Đồng chí GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS, TS. Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản; PGS, TS. Bùi Nhật Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đồng chủ trì hội thảo.

Tham dự hội thảo có đại biểu các ban, bộ, ngành trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu; các đồng chí lãnh đạo tỉnh, các trường chính trị trong cả nước tại các điểm cầu. 

Đây là hội thảo có ý nghĩa quan trọng trong việc quán triệt, nghiên cứu, học tập, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đồng thời cũng là dịp để các nhà khoa học, nghiên cứu lý luận, các nhà lãnh đạo, quản lý, các chuyên gia hoạt động trong các lĩnh vực thực tiễn tiếp tục quán triệt đầy đủ, thống nhất nhận thức, làm rõ và sâu sắc hơn những nội dung mới, nổi bật của Văn kiện Đại hội XIII; trên cơ sở đó thảo luận, đề xuất các giải pháp triển khai, vận dụng đúng đắn, sáng tạo, đưa những nội dung của Nghị quyết Đại hội XIII nhanh chóng đi vào cuộc sống, mang lại những kết quả cụ thể trong thực tiễn. 

Phát biểu khai mạc hội thảo, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, khẳng định, Văn kiện Đại hội XIII là sự kết tinh trí tuệ, sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, thể hiện tư duy lý luận và thực tiễn mang tầm nhìn chiến lược về sự phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Hệ thống các văn kiện thể hiện nhiều điểm mới toàn diện, nổi bật trên nhiều mặt, từ trong cách làm và quá trình chuẩn bị các dự thảo, trong cách tiếp cận xây dựng văn kiện, chủ đề đại hội, trong xác định các bài học kinh nghiệm, đề ra hệ quan điểm chỉ đạo, xác định bối cảnh phát triển của đất nước, trong nội dung và cách xác định mục tiêu, định hướng, nhiệm vụ trọng tâm, các mối quan hệ lớn và các đột phá chiến lược phát triển đất nước giai đoạn tới.

GS,TS. Nguyễn Xuân Thắng cho biết, để hiện thực hóa khát vọng, tầm nhìn và mục tiêu phát triển đất nước, Đại hội XIII đề ra 12 định hướng chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 3 khâu đột phá, vừa có tính bao quát toàn diện, vừa có các trọng tâm phát triển trên các ngành, các lĩnh vực, các địa phương. Trên cơ sở đó, đồng chí đề nghị đại biểu dự hội thảo luận giải kỹ, phân tích các bước triển khai cụ thể, đồng bộ, nhất quán từ định hướng chiến lược đến nhiệm vụ trọng tâm và các khâu đột phá được đề cập trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng; phân tích, làm rõ sự cần thiết, tính khả thi của phương hướng, mục tiêu, lộ trình xây dựng và kết hợp sức mạnh của nền quốc phòng, an ninh và đối ngoại Việt Nam trong giai đoạn mới.

Để đưa Nghị quyết Đại hội XIII vào thực tiễn, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, việc vận dụng, triển khai Nghị quyết vào cuộc sống đòi hỏi các tổ chức đảng, các cán bộ, đảng viên, nhất là các cấp lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu nêu cao ý thức trách nhiệm, chủ động, tự giác, phát huy tinh thần sáng tạo, tránh giáo điều, dập khuôn, máy móc, khắc phục bằng được sự yếu kém, chậm trễ trong khâu thực hiện, thể chế hóa nghị quyết của Đảng thường gặp phải ở nhiều nhiệm kỳ đại hội trước. Nhấn mạnh đến việc phải bảo vệ được những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng nhắc nhở các đại biểu cần tập trung tham gia hoàn thiện vấn đề đánh giá cán bộ, chất lượng của đội ngũ cán bộ các cấp, đặc biệt là người đứng đầu. 

Báo cáo đề dẫn hội thảo, PGS, TS. Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản chỉ ra 4 vấn đề lớn mà Đại hội XIII của Đảng đã đạt được. 

