Có thể khẳng định, công tác chuẩn bị và tổ chức đại hội tổ chức cơ sở đảng ở tỉnh Bình Định thực hiện theo Chỉ thị số 36-CT/TW của Bộ Chính trị theo hướng thiết thực, hiệu quả, phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương của Đảng, bảo đảm tăng cường đoàn kết, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng; phát huy trí tuệ, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Về công tác chuẩn bị, căn cứ Chỉ thị số 36-CT/TW, ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã xây dựng Kế hoạch số 78-KH/TU, ngày 07-8-2014 về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và tổ chức các hội nghị quán triệt, triển khai trong các cấp ủy, cán bộ chủ chốt của tỉnh. Ban Tổ chức Tỉnh ủy hướng dẫn một số vấn đề về công tác nhân sự tại đại hội đảng bộ huyện, thị xã, thành phố, các đảng bộ trực thuộc Tỉnh ủy và đại hội tổ chức cơ sở đảng nhiệm kỳ 2015-2020(1). Các huyện ủy, thị ủy, thành ủy và đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy đã xây dựng các kế hoạch và tổ chức quán triệt. Các tổ chức cơ sở đảng đã tổ chức quán triệt Chỉ thị số 36-CT/TW, ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị, Quy chế bầu cử trong Đảng ban hành kèm theo Quyết định số 244-QĐ/TW, ngày 09-6-2014 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, Kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các văn bản chỉ đạo đại hội của cấp trên trực tiếp; trên cơ sở đó các tổ chức cơ sở đảng xây dựng kế hoạch đại hội.

Các huyện ủy, thị ủy và đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy đã chọn 01 đến 02 đảng bộ, chi bộ cơ sở để chỉ đạo đại hội điểm, rút kinh nghiệm trước khi đại hội ra diện rộng và chọn một số đảng bộ cơ sở thực hiện thí điểm trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư. 16 huyện ủy, thị ủy, thành ủy và đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy đã chọn 30 đảng bộ, chi bộ đại hội điểm; trong đó có 12 đảng bộ xã, phường, thị trấn; 05 đảng bộ, chi bộ cơ sở cơ quan; 03 đảng bộ, chi bộ cơ sở sự nghiệp; 03 đảng bộ doanh nghiệp; 03 đảng bộ quân đội; 04 đảng bộ công an. Đồng thời các huyện ủy, thị ủy, thành ủy, Đảng bộ Khối các cơ quan tỉnh và Đảng bộ Khối doanh nghiệp tỉnh đã chọn 14 đảng bộ cơ sở thực hiện thí điểm đại hội trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư(2) .

Ban Thường vụ huyện ủy, thị ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy đã chỉ đạo sát sao kế hoạch đại hội cấp cơ sở; thành lập tổ công tác để chỉ đạo, hướng dẫn, theo dõi đại hội; đã kịp thời rút kinh nghiệm sau đại hội điểm như Quy Nhơn, Vĩnh Thạnh, Tuy Phước, Khối các cơ quan tỉnh, Khối doanh nghiệp tỉnh, Quân sự tỉnh, Bộ đội Biên phòng tỉnh…

Các tổ chức cơ sở đảng có sự chuẩn bị nghiêm túc, chặt chẽ, bám sát yêu cầu chỉ đạo, quy định của Trung ương, Tỉnh ủy và của cấp ủy cấp trên trực tiếp. Các cấp ủy đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động trong tổ chức thực hiện các bước theo quy trình. Do vậy, việc chuẩn bị đại hội nghiêm túc, phát huy dân chủ, trí tuệ, đề cao trách nhiệm của từng cấp ủy, của cán bộ, đảng viên. Việc chuẩn bị báo cáo chính trị, báo cáo kiểm điểm của cấp ủy đã tổ chức lấy ý kiến đóng góp trong cán bộ, đảng viên và các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị ở cơ sở.

