Dự buổi làm việc có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình; Ủy viên Trung ương Đảng, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí; lãnh đạo một số ban, bộ, ngành trung ương. 

Tại buổi làm việc, Chủ tịch nước yêu cầu “xử lý mọi tội phạm phải kịp thời, nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm; xử lý nghiêm kẻ chủ mưu, đồng thời phân hóa rõ hành vi phạm tội của từng đối tượng, bảo đảm thấu tình, đạt lý, nhân văn, thuyết phục”.

Theo báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tại buổi làm việc, những năm qua, ngành kiểm sát đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đấu tranh, phát hiện, khởi tố mới nhiều vụ án hình sự, kiểm sát giải quyết vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại với số lượng lớn; kết quả đa số các mặt công tác đều đạt và vượt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội. 

Theo đó, ngành xác định “chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm” là nhiệm vụ trọng tâm công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự. Chú trọng nguyên tắc “suy đoán vô tội”, “trọng chứng hơn trọng cung”. Tỷ lệ oan, sai giảm dần theo từng năm, chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với số lượng bị can, bị cáo đã truy tố, xét xử. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng phối hợp các cơ quan tham mưu Chủ tịch nước ban hành quyết định về đặc xá và hướng dẫn thực hiện quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước. Cơ quan điều tra của Viện xác minh, khởi tố nhiều vụ án, không để xảy ra trường hợp oan sai.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đánh giá cao ngành kiểm sát nhân dân về kết quả đã đạt được thời gian qua. Theo đó, ngành đã quán triệt và thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng về phòng, chống tham nhũng tiêu cực, xử lý kịp thời, nghiêm minh các vụ án trọng điểm, góp phần khẳng định quyết tâm đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng và Nhà nước ta. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng đã tích cực phối hợp với các cơ quan hữu quan thực hiện tốt vai trò tham mưu cho Đảng chủ trương, đường lối về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; đề xuất Quốc hội xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là các đạo luật về tư pháp. Vai trò công tố của viện kiểm sát được đề cao, trách nhiệm công tố được tăng cường; kỹ năng tranh tụng của kiểm sát viên tại phiên tòa có tiến bộ. Tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu cho Chủ tịch nước ban hành quyết định về đặc xá cũng như phối hợp triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả quyết định của Chủ tịch nước về công tác đặc xá.  

Chủ tịch nước cũng nêu một số hạn chế của ngành, như chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp tại một số đơn vị chưa cao; tiến độ, chất lượng giải quyết một số vụ án chưa đạt yêu cầu. Một số cán bộ, công chức chấp hành kỷ luật công vụ chưa nghiêm, thiếu rèn luyện, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, bị xử lý, kỷ luật.

Nêu những khó khăn, thách thức trong thời gian tới, trong đó có nhiều yếu tố tác động đến công tác của ngành kiểm sát, Chủ tịch nước đề nghị ngành tiếp tục quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại. Chủ động, tích cực tham mưu, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác tư pháp, bảo đảm thống nhất, đồng bộ. Trong đó, tập trung “thể chế để viện kiểm sát nhân dân thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp; hoàn thiện cơ chế tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, tăng cường kiểm soát bên trong việc thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động xét xử”.   

Yêu cầu ngành kiểm sát chú trọng nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng lưu ý, trước mỗi vụ việc phải đánh giá, cân nhắc thận trọng, khách quan, áp dụng pháp luật linh hoạt, đặt lợi ích của Nhà nước, nhân dân lên trên hết.

Ngành kiểm sát cần tiếp tục nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa, xác định đây là khâu “đột phá”, góp phần bảo đảm tố tụng tư pháp dân chủ, công bằng, văn minh, pháp quyền, hiện đại, nghiêm minh, dễ tiếp cận, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế, tạo điều kiện, môi trường ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội đất nước.  

Chủ tịch nước yêu cầu ngành kiểm sát khắc phục triệt để việc giải quyết các vụ án quá hạn luật định, phải trả hồ sơ điều tra bổ nhiều sung lần. Ngành phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh các vụ án, vụ việc tham nhũng dư luận xã hội quan tâm, nhất là các vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo và các vụ án xâm phạm an ninh quốc gia, đấu tranh với các thế lực thù địch, cơ hội chính trị, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Nhấn mạnh quyền lực trong hoạt động tư pháp là rất lớn, tác động trực tiếp đến quyền cơ bản của công dân, đến số phận và sinh mệnh của mỗi con người, đến danh dự mỗi cơ quan, tổ chức, Chủ tịch nước đề nghị ngành kiểm sát nắm vững và thực hiện đúng chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp; không ngừng nâng cao năng lực, hiệu quả công tác này, nhất là phát huy vai trò cơ quan điều tra của viện kiểm sát, bảo đảm cơ quan này thực sự là một trong những thiết chế quan trọng kiểm soát quyền lực trong hoạt động tư pháp, vừa răn đe, vừa cảnh báo, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, góp phần làm trong sạch đội ngũ cán bộ tư pháp. Ngành kịp thời phát hiện, kháng nghị xử lý nghiêm vi phạm trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; thực hiện tốt cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước, ngăn chặn lạm quyền, bảo đảm thượng tôn pháp luật. Chủ tịch nước nhấn mạnh, thực hiện tốt kiểm sát hoạt động tư pháp cũng chính là góp phần kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, trong hoạt động tư pháp nói chung và quyền quyết định việc buộc tội của viện kiểm sát nói riêng. 

Đáng chú ý, Chủ tịch nước yêu cầu qua các vụ án, vụ việc, ngành kiểm sát cần nghiên cứu, đánh giá, phát hiện, chỉ ra những kẽ hở của cơ chế, chính sách, pháp luật và công tác quản lý, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước xây dựng cơ chế, hoàn thiện thể chế; kiến nghị các cơ quan, tổ chức liên quan áp dụng các biện pháp phòng ngừa, khắc phục vi phạm “chỉ rõ ra văn bản luật nào, văn bản dưới luật nào có kẽ hở cần phải điều chỉnh, cần sửa”. Chủ tịch nước nhấn mạnh: “Chúng ta bao giờ cũng nói đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đấu tranh phòng, chống tội phạm. Yếu tố phòng vẫn là quan trọng nhất, nhưng phòng thì phải bằng pháp luật”. 

Chủ tịch nước lưu ý, để hoàn thành nhiệm vụ được giao, ngành kiểm sát phải đặc biệt quan tâm nhiệm vụ đào tạo, giáo dục, xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát có đạo đức cách mạng, bản lĩnh, kinh nghiệm, tính chiến đấu cao, trọng danh dự, tâm huyết, chuyên nghiệp, giỏi chuyên môn. Công việc của cán bộ kiểm sát hằng ngày, hằng giờ đối mặt, đấu tranh với những sai phạm, tiêu cực trong xã hội, với những cám dỗ đời thường. Vì thế, mỗi cán bộ của ngành phải thấm nhuần và thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ “công minh, chính trực, khách quan, thận trọng khiêm tốn”.

Cùng với đó là tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong ngành thực sự trong sạch, vững mạnh. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của viện kiểm sát nhân dân, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng và đoàn thể trong cơ quan viện kiểm sát. Mở rộng, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm xuyên quốc gia; làm tốt vai trò cơ quan trung ương về tương trợ tư pháp hình sự. 

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã chứng kiến Lễ ký kết nghị quyết liên tịch giữa Ban Cán sự đảng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao với Ban Cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao./.

Nguyễn Thùy (tổng hợp)