Tham dự hội thảo còn có các đồng chí: Sơn Minh Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Sóc Trăng; Trần Thanh Bình, Phó Chánh văn phòng Trung ương Đảng và hơn 230 đại biểu đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, 21 tỉnh, thành phía Nam; các đồng chí nguyên là lãnh đạo Ủy ban Dân tộc, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, lãnh đạo tỉnh Trà Vinh qua các thời kỳ, các nhà khoa học, các chuyên gia, các nhà hoạt động thực tiễn.

Phát biểu chào mừng hội thảo, đồng chí Ngô Chí Cường, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Trà Vinh, khẳng định: Giảm nghèo là một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm từng bước cải thiện và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, đặc biệt là trong vùng đồng bào dân tộc, đòi hỏi phải có sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học, sự chia sẻ kinh nghiệm giữa các tỉnh, thành trong cả nước. Hội thảo này, thông qua những tham luận, ý kiến của các nhà lãnh đạo, các chuyên gia, nhà khoa học, sẽ giúp ích cho các tỉnh, thành khu vực phía Nam và cả nước trong việc hoàn thiện chính sách giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc.

Quang cảnh hội thảo

Đọc Báo cáo đề dẫn tại hội thảo, PGS,TS. Vũ Văn Phúc, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nhấn mạnh: Trong lãnh đạo đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã kiên trì đề ra và chỉ đạo thực hiện nhiều chủ trương, chính sách giúp người dân phát triển kinh tế, cải thiện cuộc sống, vươn lên xóa đói, giảm nghèo. Từ Đại hội VII (năm 1991), xóa đói, giảm nghèo đã trở thành Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VII) đã đặt ra nhiệm vụ ưu tiên xóa đói, giảm nghèo cho các hộ gia đình "vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng trước đây là căn cứ cách mạng".

Từ đó đến nay, công tác xóa đói, giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh, thành phía Nam đã đạt được những kết quả to lớn. Đó là: Tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số có xu hướng giảm xuống; các chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số về xóa đói, giảm nghèo đã được đổi mới, vận dụng sáng tạo cho phù hợp hơn với tình hình thực tế từng địa phương, được đồng bào dân tộc thiểu số đồng tình ủng hộ; nhiều địa phương đã có cách làm hay, xây dựng được các mô hình phù hợp với điều kiện thực tiễn, giúp nhiều hộ dân tộc thiểu số thoát nghèo, vươn lên làm giàu; chính sách của Nhà nước đã giúp đồng bào ổn định nơi ở, phát triển sản xuất, mang các dịch vụ văn hóa, giáo dục, giao thông đến với người nghèo; thành tựu xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số đã góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế và thực hiện công bằng xã hội; xây dựng mối quan hệ đoàn kết, cùng nhau xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp,… Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, công tác xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh, thành phía Nam thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, khó khăn.

Nhằm góp phần tổng kết thực tiễn, thực hiện tốt công tác xóa đói, giảm nghèo bền vững trong đồng bào dân tộc thiểu số trong thời gian tới, thay mặt Ban Tổ chức Hội thảo, PGS,TS. Vũ Văn Phúc đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi, thảo luận bốn vấn đề:

Thứ nhất, những kết quả, thành tựu chủ yếu trong quá trình triển khai các chủ trương, nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước về xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc tại các tỉnh, thành phía Nam thời gian qua. Những kinh nghiệm thành công cần được tổng kết và nhân rộng ra toàn quốc.

Thứ hai, những khó khăn, hạn chế, bất cập đã và đang nổi lên trong triển khai thực hiện công tác xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc tại các tỉnh, thành phía Nam; nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế, bất cập đó.

Thứ ba, những kinh nghiệm quý, những mô hình, cách làm hay, sáng tạo trong quá trình thực hiện Chương trình xóa đói, giảm nghèo, nhất là đối với hộ gia đình dân tộc các tỉnh, thành phía Nam.

Thứ tư, đề xuất và kiến nghị với Đảng, Nhà nước và lãnh đạo các tỉnh, thành phía Nam những giải pháp phù hợp nhằm đẩy mạnh hơn nữa quá trình giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh, thành phía Nam thời gian tới.

PGS, TS. Vũ Văn Phúc, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, đọc báo cáo đề dẫn

Hội thảo có 99 tham luận và 14 ý kiến trao đổi, thảo luận, tập trung phân tích, làm rõ một số vấn đề mang tính tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận từ quá trình thực hiện công tác xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số ở các tỉnh, thành phía Nam thời gian qua; trên cơ sở đó đề xuất với Đảng và Nhà nước nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới. Những vấn đề được các đại biểu tập trung thảo luận là: Chủ trương xóa đói, giảm nghèo của Đảng qua các kỳ Đại hội; vận dụng quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về “Diệt giặc đói” vào định hướng giảm nghèo bền vững trong đồng bào dân tộc thiểu số; chính sách đất ở, đất sản xuất gắn với xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Việt Nam; những rào cản địa lý ảnh hưởng đến hiệu quả chính sách xóa đói, giảm nghèo ở Việt Nam; công tác xóa đói, giảm nghèo bền vững trong đồng bào Khmer vùng Tây Nam Bộ; vai trò công tác tư tưởng trong xóa đói, giảm nghèo bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số; phát huy vai trò của báo chí trong hỗ trợ đồng bào Khmer thoát nghèo bền vững; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc với công tác xóa đói, giảm nghèo bền vững trong đồng bào dân tộc thiểu số; vai trò của quân đội với công tác xóa đói, giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc; hạn chế và nguyên nhân cần khắc phục của các chính sách hiện hành nhằm khuyến khích đồng bào Khmer ở Tây Nam Bộ phát triển kinh tế hàng hóa theo cơ chế thị trường; nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách vốn, tín dụng, đào tạo nghề, giải quyết việc làm hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo bền vững; thực trạng và giải pháp xóa đói, giảm nghèo đối với dân tộc Chăm tỉnh An Giang; thực tiễn và những vấn đề đặt ra trong công tác xóa đói, giảm nghèo trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở các tỉnh, thành: Trà Vinh, Sóc Trăng, Cà Mau, Bạc Liêu, An Giang, Kiên Giang, Vĩnh Long, Hậu Giang, Cần Thơ, Tiền Giang, Bình Phước, Bình Thuận, Ninh Thuận, Đồng Nai, Lâm Đồng, Tây Ninh; đề xuất một số giải pháp giảm nghèo nhanh và bền vững đối với đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh, thành phía Nam;…

