Tham dự Hội thảo, Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Cu-ba do đồng chí Hô-xê Ra-môn Ba-la-ghe Ca-brê-ra (José Ramón Balaguer Cabrera), Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương làm Trưởng đoàn; Đoàn Đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam do đồng chí Nguyễn Văn Nên, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương làm Trưởng đoàn; cùng lãnh đạo Đại sứ quán Cu-ba tại Việt Nam, các cán bộ lãnh đạo, quản lý, các nhà khoa học của hai nước, đại diện các cơ quan báo chí ở Trung ương và địa phương của Việt Nam.

Quang cảnh phiên khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Tuấn Phong, Phó Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương, Phó Trưởng đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, sự ghi nhớ đối với sự ủng hộ mạnh mẽ, sự giúp đỡ chí tình mà Đảng Cộng sản và nhân dân Cu-ba anh em đã dành cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Đồng thời, với sự kính trọng, biết ơn sâu sắc, đồng chí đề nghị các đại biểu dự Hội thảo dành một phút để tưởng nhớ đồng chí Tổng Tư lệnh Phi-đen Cát-xtơ-rô.

Về Hội thảo lần này, đồng chí Nguyễn Tuấn Phong nhấn mạnh: Với chủ đề “Định hướng phát triển kinh tế - xã hội và nhiệm vụ công tác chính trị - tư tưởng trong văn kiện Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội VII của Đảng Cộng sản Cu-ba”, Hội thảo là dịp để hai đảng trao đổi, chia sẻ một số vấn đề lý luận - thực tiễn chủ yếu về phát triển kinh tế - xã hội, công tác tư tưởng của Đại hội XII Đảng Cộng sản Việt Nam và cập nhật hóa mô hình kinh tế - xã hội, công tác chính trị - tư tưởng tại Đại hội VII Đảng Cộng sản Cu-ba; là dịp đánh giá những thành tựu lý luận - thực tiễn, những hạn chế, vấn đề đặt ra cần giải quyết về mặt lý luận trong việc phát huy vai trò và năng lực lãnh đạo của hai đảng trong sự nghiệp đổi mới của Việt Nam và cập nhật hóa mô hình kinh tế - xã hội của Cu-ba… Trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay, công cuộc đổi mới ở Việt Nam và quá trình cập nhật hóa mô hình kinh tế - xã hội ở Cu-ba đã tạo tiền đề, sự tương tác và bổ sung lẫn nhau trên cả bình diện lý luận và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đó là tài sản vô giá để hai đảng và nhân dân hai nước tiếp tục gìn giữ, vun đắp và không ngừng phát triển theo hướng thực chất, hiệu quả và bền vững.

Đại diện Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam phát biểu đề dẫn Hội thảo, đồng chí Nguyễn Văn Nên khái quát một số vấn đề cơ bản về “Định hướng phát triển kinh tế - xã hội và nhiệm vụ công tác chính trị, tư tưởng trong Nghị quyết Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam”. Trong đó, về định hướng phát triển kinh tế - xã hội, đồng chí khẳng định, chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam là sự phát triển lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam qua 30 năm thực hiện đường lối đổi mới. Nhiều chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật, thể chế của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam đã từng bước được cụ thể hóa, bổ sung, hoàn thiện, đưa vào cuộc sống, được các cấp, các ngành cùng với toàn dân triển khai thực hiện và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử… Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, kinh tế - xã hội Việt Nam cũng còn nhiều hạn chế, như kinh tế phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, yêu cầu thực tế và nguồn lực; 10 năm gần đây, kinh tế vĩ mô có lúc thiếu ổn định, tốc độ tăng trưởng kinh tế suy giảm, phục hồi chậm; chất lượng, hiệu quả, năng suất lao động xã hội và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; phát triển thiếu bền vững cả về kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường;… Từ thực trạng, tình hình, Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ rõ: phải tiếp tục thống nhất nhận thức về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; qua đó, tiếp tục cụ thể hóa, thể chế hóa phù hợp với từng giai đoạn phát triển trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đại hội xác định: “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước. Đó là nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam còn nêu khái quát về các bộ phận cấu thành, vai trò của thị trường, của Nhà nước, của nhân dân và mục tiêu bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội trong phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đề ra nhiệm vụ tổng quát và nêu bật mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020;… Để thực hiện phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu đã đề ra, Đại hội XII đưa ra nhiều giải pháp, được Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII tiếp tục cụ thể hóa, nổi lên là những giải pháp như: Một là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về sở hữu, phát triển các thành phần kinh tế, các loại hình doanh nghiệp; hai là, phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường và các loại thị trường; ba là, tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế; bốn là, đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế; năm là, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước về kinh tế - xã hội và phát huy vai trò làm chủ của nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội.

