Những tiềm năng, lợi thế sẵn có

Tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp thu hút khách du lịch đến vùng Tây Bắc” trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế VITM 2016 diễn ra ngày 15-4-2016 tại Hà Nội, Phó Trưởng ban Ban Chỉ đạo Tây Bắc Hoàng Thị Hạnh cho biết, công tác quản lý nhà nước về du lịch được từng bước thực hiện theo quy hoạch phát triển vùng theo Quyết định số 1064/QĐ-TTg, ngày 08-7-2013, của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng trung du và miền núi phía Bắc đến năm 2020 và Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Hoạt động quảng bá liên kết phát triển sản phẩm du lịch, đặc biệt là du lịch cộng đồng ở vùng Tây Bắc được chú trọng, qua đó góp phần hình thành, định vị các điểm đến du lịch hấp dẫn. Nhờ đó, những năm qua, khách du lịch quốc tế và nội địa đến với các tỉnh Tây Bắc đều có sự tăng trưởng đạt trên 10% mỗi năm. Năm 2015, số khách du lịch đến Tây Bắc đạt 8,9 triệu lượt, trong đó khách quốc tế đạt 1,6 triệu lượt với doanh thu khoảng 20.190 tỷ đồng.

Tuy số lượng khách du lịch đến với Tây Bắc hằng năm tăng, song vẫn thấp hơn nhiều so với vùng đồng bằng sông Hồng và các vùng miền khác. Thời gian lưu lại trung bình rất ngắn, dưới 1,5 ngày; quy mô khách chiếm từ 5% - 7% so với cả nước. Du lịch nghỉ dưỡng cao cấp chiếm tỷ trọng không đáng kể, do đó hiệu quả kinh tế du lịch chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu kinh tế của địa phương. Công tác thông tin quảng bá, xúc tiến đầu tư về du lịch vùng còn ít, nhất là việc quảng bá trên thị trường quốc tế còn nhiều hạn chế…

Mặc dù đã có nhiều chính sách kích cầu du lịch, song du khách đến với Tây Bắc không đều giữa các địa phương, tập trung ở một số nơi thuận lợi hơn về giao thông, có cửa khẩu và gần trung tâm Hà Nội, như: Lào Cai, Lạng Sơn, Hòa Bình, Phú Thọ. Thời gian gần đây, khách đến từ các tỉnh phía Nam đang tăng lên là chiều hướng tốt. Tỷ trọng khách quốc tế chủ yếu đến từ châu Âu, Ô-xtrây-li-a và Nhật Bản đến Điện Biên và Hòa Bình, Lào Cai; khách Trung Quốc qua các cửa khẩu Lào Cai, Lạng Sơn là chủ yếu. Phương tiện tiếp cận các điểm đến Tây Bắc phổ biến bằng đường bộ, chỉ duy nhất đường bay Hà Nội - Điện Biên Phủ với lưu lượng khách rất hạn chế. Lượng khách đến với Tây Bắc không đồng đều trong năm, tập trung vào các dịp lễ, hội đầu năm, như: Lễ hội Đền Hùng (tỉnh Phú Thọ), hội Hoa Ban (tỉnh Điện Biên, tỉnh Sơn La); các phiên chợ vùng cao, các địa điểm di tích, danh thắng như Sa Pa, Mộc Châu, Điện Biên Phủ, Cao nguyên Đá Đồng Văn, Hồ Ba Bể, Tân Trào, Hồ Núi Cốc...

Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nguyễn Văn Tuấn thừa nhận một thực tế, hệ thống sản phẩm du lịch Tây Bắc vẫn còn đơn điệu và rời rạc, chưa thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư. Hiện tại, toàn vùng có 307 cơ sở lưu trú được xếp hạng với gần 9.000 buồng. Trong đó, có 3 cơ sở 4 sao, 13 cơ sở 3 sao, 94 cơ sở 2 sao và 197 cơ sở 1 sao và chưa có cơ sở nào đạt tiêu chuẩn 5 sao. Hệ thống cơ sở lưu trú, nghỉ dưỡng, ăn uống, giải trí tại Tây Bắc vẫn còn thiếu, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn dịch vụ. Số lượng doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn ít và năng lực hạn chế thường bị động hoặc phụ thuộc. Nhiều tỉnh chưa có đơn vị lữ hành quốc tế… Vì vậy, việc khai thác thị trường nhằm thu hút khách vẫn trông chờ vào các hãng lữ hành ngoại tỉnh và các trung tâm du lịch khác gửi khách đến vùng.

Một số giải pháp nhằm thu hút khách du lịch

Theo Tổng Cục trưởng Nguyễn Văn Tuấn, để có sự tăng trưởng khách đến Tây Bắc, vai trò của hiệp hội du lịch và các doanh nghiệp lữ hành có tính chất quyết định. Theo đó, cần chủ động nghiên cứu thị trường, đưa ra chiến lược, chính sách thị trường hợp lý để khơi thông, thu hút nguồn khách đến Tây Bắc và định hướng phát triển hệ thống sản phẩm du lịch đa dạng và đặc trưng, phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của từng thị trường. Do khu vực Tây Bắc gặp khó khăn về nhiều mặt, nên vai trò khơi thông nguồn vốn và tạo động lực đầu tư là vô cùng quan trọng, đặc biệt là vai trò của các nhà đầu tư chiến lược, tiên phong để tạo ra làn sóng thu hút các nhà đầu tư thứ cấp. Các hoạt động thông tin, quảng bá, quảng cáo về sản phẩm và điểm đến gắn với lợi ích của doanh nghiệp cần được tổ chức thường xuyên nhằm thu hút và phân phối dòng khách quốc tế và nội địa từ 2 trung tâm gửi khách lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó tạo dựng xu hướng mới, dẫn dắt phong cách tiêu dùng du lịch, lựa chọn thị trường khách phù hợp với các dạng sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng Tây Bắc; đồng thời tham gia, đóng góp nguồn lực, xúc tiến quảng bá thương hiệu du lịch vùng Tây Bắc và thương hiệu du lịch quốc gia.