Phát biểu kết luận hội thảo, PGS,TS. Vũ Văn Phúc, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nhấn mạnh: Với tinh thần trách nhiệm, tâm huyết, các đại biểu tham dự hội thảo đã tập trung trao đổi, thảo luận và thống nhất một số vấn đề sau:

Khẳng định Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc, coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm, mang tính chiến lược lâu dài, thể hiện bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa. Quá trình triển khai, thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xóa đói, giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh, thành phía Nam thời gian qua đã đạt được những kết quả tích cực.

Tuy nhiên, công tác xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc cũng gặp một số khó khăn, hạn chế như: Ở nhiều tỉnh, tỷ lệ hộ nghèo là đồng bào dân tộc còn khá cao; nguồn kinh phí đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc còn phân tán trong nhiều chương trình, dự án, nên hiệu quả giảm nghèo chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư; các chính sách xóa đói, giảm nghèo chưa thực sự hỗ trợ cho nhau; một số phương thức hỗ trợ hộ dân tộc thiểu số thoát nghèo còn chưa được thiết kế hợp lý nên hiệu quả đem lại chưa cao; công tác thông tin truyền thông về chính sách xóa đói, giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc thiểu số còn nghèo nàn về nội dung, hạn chế về phương thức truyền thông nên chưa tạo được điều kiện để hộ nghèo tiếp cận thông tin và áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh; công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá hoạt động xóa đói, giảm nghèo chưa được duy trì thường xuyên; một số hành vi lạm dụng chính sách ưu đãi hộ nghèo chưa được xử lý nghiêm khắc và công khai trước công chúng...

Đồng chí Ngô Chí Cường, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Trà Vinh phát biểu chào mừng hội thảo

Một số kinh nghiệm chủ yếu trong công tác xóa đói giảm nghèo bền vững trong đồng bào dân tộc được nêu ra tại hội thảo là: Trong triển khai thực hiện công tác xóa đói, giảm nghèo phải luôn tôn trọng phong tục, tập quán, đặc điểm tâm lý, văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số; quá trình đưa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xóa đói, giảm nghèo vào thực tiễn, cán bộ cơ sở phải bàn bạc cụ thể với dân, tôn trọng ý kiến, lắng nghe người dân; các cấp chính quyền địa phương chỉ đạo, điều hành công tác xóa đói, giảm nghèo phải sâu sát, cụ thể, bám sát các nhiệm vụ trọng tâm; phân công, xác định trách nhiệm rõ ràng đối với các cấp, các ngành có liên quan; công tác tuyên truyền thực hiện xóa đói, giảm nghèo phải biết khơi dậy ý thức vươn lên trong cách nghĩ, cách làm, tự lực thoát nghèo của đồng bào dân tộc thiểu số…

Bên cạnh một số kiến nghị với Trung ương, với các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương các tỉnh, thành phía Nam, hội thảo đã đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác xóa, đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số thời gian tới:

Một là, cần tạo sự thống nhất cao trong cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ngành chức năng, các tổ chức đoàn thể; tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, nhất là trong đồng bào các dân tộc thiểu số, về việc phải tiếp tục đẩy mạnh thực hiện xóa đói, giảm nghèo bền vững.

Hai là, tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp đồng bộ, như: tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức, dân trí, xóa bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu; dạy nghề, tạo việc làm; hỗ trợ về đất ở, các điều kiện phát triển sản xuất; đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng khu vực vùng tập trung các hộ đồng bào dân tộc.

Ba là, tăng cường xã hội hóa, huy động tối đa các nguồn lực trong và ngoài nước, nguồn lực của mọi tầng lớp xã hội, của mọi thành phần kinh tế để tạo ra một sức mạnh tổng hợp cho công tác xóa đói, giảm nghèo.

Bốn là, giảm dần các chính sách hỗ trợ mang tính trợ cấp, tăng cường các chính sách hỗ trợ sản xuất, tạo sinh kế cho hộ nghèo; có cơ chế khuyến khích người nghèo trong đồng bào các dân tộc thiểu số tích cực, chủ động, vươn lên, không trông chờ ỷ lại vào sự trợ cấp của Nhà nước.

Năm là, từng địa phương bổ sung, cụ thể hóa và sáng tạo để thực hiện tốt cơ chế, chính sách, tăng cường xóa đói, giảm nghèo trong đồng bào dân tộc một cách hiệu quả, bền vững hợp lý, phù hợp với đặc điểm của địa phương.

Ban Tổ chức sẽ tổng hợp các ý kiến, kiến nghị tại hội thảo, chuyển đến các cơ quan chức năng, các cấp ủy Đảng, chính quyền các tỉnh, thành phía Nam, qua đó góp phần đẩy mạnh sự nghiệp xóa đói, giảm nghèo bền vững trong đồng bào dân tộc các tỉnh, thành phía Nam nói riêng và cả nước nói chung.

Nhân dịp này, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản và Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thuốc lá Sài Gòn đã trao tặng cho huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh 100 triệu đồng để xây dựng 2 nhà tình nghĩa./.