Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 30-10-2016, của Hội nghị Trung ương 4 khóa XII, “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” chỉ rõ những hạn chế trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Nghị quyết cũng chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm này sẽ làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến hạn chế, khuyết điểm nêu trên được xác định là: Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giảng dạy và học tập nghị quyết của Đảng chưa được coi trọng đúng mức, kém hiệu quả, nội dung và phương pháp giáo dục, truyền đạt chậm đổi mới; chưa tạo được sự thống nhất cao trong nhận thức về tình trạng suy thoái, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" và những hậu quả gây ra.

Với quan điểm nhìn thẳng sự thật, bám sát thực tiễn, định hướng kịp thời, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh nhận thức sâu sắc và chỉ rõ những hạn chế, tồn tại trong giáo dục lý luận chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trên địa bàn tỉnh và kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo: Chỉ thị số 11-CT/TU, ngày 17-10-2016, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”; Nghị quyết số 10-NQ/TU, ngày 18-10-2018, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về một số giải pháp đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng trong tình hình mới”. Có thể khái quát một số vấn đề trong giáo dục lý luận chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh như sau:

Một là, việc tổng kết thực tiễn, bổ sung lý luận cần theo kịp sự phát triển của xã hội.

Hai là, nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy lý luận chính trị, truyền đạt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng cần được đổi mới.

Ba là, hoạt động báo cáo viên, giảng viên lý luận chính trị cần được đổi mới, nâng cao tính thuyết phục, tính chiến đấu.

Bốn là, công tác thông tin cơ sở cần được quan tâm đúng mức; hoạt động của các đài, trạm, cụm loa truyền thanh chưa được duy trì đều đặn; nội dung thông tin, tuyên truyền còn thiếu trọng tâm, trọng điểm và chưa thực sự bám sát cuộc sống.

Trước yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn trong tình hình mới, việc nâng cao chất lượng công tác giảng dạy, giáo dục lý luận chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trở thành một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đặt ra để xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, theo quan điểm của người viết, cần tập trung thực hiện các nhóm giải pháp cơ bản như sau:

Thứ nhất, về công tác lãnh đạo, chỉ đạo và định hướng.

Cần bám sát, triển khai có hiệu quả và cập nhật vào các chương trình, bài giảng lý luận chính trị các nghị quyết, chỉ thị, chủ trương của Trung ương về công tác tư tưởng như: Nghị quyết số 32-NQ/TW, ngày 26-5-2014, của Bộ Chính trị, “Về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý”; Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24-3-2015, của Ban Bí thư, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 – 2030”; Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 9-2-2018, của Ban Bí thư, “Về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới”;...

Quán triệt sâu sắc và chỉ đạo các đảng bộ, chi bộ địa phương, cơ sở triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của tỉnh nhằm nâng cao nhận thức về việc học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị, lý tưởng cách mạng, rèn luyện đạo đức, lối sống như: Chỉ thị số 11-CT/TU, ngày 17-10-2016, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”; Nghị quyết số 10-NQ/TU, ngày 18-10-2018, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về một số giải pháp đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng trong tình hình mới”… Qua đó, góp phần làm cho mọi cán bộ, đảng viên nhận thức sâu sắc về những nguy cơ đe dọa trực tiếp đến uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ; nhận diện đúng những biểu hiện và đề ra được các giải pháp phù hợp để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Tăng cường công tác chỉ đạo nghiên cứu học tập, vận dụng các nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh gắn với công tác tổng kết thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh.

Thứ hai, về công tác tuyên truyền, giáo dục.

Phát huy vai trò của hệ thống các cơ quan báo chí, truyền thông, đội ngũ báo cáo viên các cấp trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên. Coi trọng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị cho lãnh đạo, phóng viên các cơ quan báo chí.

Triển khai một số hình thức đấu thầu, giao nhiệm vụ các cơ quan báo chí, xuất bản về những nội dung giáo dục chính trị tư tưởng chuyên sâu, đặc thù, hiệu quả và phù hợp, nhất là ở khu vực vùng sâu, vùng xa. Tăng cường phát huy vai trò của đội ngũ báo cáo viên trong việc cung cấp thông tin có tính định hướng của Đảng cho cán bộ, đảng viên, nhân dân, nhất là trước những vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm; đưa việc tổ chức hội nghị báo cáo viên kết hợp giao ban công tác tư tưởng trở thành nền nếp hằng tháng từ tỉnh đến cơ sở.

