Mục lục Hồ sơ sự kiện số 160 (25-3-2011)

- Động đất - thảm họa kinh hoàng

Từ xa xưa, động đất luôn là thiên tai có sức tàn phá khủng khiếp nhất của con người. Trung bình, mỗi năm có vài triệu trận động đất xảy ra trên khắp hành tinh, chưa kể đến những trận động đất quá nhỏ không thể ghi nhận được. Đây là bài toán khó mà nhân loại vẫn chưa tìm được lời giải thích đáng.

*** Vấn đề và bình luận

Vĩnh An - Khủng hoảng cả một ngành công nghiệp

Trận động đất mạnh 9 độ Richter kèm theo sóng thần xảy ra hôm 11-3 ở Nhật Bản không chỉ gây ra thảm họa thiên nhiên tàn khốc nhất cho đất nước "Mặt trời mọc" mà còn đe dọa cả một ngành công nghiệp điện hạt nhân.

Bông Mai - Thảm họa kép tại Nhật Bản, khi công nghệ vào cuộc

Động đất, sóng thần ập đến Nhật Bản vào ngày 11-3 đã khiến hàng ngàn người thiệt mạng và mất tích. Trong khi những người may mắn sống sót đang loay hoay tìm cách liên lạc với người thân và cả thế giới ngóng chờ tin tức từ Nhật Bản, sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ đã hỗ trợ đắc lực trong việc chia sẻ, trợ giúp tìm kiếm thông tin về thảm họa này.

Minh Tú - Việt Nam: Theo dõi hoạt động động đất được thực hiện liên tục

Trên bản đồ thế giới, Việt Nam được coi là khu vực có nguy cơ động đất tương đối yếu. Song điều đó cũng có nghĩa, nguy cơ xảy ra động đất ở Việt Nam là có. Việc báo tin động đất, cảnh báo sóng thần, xây dựng các kịch bản liên quan nhằm hạn chế những thiệt hại, rủi ro do động đất và sóng thần gây ra vẫn luôn là điều cần thiết.

Phạm Nhẫn - Từ tận dụng đến 1ợi dụng

Từ xa xưa tới nay, thiên tai luôn xảy ra rất bất ngờ và đều đặt ra nhu cầu rất lớn về cứu trợ nhân đạo cũng như giúp đỡ tái thiết. Việc quốc tế tham gia cứu trợ nhân đạo và góp phần khắc phục hậu quả thiên tai đã trở thành truyền thống và thông lệ. Bên cạnh đó, thiên tai cũng còn tạo cơ hội cho hoạt động chính trị ngoại giao, đặc biệt giữa những quốc gia tồn tại trắc trở trong quan hệ song phương. Những trắc trở đó càng khó khắc phục và càng nhạy cảm thì thiên tai càng dễ được tận dụng và càng không tránh khỏi bị lạm dụng cho những hoạt động chính trị ngoại giao của bên này đối với bên kia.

Phương Trà - “Vùng đất của dải mây trắng” vượt qua những cơn địa chấn

Nằm ở cực Nam của “vành đai lửa Thái Bình Dương”, mỗi năm, New Zealand phải hứng chịu khoảng 14.000 trận động đất lớn nhỏ, trong đó có khoảng 20 trận trên 5 độ Richter. Nằm trên khu vực vỏ trái đất thường xuyên xảy ra vận động kiến tạo như vậy nên New Zealand được biết đến như là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới trong việc đối phó với thảm họa thiên nhiên này.

*** Bên lề sự kiện

Tiến Trung - Thoát chết hy hữu sau động đất, sóng thần

Trong lịch sử, chưa ai có thể thống kê chính xác về số lượng những trận động đất và sóng thần. Chỉ biết rằng, trong những thảm họa tự nhiên ấy, hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng, chưa kể hàng triệu người bị ảnh hưởng. Thế nhưng, sau những trận động đất kinh hoàng, vẫn có những trường hợp thoát chết hy hữu nhờ vào điều mà chúng ta vẫn gọi là sự kỳ diệu.