Về nhiệm vụ công tác chính trị, tư tưởng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định công tác chính trị, tư tưởng là một bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng và có nhiều chủ trương, định hướng về công tác này. Công tác chính trị, tư tưởng có vai trò then chốt trong việc triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội mà Đảng đề ra… Đặc biệt, công tác chính trị, tư tưởng có vị trí, vai trò quan trọng hàng đầu đối với nhiệm vụ xây dựng Đảng. Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã tổng kết thực tiễn, khẳng định những ưu điểm, nghiêm túc chỉ ra những hạn chế, yếu kém của công tác chính trị, tư tưởng, chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém. Trên cơ sở đó, Đại hội đã xác định phương hướng, nhiệm vụ xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng với những nội dung chủ yếu là chú trọng xây dựng Đảng về chính trị và đổi mới công tác tư tưởng, lý luận. Từ Nghị quyết Đại hội XII, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII đã xác định 10 nội dung cụ thể về công tác chính trị, tư tưởng của Đảng.

Đại diện Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Cu-ba phát biểu đề dẫn Hội thảo, đồng chí Hô-xê Ra-môn Ba-la-ghe Ca-brê-ra khẳng định: “Mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản Cu-ba và Đảng Cộng sản Việt Nam là thành tố quan trọng trong quan hệ song phương, là hiện thân của tình cảm giữa nhân dân hai nước”. Mối quan hệ đó đã “vượt qua những sóng gió của thời đại chúng ta đang sống, đã thắng thế giữa những thay đổi cấp tiến của hệ thống quan hệ quốc tế và vượt qua mọi thử thách của thời gian”… Đồng chí cho rằng, những kết quả của hai hội thảo lý luận trước đã “góp phần mở rộng việc học hỏi lẫn nhau, tiếp thu kinh nghiệm và tăng cường lòng tin chính trị giữa hai bên”, và “Cuộc hội thảo lý luận lần thứ ba này với nguyện vọng củng cố và tăng cường tình hữu nghị giữa hai bên, chúng ta sẽ tiến thêm một bước trong việc hoàn thiện mối quan hệ hợp tác, thông qua trao đổi kinh nghiệm trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi quốc gia”.

Trong báo cáo đề dẫn, đồng chí Hô-xê Ra-môn Ba-la-ghe Ca-brê-ra chỉ ra những vấn đề của bối cảnh tình hình quốc tế có tác động, ảnh hưởng đến Cu-ba, những khó khăn mà Đảng Cộng sản Cu-ba đang phải đối mặt hiện nay. Đồng chí nhấn mạnh: “Nhiệm vụ của chúng tôi, một nhiệm vụ không hề dễ dàng, là gây dựng khối đoàn kết trong đa dạng”… Đảng Cộng sản Cu-ba khẳng định, chính sách đối ngoại của Cu-ba sẽ luôn trung thành với những nguyên tắc mang tính lịch sử của cách mạng Cu-ba, bảo vệ những sự nghiệp cao cả và công bằng của thế giới, cam kết bảo vệ quyền tự quyết của các dân tộc và quyền chủ quyền của các nhà nước.

Về Đại hội VII Đảng Cộng sản Cu-ba, đồng chí Hô-xê Ra-môn Ba-la-ghe Ca-brê-ra khẳng định: Đại hội xác định tầm nhìn của một quốc gia độc lập, chủ quyền, xã hội chủ nghĩa, dân chủ, thịnh vượng và bền vững. “Đây là một Đại hội lịch sử, như Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cu-ba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng, đồng chí Đại tướng Raul Castro, đã đề cập: Đây sẽ là đại hội cuối cùng được lãnh đạo bởi thế hệ lịch sử của cách mạng và chủ nghĩa xã hội, không gợn lên dù chỉ một chút nỗi buồn hay bi quan, với niềm tự hào về nhiệm vụ đã hoàn thành và tin tưởng rằng các thế hệ sau sẽ kế thừa và phát huy sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp mà nhân dân Cu-ba đã cống hiến bằng cả cuộc sống và với những nỗ lực lớn lao nhất”. Đồng chí nêu khái quát nội dung của 3 văn kiện Đại hội được thông qua, gồm: 1- Khái niệm hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa của Cu-ba; 2- Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tới năm 2030: Đề xuất về tầm nhìn quốc gia, các trụ cột và lĩnh vực chiến lược; 3- Cập nhật hóa đường lối kinh tế và xã hội của Đảng và cách mạng giai đoạn 2016 - 2021. Đồng thời, khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng Cộng sản Cu-ba là, mặc dù ý thức rõ những thách thức phải đương đầu, nhưng Cu-ba “sẽ không có sự phục hồi của chủ nghĩa tư bản, cũng không có những giải pháp để giải quyết các vấn đề sau lưng nhân dân, làm tổn hại khối đoàn kết của nhân dân Cu-ba xung quanh Đảng”.

Các đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Cu-ba chụp ảnh kỷ niệm sau phiên khai mạc

Sau phiên khai mạc, chiều ngày 23-5-2017 diễn ra phiên thảo luận rất sôi nổi xung quanh những định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong văn kiện Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội VII của Đảng Cộng sản Cu-ba.

Tham luận về “Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong giai đoạn 2016 - 2020” của đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và tham luận về “Khái niệm mô hình phát triển kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa Cu-ba. Cập nhật hóa đường lối kinh tế - xã hội của Đảng và cách mạng giai đoạn 2016 - 2021, cơ sở cho kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tới năm 2030” của đồng chí Phéc-nan-đô Hê-ra-đô La-vin Ca-bô-nên (Fernando Gerardo Lavin Carbonel), Ủy viên Ủy ban Thực thi Đường lối Đại hội VII Đảng Cộng sản Cu-ba đã cung cấp cho các đại biểu tham dự Hội thảo những nét lớn về định hướng phát triển kinh tế - xã hội được Đại hội XII Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra, đồng thời phân tích, làm rõ những điểm trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020 và những vấn đề có tính nguyên tắc trong sự phát triển 5 năm tới của Việt Nam; nội dung cơ bản của 3 văn kiện Đại hội VII Đảng Cộng sản Cu-ba và mục tiêu, những nguyên tắc cơ bản về xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Cu-ba… Qua đó, thể hiện sự thống nhất nhận thức giữa hai đảng về việc không thể tách những vấn đề kinh tế - xã hội khỏi vấn đề chính trị, và việc tham khảo ý kiến, cũng như sự tham gia của người dân trong phát triển kinh tế - xã hội và các lĩnh vực khác của đời sống xã hội là rất quan trọng.

Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Cu-ba chia sẻ những kinh nghiệm về phương pháp tham khảo ý kiến của nhân dân đối với các văn kiện trình Đại hội VII, với tham luận của đồng chí Ôn-ga Díp-xi Gôn-xan-lết Phéc-nan-đết (Olga Yipsi Gonzáles Fernández), Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu chính trị xã hội và dư luận nhân dân, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cu-ba, trong đó nhấn mạnh 3 nguyên tắc: Bảo đảm sự tham gia đông đảo của toàn dân; ý kiến của mỗi người dân Cu-ba đều rất quan trọng, không được đánh giá thấp ý kiến của bất kỳ người nào; việc chuyển ý kiến của người dân từ cơ sở đến Trung ương phải bảo đảm truyền đạt một cách đầy đủ, nguyên vẹn.

Tham luận của đồng chí Nguyễn Văn Thạo, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đề cập đến việc phát triển kinh tế gắn với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường ở Việt Nam, thông qua phân tích và làm rõ 3 nội dung lớn: Đường lối phát triển kinh tế gắn với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường là một nội dung quan trọng trong đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam trong 30 năm qua và được Đại hội XII tiếp tục khẳng định; việc thực hiện quan điểm phát triển kinh tế gắn với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường ở Việt Nam những năm qua đạt được rất nhiều thành tựu, song vẫn còn những hạn chế; đường lối của Đại hội XII về việc tiếp tục thực hiện có kết quả quan điểm phát triển kinh tế gắn với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường trong những năm tới.

Sau phần tham luận, các đại biểu tham dự Hội thảo bước vào phần thảo luận. Với 17 câu hỏi được đưa ra, các đại biểu của hai đảng đã có sự trao đi, đổi lại, từ đó làm rõ những định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong văn kiện Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội VII của Đảng Cộng sản Cu-ba, nhiều vấn đề đang đặt ra trong phát triển kinh tế - xã hội ở Cu-ba và Việt Nam hiện nay, cũng như chia sẻ kinh nghiệm trong giải quyết các vấn đề này. Những nội dung trọng tâm được các đại biểu hai đảng tập trung trao đổi là: cơ chế để người dân Việt Nam tham gia vào việc giám sát để bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; điều tiết việc đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực cho nền kinh tế thị trường ở Việt Nam; các vấn đề về tham nhũng, tiền lương, cải cách giáo dục ở Việt Nam,…; sự khác nhau giữa “khái niệm hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa ở Cu-ba” và “cập nhật hóa đường lối kinh tế và xã hội của Đảng và cách mạng cho giai đoạn 2016 - 2021”; khái niệm hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa ở Cu-ba có phải là mô hình chủ nghĩa xã hội của Cu-ba không?; những nội dung của “cập nhật hóa” và kết quả trong việc thực hiện “cập nhật hóa” của Cu-ba; vai trò của kinh tế tư nhân ở Cu-ba hiện nay;… Một số nội dung mà các đại biểu của hai đảng cùng quan tâm sẽ tiếp tục được thảo luận vào phiên sau.

Ngày 24-5-2017, Hội thảo tiếp tục thảo luận về những vấn đề chính trị - tư tưởng trong văn kiện Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội VII của Đảng Cộng sản Cu-ba./.