Ứng dụng những phương tiện truyền thông mới trong kỷ nguyên số và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào hoạt động báo chí, thông tin, tuyên truyền gắn với tiếp nhận, xử lý những ý kiến phản hồi của các tầng lớp nhân dân thông qua mạng xã hội.

Rà soát, xây dựng, hoàn thiện các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quy chế hoạt động, xác định rõ cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm để phát huy tốt vai trò của các cơ quan tuyên truyền, báo chí, hệ thống ban tuyên giáo, báo cáo viên, cộng tác viên dư luận xã hội từ tỉnh đến cơ sở.

Thứ ba, về công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ.

Các cấp ủy, chính quyền cần nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục lý luận chính trị; quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm túc chỉ thị, nghị quyết của Đảng về đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên của địa phương, đơn vị. Chủ động xây dựng và hoàn thiện các quy chế, quy định, chế độ học tập chính trị, làm tốt công tác tư tưởng, kịp thời nắm rõ những diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên; chỉ đạo và tổ chức thực hiện phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội.

Nâng cao trình độ của đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị thông qua việc đào tạo và tự đào tạo gắn với việc phát huy dân chủ, sáng tạo trong nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị một cách thiết thực, hiệu quả, hiện đại, phù hợp với đối tượng. Tiếp tục đổi mới dạy và học các môn lý luận chính trị trong các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng trên địa bàn tỉnh theo hướng thiết thực, hiệu quả, cập nhật kiến thức mới, bảo đảm tính sư phạm, khoa học, liên thông, tránh trùng lắp; phân loại chương trình chuyên và không chuyên.

Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ hiện đại, phát huy khả năng tự nghiên cứu, sáng tạo của người học. Đồng thời, góp phần hoàn thiện các văn bản quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tiêu chuẩn hóa đối với cán bộ, đảng viên. Sử dụng linh hoạt các hình thức, phương tiện hiện đại và truyền thống trong giảng dạy lý luận chính trị và truyền đạt các nghị quyết; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học; giúp học viên thực hiện tốt việc tự học, tự bồi dưỡng, bổ sung, mở rộng, nâng cao kiến thức và năng lực thực tiễn, rèn luyện phương pháp tư duy, khả năng vận dụng giải quyết tình huống thực tiễn; bảo đảm thực chất trong thi cử, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập.

Chấn chỉnh việc nghiên cứu, học tập lý luận chính trị và rèn luyện, tu dưỡng về tư tưởng chính trị, đạo đức, tác phong, lối sống trong cán bộ, đảng viên; thực hiện nghiêm các quy định về học tập lý luận chính trị trong Đảng và Quy định số 04-QĐ/TU, ngày 7-6-2017, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về việc rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống; không suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với cán bộ, đảng viên”; đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành việc làm thường xuyên. Mỗi cán bộ, đảng viên phải ý thức sâu sắc về trách nhiệm, nghĩa vụ học tập; thường xuyên tự nghiên cứu, học tập để nâng cao nhận thức và vận dụng sáng tạo lý luận, các quan điểm, đường lối của Đảng trong công tác; gắn học tập với rèn luyện phong cách làm việc khoa học, sâu sát với đời sống nhân dân, nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, giữ vững tư cách người cách mạng.

Xây dựng và ban hành quy định về tiêu chuẩn cán bộ tuyên giáo và giảng viên lý luận chính trị để làm căn cứ thực hiện quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, tuyển dụng, sử dụng cán bộ. Quan tâm đào tạo nâng cao trình độ mọi mặt cho đội ngũ cán bộ các cơ quan chuyên trách công tác tư tưởng và đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị.

Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên. Theo đó, cán bộ, đảng viên phải là người nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị, xem đây là trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của mình; tù đó, khắc phục bệnh “lười học tập lý luận chính trị”, chủ động, tự giác, tích cực trong học tập, nghiên cứu để đạt kết quả cao trong học tập và lĩnh vực mà mình công tác. Mặt khác, mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện tốt trách nhiệm của mình trong sử dụng mạng xã hội, thực hiện nghiêm những điều đảng viên không được làm...

Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc (năm 1947) từng dạy: Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi ...;  Giáo dục lý luận chính trị là quá trình tác động vào đối tượng bằng cách trình bày, giải thích một cách khoa học những khái niệm, những quy luật, những quan điểm… nhằm làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nắm được những kiến thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, về đường lối, chính sách của Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của họ, hướng dẫn họ vận động những hiểu biết ấy vào cuộc sống. Tin tưởng rằng, trong thời gian tới, việc thực hiện đồng bộ hệ thống giải pháp nêu trên sẽ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục lý luận chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh./.