Để triển khai thực hiện có hiệu quả việc tinh gọn tổ chức bộ máy và nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp ở thành phố Hà Nội, thời gian qua, Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ, có hiệu quả các chương trình công tác của Thành ủy về vấn đề này. Trong đó, đặc biệt là triển khai thực hiện Chương trình số 01-CTr/TU, ngày 26-4-2011, về “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ; tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) tạo chuyển biến mạnh về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng hệ thống chính trị các cấp thực sự trong sạch, vững mạnh giai đoạn 2016 - 2020” và Chương trình số 08-CTr/TU, ngày 26-4-2016, về “Đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo bước chuyển mạnh về kỷ luật, kỷ cương, ý thức trách nhiệm, chất lượng phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2016 - 2020”, gắn với triển khai thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 17-4-2015, của Bộ Chính trị, “Về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức”, Nghị quyết số 18-NQ/TW và Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 25-10-2017, của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII, về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” và “Về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập”; mục tiêu là xây dựng chính quyền phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Trong cải cách tổ chức bộ máy hành chính, thành phố đã triển khai quyết liệt việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy theo Nghị định số 24/2014/NĐ-CP, ngày 4-4-2014 và Nghị định số 37/2014/NĐ-CP, 5-5-2014, của Chính phủ, về “Quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương” và “Quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Chủ động rà soát, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp thuộc thành phố và cấp huyện, khắc phục tình trạng cát cứ, phân tán nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước; đẩy mạnh thực hiện việc chuyển các đơn vị sự nghiệp công lập sang cơ chế tự chủ và sang mô hình công ty cổ phần. Thực hiện việc phân cấp, ủy quyền hợp lý, rành mạch trên cơ sở xác định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của mỗi cấp; ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các sở và tương đương, mẫu chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức các phòng chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã theo nguyên tắc sắp xếp tinh gọn nhưng vẫn bảo đảm đầy đủ, không bỏ sót chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước; ủy quyền cho các sở, ngành giải quyết một số thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Ủy ban nhân dân thành phố để rút ngắn quy trình giải quyết các thủ tục hành chính… Thành phố còn tích cực tiến hành rà soát, đơn giản hóa, rút ngắn thời gian giải quyết đối với các thủ tục hành chính và thí điểm thực hiện kết nối, tích hợp với Cổng dịch vụ công quốc gia,... Hiện nay, thành phố Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4.

Với những việc làm thiết thực, cụ thể, hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền các cấp thành phố đã không ngừng được nâng lên, phục vụ ngày càng tốt hơn người dân và doanh nghiệp; kỷ luật, kỷ cương, ý thức, trách nhiệm, chất lượng phục vụ nhân dân và doanh nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thành phố có được những bước chuyển biến mạnh mẽ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành của chính quyền các cấp thành phố, phục vụ nhân dân và doanh nghiệp ngày một tốt hơn. Mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp trong các giao dịch hành chính, dịch vụ hành chính công của thành phố dần được cải thiện qua các năm. Các chỉ số đánh giá hiệu quả hoạt động của chính quyền thành phố, như Chỉ số cải cách hành chính cấp tỉnh (PAR INDEX), Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) có chuyển biến tích cực.

Hội đồng nhân dân các cấp thành phố đã hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật và hoạt động ngày càng hiệu quả, thể hiện rõ vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri và nhân dân Thủ đô. Nội dung các kỳ họp hội đồng nhân dân các cấp cũng dần đi vào thực chất, phát huy dân chủ, trí tuệ, trách nhiệm của các đại biểu. Việc ban hành các nghị quyết của hội đồng nhân dân bảo đảm đúng pháp luật, tạo cơ sở pháp lý, điều kiện thuận lợi để phát huy tiềm năng, thế mạnh trong phát triển kinh tế, xã hội của Thủ đô và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn và giải trình có nhiều đổi mới; công tác giám sát, khảo sát được triển khai một cách bài bản, bảo đảm trọng tâm, trọng điểm và đạt hiệu quả cao. Việc tiếp xúc cử tri, tiếp công dân và đôn đốc giải quyết kiến nghị của cử tri được quan tâm, thực hiện có hiệu quả, góp phần tăng cường, củng cố niềm tin, sự đồng thuận của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền các cấp thành phố.

