Mục lục Hồ sơ sự kiện số 139 (29-101-2010)

*** Hồ sơ

*** Hầm mỏ và những tai nạn kinh hoàng

Nổ hầm mỏ là tai nạn hay gặp trong khai thác tài nguyên ngầm dưới mặt đất, gây thiệt hại vô cùng nghiêm trọng về người và của. Trung bình mỗi năm, trên thế giới có hơn chục nghìn người thợ mỏ bị thiệt mạng. Sự kiện giải cứu thành công các thợ mỏ Chile bị kẹt 69 ngày dưới lòng đất thời gian qua là một kỳ tích trong lịch sử ngành khai thác mỏ. Song, những thảm họa như vậy vẫn đã và đang diễn ra trên khắp thế giới, hàng ngàn người được cứu sống, nhưng vẫn có không ít người bị chôn vùi vĩnh viễn dưới lòng đất. Do vậy, vấn đề đảm bảo an toàn lao động cho người lao động dưới các hầm mỏ luôn là chủ đề nóng bỏng, thu hút sự chú ý của cả nhân loại.

*** Vấn đề và bình luận

Ngô Mai Phong - Câu chuyện Chile và con chip điện tử cho thợ lò TKV

Câu chuyện 33 thợ mỏ Chile vừa được cứu sống sau 69 ngày bị vùi lấp dưới đáy lò ở độ sâu gần 700m đến hôm nay, vẫn còn là sự kiện làm chấn động giới thợ mỏ Việt Nam. Nhiều câu hỏi lớn đã được đặt ra: nếu là Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV), chúng ta sẽ ứng phó ra sao? Chúng ta đã làm gì trong lĩnh vực phòng chống tai nạn lao động, bảo đảm an toàn cho người thợ mỏ của mình?

Minh Phương - Chiến công giải cứu thợ mỏ gắn kết Chile

Một phụ nữ tàn tật dành trọn buổi tối làm hoa giấy cho vợ các thợ mỏ. Một người đàn ông đạp xe 120 dặm để mang đến tấm thiệp do cô con gái ba tuổi của ông vẽ. Tại khu vực giải cứu, “người giàu cũng như người nghèo đều chân lội trong cùng một lớp đất bùn, như nhau”.

Phạm Nhẫn - Cơ may trong thảm họa

Cuối cùng, vụ việc là một câu chuyện kết thúc có hậu. Nỗi lo lắng đeo đẳng và niềm hy vọng ấp ủ suốt bao ngày, được nhường chỗ cho niềm vui vô bờ: tất cả 33 thợ mỏ bị giam cầm trong bóng tối và độ sâu dưới lòng đất ở Chile đều được cứu thoát. Tai nạn hầm mỏ vốn không phải là chuyện hiếm. Nhưng chưa có vụ tai nạn nào ở độ sâu và kéo dài như lần này. Cũng chưa bao giờ, cả thế giới chứng kiến diễn biến vụ việc và quá trình giải cứu trực tiếp như lần này, chứng kiến những bên bị lôi kéo vào thảm họa hầm mỏ này tìm ra được những cơ may riêng.

Quốc Hưng - Than trước, an toàn sau?

Vụ tai nạn ở mỏ Raspadskaya hồi tháng 5-2010 đã trở thành chủ đề thảo luận tại phiên họp 272 của Hội đồng Liên bang (Thượng viện Nga). Năm 2007, Hội đồng Liên bang đã ra Nghị quyết “Bảo vệ bằng luật pháp những điều kiện lao động an toàn và không tai nạn trong ngành công nghiệp than”, nhưng việc thực hiện không diễn ra như mong đợi. Hồ sơ sự kiện trích giới thiệu một số ý kiến nêu ra tại phiên họp này.

Thu Hằng - Giải pháp nào để giảm thiểu tai nạn mỏ than?

Mỹ là quốc gia lớn thứ hai thế giới về khai thác than, nhưng năm 2008, số công nhân ngành than của nước này thiệt mạng do tai tạn hầm mỏ chỉ có 54 người. Một số quốc gia như Anh, Australia... đều là nước có tiềm năng lớn về khai thác than, nhưng hầu như các quốc gia này có tỷ lệ công nhân thiệt mạng do tai nạn hầm mỏ là rất ít. Điều quan trọng hơn, tại các quốc gia này, ngành khai thác khoáng đã trở thành một trong những ngành nghề an toàn nhất. Vậy bí quyết nào khiến họ làm được điều này?

Bình Sơn - Hiểm họa lơ lửng trên đầu thợ mỏ

Sau vụ 33 thợ mỏ Chile bị mắc kẹt và được giải cứu thần kỳ, người ta mới giật mình chú ý đến việc thống kê số thợ mỏ đã thiệt mạng trên khắp thế giới. Không thể có con số thống kê tin cậy, bởi rất nhiều vụ bị ém nhẹm, giấu diếm. Nhưng có một điều chắc chắn, tại những hầm mỏ, hiểm họa luôn lơ lửng treo trên đầu thợ mỏ, khi chủ mỏ xem trọng lợi ích kinh tế.

