thúc đẩy sự phát triển công nghiệp, dịch vụ trung ương và địa phương, góp phần vào việc phát huy nội lực của nền kinh tế đất nước trong thời kỳ hội nhập. Chi tiêu trong nước cho hoạt động sản xuất không ngừng tăng lên và hiện đang chiếm tỷ lệ trên 50% tổng chi phí của xí nghiệp. Ngành dầu khí nước ta hôm nay có vị trí trong cộng đồng các quốc gia khai thác dầu trên thế giới và ở khu vực Đông - Nam Á không chỉ về khai thác dầu khí, mà cả việc thiết kế, chế tạo các phương tiện kỹ thuật phục vụ khai thác dầu khí.

Bảy là, chủ động, áp dụng rộng rãi nhiều giải pháp kỹ thuật - công nghệ tiên tiến, sử dụng thiết bị công nghệ hiện đại vào sản xuất như khoan ngang, các chương trình phần mềm chuyên dụng... đạt hiệu quả kinh tế cao, gia tăng hệ số thu hồi dầu khí (tăng từ 18% lên 40,3% đối với tầng móng bằng biện pháp bơm ép nước để bảo tồn áp suất vỉa), góp phần hoàn thành nhiệm vụ của Xí nghiệp.

Tám là, Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện chủ trương của Đảng và Chính phủ Việt Nam là xây dựng quan hệ đối tác chiến lược, tin cậy, bền vững và quan trọng với Liên bang Nga trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Hướng tới mục tiêu hội nhập kinh tế quốc tế

Mục tiêu chiến lược phát triển của Xí nghiệp từ năm 2010 đến 2015 là cùng các thành viên trong Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đưa dầu khí trở thành một ngành kinh tế – kỹ thuật quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của đất nước; xây dựng ngành dầu khí thành tập đoàn kinh tế vững mạnh. Từ mục tiêu tổng quát đó, Xí nghiệp Liên doanh tập trung phấn đấu, tiếp tục là đơn vị chủ lực của ngành dầu khí, là lực lượng nòng cốt để xây dựng Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thành ngành công nghiệp và kinh tế mũi nhọn trong tiến trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế với những bước đi, mục tiêu cụ thể như:

- Kiên trì thực hiện phương châm: biến thách thức thành thời cơ, khó khăn thành thuận lợi, thực hiện nghiêm các chỉ tiêu kinh tế được giao, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ chiến lược phát triển của ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2025 đã được Bộ Chính trị kết luận và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

- Tiếp tục bảo đảm khai thác dầu khí một cách an toàn và hiệu quả trên cơ sở Sơ đồ công nghệ khai thác và xây dựng mỏ Bạch Hổ hiệu chỉnh được Chính phủ phê duyệt năm 2008 và Sơ đồ tổng thể phát triển mỏ Rồng. Đẩy mạnh hơn nữa công tác tận thăm dò, gia tăng trữ lượng, tìm mọi giải pháp để sớm đưa các khu vực có triển vọng đã được đánh giá trữ lượng vào khai thác nhằm duy trì và ổn định sản lượng khai thác trong giai đoạn trước và sau năm 2010. Với sản lượng khai thác dự tính 6,2 triệu tấn dầu và giá dầu 495 USD/tấn, doanh thu bán dầu năm 2010 ước đạt mức 3,05 tỉ USD.

- Tăng cường công tác tìm kiếm, thăm dò mở rộng vùng hoạt động của Xí nghiệp tại Việt Nam và nước ngoài, chuẩn bị khẩn trương đưa các mỏ đã đánh giá trữ lượng trên thềm lục địa Việt Nam và nước khác vào khai thác. Thường xuyên thực hiện công tác khảo sát, kịp thời thực hiện việc sửa chữa, nâng cấp và hoán cải hệ thống công nghệ, thiết bị trên bờ và ngoài biển nhằm không ngừng nâng cao mức độ an toàn, cải thiện điều kiện làm việc, hạn chế đến mức thấp nhất sự cố và tai nạn lao động, bảo vệ môi trường sinh thái.

- Đầu tư một số thiết bị và phương tiện kỹ thuật quan trọng, triển khai mua giàn khoan nửa nổi nửa chìm để có thể đưa các hoạt động khoan ra khu vực xa bờ hơn với mực nước sâu hơn, cũng như các dự án về tàu lặn, tàu dịch vụ có công suất lớn, phát triển mạnh công tác dịch vụ cho bên ngoài. Đa dạng hóa các loại hình, mở rộng phạm vi dịch vụ theo hướng tận dụng năng lực ở những lĩnh vực có ưu thế của Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro để mở rộng thị trường cung cấp dịch vụ cho các đối tác trong nước, cũng như vươn ra nước ngoài nhằm tăng doanh thu, nâng cao vị thế của Xí nghiệp trong môi trường hội nhập kinh tế quốc tế. Sớm hoàn thiện cơ chế, quy chế công tác dịch vụ nhằm khuyến khích các tập thể, cá nhân tham gia hoạt động dịch vụ, tạo nhiều việc làm mới, góp phần tăng thu nhập và giải quyết việc làm cho người lao động.

- Năm 2010 là năm cuối cùng mà Xí nghiệp hoạt động theo cơ chế Hiệp định liên chính phủ, với sự lãnh đạo sâu sát của hai phía tham gia, sự hỗ trợ kịp thời của các cơ quan chức năng ở Trung ương và địa phương, sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị trong ngành dầu khí Việt Nam và Liên bang Nga, tích cực, chủ động lựa chọn mô hình hoạt động, cơ cấu tổ chức, chuẩn bị các văn bản pháp quy và lộ trình chuyển đổi Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro sau năm 2010 trên nguyên tắc bảo đảm tính kế thừa, tính hiệu quả với mục tiêu giữ vững sự ổn định và phát triển bền vững./.