1- Giá trị văn hóa được coi là những sản phẩm do con người sáng tạo ra trong quá trình hình thành và phát triển, nhằm đáp ứng nhu cầu và lợi ích của con người trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Theo nghĩa đó, nói đến giá trị văn hóa là nói đến yếu tố tích cực, có ý nghĩa đối với con người, với cộng đồng và xã hội.

Với tư cách là những sản phẩm do con người sáng tạo ra, các sản phẩm văn hóa thuộc tư liệu sản xuất cũng như các sản phẩm tiêu dùng đều được coi là giá trị văn hóa, khi nó đáp ứng nhu cầu của con người và có ý nghĩa tích cực đối với sự tồn tại và phát triển của con người, của cộng đồng và xã hội trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Theo nghĩa đó, các giá trị văn hóa tồn tại, thể hiện bản chất qua các sản phẩm, như thiết chế văn hóa; nghệ thuật,… và qua con người với tư cách là người mang văn hóa, thể hiện qua lối sống, nhận thức…

Giá trị văn hóa được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau. Xét theo phương thức tồn tại, các giá trị văn hóa bao gồm giá trị văn hóa vật thể, giá trị văn hóa phi vật thể. Xét theo thời gian, giá trị văn hóa có thể xem xét từ góc độ giá trị văn hóa đương đại và giá trị văn hóa truyền thống. Xét theo lĩnh vực, giá trị văn hóa thể hiện trong lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…

Các giá trị văn hóa có vai trò quan trọng trong phát triển nhanh và bền vững ở mỗi quốc gia, dân tộc, mỗi cộng đồng, vùng, miền. Đó là nguồn lực cho sự phát triển kinh tế. Bất cứ sự phát triển kinh tế nào cũng cần nhiều yếu tố. Các giá trị văn hóa được vật thể hóa trong các tư liệu sản xuất, vật phẩm tiêu dùng, như các công trình xây dựng, nhà xưởng, danh lam thắng cảnh… là nguồn tài sản vật chất to lớn, nền tảng quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội; đặc biệt, con người với các kỹ năng, kỹ xảo, phẩm chất đạo đức… là nguồn lực quan trọng cho phát triển. Các giá trị văn hóa cũng góp phần quan trọng trong xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện. Nó cung cấp tri thức, điều chỉnh hành vi con người cho phù hợp với những quy tắc, chuẩn mực của xã hội.

Bên cạnh đó, các giá trị văn hóa tạo sức mạnh nội sinh, nền tảng tinh thần cho sự phát triển nhanh và bền vững.

Trong các quan niệm cũ, phát triển chỉ đơn thuần được hiểu là sự tăng trưởng kinh tế. Điều này chưa hẳn đúng. Bởi một quốc gia có thể có GDP hàng năm tăng cao, nhưng sự tăng trưởng đó chưa hẳn đã phục vụ cho phát triển con người, bảo đảm những yếu tố cần thiết cho những thế hệ sau phát triển. Chẳng hạn, có thể thấy, không chỉ riêng ở các nước đang phát triển, ở các nước phát triển, chúng ta cũng thấy một hiện tượng là, đời sống kinh tế cao, khoa học - kỹ thuật phát triển, các công nghệ mới ra đời phục vụ con người một cách kỹ lưỡng, nhưng điều đó cũng không thể khẳng định rằng các nước đó là “phát triển” khi chúng ta thường chứng kiến những tệ nạn xã hội, các nạn khủng bố, sự xuống cấp về mặt đạo đức, môi trường sống bị ô nhiễm… Mặt khác, khi nói tới sự phát triển kinh tế, người ta đặt câu hỏi: cái gì đã làm cho kinh tế phát triển? Rõ ràng là, ngoài các yếu tố như vốn, tài nguyên thiên nhiên, thì những yếu tố giáo dục và đào tạo, các hoạt động nghiên cứu khoa học, chăm sóc sức khoẻ cho người lao động, truyền thống, lối sống của mỗi dân tộc… đã quyết định sự phát triển kinh tế, nếu những nhân tố này kém phát triển, chúng sẽ tác động ngay đến kinh tế. Điều này khẳng định vai trò quan trọng của giá trị văn hóa trong sự tăng trưởng kinh tế nói riêng, phát triển xã hội nói chung, vì vậy, trong những năm gần đây, người ta hay nói tới động lực phi kinh tế của sự phát triển. Sự phát triển thành công của một số nước trên thế giới, như Nhật Bản, cho thấy giá trị văn hóa có vai trò quan trọng trong phát triển đất nước.

