Công cụ hàng đầu để cải cách hành chính

Là một trong hai đô thị đặc biệt của Việt Nam, để giải quyết những vấn đề phát sinh đặt ra do tốc độ đô thị hóa quá nhanh, Hà Nội xác định lựa chọn phát triển đô thị xanh, thông minh là hướng đi có tính đột phá, bảo đảm sự phát triển bền vững. Lựa chọn này được Đảng bộ thành phố Hà Nội trong Đại hội đại biểu lần thứ XVII nhiệm kỳ 2020 - 2025 cụ thể hoá bằng mục tiêu: Đến năm 2025, phát triển nhanh và bền vững Thủ đô theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại; đến năm 2030, Hà Nội trở thành thành phố “xanh - thông minh - hiện đại”.

Để thành công trong triển khai thực hiện chính quyền đô thị và trở thành đô thị thông minh theo lộ trình vào năm 2025, Hà Nội phải không ngừng đổi mới hoạt động quản trị thông qua tiến trình xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi và phát triển chính quyền số cùng với ứng dụng các thành tựu khoa học - công nghệ trong các hoạt động quản trị. Trong khi đó, ứng dụng CNTT chính là chìa khoá cho việc xây dựng hoàn thiện chính quyền điện tử, tiến tới xây dựng chính quyền số.

Thực tế cho thấy, thời gian qua, thành phố đã ban hành nhiều văn bản quan trọng để chỉ đạo các cấp, các ngành đẩy mạnh triển khai ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong các mặt của đời sống kinh tế - xã hội của Thủ đô. Nghị quyết số 18-NQ/TU về chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Thành ủy Hà Nội ban hành ngày 30-12-2022 là một trong những văn bản quan trọng. Các mục tiêu tổng quát của Nghị quyết số 18-NQ/TU được cụ thể hóa đến năm 2025, về chính quyền số, xây dựng hạ tầng CNTT, hạ tầng số hiện đại, an toàn đáp ứng các nhiệm vụ về chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh. Phấn đấu 100% thủ tục hành chính (TTHC) có đủ điều kiện theo quy định được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, triển khai trên nhiều phương tiện hiện đại. Triển khai tối đa các hoạt động, chỉ đạo, điều hành, quản trị nội bộ, xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng ở cả 3 cấp.

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TU, ngày 23-9-2023, Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch “Chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Bên cạnh đó, nhận thức rõ ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC không chỉ đem lại sự hài lòng cho người dân mà còn góp phần hiện đại hóa nền hành chính, hướng đến xây dựng chính quyền số, ngày 03-1-2023, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 01/KH-UBND về triển khai thực hiện Đề án mô hình bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết TTHC hiện đại các cấp trên địa bàn thành phố Hà Nội. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC, từng bước nâng cao chất lượng giải quyết TTHC, áp dụng hệ thống thông tin giải quyết TTHC, tích hợp, chia sẻ dữ liệu giữa các ngành trong giải quyết TTHC; công khai, minh bạch tiến độ giải quyết hồ sơ TTHC, đồng thời nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức làm việc tại bộ phận “một cửa” thông qua các dịch vụ công, nhất là dịch vụ công trực tuyến. Ngày 01-3-2023, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 64/KH-UBND ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số và bảo đảm an toàn thông tin mạng thành phố Hà Nội năm 2023.

Nghị quyết và các kế hoạch cho thấy quan điểm của thành phố khẳng định CNTT là nền tảng quan trọng, trong đó xác định, ứng dụng CNTT là điều kiện và công cụ quan trọng hàng đầu để cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước, chất lượng công vụ, nâng cao dân trí, chất lượng cuộc sống.

Từng bước hiện thực hoá mục tiêu

Cụ thể hóa Nghị quyết số 18-NQ/TU và triển khai các chương trình, kế hoạch về cải cách hành chính, chuyển đổi số, UBND thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 818/QĐ-UBND về việc thành lập Ban Chỉ đạo cải cách hành chính, chuyển đổi số thành phố Hà Nội. Nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo về nội dung cải cách hành chính là nghiên cứu, đề xuất UBND thành phố, Chủ tịch UBND thành phố xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch công tác triển khai các nhiệm vụ cải cách hành chính trên địa bàn thành phố theo chỉ đạo của Trung ương, thành phố phù hợp với các điều kiện đặc thù của Thủ đô và quy định pháp luật.

Để chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các sở, ban, ngành và UBND các quận, huyện, thị xã tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung, nhiệm vụ cải cách hành chính của Chính phủ, thành phố, Ban Chỉ đạo cải cách hành chính, chuyển đổi số thành phố Hà Nội đã đẩy mạnh tuyên truyền, thúc đẩy hợp tác chuyển đổi số tại các quận, huyện, thị xã và sở, ngành của thành phố. Từ đây, các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố nhanh chóng phối hợp tổ chức triển khai Kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền số và bảo đảm an toàn thông tin mạng năm 2023. Triển khai chứng thư số chuyên dùng Chính phủ cho cán bộ, công chức và chữ ký số miễn phí cho công dân Hà Nội để thực hiện TTHC, giao dịch điện tử; mô hình kết nối, sử dụng và bảo đảm an toàn thông tin mạng truyền số liệu chuyên dùng của UBND thành phố. Phối hợp tăng cường công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng trong các dịp lễ, tết... và các lỗ hổng bảo mật gây mất an toàn thông tin. Một số quận, huyện đã đăng ký và phối hợp triển khai mô hình quận, huyện chuyển đổi số điển hình, như: Hoàn Kiếm, Đan Phượng, Long Biên, Mỹ Đức, Ba Vì, Chương Mỹ, Ứng Hòa, Phú Xuyên, Mê Linh, Thanh Oai.

Ghi nhận của Đoàn kiểm tra “Công tác triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số và bảo đảm an toàn thông tin mạng thành phố Hà Nội năm 2023” cho thấy, đến nay, hoạt động ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong ở các quận, huyện, thị xã trên địa bàn Hà Nội tiếp tục được đẩy mạnh, góp phần thay đổi phương thức, tác phong làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, điều hành của cơ quan nhà nước. Ở nhiều sở, ngành, công tác triển khai ứng dụng CNTT, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số, bảo đảm an toàn thông tin mạng cũng được triển khai đồng bộ, bài bản, đạt kết quả khả quan. Chẳng hạn, báo cáo với Đoàn kiểm tra, Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: Công tác ứng dụng CNTT luôn được lãnh đạo sở quan tâm, đầu tư, chỉ đạo sát sao. Trình độ ứng dụng CNTT của cán bộ, công chức ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ được giao. Về cơ bản, sở đã hoàn thiện khá đầy đủ các bước của hệ thống giải quyết TTHC;đã hoàn thành triển khai phần mềm quản lý chuyên ngành để quản lý 100% hồ sơ học sinh phổ thông, mỗi học sinh có một mã định danh duy nhất.

Từ việc đẩy mạnh triển khai ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số, nhiều sáng kiến cải cách TTHC triển khai trong thực tiễn đã tạo sức lan tỏa tích cực đối với các cơ quan hành chính của thành phố về việc tiếp nhận và giải quyết TTHC cho người dân, doanh nghiệp. Tiêu biểu như mô hình “Ngày thứ sáu xanh”: Giải quyết một số TTHC thuộc thẩm quyền trong vòng 60 phút/thứ sáu hằng tuần của UBND huyện Hoài Đức; mô hình “Không gian xanh một cửa” tại bộ phận “một cửa” các đơn vị thuộc quận Hoàng Mai; mô hình “Ứng dụng QR code trong việc nộp hồ sơ trực tuyến” tại bộ phận “một cửa” của UBND phường Định Công; mô hình “Không viết, không hẹn, trả kết quả ngay” tại bộ phận “một cửa” của UBND các phường Yên Sở, Tương Mai, Trần Phú; sáng kiến “Đặt hẹn trực tuyến tiếp nhận hồ sơ hành chính” của bộ phận một cửa UBND quận Ba Đình … Văn phòng UBND thành phố Hà Nội đã tổng hợp được 68 mô hình, sáng kiến hay, hữu ích trong công tác cải cách TTHC năm 2023 của các sở, ngành, UBND quận, huyện, thị xã. Theo báo cáo của Ban chỉ đạo, hiện các đơn vị đang triển khai 25/28 chỉ tiêu (bổ sung 6 chỉ tiêu), hoàn thành 5/102 nhiệm vụ và đang triển khai 82 nhiệm vụ. Việc khai thuế điện tử đã được áp dụng phổ biến với tỷ lệ 99,5% số doanh nghiệp đang hoạt động khai thuế qua mạng; trên 99,1% doanh nghiệp thực hiện nộp thuế điện tử. 100% hồ sơ hoàn thuế được xử lý điện tử. Thành phố đã triển khai đồng bộ chữ ký số trên các hệ thống (Hệ thống quản lý văn bản và điều hành, Hệ thống thông tin giải quyết TTHC, Hệ thống thông tin báo cáo) phục vụ xử lý công việc trên môi trường mạng và dịch vụ công trực tuyến. Cùng với việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, thành phố tập trung phát triển dữ liệu, các hạ tầng thông tin, cơ sở dữ liệu trong nhiều ngành, lĩnh vực…

Tập trung xử lý các “điểm nghẽn”

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác triển khai ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số cũng bộc lộ những hạn chế nhất định, như: Hạ tầng, trang thiết bị CNTT hoạt động còn chậm; hệ thống phần mềm một cửa dùng chung của thành phố còn một số tồn tại, dẫn đến hệ thống thông tin giải quyết TTHC có thời điểm hoạt động chưa ổn định, thao tác xử lý tại từng bước luân chuyển hồ sơ phức tạp, nhiều bước,... dẫn đến khó khăn trong công tác phục vụ người dân và doanh nghiệp; hệ thống quản lý văn bản và điều hành thành phố, hệ thống hòm thư công vụ… cần được tiếp tục chỉnh sửa, hoàn thiện những thiếu sót.

Rõ ràng, việc triển khai thực hiện ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số còn một số “điểm nghẽn” ảnh hưởng tới chất lượng phục vụ và mức độ đánh giá hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với việc giải quyết TTHC, dịch vụ công trực tuyến của thành phố. Để kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên và tiếp tục nâng cao hiệu quả giải quyết TTHC, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, bảo đảm hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ về chuyển đổi số của thành phố năm 2023, UBND thành phố ban hành Chỉ thị số 15/CT-UBND về việc tăng cường trách nhiệm, tập trung xử lý các “điểm nghẽn” trong giải quyết TTHC, cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Chỉ thị nêu rõ, người đứng đầu cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm trước Thành ủy, HĐND, UBND thành phố về việc hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ chuyển đổi số năm 2023 theo lộ trình; nâng cao chất lượng phục vụ trong thực hiện TTHC, cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp; trong đó, xác định việc hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu về cải cách TTHC, cung cấp dịch vụ công là căn cứ đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu và cơ quan, đơn vị hằng tháng, hằng năm đồng thời là một căn cứ để đánh giá năng suất lao động, hiệu quả hoạt động và là một trong các yếu tố xem xét khi thực hiện phê duyệt biên chế và bố trí nhân sự của cơ quan, đơn vị thực hiện TTHC, cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Chịu trách nhiệm thực hiện công khai TTHC trên cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC và các hình thức công khai theo quy định; thực hiện nghiêm việc công khai, minh bạch trong tiếp nhận, giải quyết TTHC, bảo đảm 100% số TTHC được công khai đầy đủ, đúng hạn và 100% các hồ sơ TTHC tiếp nhận, giải quyết tại các cơ quan, đơn vị được theo dõi trạng thái xử lý trên Hệ thống thông tin giải quyết TTHC của Thành phố đồng bộ với Cổng Dịch vụ công quốc gia để người dân, doanh nghiệp có thể giám sát, đánh giá quá trình thực hiện.

Song song với đó, thành phố cần xem xét hỗ trợ kinh phí để các đơn vị trên địa bàn đầu tư, nâng cấp trang thiết bị, hạ tầng CNTT phục vụ công tác cải cách hành chính, ứng dụng CNTT; Sở Thông tin và Truyền thông cần tiếp tục mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng cơ bản và nâng cao về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, phát triển chính quyền điện tử hướng tới chính quyền số và bảo đảm an toàn thông tin mạng.

Một thành phố có tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa diễn ra ngày càng nhanh, mạnh mẽ đòi hỏi công tác quản lý và hoạt động của chính quyền, bộ máy nhà nước ngày càng hiệu quả, hiện đại, tiên tiến. Ứng dụng công nghệ trong xây dựng đô thị thông minh, chính quyền điện tử, đẩy mạnh phát triển hạ tầng số hướng đến chuyển đổi số là con đường đúng đắn, xu hướng phát triển tất yếu đối với Hà Nội trong xây dựng chính quyền đô thị với phương thức, cung cách quản lý mới. Vì vậy, đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, hỗ trợ hiệu quả công tác cải cách hành chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp được Hà Nội thực hiện quyết liệt, sát sao, căn cơ hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ chuyển đổi số từng năm chính là cơ sở bảo đảm lộ trình đến năm 2025, Hà Nội phát triển nhanh và bền vững theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại; đến năm 2030, Hà Nội trở thành thành phố “xanh - thông minh - hiện đại./.