Một là, Đại hội XIII của Đảng là một dấu mốc đặc biệt quan trọng trong toàn bộ sự nghiệp đổi mới đất nước, đã đưa ra những quyết định trọng đại, mở ra bước ngoặt đưa đất nước chuyển sang giai đoạn phát triển mới hướng tới mục tiêu trở thành nước phát triển vào giữa thế kỷ XXI. Những nhận thức mới của Đại hội XIII cần được làm sáng tỏ, luận giải đầy đủ gắn liền với định vị tầm vóc, ý nghĩa của Đại hội XIII trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng, của lịch sử dân tộc, với nhìn lại 35 năm đổỉ mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh 1991, 10 năm thực hiện Cương lĩnh năm 2011 (bổ sung, phát triển), mở rộng tầm nhìn đến năm 2045 và mục tiêu phát triển đến năm 2030, đặt trong bối cảnh, xu thế của thời đại. 

Hai là, Đại hội XIII giải quyết rất thành công mối quan hệ giữa xác định tầm nhìn dài hạn với trù liệu các mục tiêu trung hạn và ngắn hạn, giữa hoạch định mục tiêu và quản trị mục tiêu. Trước đây, đã có lúc chúng ta bộc lộ sự lúng túng khi xác định tầm nhìn, mục tiêu dài hạn có khả năng lượng hóa nên nhiều vấn đề phát triển trong tương lai hoặc bị bỏ ngỏ hoặc chỉ đưa ra những đặc trưng chung chung khó định lượng, dễ rơi vào “tư duy nhiệm kỳ”. Đại hội XIII đã vượt lên giới hạn đó, khẳng định tầm vóc, vị thế, quyết tâm mới cả bản lĩnh, trí tuệ và trách nhiệm chính trị trước lịch sử, trước nhân dân, trước tiền đồ tương lai của dân tộc khi xác định tầm nhìn dài hạn đưa nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào giữa thế kỷ XXI, được liên thông với mục tiêu trung hạn và ngắn hạn qua các mốc năm 2030, 2025. Tầm nhìn và mục tiêu phát triển mang tính lượng hóa cao không chỉ xác định đích chúng ta đến, mà có ý nghĩa cực kỳ quan trọng khơi dậy khát vọng, ý chí vươn lên, tinh thần tự cường dân tộc, huy động sức mạnh toàn dân tộc, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển. 

Ba là, nhận thức mới của Đại hội XIII chứa đựng cả tầm vóc tư tưởng - lý luận, năng lực định hướng chính sách và chỉ đạo thực tiễn. Chính cả ba cấp độ này đã nâng cao tính thống nhất giữa lý luận với thực tiễn, giữa định hướng và định hình giá trị theo đuổi, giữa lãnh đạo và cầm quyền. Ở tầm tư tưởng - lý luận đó chính là tầm nhìn, mục tiêu, hệ quan điểm, các mối quan hệ lớn có tính quy luật của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, các bài học, những đánh giá tổng kết 35 năm đổi mới. Ở tầm định hướng chính sách và chỉ đạo thực tiễn, những nhận thức mới đã định dạng từng hệ vấn đề rõ ràng, chỉ rõ công việc của từng ngành/lĩnh vực phải làm, xác định trúng các nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp đột phá thuận lợi cho thể chế hóa, cụ thể chế hóa. Đây là vấn đề rất quan trọng liên quan đến chủ đề hội thảo là đưa nghị quyết vào cuộc sống mà các cấp, các ngành đang rất mong đợi được làm rõ, lý giải thuyết phục để có cơ sở chắc chắn hơn xây dựng kế hoạch, chương trình hành động. 

Bốn là, ứng với tầm nhìn, mục tiêu, định hướng phát triển là định hình phương thức phát triển phù hợp thực tiễn đất nước và xu thế thời đại đã được Đại hội XIII xác định, trù liệu. Nhiều khái niệm mới lần đầu tiên xuất hiện trong các văn kiện Đại hội XIII không chỉ phản ánh về mặt nội dung mà cả chứa đựng phương thức phát triển mới, như các khái niệm quốc gia phát triển, quản trị quốc gia, chỉ số hạnh phúc, kinh tế tuần hoàn hoặc cơ cấu lại mối quan hệ giữa khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước, giữa yếu tố trong nước và yếu tố quốc tế, giữa đô thị và nông thôn, giữa động lực vật chất và động lực tinh thần, giữa tài nguyên hữu hình và tài nguyên vô hình… có ý nghĩa biến tiềm năng thành động năng, vốn hóa các nguồn tài nguyên, kết nối các loại nguồn lực, hình thành hệ động lực mới, phát huy sức mạnh tổng hợp của quốc gia - dân tộc để hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045. Đây là những vấn đề cần được thảo luận sâu hơn, nhìn nhận đa chiều. 

Với gần 60 tham luận và 20 ý kiến phát biểu, thảo luận tại hội thảo, nhiều nội dung đã được các đại biểu trao đổi, thảo luận về các vần đề được nêu ra trong Văn kiện Đại hội XIII.

Thứ nhất, nhận thức rõ hơn về cơ đồ, vị thế của dân tộc cũng như tình hình khu vực, quốc tế, thời đại và đất nước và tầm nhìn phát triển của dân tộc đến năm 2030 và 2045 mà Văn kiện Đại hội XIII nêu ra. Trên cơ sở đó tiếp tục thực hiện đường lối đổi mới, kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Hội thảo cũng khẳng định, hệ quan điểm chỉ đạo, cách tiếp cận xác định mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm và các đột phá chiến lược mà Đại hội nêu ra là những vấn đề lý luận lớn, có tính định hướng cho sự phát triển của đất nước trong tương lai.

Thứ hai, hội thảo xác định, tư tưởng khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh văn hóa, tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh dân tộc và thời đại là tư tưởng rất mới, thực sự là nhân tố thể hiện sức mạnh nội sinh và động lực phát triển đất nước trong bối cảnh mới. Đây cũng là yếu tố làm sâu sắc hơn chủ trương đặt con người vào trung tâm của sự phát triển, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. 

Thứ ba, hội thảo phân tích, nhận thức sâu sắc hơn các mối quan hệ lớn trong thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước. Những vần đề lý luận và thực tiễn về 10 mối quan hệ lớn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần xác định quy luật và tính quy luật của đổi mới và phát triển ở nước ta, cũng như làm rõ hơn những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội, góp phần vào sự hoàn thiện lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; tạo ra động lực của đổi mới và phát triển toàn diện đất nước trong thời kỳ mới. Nhận thức và xử lý tốt 10 mối quan hệ là điều kiện để chúng ta thực hiện thành công định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030. 

Thứ tư, hội thảo trao đổi, phân tích sâu sắc 5 bài học kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn 5 năm thực hiện nghị quyết Đại hội XII mà Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nêu ra. Mỗi bài học là một vấn đề lý luận lớn, sâu sắc có tính chất chiến lược, làm cơ sở để xác định quan điểm, mục tiêu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, trong đó đặc biệt quan trọng là vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện và phát huy vai trò của nhân dân.

Thứ năm, các đại biểu, các nhà khoa học đều nhất trí cho rằng, tư tưởng kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; nêu cao ý chí độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, trong đó nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người, là quan trọng nhất; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi là một tư tưởng mới, đột phá, có tính thời đại, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới hiện nay.

Thứ sáu, các đại biểu và các nhà khoa học đã trao đổi, thảo luận và thống nhất, lý luận phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một đột phá lý luận rất cơ bản và sáng tạo của Đảng ta, là thành quả lý luận quan trọng qua 35 năm thực hiện đường lối đổi mới, xuất phát từ thực tiễn Việt Nam và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của thế giới. 

Thứ bảy, các nhà khoa học đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, thích ứng với sự biến đổi của khu vực và thế giới. Trong đó, hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường thuận lợi để huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, thúc đẩy đầu tư, sản xuất, kinh doanh là yếu tố trọng tâm.

Thứ tám, các nhà khoa học đã kiến nghị các giải pháp về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế và xã hội; tập trung tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, huy động nguồn lực cho phát triển. Đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, nhất là quản lý phát triển và quản lý xã hội. Xây dựng bộ máy Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền bảo đảm quản lý thống nhất, phát huy tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của các cấp, các ngành.

Trong đó, có 4 vấn đề hội thảo đã thống nhất về nhận thức: 1-Khẳng định tính đúng đắn của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,  là nền tảng tư tưởng của Đảng, “phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh”. 2-Khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, coi đó là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. 3- Xác định chủ thể của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội là nhân dân. Hoạt động của nhân dân là động lực chủ yếu của sự nghiệp cách mạng. 4- Cần tiếp tục nhận thức và bổ sung những vấn đề lý luận về chủ nghĩa xã hội và mô hình chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Tập trung vào việc nhận thức sâu sắc hơn và bổ sung các mối quan hệ lớn trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, coi đó như là vấn đề có tính quy luật của sự phát triển.

Phát biểu bế mạc hội thảo, GS, TS. Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, sau 1 ngày làm việc tích cực, nghiêm túc và hiệu quả, Hội thảo khoa học cấp quốc gia: “Đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào cuộc sống - Những vấn đề lý luận và thực tiễn mới” đã hoàn thành những mục tiêu đặt ra là góp phần phổ biến, tuyên truyền, quán triệt đầy đủ và sâu sắc trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân về các nội dung của Văn kiện Đại hội XIII của Đảng; đề xuất những giải pháp khẩn trương xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hành động, phát động để đưa nghị quyết vào cuộc sống.

Với tâm huyết, trách nhiệm và phương pháp trình bày hiệu quả, các tham luận và ý kiến của mỗi đại biểu đã tập trung vào một số nội dung trọng tâm: Nghiên cứu, thảo luận, đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng phổ biến, học tập, triển khai hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII vào thực tiễn, tạo sự đồng thuận, phát huy tính tích cực của nhân dân, thực hiện thắng lợi các mục tiêu Đại hội XIII của Đảng. Nghiên cứu, thảo luận, đề xuất các giải pháp để thực hiện các chủ trương lớn theo tinh thần Văn kiện Đại hội XIII trên các lĩnh vực đời sống xã hội, trọng tâm là xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh văn hóa, tinh thần đoàn kết toàn dân tộc; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; xây dựng, hoàn thiện thể chế phát triển, đổi mới mô hình tăng trưởng và đổi mới sáng tạo, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế và xã hội đồng bộ, hiện đại cả... góp phần nêu bật, làm rõ những nhận thức lý luận mới của Đại hội XIII để rộng đường triển khai, hiện thực hóa trong thực tiễn, tạo ảnh hưởng lan tỏa sâu rộng, tiếp tục làm nên thắng lợi của sự nghiệp đổi mới đất nước trong giai đoạn mới. 

Bên cạnh đó, các tham luận tại hội thảo cũng đề xuất việc xây dựng các chương trình hành động sát thực tiễn, khả thi, hiệu quả, bám sát thực tiễn đi đôi với các kế hoạch kiểm tra, giám sát, tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời điều chỉnh ở từng thời điểm và nhiệm vụ cụ thể; khắc phục bằng được sự yếu kém, chậm trễ trong khâu thực hiện, thể chế hóa nghị quyết của Đảng thường gặp phải.

Hội thảo: “Đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào cuộc sống - Những vấn đề lý luận và thực tiễn mới” tập trung bàn đến những vấn đề cốt lõi mà Nghị quyết Đại hội XIII đã đặt ra. Với những đóng góp của các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu; các đồng chí lãnh đạo các địa phương sẽ góp phần giúp cho việc xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hành động được sâu rộng, khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để sớm đưa Nghị quyết Đại hội XIII vào cuộc sống, chuyển hóa những quyết sách lớn của Đại hội thành hiện thực sinh động trong đời sống xã hội, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong thời gian tới./.