Như vậy, trong quá trình xây dựng và phát triển, mỗi quốc gia, dân tộc, bên cạnh sự trợ giúp bên ngoài, cần phải dựa vào nội lực của mình; hơn nữa, quá trình phát triển của mỗi quốc gia không chỉ phải giải quyết những vấn đề kinh tế, mà bên cạnh đó, còn phải giải quyết nhiều vấn đề hết sức nóng bỏng của xã hội, như đạo đức, công bằng xã hội, dân chủ, y tế, giáo dục, phúc lợi xã hội,.. Một đất nước có được coi là phát triển không, khi có sự gia tăng về tình trạng người vô gia cư, trẻ em bị ngược đãi, người già sống cô đơn; mọi người luôn sống trong nỗi lo về an toàn vệ sinh thực phẩm, về an ninh, trật tự… Để giải quyết thực trạng đó, chúng ta chỉ có thể tìm thấy trong giá trị văn hóa. Chính ở đây, dư luận xã hội, đạo đức, phong tục, tập quán… là những phương thức điều chỉnh hữu hiệu nhất.

Ở nước ta hiện nay, các giá trị văn hóa tác động lên đời sống con người Việt Nam tinh thần đấu tranh chống cái xấu, cái ác, xây dựng lối sống hướng thiện, theo cái đẹp, cái đúng. Nếu coi giá trị văn hóa là hiện thân của sự tốt đẹp, tích cực, có thể thấy, các giá trị văn hóa đã tạo ra những điều tốt đẹp, nhân bản trong con người Việt Nam hôm nay. Giá trị văn hóa là thứ nối kết con người kinh tế với nhau. Nếu không có sự tác động tích cực của giá trị văn hóa, các hoạt động kinh tế, sự cạnh tranh trong kinh tế rất dễ tạo ra những hành vi phi nhân bản, như lừa đảo, vi phạm pháp luật, làm ăn gian dối. Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay, khả năng tạo lập những nhân tố tích cực, hạn chế các yếu tố tiêu cực chính là các giá trị văn hóa. Thực tế, trong những năm qua, các giá trị văn hóa đã là nhân tố quan trọng, là động lực, sức mạnh nội sinh cho sự phát triển ở Việt Nam. Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: Nhận thức về văn hóa, xã hội, con người ngày càng toàn diện, sâu sắc hơn… Văn hóa trong chính trị và trong kinh tế bước đầu được coi trọng và phát huy hiệu quả tích cực… Việc phê phán, đấu tranh, đẩy lùi cái xấu, cái ác, cái lạc hậu, chống các quan điểm, hành vi sai trái gây hại đến văn hóa, lối sống con người được chú trọng⁽¹⁾.

2- Là một tỉnh miền núi duyên hải, địa đầu phía đông bắc của đất nước, tỉnh Quảng Ninh có cả vùng trung du và đồng bằng ven biển, cả vùng ven biển và hải đảo với 22 thành phần dân tộc, song chỉ có 6 dân tộc có hàng nghìn người trở lên, cư trú thành những cộng đồng và có ngôn ngữ, có bản sắc dân tộc rõ nét. Ðó là các dân tộc Việt (Kinh), Dao, Tày, Sán Dìu, Sán Chỉ, Hoa. Trong các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, người Việt (Kinh) chiếm 89,23% tổng số dân. Người Dao (4, 45%) có hai nhánh chính là Thanh Y, Thanh Phán. Người Hoa (0,43%), người Sán Dìu (1,80%), Sán chỉ (1,11%)^(2). Vị trí địa lý, địa hình cũng như sự đa dạng của các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh đã tạo nên sự đa dạng trong thống nhất các giá trị văn hóa của tỉnh nói riêng, của Việt Nam nói chung

Về văn hóa vật thể: cho đến nay, tỉnh Quảng Ninh có hơn 600 di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh, và rất nhiều địa điểm biểu hiện cho những giá trị văn hóa đặc sắc của đất nước cũng như của tỉnh, như bảo tàng, thư viện Quảng Ninh; Di tích Thương cảng Vân Đồn (huyện Vân Đồn); Cụm di tích và danh thắng Núi Bài Thơ (trung tâm TP Hạ Long); Đền Cửa Ông (phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả); Miếu Tiên Công (xã Cẩm La, thị xã Quảng Yên); Khu di tích nhà Trần ở Đông Triều (xã An Sinh, huyện Đông Triều); Chùa cổ Hồ Thiên (nằm trong Khu di tích nhà Trần ở Đông Triều); Di tích danh thắng Yên Tử (núi Yên Tử, thành phố Uông Bí); Cụm di tích chiến thắng Bạch Đằng (xã Yên Giang, huyện Yên Hưng); Khu du lịch Trà Cổ (thành phố Móng Cái); Vịnh Hạ Long (di sản thiên nhiên thế giới… Về văn hóa phi vật thể: tỉnh có hơn 350 di sản văn hóa phi thể, các lễ hội (như Lễ hội Yên Tử; Hội Đình Trà Cổ; Lễ hội Hoa Anh Đào Hạ Long; Lễ hội Bạch Đằng; Hội đền Cửa Ông; Lễ hội đền Bà Men…); phong tục tập quán, các giá trị văn hóa truyền thống, như tinh thần yêu nước, đoàn kết, thương người; các giá trị văn hóa hiện thời, như năng động, sáng tạo, kỷ luật, đồng tâm… Tất cả văn hóa vật thể và phi vật thể đã hình thành nên giá trị văn hóa đặc sắc, nguồn lực to lớn, đóng góp cho sự phát triển của tỉnh Quảng Ninh hiện nay.

Nhận thức được vai trò to lớn của việc xây dựng và phát huy giá trị văn hóa trong tạo động lực phát triển nhanh và bền vững cho tỉnh, trong thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân cùng các tổ chức, đơn vị đóng trên địa bản tỉnh đã nỗ lực hiện thực hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng, phát huy giá trị văn hóa. Đó là việc ban hành các nghị quyết, kế hoạch chương trình hành động, như Nghị quyết số 11-NQ/TU ngày 9-3-2018, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”; Kế hoạch số 31/KH-UBND, ngày 31-10-2019, triển khai thực hiện Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018 - 2025”  trên địa bản tỉnh; Kế hoạch số 250/KH-UBND, ngày 24-12-2021, thực hiện Chương trình “tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021 - 2030”; Kế hoạch số 35/KH-UBND, ngày 8-2-2021, về thực hiện Nghị quyết Đại hội và Chương trình hành động số 01-CT/TU ngày 9-10-2020 của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020 - 2025; Kế hoạch số 195/KH-UBND, ngày 15-10-2021 triển khai thực hiện Nghị quyết số 99/NQ-CP, ngày 30-8-2021 của Chính phủ thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Chương trình hành động số 06-CTr/TU ngày 19-8-2021 của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng,... Nhờ đó, cho đến nay, việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp được coi trọng; các hủ tục lạc hậu từng bước được loại bỏ; các di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh đã xếp hạng được bảo tồn và phát huy giá trị; một số thôn, làng, bản trở thành “bảo tàng sống” nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc trong tỉnh và trở thành sản phẩm du lịch; các khu dân cư có và thực hiện tốt hương ước, quy ước nếp sống văn minh phù hợp với truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tuân thủ quy định của pháp luật. Công tác giáo dục lịch sử - văn hóa được chú trọng; công tác  bảo tồn lễ hội, đặc biệt là lễ hội của đồng bào các dân tộc được chú trọng; một số lễ hội truyền thống được phục dựng thành công. Công tác xây dựng môi trường văn hóa trong sạch, lành mạnh, phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa dựa trên các giá trị văn hóa của tỉnh đạt được những kết quả nhất định. Qua đó, góp phần phát triển con người Quảng Ninh kỷ luật, đồng tâm, phóng khoáng, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững ở tỉnh.

3. Bên cạnh những thành công, việc xây dựng, phát huy giá trị văn hóa ở tỉnh Quảng Ninh nhằm phát triển nhanh và bền vững còn có những hạn chế nhất định. Sản phẩm và dịch vụ văn hóa chưa đa dạng, còn tiềm ẩn những rủi ro, nhất là đối với một tỉnh vùng biên giới. Hệ thống thiết chế văn hóa, đặc biệt là ở khu công nghiệp chưa đáp ứng nhu cầu văn hóa của các tầng lớp nhân dân, người lao động…

Trong thời gian tới, nhằm thực hiện tốt Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, Nghị quyết số 11-NQ/TU, ngày 9-3-2018, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”, tỉnh Quảng Ninh cần chú trọng một số nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao vai trò của cấp ủy, chính quyền các cấp  và các chủ thể khác trong xây dựng và phát huy vai trò của các giá trị văn hóa đối với sự phát triển nhanh và bền vững.

Các cấp ủy, chính quyền các cấp cần đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, của tỉnh về văn hóa. Đặc biệt, trên cơ sở hệ giá trị văn hóa quốc gia, chuẩn mực con người Việt Nam, cụ thể hóa cho phù hợp với địa phương. Các cấp ủy, chính quyền cần định hướng phát triển các chủ thể có vai trò trong xây dựng và phát huy các giá trị văn hóa ở tỉnh, như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, gia đình, nhà trường, các tổ chức chính trị, xã hội nghề nghiệp,… Tạo điều kiện và có những cơ chế, chính sách để các tổ chức này hoạt động có hiệu quả, phát huy cao nhất vai trò của mình. Xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm các thuần phong mỹ tục, các giá trị văn hóa của dân tộc, tạo môi trường giáo dục lành mạnh. Tăng cường quản lý nhà nước, hoàn thiện cơ chế chính sách và các giải pháp đẩy mạnh việc giáo dục các giá trị đạo đức truyền thống. Chú ý tạo điều kiện cho việc nghiên cứu, giới thiệu các giá trị văn hóa, đặc biệt là văn hóa truyền thống, thông qua các hoạt động văn hóa, lễ hội, các ngày lễ kỷ niệm; qua đó, tạo điều kiện cho người dân nhận thức được tầm quan trọng của các giá trị văn hóa. Đầu tư thích đáng cho việc xây dựng các thiết chế văn hóa, các nhà văn hóa, thư viện (đặc biệt là trong các khu công nghiệp), đội ngũ cán bộ làm công tác trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa - tư tưởng, như các nhà giáo, nhà nghiên cứu, các văn nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực văn hóa. Đẩy nhanh việc ứng dụng các thành tựu khoc học - công nghệ, chuyển đổi số nhằm nâng cao khả năng tiếp cận văn hóa cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Chú trọng công tác quản lý thông tin trên mạng xã hội, đấu tranh với những biểu hiện sai trái, lệch chuẩn trên các phương tiện truyền thông.

Gia đình và nhà trường có vai trò quan trọng trong xây dựng và phát huy giá trị văn hóa. Theo đó, cần nâng cao kỹ năng ứng xử giữa các thành viên trong gia đình, xây dựng mẫu hình gia đình văn minh, tiến bộ, con cháu thảo hiền. Trong nhà trường, tiếp tục chú trọng, cải tiến phương pháp giảng dạy, nhất là các môn học khoa học xã hội và nhân văn; có sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, kích thích tính tích cực của học sinh thông qua các buổi thảo luận, các trò chơi trên lớp; trong thi cử, cần có cách kiểm tra, ra đề thi tạo sự suy luận riêng của mỗi học sinh về những sự kiện lịch sử, xã hội...; chuẩn hóa đội ngũ giáo viên; xử lý nghiêm minh những hành vi không đúng chuẩn trong mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh.

Các phương tiện truyền thông cần nắm rõ một cách đúng đắn các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về các vấn đề văn hóa; từ đó, tuyên truyền, thông tin một cách chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách đó đến với toàn xã hội. Thông tin, giới thiệu, công bố việc nghiên cứu các giá trị văn hóa cần xây dựng, phát huy, đặc biệt là giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, như các lễ hội, các danh nhân văn hóa, các di tích lịch sử,… Cần làm một cách thường xuyên, tránh tình trạng chỉ làm theo phong trào vào các dịp lễ, các ngày kỷ niệm. Rèn luyện, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ biên tập, phóng viên,… có sự hiểu biết sâu sắc về các giá trị văn hóa nói chung, nét đặc sắc văn hóa của tỉnh nói riêng. Bên cạnh đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ, họ cần phải được rèn đức.

Khuyến khích các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, các hộ sản xuất, kinh doanh xây dựng, hình thành nên văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh, tạo nên bản sắc “Quảng Ninh” khi tiếp xúc, giao lưu với các đối tác, du khách đi đến Quảng Ninh.

Các tổ chức hội nghề nghiệp, như Hội Nhiếp ảnh,  Hội văn nghệ dân gian cần thông tin tới nhân dân các buổi sinh hoạt định kỳ, thông báo rộng rãi những kết quả nghiên cứu của mình về các sự kiện lịch sử, các danh nhân văn hóa, các giá trị văn hóa được sưu tầm trong nhân dân… Từ đó, giúp người dân hiểu biết sâu sắc hơn các giá trị văn hóa của địa phương, khuyến khích họ tham gia tìm hiểu và tham gia vào các sinh hoạt của hội.

Trong xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, việc tạo ra những dư luận xã hội mang tính tích cực trong việc bảo vệ những giá trị văn hóa tốt đẹp của xã hội, địa phương là việc làm cần được khuyến khích. Khích lệ các xu hướng văn hóa lành mạnh, đấu tranh với những xu hướng bất thường.

Thứ hai, đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp văn hóa dựa trên lợi thế địa phương.

Có thể thấy, các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể ở tỉnh Quảng Ninh đều có thể trở thành nguyên liệu cho các ngành công nghiệp văn hóa, đặc biệt là các ngành thủ công mỹ nghệ, điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, nhiếp ảnh, du lịch văn hóa… Trên cơ sở tận dụng lợi thế so sánh của địa phương, cần khẩn trương triển khai phát triển có trọng tâm, trọng điểm ngành công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa trên cơ sở xác định và phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam, vận dụng có hiệu quả các giá trị, tinh hoa và thành tựu mới của văn hóa, khoa học, kỹ thuật, công nghệ của thế giới⁽³⁾. Theo đó, tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch văn hóa, tâm linh, tạo các tour, các tuyến du lịch. Phát triển các sản phẩm OCOP gắn liền với các giá trị văn hóa, văn hóa địa phương, văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số, tài nguyên văn hóa bản địa. Phát triển thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa đa dạng, đa tầng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các tầng lớp nhân dân các dân tộc, các khu vực vùng thành thị và nông thôn, vùng miền núi và ven biển. Không ngừng cung cấp những sản phẩm và dịch vụ văn hóa có chất lượng cao, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại kỹ thuật số. Thu hẹp khoảng cách dịch vụ văn hóa giữa các vùng, miền, khu vực trong tỉnh. Chú ý giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa sản phẩm văn hóa bậc cao với sản phẩm văn hóa đại chúng, giữa tinh hoa với phổ biến…

Thứ ba, bảo đảm năng lực sáng tạo và hưởng thụ văn hóa của nhân dân.

Bảo đảm sự sáng tạo của người dân có nghĩa là người dân quyền được bày tỏ, thể hiện những sáng tạo mang dấu ấn, tính cách riêng của mình. Sự sáng tạo của người dân cần được tôn trọng, bởi sự sáng tạo của mỗi cá nhân khi được coi trọng thì tính đa dạng, sự phong phú của các giá trị văn hóa, của đời sống con người được tăng lên.

Là một tỉnh có nhiều dân tộc cùng sinh sống, có thể thấy, tỉnh Quảng Ninh có một nguồn lực sáng tạo rất phong phú từ quần chúng nhân dân. Nhân dân chính là tác giả của các câu ca dao, tục ngữ, truyện cổ tích, truyền thuyết… Họ sáng tạo các hoạt động văn hóa cho chính mình và bản thân họ cũng là người hưởng thụ văn hóa ấy. Việc hưởng thụ văn hóa bao gồm hưởng thụ các tác phẩm nghệ thuật, các giá trị văn hóa vật chất hay tinh thần. Quá trình này sẽ góp phần xây dựng, phát triển và hoàn thiện những phẩm chất cao đẹp trong mỗi người, qua đó, tạo cho con người khả năng tái tạo sức lao động trong quá trình hoạt động sinh sống. Khi con người được hưởng thụ các giá trị văn hóa, tham gia vào đời sống văn hóa sẽ tạo ra sự phát triển hài hòa giữa thể chất và tâm hồn, giữa lý trí và tình cảm, hoàn thiện nhân cách.

Để thực hiện được điều này, cần phải xây dựng được một hệ thống các thiết chế văn hóa, đặc biệt là thiết chế văn hóa ở các khu công nghiệp, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người; xây dựng tốt đời sống văn hóa ở cơ sở; kế thừa và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại; tăng cường giao lưu và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực văn hóa, đặc biệt là với quốc gia có chung đường biên giới. Kết hợp một cách hữu cơ giữa bảo vệ và kế thừa, giữa phát triển và sử dụng. Chú ý đến tính đại chúng nhưng không được dung tục, sáo rỗng; giữa cái mới nhưng không phải là lố bịch; giữa cái có lợi nhưng không phải là làm nô lệ cho thị trường./.

^{------------------------------}

(1) Xem: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 64 - 65

(2) Xem: Giới thiệu chung về tỉnh Quảng Ninh, Báo Quảng Ninh điện tử, cập nhật ngày 25-10-2018 https://thuviendientu.baoquangninh.vn/gioi-thieu-chung-ve-tinh-quang-ninh-2284365.html

(3) Xem: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 143