Dự Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 3 có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông; Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội; Nguyễn Thế Kỷ, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương; cùng lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và đại diện các đơn vị xuất bản, phát hành, các tác giả, dịch giả và người yêu sách.

So với hai kỳ giải trước, Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba được tổ chức trong điều kiện chịu tác động mạnh của dịch bệnh COVID-19. Nhiều đơn vị trong ngành xuất bản, công ty phát hành sách, công ty sách bị ngưng trệ sản xuất. Doanh thu của các đơn vị phát hành, công ty sách bị sụt giảm mạnh, trong điều kiện vẫn phải trang trải chi phí thuê lao động, thuê mặt bằng. Nhiều cửa hàng sách phải tạm thời đóng cửa, thu nhập của người lao động trong ngành xuất bản gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, số lượng các nhà xuất bản tham gia dự giải năm nay vẫn tăng hơn so với các giải trước, với 48/59 nhà xuất bản tham gia. Số lượng tên sách và số cuốn về cơ bản vẫn giữ ở mức tương đương so với mùa giải trước. Theo đó, Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba có 255 tên sách và 362 cuốn sách tham dự giải.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam chúc mừng các đại biểu tham dự Lễ trao giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, sách không chỉ cung cấp tri thức, mà còn giúp nuôi dưỡng tâm hồn, chứa đựng rất nhiều giá trị nhân văn. Bất kỳ một xã hội văn minh nào cũng đều mong muốn tạo thói quen đọc sách cho mọi người. Nhân dân ta có truyền thống hiếu học và đã vượt qua nhiều khó khăn, chiến thắng nhiều thiên tai dịch họa nhờ truyền thống yêu nước thương nòi, nhờ lòng dũng cảm, trí tuệ và tài năng. Tất cả điều đó được các thế hệ cha ông trao truyền qua nhiều hình thức, trong đó sách có vai trò đặc biệt quan trọng. Ngày nay, công nghệ thông tin thay đổi cách chúng ta sống, làm việc, học và đọc sách, nhưng tầm quan trọng của sách và việc đọc sách không vì thế mà giảm đi.

Theo Phó Thủ tướng, xuất phát từ tầm quan trọng của sách đối với sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân và cả đất nước, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ban hành quyết định về Ngày sách Việt Nam. Giải thưởng Sách Quốc gia là một trong những hoạt động cụ thể hóa sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đối với văn hóa đọc, góp phần khuyến khích và tôn vinh phong trào đọc sách, tôn vinh giá trị của sách, của người viết sách. Đến nay, Giải thưởng sách Quốc gia đã qua 3 lần tổ chức, mỗi lần tổ chức lại có những đổi mới với kết quả tích cực hơn. Số lượng các nhà xuất bản, số lượng sách tham dự và sức lan tỏa của Giải thưởng trong xã hội ngày càng tăng.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng cho rằng nhìn vào thực tế, thói quen đọc sách của công chúng có những biểu hiện phai nhạt; chưa tạo được chuyển biến mạnh về văn hóa đọc trên bình diện quốc gia, chưa cổ vũ xã hội học tập, một xã hội ham học, ham đọc thật sự. Tài liệu đọc trong các thư viện công cộng còn nghèo nàn, phục vụ đọc chưa chuyên nghiệp… Đó là chưa kể đến tình trạng sách lậu còn tràn lan, vi phạm bản quyền làm ảnh hưởng đến hoạt động xuất bản… Mặc dù cố gắng nhưng với mỗi người Việt Nam chỉ đọc 1,4 bản sách/ năm, chỉ bằng 1/3 các nước trong khu vực, đặt ra cho những người làm công tác xuất bản nhiều trăn trở. Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ thông tin và sách điện tử đem đến những cơ hội, nhưng cũng đang tạo ra những thách thức gay gắt.

Theo Phó Thủ tướng, ngày nay, kiến thức, thông tin và sách đến với độc giả ngày càng đa dạng về hình thức, phong phú về phương tiện biểu đạt, truyền tải. Thói quen đọc sách thay đổi. Bên cạnh mặt tích cực thì công nghệ thông tin, mạng internet cũng tạo ra những thách thức rất lớn đối với việc định hướng văn hoá đọc của mỗi người dân. Nhưng, dù ở bối cảnh nào thì sách vẫn là trường học vĩ đại nhất. Vì vậy, Phó Thủ tướng kêu gọi những người làm sách cần nỗ lực hơn nữa. Đồng thời, cũng cần có nhiều hành động thiết thực hơn để sách và người viết sách, xuất bản sách và người ham đọc sách được tôn vinh, được tạo điều kiện để đóng góp tài năng, nhiệt huyết của mình cho sự nghiệp chung. Đây không chỉ là trách nhiệm của ngành xuất bản mà của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội.

Ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của Bộ Thông tin và Truyền thông và các đơn vị liên quan, Phó Thủ tướng mong muốn các đơn vị sẽ có nhiều giải pháp sáng tạo hơn nữa để Giải thưởng Sách Quốc gia và nhiều hoạt động cùng với Giải thưởng này sẽ nhận được sự quan tâm của đông đảo công chúng, góp phần đẩy mạnh hơn nữa văn hóa đọc, để dân tộc Việt Nam thật sự là một dân tộc hiếu học. 

Trên cơ sở hai vòng sơ khảo và chung khảo, Hội đồng Giả thưởng Sách Quốc gia đã trao đổi, thảo luận kỹ trước khi bỏ phiếu bầu chọn các cuốn sách đoạt giải. Kết quả, Hội đồng Giải thưởng đã quyết định trao giải cho 27 cuốn sách, bộ sách. Trong đó, 3 giải A được trao cho các cuốn sách, bộ sách: Tác phẩm "Lịch sử (Historiai)", tác giả Herodotus, người dịch: Lê Đình Chi, Nhà xuất bản Thế giới liên kết với Công ty Cổ phần Sách Omega Việt Nam xuất bản; tác phẩm "Hình ảnh lâm sàng, chẩn đoán và điều trị trong chuyên ngành da liễu" (2 tập) do PGS, TS. Nguyễn Văn Thường (Chủ biên) và tập thể tác giả, Nhà xuất bản Y học xuất bản; tác phẩm "Đoàn binh Tây Tiến (Đoàn Võ trang Tuyên truyền Biên khu Lào - Việt)", tác giả Quang Dũng, Nhà xuất bản Kim Đồng xuất bản.

Bên cạnh đó, Ban Tổ chức đã trao 10 giải B, 14 giải C cho các cuốn sách, bộ sách đoạt giải. Đây là các tác phẩm giàu tính sáng tạo, mang tinh thần nhân văn sâu sắc, những công trình nghiên cứu khoa học hết sức công phu, nghiêm túc, có nhiều giá trị khoa học, xã hội và thực tiễn cao.

Giải thưởng Sách Quốc gia lần ba có giá trị giải thưởng là 100 triệu đồng cho giải A, 50 triệu đồng cho giải B và 30 triệu đồng cho giải C./.