Bên cạnh đó, Tổng Cục trưởng Nguyễn Văn Tuấn nhấn mạnh: “việc tuyển dụng, đào tạo phát triển nguồn nhân lực là hết sức quan trọng, đặc biệt phải sử dụng nguồn lao động sẵn có của địa phương một cách lâu dài. Cần có sự chung tay hành động giữa cơ quan quản lý nhà nước, Hiệp hội Du lịch và các đơn vị cung cấp dịch vụ du lịch. Hỗ trợ cộng đồng trong quá trình thích ứng và nâng cao nhận thức và năng lực tham gia phục vụ du lịch. Hướng dẫn người dân và du khách thực hiện đúng quy định về quản lý điểm đến, về bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường, thực hành du lịch có trách nhiệm và phát triển bền vững. Ngoài việc chú trọng nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, sản phẩm, dịch vụ du lịch và nguồn nhân lực du lịch, phát triển du lịch cần tuân thủ nguyên tắc gìn giữ văn hóa bản địa và cảnh quan thiên nhiên tại các điểm du lịch”.

Trong thời gian tới, để thu hút khách du lịch đến với vùng Tây Bắc, đồng thời tạo điều kiện khuyến khích các doanh nghiệp phát huy tối đa vai trò động lực phát triển, cần chú ý các giải pháp như:

- Cải thiện, nâng cấp, hiện đại hóa hạ tầng giao thông và khả năng kết nối các điểm đến, như: hệ thống đường cao tốc, hệ thống cầu qua khe, hầm xuyên núi vượt đèo, nâng cấp sân bay Điện Biên Phủ, Nà Sản; đầu tư mới sân bay tại Hà Giang, Lai Châu cũng như mở rộng mạng lưới đường sắt.

- Định hướng đầu tư vào phát triển hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật có chất lượng, đẳng cấp cao, phù hợp cảnh quan môi trường gắn với hệ thống sản phẩm đặc trưng vùng Tây Bắc, như: các khu resort nghỉ dưỡng núi, công trình dịch vụ trải nghiệm sinh thái núi, hang động, hồ, thác, nghỉ đông, giải trí, thể thao, tâm linh...; các hình thức nhà nghỉ theo mô hình homestay; bảo tồn văn hóa nhà sàn, nhà truyền thống của người Tày, người Dao, người Mông.

- Nâng cao năng lực cung cấp sản phẩm dịch vụ đa dạng, hấp dẫn dựa trên các yếu tố văn hóa bản địa, ẩm thực và đặc thù về các dạng tài nguyên tự nhiên, lợi thế về địa hình khí hậu để tạo ra hệ thống sản phẩm có phong cách riêng mang đặc trưng, thương hiệu Tây Bắc. Huy động, tạo điều kiện và hỗ trợ nâng cao năng lực cho cộng đồng dân cư địa phương tham gia cung cấp dịch vụ du lịch, đặc biệt là du lịch dựa vào cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch về nguồn, du lịch giáo dục, du lịch tâm linh.

- Xây dựng và thực hiện chiến lược marketing chung cho vùng Tây Bắc; tổ chức chương trình, chiến dịch tiếp thị, quảng bá, xúc tiến thu hút khách bằng nhiều hình thức; triển khai e-marketing, ứng dụng công nghệ truyền thông, mạng xã hội thúc đẩy xúc tiến các điểm đến Tây Bắc; tổ chức các đoàn Fam&Press trips chuyên đề; đầu tư phát triển thương hiệu du lịch vùng Tây Bắc. Phát huy hiệu quả, sức hấp dẫn và tác động lan tỏa từ các sự kiện văn hóa và du lịch trong vùng, nâng tầm và tạo tiếng vang cho một số sự kiện, lễ hội tiêu biểu, như: lễ hội Hoa ban, lễ hội Tam giác mạch, lễ hội Lồng Tồng, Chợ tình Khâu Vai...

- Đổi mới cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích nhà đầu tư và doanh nghiệp, tạo thuận lợi nhất cho khách đi lại, tham quan, lưu trú, trải nghiệm du lịch; khuyến khích người dân bảo tồn văn hóa, gìn giữ tập tục, nghề truyền thống, có ý thức bảo vệ rừng và chủ động, tích cực tham gia phục vụ khách du lịch.

- Đổi mới tổ chức bộ máy quản lý hướng tới hình thành cơ quan điều phối phát triển vùng và đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực du lịch. Nhà nước hỗ trợ đầu tư thích đáng cho việc nâng cao nhận thức, đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp; đẩy mạnh tự học, đào tạo tại chỗ và khai thác yếu tố tri thức bản địa trở thành thế mạnh về năng lực và tính chuyên nghiệp./.