Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 11-10 đến ngày 17-10-2010)

TCCSĐT - Ngày 11-10, ba thể chế hàng đầu về phát triển châu Phi gồm Ủy ban Liên hợp quốc về kinh tế châu Phi (UNECA), Ngân hàng Phát triển châu Phi (AfDB) và Ủy ban Liên minh châu Phi (AUC) đã thành lập Ban Thư ký chung nhằm tăng cường sự cố kết và hợp tác thúc đẩy chương trình nghị sự phát triển của châu Phi.

1. Châu Phi thúc đẩy các nỗ lực chung vì sự phát triển

Ba thể chế hàng đầu châu Phi đã thành lập Ban thư ký chung vì sự phát triển của châu Phi

Ngày 11-10, ba thể chế hàng đầu về phát triển châu Phi gồm Ủy ban Liên hợp quốc về kinh tế châu Phi (UNECA), Ngân hàng Phát triển châu Phi (AfDB) và Ủy ban Liên minh châu Phi (AUC) đã thành lập Ban Thư ký chung nhằm tăng cường sự cố kết và hợp tác thúc đẩy chương trình nghị sự phát triển của châu Phi. Tuyên bố chung của ba thể chế nhấn mạnh, sẽ thỏa thuận hợp tác trên cơ sở các nguyên tắc chủ chốt bao gồm tôn trọng lẫn nhau, tận dụng ưu thế so sánh của mỗi thể chế, nhằm chia sẻ tri thức, tăng cường liên kết thể chế và chương trình giữa các bên vì lợi ích phát triển của châu Phi. Ban Thư ký chung được lãnh đạo bởi ba người đứng đầu của mỗi thể chế, họp ít nhất hai lần trong năm nhằm xem xét tiến triển và phê chuẩn các chương trình hành động phát triển chung. Cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu vừa qua đã đẩy 7 triệu đến 10 triệu người châu Phi trở lại nghèo khổ và khoảng 30.000 đến 50.000 trẻ em ở châu lục này bị tử vong trước 1 tuổi. Vì vậy, việc hợp tác giữa ba thể chế hàng đầu về phát triển của châu Phi còn nhằm tăng cường trao đổi các ý tưởng về phát triển, tập trung vào quá trình hình thành các chính sách và chiến lược phát triển, góp phần thúc đẩy thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ ở châu Phi vào năm 2015.

2. Châu Á - Thái Bình Dương đối mặt với hai thách thức lớn

Khu vực châu Á -Thái Bình Dương đứng trước hai thách thức lớn về kinh tế.

Ngày 11-10, phát biểu trước báo giới tại trụ sở Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) ở Thủ đô Oa-sinh-tơn (Mỹ), Giám đốc IMF phụ trách châu Á - Thái Bình Dương A-núp Xinh (Anoop Singh) nêu rõ, các nước trong khu vực này đang dẫn đầu thế giới về phục hồi kinh tế sau khủng hoảng song vẫn đứng trước hai thách thức lớn. Thách thức lớn đầu tiên là phương thức thoái rút các gói kích thích kinh tế sử dụng để thúc đẩy nền kinh tế phục hồi sau khủng hoảng. Hiện nay, châu Á - Thái Bình Dương vẫn đang trong giai đoạn cần thúc đẩy tiến trình bình thường hóa chính sách kinh tế vĩ mô, do đó cần phải đẩy nhanh nhịp độ điều chỉnh phù hợp các chính sách tài chính và tiền tệ. Thách thức lớn thứ hai đó là quản lý các dòng vốn. Theo ông A-núp Xinh, các dòng vốn đổ vào khu vực này đang tăng lên do tốc độ phục hồi kinh tế không đồng đều giữa các khu vực và các nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy, sự tăng vọt của dòng vốn đầu tư có thể dẫn đến nguy cơ bất ổn định tài chính, đặc biệt là nếu dòng vốn này được gắn với các điều kiện tài chính quá dễ dàng trong nước. Do đó, IMF khuyến cáo các nước cần thực hiện một số biện pháp giảm thiểu nguy cơ từ các dòng vốn đầu tư nước ngoài, đồng thời siết chặt hơn nữa các điều kiện tiền tệ ở hầu hết các nước trong khu vực, kể cả thông qua tỷ giá hối đoái tiền tệ. Các nền kinh tế khu vực có thể tiếp tục ngừng các gói kích thích kinh tế, nhưng nếu những điều kiện toàn cầu có khuynh hướng xấu đi, khu vực cần trì hoãn quá trình bình thường hoá chính sách tài chính này.

3. Bốn tổ chức trong không gian Á - Âu tăng cường hợp tác

Ngày 12-10, Đại Hội đồng Liên hợp quốc đã bầu 5 thành viên không thường trực mới của Hội đồng Bảo an. Tại vòng bỏ phiếu lần thứ nhất, Đại Hội đồng Liên hợp quốc đã bầu Đức là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an với 128/191 phiếu; 3 ghế tiếp theo được giành cho các nước gồm Nam Phi, Ấn Độ và Cô-lôm-bi-a. Ca-na-đa và Bồ Đào Nha phải đưa vào bỏ phiếu lần thứ hai. Tuy nhiên, tại vòng này, Ca-na-đa chỉ giành được 78 phiếu, thấp hơn hẳn so với Bồ Đào Nha là 113 phiếu. Theo quy định của Liên hợp quốc, các nước phải giành được ít nhất 2/3 số phiếu của Đại Hội đồng, do vậy Đại sứ của Ca-na-đa tại Liên hợp quốc Giôn Mác-Ni (John McNee) đã bất ngờ tuyên bố rút khỏi cuộc đua và chiến thắng thuộc về Bồ Đào Nha. Nhóm 5 thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an mới được bầu hôm 12-10 thay thế cho các nước Áo, Nhật Bản, Mê-xi-cô, Thổ Nhĩ Kỳ và U-gan-đa sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 12 tới.

5. WHO phát động Kế hoạch hành động toàn cầu mới loại trừ bệnh lao phổi giai đoạn 2011-2015

Ngày 13-10, tại các thành phố Giô-han-nét-bớc (Johannesburg) của Nam Phi, Béc-lin của Đức và Giơ-ne-vơ của Thụy Sỹ, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phát động Kế hoạch hành động toàn cầu mới loại trừ bệnh lao phổi trong giai đoạn 2011-2015. Theo số liệu của WHO, hiện nay trên toàn cầu có 22 nước chiếm tới 80% số người mắc lao phổi. Mỗi năm cả thế giới có 9 triệu người nhiễm lao phổi và 2 triệu người chết vì căn bệnh này. Kế hoạch hành động toàn cầu mới của WHO sẽ cung cấp phác đồ điều trị và chẩn đoán, được WHO phê duyệt cho 32 triệu người trong 5 năm tới để giảm 50% số người tử vong vì bệnh lao phỗi hằng năm. Kế hoạch hành động mới cũng đưa ra lộ trình rõ ràng xử lý hiện tượng vi khuẩn kháng thuốc, theo đó, 7 triệu người trên thế giới sẽ được xét nghiệm đối với các loại vi khuẩn này và 1 triệu người sẽ được điều trị theo tiêu chuẩn quốc tế nếu được xác nhận nhiễm vi khuẩn kháng thuốc. WHO cho biết, Kế hoạch hành động toàn cầu mới cần đầu tư 37 tỉ USD cho chăm sóc y tế bệnh lao phổi và 10 tỉ USD cho các mục tiêu nghiên cứu, phát triển thuốc và vắc-xin trong 5 năm, từ năm 2011 đến năm 2015. WHO kêu gọi các nước và các nhà tài trợ đầu tư bổ sung 24 tỉ USD để thực hiện Kế hoạch hành động mới này.

6. Hội nghị NATO thảo luận quan điểm chiến lược mới

Ngày 14-10, tại Brúc-xen (Bỉ), Hội nghị các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng NATO đã thảo luận về quan điểm chiến lược mới của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), chuẩn bị trình lên Hội nghị thượng đỉnh của tổ chức này dự kiến diễn ra tại thủ đô Li-xbon (Bồ Đào Nha) trong hai ngày 19 và 20-11-2010. Đó là các chủ đề về quan điểm chiến lược mới của NATO; vấn đề thiết lập hệ thống phòng không tập thể của NATO; vấn đề cắt giảm và nâng cao hiệu quả cơ cấu tham mưu chỉ huy của liên minh quân sự lớn nhất hành tinh này. Theo Tổng Thư ký NATO An-đơ Phốc Ra-xmút-xen (Anders Fogh Rasmussen), quan điểm chiến lược mới của NATO cần xác định các nguyên tắc phát triển của tổ chức trong 10 năm tới; đề ra những nhiệm vụ cơ bản và nêu lên những mối đe dọa chính đối với an ninh của các nước trong liên minh. Đề cập hệ thống phòng không của NATO, ông Ra-xmút-xen cho rằng, Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Li-xbon cần phải thông qua quyết định bắt đầu thiết lập hệ thống này và cần mời Nga tham gia. Về hệ thống phòng thủ tên lửa chung bảo vệ lãnh thổ tất cả các nước thành viên, ông Ra-xmút-xen cho biết, Hội nghị đã đạt được đồng thuận; tuy vẫn tồn tại một số vấn đề kỹ thuật, song kế hoạch triển khai hệ thống này có nhiều khả năng sẽ được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng tới ở Bồ Đào Nha.

