Trải qua hơn 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Hải quân nhân dân Việt Nam luôn đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn, vừa bảo vệ vững chắc chủ quyền, giữ vững hòa bình, ổn định trên biển, vừa tích cực xây dựng, phát triển lực lượng, không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ kỹ - chiến thuật, khả năng làm chủ vũ khí, trang bị hiện đại của bộ đội, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ trong mọi tình huống, thực sự trở thành lực lượng nòng cốt, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân bảo vệ vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền trên các vùng biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc, đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để đất nước phát triển và hội nhập quốc tế. Không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của đội quân chiến đấu, cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Hải quân còn tích cực giúp nhân dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống thiên tai, bảo vệ an toàn cho các hoạt động kinh tế biển và tham gia lao động sản xuất..., góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, củng cố và tăng cường tiềm lực, thế trận quốc phòng toàn dân trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc.

Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực diễn biến rất mau lẹ, phức tạp; thời cơ và thách thức đan xen. Khu vực Biển Đông còn tồn tại nhiều mâu thuẫn, tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định, nhất là về vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo. Việc đẩy mạnh các hoạt động tôn tạo, mở rộng các đảo đá, bãi cạn (thuộc chủ quyền của Việt Nam) mà Trung Quốc chiếm giữ trái phép ở quần đảo Trường Sa và những hoạt động vi phạm luật pháp quốc tế khác của nước này đang làm cho tình hình Biển Đông thêm phức tạp, uy hiếp trực tiếp đến chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc. Những năm tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; hòa bình, hợp tác phát triển vẫn là xu thế chủ yếu, chiến tranh thế giới khó có thể xảy ra, nhưng nguy cơ chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, xung đột sắc tộc, tôn giáo, tranh chấp biên giới lãnh thổ, biển, đảo, tài nguyên và khủng bố vẫn gia tăng. Đất nước ta đang đứng trước những thuận lợi, thời cơ lớn và cả những khó khăn, thử thách không nhỏ trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Trong bối cảnh đó, yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi Hải quân nhân dân Việt Nam phải không ngừng đẩy mạnh xây dựng lực lượng theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.

Trước hết, phải đặc biệt coi trọng việc giữ vững và tăng cường bản chất cách mạng của Hải quân nhân dân Việt Nam. Bản chất cách mạng của Hải quân nhân dân được thể hiện ở chỗ, luôn trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, là lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng và Nhà nước, là lực lượng nòng cốt trong quản lý, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc; gắn bó máu thịt với nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu; bất luận trong hoàn cảnh nào, dù khó khăn, gian khổ đến đâu, cũng quyết tâm chiến đấu, hy sinh để bảo vệ Đảng, bảo vệ Tổ quốc và nhân dân, vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Muốn vậy, Hải quân nhân dân phải thường xuyên quán triệt, nắm vững mục tiêu, quan điểm, tư tưởng, phương châm chỉ đạo của Đảng về bảo vệ Tổ quốc, nhất là Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa X về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020” và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”. Giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt, mà thường xuyên và trực tiếp là Quân ủy Trung ương, đối với Quân chủng Hải quân. Tập trung xây dựng Đảng bộ Quân chủng Hải quân trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, các tổ chức quần chúng vững mạnh, hoạt động đúng chức năng và đạt hiệu quả thiết thực. Trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, Hải quân nhân dân cần nhận thức đúng về tình hình, nhiệm vụ, phân biệt rõ đối tượng và đối tác, hợp tác và đấu tranh, thời cơ và thách thức đan xen. Từ đó, một mặt, chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước trong hoạch định đường lối, cơ chế, chính sách, pháp luật về xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển, kết hợp củng cố, tăng cường quốc phòng với phát triển kinh tế - xã hội trên các vùng biển, đảo; mặt khác, đề cao cảnh giác, dự báo, theo dõi, nắm chắc tình hình trên biển, nhất là ở các vùng biển trọng điểm để có phương án đấu tranh thắng lợi với mọi âm mưu, hành động xâm phạm chủ quyền biển, đảo, lợi ích quốc gia, dân tộc, giữ vững ổn định chính trị, quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng, tạo môi trường hòa bình, ổn định để đất nước phát triển và hội nhập quốc tế. Theo đó, phải xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, “trung với Đảng, hiếu với dân”, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Cùng với việc giữ vững và tăng cường bản chất cách mạng, nội dung xây dựng nền nếp chính quy cũng là một đòi hỏi khách quan và cấp thiết của Hải quân nhân dân Việt Nam. Xây dựng nền nếp chính quy là nhằm tạo sự thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động, bảo đảm cho Quân chủng Hải quân luôn có tổ chức chặt chẽ, thống nhất, nghiêm minh về kỷ luật, khoa học trong hiệp đồng tác chiến, có văn hóa trong đời sống sinh hoạt, làm cho “muôn người như một”, tạo thành sức mạnh tổng hợp để chiến thắng kẻ thù. Xây dựng chính quy có nội dung rất rộng, liên quan đến mọi tổ chức, mọi quân nhân, song cần tập trung vào những nội dung trọng tâm, trọng điểm, khâu đột phá, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc trên các mặt công tác và đời sống hằng ngày. Trước yêu cầu của nhiệm vụ, cần chú ý nâng cao trình độ chính quy trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý bộ đội, quản lý và làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhất là những loại vũ khí, trang bị mới, hiện đại. Toàn Quân chủng Hải quân tích cực rà soát, xây dựng, hoàn thiện hệ thống điều lệnh, điều lệ, văn bản quy phạm pháp luật, quy phạm nội bộ, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn từng lĩnh vực hoạt động, công tác. Mọi hành động của bộ đội, mọi mặt hoạt động của đơn vị đều phải được tổ chức thực hiện chặt chẽ, tuân thủ nghiêm ngặt các chế độ, quy định trong điều lệnh, điều lệ. Tích cực giáo dục, quán triệt cho cán bộ, chiến sĩ nâng cao ý thức tự giác chấp hành chế độ, quy định, đồng thời, duy trì thật nghiêm túc kỷ luật của Quân đội, pháp luật của Nhà nước và những quy định của Quân chủng.

Trước yêu cầu của nhiệm vụ trong thời kỳ mới, việc xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam tinh nhuệ không chỉ nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của đội quân chiến đấu, mà còn nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất. Trong xây dựng Hải quân nhân dân tinh nhuệ, trước hết và quan trọng nhất là xây dựng tinh nhuệ về chính trị, bởi đây là nhân tố hàng đầu, tạo cơ sở cho việc nâng cao chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu. Để thực hiện tốt vấn đề này, cần tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng, làm cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng, chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kỷ luật của Quân đội. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực. Tổ chức tốt phong trào “Thi đua quyết thắng”, tập trung khắc phục khâu yếu, mặt yếu, nâng cao chất lượng các mặt công tác. Chủ động đấu tranh phòng, chống có hiệu quả với những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên.

Đi đôi với tinh nhuệ về chính trị, cán bộ, chiến sĩ phải tinh nhuệ về khoa học quân sự (khoa học nghệ thuật quân sự, khoa học kỹ thuật quân sự) và khả năng tác chiến, tinh thông chuyên môn nghiệp vụ. Muốn vậy, Quân chủng Hải quân phải chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, giáo dục - đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 765-NQ/QUTW, ngày 20-12-2012, của Quân ủy Trung ương, về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”. Thực hiện tốt phương châm huấn luyện “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, huấn luyện đêm, trong điều kiện thời tiết phức tạp, sát thực tế chiến đấu, sát nhiệm vụ và địa bàn hoạt động, phù hợp với tổ chức biên chế, vũ khí, trang bị, trong điều kiện đối phương sử dụng vũ khí công nghệ cao, trong cả 4 môi trường: không - bộ - biển - ngầm, tạo bước chuyển biến về chất lượng, trình độ chỉ huy, tham mưu tác chiến. Huấn luyện cho bộ đội sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị trong biên chế, làm chủ và khai thác tốt các loại vũ khí, trang bị mới, hiện đại, nâng cao trình độ kỹ - chiến thuật, hiểu biết sâu sắc về truyền thống đánh giặc và nghệ thuật quân sự của dân tộc “lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều”. Tích cực diễn tập, luyện tập thuần thục các phương án tác chiến, sẵn sàng đối phó thắng lợi với mọi tình huống xảy ra, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Xuất phát từ bối cảnh thế giới, khu vực và tình hình đất nước, trước yêu cầu cấp thiết của nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, Đại hội XI của Đảng xác định phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam từng bước hiện đại, trong đó, Hải quân nhân dân Việt Nam được ưu tiên xây dựng hiện đại. Đây là chủ trương đúng đắn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước ta, phù hợp với xu thế khách quan và thực tiễn của đất nước. Được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, Quân chủng Hải quân đã thực hiện đúng phương hướng, lộ trình, kế hoạch đề ra và đạt được những kết quả quan trọng, một số lĩnh vực có bước phát triển nhanh, mang tính đột phá. Quân chủng đã kiện toàn tổ chức biên chế, xây dựng lực lượng theo hướng tinh, gọn, mạnh, cơ động, linh hoạt, đồng bộ, đủ các binh chủng, ngành; bố trí lực lượng có trọng điểm trên các hướng chủ yếu, khu vực quan trọng. Nhờ vậy, chất lượng tổng hợp, sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân chủng không ngừng được nâng lên. Để tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Quân chủng hiện đại, phải đẩy mạnh xây dựng hiện đại về con người, cụ thể là xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có đủ trình độ, năng lực, phong cách làm việc đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Xây dựng yếu tố con người bao giờ cũng là nội dung quan trọng, quyết định mọi thắng lợi, là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, do đó, đòi hỏi cấp ủy các cấp phải có lộ trình, kế hoạch cụ thể, chặt chẽ trong quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất trong xây dựng, hoàn thiện tổ chức biên chế, bảo đảm chặt chẽ, thống nhất, đồng bộ. Đầu tư mua sắm, sản xuất, chế tạo vũ khí, trang bị hiện đại; hiện đại hóa các căn cứ, cơ sở bảo đảm hậu cần - kỹ thuật, dịch vụ hậu cần nghề cá, nhằm vừa phục vụ nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, vừa phục vụ sản xuất, phát triển kinh tế biển. Quản lý, khai thác tốt vũ khí, trang bị hiện có, đồng thời, đẩy nhanh tiến độ làm chủ các loại vũ khí, trang bị mới, sẵn sàng đưa vào sử dụng có hiệu quả để bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo trong mọi tình huống.

Bốn yếu tố “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” có vai trò, vị trí, ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam vững mạnh toàn diện. Trong đó, xây dựng “cách mạng” là nền tảng, xây dựng “chính quy” là động lực, nâng cao trình độ “tinh nhuệ” về tác chiến là then chốt và xây dựng “hiện đại” là trọng tâm. Bốn yếu tố đó có mối quan hệ mật thiết với nhau. Coi trọng và thực hiện đồng bộ cả bốn yếu tố đó chính là cơ sở bảo đảm cho Hải quân nhân dân Việt Nam thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của đất nước, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững hòa bình, ổn định chính trị, bảo đảm an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.

Xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” là một chủ trương lớn của Đảng, đồng thời là giải pháp quan trọng trong chiến lược xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên hướng biển, đảo và cả nước, nâng cao sức mạnh và khả năng chiến đấu của Hải quân nhân dân Việt Nam, bảo đảm cho Hải quân nhân dân Việt Nam luôn chủ động và giữ vững vai trò là lực lượng nòng cốt trong thế trận chiến tranh nhân dân trên hướng biển, đảo của Tổ quốc. Để thực hiện tốt chủ trương này, bên cạnh sự nỗ lực phấn đấu toàn diện của Quân chủng Hải quân, rất cần sự quan tâm, chăm lo thường xuyên, có hiệu quả của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và của cả hệ thống chính trị. Trách nhiệm cụ thể của mỗi cán bộ, chiến sĩ hải quân là phải biết trân trọng, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp, quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trọng tâm: xây dựng Quân chủng Hải quân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân./.