Các chi, đảng bộ cơ sở chuẩn bị nhân sự theo đúng nguyên tắc, quy trình; được cấp ủy cấp trên trực tiếp thẩm định đề án nhân sự. Nhìn chung, công tác nhân sự cấp ủy khóa mới bảo đảm tiêu chuẩn, cơ cấu, số lượng theo Chỉ thị số 36-CT/TW, ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị và hướng dẫn về công tác nhân sự cấp ủy của Ban Tổ chức Trung ương và của Tỉnh ủy. Công tác tuyên truyền, cổ động, trang trí đại hội được thực hiện đúng quy định, trang trọng. Các xã, phường, thị trấn, cơ quan, đơn vị đều treo cờ, băng rôn chào mừng; một số xã đã tổ chức viếng nghĩa trang liệt sỹ trước khi khai mạc đại hội; tổ chức biểu diễn văn nghệ…Hầu hết các xã, phường đã truyền thanh trực tiếp phiên khai mạc đại hội.

Về tiến hành đại hội, tất cả các tổ chức cơ sở đảng đều thực hiện đầy đủ 4 nội dung theo tinh thần Chỉ thị số 36-CT/TW, ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị. Các Đảng bộ cơ sở đều tổ chức họp trù bị (0,5 ngày) để bầu đoàn chủ tịch, đoàn thư ký, ban thẩm tra tư cách đại biểu, thông qua nội dung, chương trình làm việc của đại hội. Đại hội chính thức một ngày, có nơi diễn ra 1,5 ngày và đều bảo đảm thực hiện đúng quy trình, thông qua nội dung các văn kiện và kết quả bầu cử ban chấp hành, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư, bầu đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên đạt yêu cầu. Nhiều tổ chức cơ sở đảng thuộc Đảng bộ huyện Phù Mỹ, Khối Doanh nghiệp tỉnh đã thực hiện kiểm phiếu trên máy vi tính nên thời gian kiểm phiếu chỉ 5 - 10 phút.

Hầu hết các báo cáo chính trị được chuẩn bị khá kỹ, nêu rõ kết quả đạt được, làm rõ ưu điểm, khuyết điểm, hạn chế, nguyên nhân trong nhiệm kỳ qua; xác định phương hướng, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để lãnh đạo trong 5 năm tới. Báo cáo kiểm điểm của ban chấp hành nhiệm kỳ 2010-2015 của nhiều nơi đã làm rõ trách nhiệm của ban chấp hành, chỉ ra khuyết điểm, yếu kém và đề ra các giải pháp để khắc phục. Tại đại hội, đã tổng hợp ý kiến thảo luận các văn kiện của Trung ương trình Đại hội XII của Đảng và của đại hội đảng bộ cấp trên trực tiếp. Nhìn chung tại các đại hội chủ yếu là tham luận, việc thảo luận, đóng góp ý kiến không nhiều.

Các đại hội đã thực hiện công tác bầu cử ban chấp hành, ban chấp hành thực hiện bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư, ủy ban kiểm tra, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra theo đúng Quy chế bầu cử trong Đảng. Tất cả đều chuẩn bị nhân sự có số dư từ 10 - 15%; tại đại hội không có ứng cử, đề cử.

Tổng hợp kết quả bầu cử của 500 tổ chức cơ sở đảng cho thấy: Cấp ủy viên tham gia lần đầu đạt tỷ lệ 24%, một số nơi đạt cao như: Đảng bộ xã Canh Thuận, Đảng bộ xã Vĩnh Hiệp (đạt tỷ lệ 40%); Đảng bộ Công an huyện Phù Mỹ (đạt tỷ lệ 46,15%).

Hầu hết các đảng bộ đều bầu đủ số lượng cấp ủy viên theo quy định. Cấp ủy viên nữ đạt tỷ lệ 19,66%; có nơi đạt trên 20% như Phường Nguyễn Văn Cừ (thành phố Quy Nhơn) đạt 53,33%; Thị trấn Tuy Phước (huyện Tuy Phước), xã Cát Trinh (huyện Phù Cát), xã Canh Thuận (huyện Vân Canh) đạt 26,66%; xã An Vinh (huyện An Lão) đạt 23,07%. Cấp ủy viên trẻ từ 30 tuổi trở xuống đạt tỷ lệ 4,3%; một số đảng bộ xã, phường có số cấp ủy dưới 30 tuổi đạt tỷ lệ khá cao như Phường Nguyễn Văn Cừ (thành phố Quy Nhơn) và xã Nhơn Hạnh (thị xã An Nhơn) đạt 13%; xã Cát Trinh (huyện Phù Cát), xã Ân Thạnh (huyện Hoài Ân), xã Canh Thuận (huyện Vân Canh) đạt 20%. Tỷ lệ cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số ở các xã miền núi được chú trọng, như xã Canh Thuận (huyện Vân Canh) có 10/15 cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số.

Về bầu ban thường vụ của các đảng bộ cơ sở đều có số dư là 20%; bầu bí thư, phó bí thư đều không có số dư, kết quả đúng như dự kiến của ban chấp hành khóa trước chuẩn bị. Việc bầu đoàn đại biểu đi dự đại hội Đảng cấp trên trực tiếp đều thực hiện đúng quy định của Điều lệ Đảng và Quy chế bầu cử trong Đảng; bảo đảm về số lượng, chất lượng và cơ cấu.

Việc thực hiện thí điểm chủ trương đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư đã thực hiện đúng quy trình theo Hướng dẫn số 24-HD/BTCTW, ngày 06-3-2009 của Ban Tổ chức Trung ương; kết quả bầu cử đã phát huy quyền dân chủ trực tiếp của đảng viên, mở rộng dân chủ trong bầu cử của Đảng, được đảng viên trong các đảng bộ đồng tình cao.

Bên cạnh những kết quả đạt được, đại hội tổ chức cơ sở đảng của Đảng bộ tỉnh Bình Định còn có một số vấn đề cần khắc phục, đó là: Phương pháp điều hành, tổ chức đại hội có nơi chưa bảo đảm đúng quy trình, để xảy ra sai sót và lúng túng trong điều hành của đoàn chủ tịch đại hội. Việc chuẩn bị báo cáo chính trị chưa thật kỹ, phần đánh giá khuyết điểm, nguyên nhân còn chung chung; đề cập việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI và việc học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh chưa sâu sắc. Các báo cáo chính trị chưa nêu chủ đề của đại hội. Một số nơi chuẩn bị dự thảo nghị quyết đại hội còn dài. Báo cáo kiểm điểm của cấp ủy còn nặng kiểm điểm về sự lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị nên trùng lặp với báo cáo chính trị, chưa phân tích sâu vai trò của cấp ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra; chưa làm rõ việc xây dựng, thực hiện quy chế làm việc; chức trách, nhiệm vụ của đảng ủy viên. Việc tham gia dự thảo văn kiện của Trung ương và của cấp trên trực tiếp ở một số đại hội còn hạn chế, sơ sài, mang tính hình thức. Tại đại hội, chủ yếu đọc tham luận; ít có sự tranh luận tại đại hội, ít thảo luận về nhiệm vụ, giải pháp của nhiệm kỳ 2015 - 2020 và báo cáo kiểm điểm của ban chấp hành nhiệm kỳ 2010 - 2015.

Kết quả bầu cử ở một số tổ chức cơ sở đảng chưa đạt các tỷ lệ theo quy định của Trung ương như: chưa đổi mới 1/3 tổng số cấp uỷ viên so với đầu nhiệm kỳ 2010 - 2015; tỷ lệ tuổi trẻ (dưới 30) không dưới 10% so tổng số cấp ủy viên. Một số nơi chuẩn bị nhân sự không kỹ nên có chức danh chủ chốt đã không trúng cử theo dự kiến.

Nguyên nhân của tình hình trên chủ yếu là do công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc chuẩn bị đại hội của tổ chức cơ sở đảng, của cấp ủy cấp trên chưa chặt chẽ; việc nắm bắt tư tưởng của cán bộ, đảng viên chưa kịp thời. Công tác chuẩn bị có nơi chưa kỹ; trình độ, năng lực của một số cấp ủy, của thành viên ban kiểm phiếu còn hạn chế. Một số nơi còn có hiện tượng cục bộ, bè phái và có cán bộ né tránh, ngại đụng chạm, “giữ mình” để khỏi mất phiếu…

Tuy còn có hạn chế nhưng nhìn chung, công tác chuẩn bị và tổ chức đại hội tổ chức cơ sở đảng ở tỉnh Bình Định thực hiện đúng theo tinh thần Chỉ thị số 36-CT/TW của Bộ Chính trị. Thành công của đại hội đảng cấp cơ sở tạo tiền đề để tiến hành đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở nhiệm kỳ 2015 - 2020 trên địa bàn./.

-----------------------------------------

(1) Hướng dẫn số 24-HD/BTCTU, ngày 24-9-2015.

(2) Riêng huyện Vân Canh chọn 02 đảng bộ đại hội thí điểm.