Phương pháp chỉ đạo, điều hành của ủy ban nhân dân các cấp được đổi mới mạnh mẽ theo hướng sâu sát, cụ thể, “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ hiệu quả”, “một việc, một đầu mối xuyên suốt”. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu “xây dựng chính quyền đô thị tinh gọn, quản trị hiện đại”, chú trọng triển khai xây dựng chính quyền điện tử. Việc phân cấp và ủy quyền từ thành phố xuống cấp cơ sở được tăng cường, nhất là ở các lĩnh vực bồi thường, giải phóng mặt bằng, đấu giá đất, vệ sinh môi trường. Các văn bản quy phạm pháp luật được xây dựng, ban hành và rà soát thường xuyên, chất lượng ngày càng được bảo đảm...

Trong thời gian tới, để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền các cấp thành phố, cần có những quy định rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ và quy chế phối hợp trong bộ máy chính quyền các cấp, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của người đứng đầu; đồng thời, thực hiện việc phân công, phân cấp rõ ràng. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công tin mạnh mẽ để phục vụ tốt nhất người dân và doanh nghiệp, tăng cường sự giám sát của nhân dân đối với hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp cũng như của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, có chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ…

Sắp tới đây, từ ngày 1-7-2021, thành phố Hà Nội sẽ chính thức triển khai thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 97/2019/QH14, ngày 27-11-2019, của Quốc hội, về “Thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội”. Theo đó, nếu việc triển khai thực hiện việc thí điểm đạt hiệu quả, chất lượng sẽ góp phần quan trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền các cấp thành phố, nhất là nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm và đổi mới tổ chức, phương thức hoạt động của ủy ban nhân dân phường, chủ tịch ủy ban nhân dân phường trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao, tinh gọn tổ chức bộ máy chính quyền và nâng cao chất lượng, hiệu quả cung ứng dịch vụ công trên địa bàn phường phù hợp với đặc điểm, tính chất của đô thị. Để chuẩn bị tốt cho quá trình thực hiện thí điểm, cần lưu ý đến một số nội dung, như làm rõ căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn, những thuận lợi và hạn chế đối với việc triển khai thí điểm mô hình chính quyền đô thị ở thành phố; sự khác biệt trong tổ chức chính quyền theo mô hình chính quyền đô thị và nông thôn; mối quan hệ công tác giữa ủy ban nhân dân phường và hệ thống chính trị phường khi thực hiện chính quyền đô thị; việc chi ngân sách khi ủy ban nhân dân phường chỉ là một đơn vị dự toán ngân sách; công tác luân chuyển cán bộ giữa phường, xã với nhau khi công chức ủy ban nhân dân phường là công chức cấp quận; quy trình bổ nhiệm các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch ủy ban nhân dân phường; việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở; sự liên thông của các quy định về hướng dẫn thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị ở thành phố với các cơ chế, chính sách khác và phương thức lãnh đạo của cấp ủy các cấp, tránh chồng chéo trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ; việc phân cấp, ủy quyền cho địa phương, nhất là về quy mô tổ dân phố phù hợp với đặc thù của thành phố…

Cùng với thành phố Hà Nội, thành phố Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh là hai địa phương cũng thực hiện việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị từ ngày 1-7-2021. Tuy nhiên, trên thực tế, thành phố Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh đã có thời gian thực hiện thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân quận, huyện, phường theo Nghị quyết số 26/2008/QH12, ngày 15-11-2008, của Quốc hội khóa XII, “Về thực hiện thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường”, với rất nhiều kinh nghiệm thực tiễn có giá trị; trong khi đó, thành phố Hà Nội lại không thực hiện thí điểm theo Nghị quyết này. Do đó, trong quá trình thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị ở Thủ đô, công tác tổng kết thực tiễn, kịp thời rút kinh nghiệm và nhân rộng cách làm có hiệu quả là rất quan trọng. Quá trình thưc hiện việc thí điểm cần dựa trên nguyên tắc thống nhất nhận thức, xây dựng ý chí và quyết tâm mạnh mẽ, phát huy sức mạnh đoàn kết của hệ thống chính trị các cấp và toàn xã hội; qua đó, góp phần làm tinh gọn tổ chức bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp thành phố, hướng đến mục tiêu phục vụ nhân dân./.