7. ADB khuyến nghị châu Á nên giảm thất thoát nước

Ngày 14-10, Hội nghị của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và các đối tác 2010 với chủ đề “Nước: Khủng hoảng và lựa chọn” tổ chức tại trụ sở chính Ma-ni-la, (Phi-líp-pin) trong năm ngày đã bàn thảo một số nghiên cứu về những thách thức nghiêm trọng trong lĩnh vực nước ở châu Á và biện pháp cần thiết khắc phục tình trạng này. Một nghiên cứu trong số đó cho thấy, việc khai thác nước đã qua sử dụng sẽ giúp giảm nhẹ nhu cầu vận chuyển khối lượng lớn nước ở vùng xa xôi; và với việc tiêu thụ năng lượng thấp hơn so với khử muối và cùng khả năng người dân chấp nhận dùng nước này tăng cao, thị trường tái sử dụng nước hy vọng sẽ tăng trưởng theo cấp số nhân. Một nghiên cứu khác tập trung vào việc hạn chế lượng nước thất thoát trước khi đến với người sử dụng, thông qua cơ sở hạ tầng quanh khu vực. Từ đó, nhóm tiến hành nghiên cứu này khuyến nghị các quốc gia cần lập cơ quan về lĩnh vực nước và cho phép các họ có quyền tự quản cũng như lên kế hoạch và quản lý kinh doanh, đồng thời đặt ra mức giá giúp họ duy trì tài chính bền vững hơn.

Ngày 15-10 hằng năm đã được Liên hợp quốc chọn là "Ngày Quốc tế Phụ nữ nông thôn" để thừa nhận đóng góp của phụ nữ trong việc tăng cường phát triển nông nghiệp và nông thôn, cải thiện an ninh lương thực và xoá đói nghèo. Cố vấn cao cấp về kỹ thuật của Quỹ Quốc tế phát triển nông nghiệp (IFAD) An-ni-na Lu-bóc (Annina Lubbock) nhấn mạnh, phụ nữ nông thôn có tiềm năng thúc đẩy phát triển hộ gia đình và cộng đồng thoát khỏi đói nghèo. Trao quyền cho phụ nữ nông thôn không chỉ có lợi cho chính họ mà có lợi cho cả gia đình họ và cộng đồng. Sản xuất nông nghiệp sẽ tăng khi phụ nữ được tiếp cận đầu vào của sản xuất nông nghiệp và các tri thức thích hợp. Và họ có thể tiết kiệm hiệu quả các chương trình tín dụng nhỏ ở nông thôn, đồng thời sử dụng hiệu quả nguồn thu này, đem lại lợi ích cho gia đình. Nếu phụ nữ nông thôn biết chữ, họ có thể góp phần làm giảm tỷ lệ nhiễm HIV và tỷ lệ suy dinh dưỡng, tử vong ở trẻ em. Vì vậy, để phát huy tiềm năng của phụ nữ nông thôn, phải hiểu rõ các thách thức đó và nhu cầu của họ mới có thể điều chỉnh phù hợp nguồn đầu tư cho đối tượng này. Đây là việc làm có tầm quan trọng sống còn nhằm đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ do Liên hợp quốc đề ra.

9. UNICEF và OHCHR kêu gọi chấm dứt bạo lực đối với trẻ em

Ngày 15-10, trong hội thảo đặc biệt về chủ đề bạo lực đối với trẻ em tổ chức tại Mỹ, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Văn phòng Cao ủy Liên hợp quốc về quyền con người (OHCHR) đã lên tiếng cảnh báo tình trạng bạo lực đối với trẻ em trên toàn cầu vẫn nghiêm trọng, đặc biệt là ở các nước thu nhập thấp và trung bình. UNICEF và OHCHR cho biết, 3/4 trẻ em được khảo sát trên khắp thế giới phải trải qua các hình thức kỷ luật vô cùng khắc nghiệt với những biểu hiện khác nhau, trong đó 50% phải trải qua trừng phạt bằng bạo lực, 75% phải trải qua các hình thức xâm hại tinh thần. Bà Su-san Bi-sen (Susan Bissell), Giám đốc về bảo vệ trẻ em của UNICEF nhấn mạnh, hầu hết các hình thức bạo lực mà trẻ em phải chịu đựng đều diễn ra ở nhà và thường bị che giấu. Bà San-to Pa-i (Santos-Pais), Đại diện đặc biệt của Tổng Thư ký Liên hợp quốc về phòng, chống bạo lực trẻ em, nhấn mạnh, các nước cần tăng cường những hành động khuyến khích cách thức nuôi dạy và trừng phạt trẻ em hợp pháp. Bà cũng lưu ý cần phải làm thủ tục khai sinh cho trẻ em để chúng được pháp luật bảo vệ và được hưởng phúc lợi từ chính phủ. Trên thế giới, mỗi năm có tới 50 triệu trẻ em chào đời mà không được khai sinh.

10. Liên hợp quốc kêu gọi thực hiện cam kết viện trợ phát triển

Ngày 15-10, trong cuộc thảo luận toàn thể tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính về hiện trạng kinh tế toàn cầu, Đại Hội đồng Liên hợp quốc khóa 65 kêu gọi cộng đồng thế giới hành động mạnh mẽ và năng động hơn để đảm bảo thực hiện đầy đủ các cam kết về tài trợ phát triển, giảm hoặc xóa nợ. Liên hợp quốc cũng kêu gọi chống tham nhũng và cố kết chính sách đã được thỏa thuận trong Thỏa ước Môn-tơ-ri và Tuyên bố Đô-ha, mặc dù thế giới đã đạt được tiến bộ có ý nghĩa về tăng cường tài trợ phát triển. Đại Hội đồng Liên hợp quốc khóa 65 cho rằng, cộng đồng thế giới cần theo đuổi một đường lối nhất quán đối với cả 6 yếu tố then chốt của tài trợ phát triển, bao gồm huy động nguồn lực trong nước, thu hút dòng vốn tư nhân quốc tế cho phát triển, buôn bán, hợp tác tài chính quốc tế để phát triển, nợ nước ngoài, và các vấn đề mang tính hệ thống.

11. Hội nghị khu vực châu Á - Thái Bình Dương về nền kinh tế ít khí thải các-bon

Ngày 15-10, tại Hội nghị khu vực về nền kinh tế ít khí thải các-bon ở đảo Ba-li (In-đô-nê-xi-a), các nước châu Á - Thái Bình Dương đã khẳng định, thương mại và đầu tư vào hàng hóa và công nghệ thân thiện với môi trường sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển bền vững của toàn khu vực. Hội nghị nhất trí rằng, các biện pháp giúp giảm tác động của biến đổi khí hậu phải phù hợp với khả năng mỗi nước và không được làm phương hại những mục tiêu tăng trưởng kinh tế và phát triển của các quốc gia. Những nước nghèo, đặc biệt là những nước chậm phát triển nhất phải được tiếp cận nguồn tài chính và công nghệ trong quá trình làm giảm và thích nghi với những biến đổi khí hậu. Theo ông Ra-vi Rát-na-y-a-kê (Ravi Ratnayake), Giám đốc thương mại và đầu tư của Ủy ban Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (UNESCAP), thách thức lớn nhất không chỉ đối với khu vực này mà cả đối với các khu vực khác trên thế giới là vừa đảm bảo chống biến đổi khí hậu hiệu quả, vừa đảm bảo tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng của mỗi nước. Hội nghị cũng cho rằng, môi trường đầu tư và kinh doanh tốt có thể thúc đẩy đầu tư vào hàng hóa và công nghệ thân thiện với môi trường, trong khi đó cần thúc đẩy phát triển các thị trường cho những sản phẩm này thông qua việc phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia trong khu vực.

12. Hội nghị cấp bộ trưởng Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương về an ninh lương thực