*** Bên lề sự kiện

Hoàng Minh Anh - Nạn nhân sập hầm lò: Bệnh thường gặp và biện pháp cứu chữa

Bất cứ người thợ mỏ nào cũng cho rằng, nỗi kinh hoàng lớn nhất là sập hầm lò. Khi có tai nạn xảy ra, phần lớn sẽ chết ngay do chấn thương, vỡ dập các tạng trong cơ thể. Một số sống được, nhưng phải trải qua những căn bệnh nặng nề.

Xuân Nguyên - Nổ mỏ than Raspadskaja (Nga): Lực lượng cứu trợ không cứu được mình

Vào đúng dịp kỷ niệm Ngày Chiến thắng phát xít Đức 9-5-2010, hàng trăm thợ mỏ ở mỏ than Raspadskaja tại Tây Siberi thuộc Cộng hòa Liên bang Nga đã bước vào ca đêm với khí thế của ngày lễ lớn. Song chỉ sau đó một ngày, hai vụ nổ khí metan đã liên tiếp xảy ra, cướp đi sinh mạng của gần 100 người, trong đó có hàng chục nhân viên cứu trợ.

Trung Hoàng - Mỹ: Sự cố hẩm mỏ và các biện pháp chế tài

Trong lịch sử, nước Mỹ từng là quốc gia xảy ra nhiều tai nạn hầm mỏ nhất thế giới. Theo thống kê, ba thập kỷ đầu của thế kỷ XX, trung bình mỗi năm có hơn 2.000 thợ mỏ Mỹ thiệt mạng vì tai nạn hầm mỏ.

Phương Thùy - Che dấu tai nạn hầm mỏ ở Trung Quốc: Bài toán khó giải

Hiện nay, Trung Quốc là quốc gia có tỷ lệ tai nạn hầm mỏ lớn nhất thế giới. Đối với ngành công nghiệp than, tỷ lệ công nhân tử vong trong quá trình sản xuất ra một triệu tấn than, lớn gấp 200 lần của Mỹ, gấp 30 lần Nam Phi và gấp 10 lần Ấn Độ. Trung bình mỗi năm thế giới có hơn 10.000 người thiệt mạng vì tai nạn hầm mỏ, trong đó gần một nửa xảy ra ở Trung Quốc. Tuy nhiên, rất khó có thể thống kê số người tử vong thực tế, bởi Chính phủ Trung Quốc đang rất đau đầu trước bài toán khó: vấn nạn che giấu tai nạn hầm mỏ của các chủ mỏ và chính quyền địa phương.

*** Kinh tế và hội nhập

Trí Anh - Hiểm họa “cuộc chiến không đổ máu”

Suốt gần một tháng nay, cái gọi là “cuộc chiến tiền tệ”, một “cuộc chiến không đổ máu”, đã thực sự hâm nóng không chỉ thị trường tài chính tiền tệ thế giới, mà còn thu hút sự quan tâm của hầu hết các nước trên thế giới, đặc biệt là những nền kinh tế hàng đầu thế giới. Nhiều chuyên gia khẳng định, nếu cuộc chiến tiền tệ xảy ra, thế giới sẽ phải đối mặt với những hiểm họa khôn lường.

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Ban Mai - Trung Quốc và “Kế hoạch 5 năm” lần thứ 12 (2011-2015): Bước ngoặt được chờ đợi

Ngày 18-10 vừa qua, Hội nghị Trung ương 5 khóa XVII Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) đã kết thúc với nhiều dấu ấn như Phó Chủ tịch Tập Cận Bình được giao trọng trách Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương, một tín hiệu rõ ràng cho khả năng nhà lãnh đạo này sẽ “kế vị” Chủ tịch Hồ Cẩm Đào năm các vị trí tối cao tại Đại hội CCP khóa XVIII vào năm 2012. Nhưng trên hết, sự chú ý tập trung vào việc hội nghị thảo luận và thông qua dự thảo “Kế hoạch 5 năm” lần thứ 12 cho giai đoạn 2011-2015.

Hương Ly - Chiến lược mới của NATO: Còn lắm ý kiến trái chiều

Ngày 14-10-2010, Bộ trượng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng 28 nước thành viên NATO nhóm họp tại Brussels (Bỉ) với chương trình nghị sự khá đồ sộ, gồm thảo luận tình hình ở Afghanistan, Đề án Chiến lược mới của NATO, quan hệ Nga - NATO, khả năng Nga tham gia xây dựng Hệ thống phòng thủ tên lửa chung của châu Âu, chuẩn bị nội dung cho Hội nghị thượng đỉnh cấp cao NATO vào tháng 11-2010 tại Lisbon.

Lý Mạc Phù - Tiết kiệm là quốc sách

Những biện pháp cắt giảm chi tiêu ngân sách nhà nước được Thủ tướng Anh David Cameron mới công bố gợi nhớ đến thời kỳ đầu của “triều đại Thatcher” trên đảo quốc này. Điều khác nhau cơ bản nhất là khi xưa, bà Thatcher thực thi chính sách đó do quan điểm thiên về “ý thức hệ” của chủ nghĩa bảo thủ trong chính sách kinh tế xã hội. Còn hiện tại, ông Cameron buộc phải thực thi những biện pháp chính sách tiết kiệm quyết liệt vì thật ra không còn có sự lựa chọn nào khác, nếu như không muốn để đất nước mà ông ta đang trị vì trở thành “Hy Lạp thứ hai” ở châu Âu.

Minh Duy - Pháp: Khi biểu tình không còn là “chuyện cơm bữa”

Hình ảnh các cuộc biểu tình ở Pháp đã quá quen thuộc như “chuyện cơm bữa”. Tuy nhiên, việc người lao động Pháp liên tục xuống đường và tổ chức nhiều “ngày hành động toàn quốc” để phản đối kế hoạch cải cách hưu trí của chính phủ, đang có nguy cơ biến tướng thành bạo loạn. Phải chăng đã đến lúc sự tức giận, đốt phá thay chỗ cho văn hóa xuống đường tuần hành trong hòa bình của người Pháp bấy lâu nay?

*** Tư liệu giải mật

- Bí mật về các vệ sĩ của Tổng thống Nga

Kỳ I: “KGB siêu nhỏ”

Năm 1936, dưới thời Stalin, Cục Bảo vệ Liên bang (FSO) chuyên bảo vệ các nhà lãnh đạo Liên Xô được thành lập. Năm 1991, quân số của FSO đã lên tới gần 10.000 người bao gồm hải quân, lục quân và không quân. Sau cuộc chính biến tháng 10-1993, Tổng thống Nga lúc đó là Boris Yeltsin mới nhận ra rằng, một lực lượng cảnh vệ trung thành có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm sự an toàn và củng cố địa vị quyền lực cho tổng thống. Vì thế, Boris Yeltsin đã quyết tâm thành lập một đội vệ sĩ riêng để bảo vệ mình.

*** Văn hóa - xã hội

Triệu Quân - Thụ tinh nhân tạo chi phí thấp: Sao nỡ ngoảnh mặt làm ngơ

Hiện nay, một chu trình thụ tinh nhân tạo có giá từ từ 3.000 - 10.000 bảng Anh, và thường phải tiến hành một vài chu trình may ra mới đem lại thành công. Nhưng không lâu nữa, một phương pháp thụ tinh nhân tạo chi phí thấp (176 bảng Anh), song lại giảm thiểu đáng kể những tác động đến phụ nữ, sẽ được áp dụng.

*** Văn học - nghệ thuật

Mỹ An - Nàng thơ “Shakespeare in love” lấn sân ca sĩ

Vào tháng 11-2010 tới, nữ diễn viên gợi cảm từng giành giải Oscar trong bộ phim “Shakespeare in love” (Shakespeare đang yêu), Gwyneth Paltrow sẽ lần đầu tiên đứng trên sân khấu với vai trò ca sĩ nhạc đồng quê, tại buổi trao giải Country Music Awards.

Lệ Chi - “Cánh đồng bất tận” - từ sách tới phim

“Cánh đồng bất tận” (đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình) - bộ phim chuyển thể từ truyện dài cùng tên của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư tuy không gặt hái được thành công ở cả liên hoan phim Pusan (Hàn Quốc) lẫn Liên hoan phim quốc tế Việt Nam lần thứ nhất, nhưng lại được khán giả chờ đón nồng nhiệt. Bởi không chỉ quy tụ dàn “sao” nổi tiếng Việt Nam hiện nay như Dustin Nguyễn, Tăng Thanh Hà, Đỗ Hải Yến... người ta còn mong đợi một sự đột phá ở hình thức mới sau khi “Cánh đồng bất tận” đã mang lại cho nữ nhà văn Nguyễn Ngọc Tư nhiều thành công và... hệ lụy.

*** Nhân vật với lịch sử

Trường Giang - Georgius Agricola: “Cha đẻ” đa tài của ngành khai khoáng thế giới

Georgius Agricola (1494-1555) là “cha đẻ” của bộ môn địa chất học và khoáng vật học. Nhờ sự nỗ lực của Georgius Agricola, những kiến thức của ngành khoáng vật học, công nghệ khai khoáng, vật lý địa chất học và hóa thạch học đã được xây dựng một cách có hệ thống. Các tác phẩm chính của Georgius Agricola bao gồm: Bàn về kim loại, Nghiên cứu hóa thạch, Nghiên cứu luyện kim, Luyện kim học... Tất cả các tác phẩm này của ông đều trở thành những cuốn sách tham khảo kinh điển cho lĩnh vực khai khoáng của thế giới sau này.

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới