Tác động của hội nhập đối với nền kinh tế sau khi Việt Nam gia nhập WTO

Ngày 1-8 tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến đóng góp của các chuyên gia cho Báo cáo đánh giá tác động của hội nhập đối với nền kinh tế sau 1,5 năm Việt Nam gia nhập WTO do Viện tiến hành nghiên cứu và xây dựng.

Theo báo cáo, thời gian chưa đủ dài để đánh giá và nhìn nhận đầy đủ tác động của hội nhập, nhưng hội nhập kinh tế quốc tế đã có tác động tích cực và cả tiêu cực đến nền kinh tế, và về tổng thể tác động ròng vẫn là tích cực.

Báo cáo đã đưa ra các nghiên cứu, phân tích đánh giá tác động của hội nhập trên các khía cạnh: tăng trưởng (cả cung lẫn cầu), đầu tư thương mại, ổn định kinh tế vĩ mô (lạm phát, cán cân thanh toán quốc tế, thu ngân sách, sự ổn định hệ thống ngân hàng và thị trường tài chính), các vấn đề xã hội và thể chế kinh tế; đánh giá khái quát những bài học quan trọng; đề xuất kiến nghị về những vấn đề chính sách cần tập trung xử lý, những vấn đề về triển khai tổ chức thực thi các chương trình hành động, chương trình cải cách hay nhóm giải pháp chính sách của Chính phủ.

Tham luận tại hội thảo, nhiều chuyên gia kinh tế đồng tình với báo cáo, đồng thời đề xuất: Cần làm rõ hơn, tách bạch hơn nữa đâu là do tác động của hội nhập, và đâu là ảnh hưởng từ nội tại của nền kinh tế; nhất là khi diễn biến một số chỉ số kinh tế vĩ mô đã vượt xa dự báo hoặc chưa lường hết như tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu, quy mô các luồng vốn trực tiếp và gián tiếp đổ vào Việt Nam, sự bùng phát các hoạt động tài chính, ngân hàng...Bên cạnh đó, cảnh báo nguy cơ bất ổn định kinh tế vĩ mô do thiếu sót tích tụ trong đầu tư công, giám sát tài chính, xử lý lạm phát trong những năm trước đã không được tính đến một cách nghiêm túc và dấu hiệu rủi ro còn bị che lấp. Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhấn mạnh: Cần làm cho lãnh đạo các cấp, doanh nghiệp cũng như người dân có nhận thức đầy đủ về hội nhập để từ đó nhận ra các cơ hội, thách thức; rút ra các bài học về năng lực và chuẩn bị năng lực để tiếp nhận cơ hội và chủ động đối phó với thách thức.

Theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương Đinh Văn Ân, khó có thể đánh giá chỉ bằng con số thống kê, nhưng có thể cảm nhận được thời cơ và những hiệu ứng mà hội nhập và WTO trực tiếp hoặc gián tiếp mang lại. Về cơ bản, hội nhập và WTO đã đem lại những kết quả như Chính phủ và nhiều nhà nghiên cứu kỳ vọng. Tuy nhiên, mức tăng thực tế của các đại lượng đó có thể khác xa so với dự báo do phải chịu tác động phức hợp của cả các biến động bên ngoài và bên trong nền kinh tế. Ông Ân khẳng định: Điều rõ ràng là thời gian 1,5 năm qua đã để lại dấu ấn đáng ghi nhớ, không chỉ với nhiều chỉ số thống kê khác biệt đáng kể so với những năm trước mà còn với cả những vấn đề thực tiễn mới nẩy sinh hay chưa lường hết. Qua đó chúng ta có thể đánh giá đúng mình hơn và rút ra được bài học có ý nghĩa cho công tác hoạch định và thực thi chính sách./.