Thu Hằng - Tăng cơ hội sống sót sau thảm họa

Những tổn thất mà động đất gây ra cho con người lơn hơn rất nhiều so với các loại hình thiên tai và nhân tai khác như hỏa hoạn, lũ lụt... Chỉ trong tích tắc, cả một khu vực bị tê liệt biến thành một đống đổ nát. Chính vì vậy, khi xảy ra động đất, làm thế nào để giảm thiểu tới mức thấp nhất tỷ lệ thương vong là điều mà ai cũng quan tâm.

Quang Dũng - Ngăn ngừa hỏa hoạn sau động đất

Thông thường, một trận động đất mạnh có thể gây ra 2 hậu quả: trực tiếp và gián tiếp. Trong đó, hậu quả trực tiếp dẫn đến các công trình kiến trúc bị đổ nát, tắc nghẽn giao thông, thông tin bị cắt đứt, thương vong; hậu quả gián tiếp như hỏa hoạn, dịch bệnh bị bùng phát... Đôi khi, hậu quả gián tiếp thậm chí còn nghiêm trọng hơn những thiệt hại do động đất gây ra,

Thanh Vân - Công nghệ chống động đất: Cuộc đối đầu căng thẳng với thiên nhiên

Từ thuở khai thiên lập địa, loài người luôn phải đương đầu và chống đỡ với các cơn thịnh nộ của thiên nhiên. Con người ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn nhờ làm chủ được khoa học công nghệ. Nhưng những phương tiện và công nghệ mới cũng chỉ giảm bớt phần nào thiệt hại. Trận động đất kinh hoàng ở Nhật Bản một lần nữa nhắc nhở, cách duy nhất để con người sinh tồn là vượt lên trên trí tuệ của chính mình.

Phương Thùy - Nhật Bản với công nghệ kháng chấn

Từ đê chống lụt bên bờ biển đến các tòa nhà chọc trời sử dụng kết cấu có gắn hệ thống kháng chấn theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt nhất thế giới, không có quốc gia nào làm tốt hơn Nhật Bản trong vấn đề xây dựng nhà cao tầng an toàn để phòng ngừa động đất.

Hoàng Nguyên - Gượng dậy sau thảm họa

Một tuần sau thảm họa động đất, sóng thần kinh hoàng hôm 11-3, cả thế giới vẫn chưa hết bàng hoàng. Nhiều nước, trong đó có Việt Nam đã có những hoạt động hỗ trợ, cứu trợ, cầu nguyện... thiết thực, ý nghĩa nhằm giúp người dân đất nước “Mặt trời mọc” vợi bớt nỗi đau, gắng gượng vượt qua thảm họa. Trong khi đó, cả Nhật Bản vẫn phải gồng mình gượng dậy sau thảm họa. Dưới đây là một số hình ảnh chân thực xúc động mà phóng viên ảnh các hãng thông tấn nổi tiếng trên thế giới như AFP, Reuters, AP, Getty Images ghi lại.

*** Kinh tế và hội nhập

Minh Anh - Những thiệt hại kinh tế sau thảm họa thiên tai Nhật Bản

Trận động đất, sóng thần xảy ra tại Nhật Bản đã để lại nhiều hậu quả khủng khiếp đối với đất nước này. Trong đó, những thiệt hại về kinh tế không chỉ ảnh hưởng xấu tới nền kinh tế Nhật Bản mà còn đối với cả thế giới.

Bảo Trang - Lương thực Việt Nam sẽ đứng vững trước bão giá toàn cầu?

Thế giới đang cạn dần lương thực giá rẻ, nhưng vẫn rất dồi dào tiềm năng cung ứng lương thực, chỉ có điều nó chưa được khai thác. Về lâu dài, Việt Nam phải có chiến lược nông nghiệp mới giúp nông dân vượt qua khó khăn và có điều kiện để tăng xuất khẩu gạo.

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Minh Duy - Dùng người thuận việc

Tháng 3-2011, Tổng thống Mỹ B.Obama chính thức bổ nhiệm Bộ trưởng Thương mại Gary Locke làm Đại sứ tại Bắc Kinh (Trung Quốc). Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, nước này có Đại sứ tại Trung Quốc là người Mỹ gốc Hoa.

Lý Mạc Phù - Nghịch lý thời thảm họa

Động đất, sóng thần và hư hại trong các nhà máy điện hạt nhân ở Fukushima đã khiến thảm họa thiên nhiên lần này ở Nhật Bản khác nhiều so với những lần thảm họa trước.

*** Tư liệu giải mật

Hoàng Hà - Nữ thích khách và bí mật về những vụ ám sát

Kỳ I: Điệp vụ hoàn hảo

Lợi dụng “thích khách mỹ nữ”' để ám sát là một chiêu thường dùng của Cơ quan tình báo Israel (Mossad). Bằng mỹ nhân kế và “vỏ bọc ngọt ngào”, các nữ điệp viên dễ dàng dụ dỗ được mục tiêu cần ám sát. “Thích khách mỹ nữ” của Mossad thường đóng một vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động ám sát, thậm chí tự mình kích hoạt chất nổ, đưa mục tiêu ám sát về “Tây Thiên”.

*** Văn hóa - xã hội

Tạ Ngọc Tấn - Về nơi cuối trời Tây Tổ quốc

Nhìn trên bản đồ, huyện Mường Nhé của tỉnh Điện Biên là một dải đất kẹp giữa một bên là sông Đà và một bên là đường biên giới Việt Nam với nước bạn Lào. Từ thành phố Điện Biên, nhằm phía Bắc, chếch sang hướng Tây, đi khoảng 240km trên con đường ngoằn ngoèo, uốn lượn quanh co giữa trùng điệp núi đồi để đến thị trấn Mường Nhé. Đi tiếp gần 50km nữa với độ ngoằn ngòeo, quanh co của con đường càng tăng lên gấp bội để đến A Pa Chải. Những người ít bản lĩnh trong chuyện say xe, ngồi ô tô gần 5 giờ đồng hồ từ thành phố Điện Biên lên đến Mường Nhé chắc biết thế nào là mật xanh, mật vàng; hơn 1 giờ nữa lên đến A Pa Chải chắc thấy ông bà, ông vải. Vậy nhưng cũng đã là hạnh phúc lắm, bởi chỉ dăm năm trước, khi chưa có đường ô tô và huyện Mường Tè chưa tách thành hai huyện - Mường Tè thuộc Lai Châu, Mường Nhé thuộc Điện Biên như bây giờ - người ta vẫn phải cuốc bộ lội rừng 3 ngày trời để từ thị trấn huyện Mương Tè lên đến A Pa Chải, nơi cực Tây của Tổ quốc. Còn từ A Pa Chải phải leo đèo, lội suối, xuyên rừng đúng 10 ngày mới về đến thị xã Lai Châu.

*** Văn học - nghệ thuật

Ngọc Anh - Mỹ: Cuộc sống bấp bênh của trẻ em nhập cư bất hợp pháp

Bận rộn đi thu hoạch nông sản thuê hết nơi này đến nơi khác, những ông bố, bà mẹ nhập cư bất hợp pháp vào bang California và Arizona hầu như không có thời gian, tâm trí dành cho con em mình. Lũ trẻ lúc thì sống trên xe moóc, khi thì ngủ dưới các bãi gửi xe, học hành chểnh mảng... và phần lớn đều không nhìn thấy tương lai tươi sáng.

Lan Kiều - Italia: Các di sản văn hóa nghệ thuật kêu cứu

Tác động của thiên nhiên là mối đe dọa đối với hầu hết các di sản văn hóa, nghệ thuật và kiến trúc của Italia, thậm chí cả các di sản được bảo tồn trong điều kiện tốt nhất. Nhưng ngoài những tác động gần như bất khả kháng nói trên, các di sản văn hóa nghệ thuật của nước này còn phải chịu những hư hại đáng kể do con người gây ra.

*** Nhân vật với lịch sử

Hà Ngọc - Trương Hành - người đầu tiên dự báo được động đất

Bạn có thể tin được không, ngay ở những năm 100 Sau công nguyên, thời kỳ mà việc giải thích những hiện tượng tự nhiên xảy ra thường được gắn liền với chúa Trời, với thế lực siêu nhiên nào đó, đã có nhà khoa học người Trung Quốc nghiên cứu về động đất, tên là “Địa động nghi”. Ông là Trương Hành, người chuyên nghiên cứu về thiên văn, lịch pháp và toán học.

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới