Vân Đồn là huyện miền núi, hải đảo nằm ở phía Đông Nam của tỉnh Quảng Ninh; với diện tích 2.171km², trong đó diện tích vùng biển rộng 1.620km², diện tích đất tự nhiên là 551,33km². Huyện có 1 thị trấn, 11 xã (trong đó có 5 xã thuộc tuyến đảo; 6 xã thuộc diện bãi ngang); gồm 600 hòn đảo lớn nhỏ, nằm trong vịnh Bái Tử Long; dân số trên 4,8 vạn người với hơn 10.000 hộ, phân bố không đồng đều, phần lớn tập trung ở thị trấn Cái Rồng và các xã Đông Xá, Hạ Long. Hiện nay, Đảng bộ huyện Vân Đồn có 33 chi bộ, đảng bộ trực thuộc (21 đảng bộ và 12 chi bộ; gồm 3.115 đảng viên, 167 chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở). Tổng số cán bộ, công chức, viên chức, hợp đồng lao động được giao năm 2022: 1.299 (Trong đó: Khối Đảng, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội: 55; Khối chính quyền: 1.244).

Về mô hình “Dân tin, Đảng cử”

Thực hiện theo Chỉ thị số 12-CT/TU, ngày 28-12-2016, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh về việc nhất thể hóa bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, Ban Thường vụ Huyện ủy Vân Đồn đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Đảng ủy các xã, thị trấn tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả⁽¹⁾.

Căn cứ các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt là Chỉ thị số 24-CT/TU, ngày 18-2-2022, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc tổ chức đại hội chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở và bầu trưởng thôn, bản, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025,  Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Vân Đồn đã ban hành các văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện bảo đảm yêu cầu, tiến độ⁽²⁾.

Về bầu cử trưởng thôn

Ngày 5-6-2022, kỳ bầu cử trưởng thôn, bản, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025 trên địa bàn huyện Vân Đồn đã thành công tốt đẹp. Đây được xem là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng tại cơ sở, nhằm lựa chọn ra những người đủ đức, đủ tài, gánh vác trọng trách đại diện cho nhân dân trong thôn, bản, khu phố để tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ cấp trên giao.

Về số lượng nhân sự bầu trưởng thôn, khu phố: Có 72 người được bầu trên tổng số 73 người được giới thiệu. Số lượng trúng cử là 72 người.

Về cơ cấu người trúng cử: Về giới tính: Nữ là 19 người (= 26,39%); nam là 53 người (= 73,61%); số người tái cử để bầu trưởng thôn, khu phố là 58 người = (80,56%); số người giới thiệu bầu mới là 14 người (= 19,44%); số người là đảng viên: 72 người (= 100%); dân tộc thiểu số là 16 người (= 22,22%).

Về độ tuổi: Số người trong độ tuổi dưới 40 là 15 người (= 20,83%); từ 40 đến 70 là 57 người (= 79,17%); không có người quá tuổi theo quy định.

Về thành phần người trúng cử: Hưu trí, mất sức là: 25 người (= 34,72%); nông nghiệp là 17 người (= 23,61%); ngành, nghề khác là 30 người (= 41,67%).

Về trình độ người trúng cử: Về trình độ văn hóa: Phổ thông cơ sở là 23 người (= 31,94%); trung học phổ thông là 49 người (= 68,06%); về trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Từ đại học trở lên là 18 người (= 25%); cao đẳng là 4 người (= 5,56%); trung cấp là 20 người (= 27,78%); sơ cấp là 7 người (= 9,72%); về trình độ lý luận chính trị: Cao cấp là 3 người (= 4,17%); trung cấp là 23 người (= 31,94%); sơ cấp là 27 người (= 37,5%).

Đại hội chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở

Trong ngày 3-7-2022, 72/72 chi bộ thôn, bản, khu phố trên địa bàn huyện Vân Đồn đã tổ chức đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2022 - 2025 thành công tốt đẹp, bầu bí thư trực tiếp tại đại hội.

Các chi bộ làm tốt công tác giới thiệu nhân sự, phương án nhân sự, nên danh sách nhân sự giới thiệu chi ủy, bí thư, phó bí thư chi bộ khi trình đại hội được đảng viên trong đại hội thống nhất, nhất trí cao. Số chi bộ bầu chi ủy: 64/72 chi bộ; số chi bộ bầu bí thư, phó bí thư: 5/72 chi bộ; số chi bộ chỉ bầu bí thư: 3/72 chi bộ⁽³⁾.

Quy trình nhân sự “Dân tin, Đảng cử” được tỉnh Quảng Ninh triển khai từ rất sớm trên địa bàn toàn tỉnh. Qua thực tiễn cho thấy, đây là chủ trương đúng đắn, góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, củng cố và xây dựng các tổ chức đảng thực sự trong sạch, vững mạnh; xây dựng mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân; tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền; đồng thời, tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác vận động nhân dân đồng thuận với chủ trương, đường lối, định hướng và thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn.

Các đồng chí bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố vừa là người tiếp thu những chủ trương, đường lối của Đảng, lại vừa trực tiếp lãnh đạo nhân dân thực hiện, nên công tác lãnh đạo, chỉ đạo bảo đảm sự nhất quán, kịp thời, tạo được sự đồng thuận, nhất trí cao nhất trong nhân dân.

Với việc tiếp tục duy trì mô hình “Dân tin, Đảng cử” tại nhiệm kỳ bầu cử trưởng thôn, bản, khu phố, lần này tỉnh Quảng Ninh nói chung, huyện Vân Đồn nói riêng đã làm rất chặt chẽ các quy trình nhân sự để bảo đảm chức danh trưởng thôn, bản, khu phố và người đứng đầu cấp ủy thôn, bản, khu phố là một; qua đó, khẳng định sâu sắc hiệu quả của mô hình này là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.

Về mô hình “nhất thể hóa” chức danh trên địa bàn huyện Vân Đồn

Thực hiện các mô hình tổ chức mới và kiêm nhiệm chức danh: Cơ quan Tổ chức - Nội vụ, Cơ quan Ủy ban Kiểm tra - Thanh tra, Cơ quan tham mưu giúp việc chung khối Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện, Cơ quan Ban Tuyên giáo - Trung tâm chính trị huyện. Kiêm nhiệm chức danh: Trưởng Ban Dân vận Huyện ủy kiêm Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện, Thủ trưởng Cơ quan tham mưu giúp việc chung khối MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội huyện, Trưởng ban Tuyên giáo kiêm Giám đốc Trung tâm chính trị. Nhất thể hóa chức danh: Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã từ 25% năm 2017 lên 66,7% năm 2021, bí thư đảng ủy kiêm chủ tịch hội đồng nhân dân xã: 1/12 xã; phó bí thư đảng ủy kiêm chủ tịch hội đồng nhân dân xã:11/12 xã; phó bí thư đảng ủy kiêm chủ tịch ủy ban nhân dân xã: 4 xã; phó bí thư đảng ủy kiêm chủ tịch MTTQ xã: 6 xã; 100% bí thư đảng ủy xã, thị trấn không phải là người địa phương; 72/72 đồng chí bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, khu.  

Việc thực hiện mô hình trưởng ban dân vận đồng thời là chủ tịch ủy ban MTTQ Việt Nam huyện, trưởng ban tuyên giáo đồng thời là giám đốc trung tâm chính trị huyện đã góp phần đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm cơ cấu chủ tịch ủy ban MTTQ Việt Nam là ủy viên ban thường vụ cấp ủy theo tinh thần Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày 30-5-2019, của Bộ Chính trị, “Về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”, nhất là đối với cấp huyện trong điều kiện số lượng ban thường vụ hạn chế.

Tuy nhiên, một số đơn vị sau khi sáp nhập nhiều mảng công việc, nhiều chức năng khác nhau nên gặp không ít khó khăn trong phân công, bố trí cán bộ phụ trách; sau sắp xếp, số lượng cấp phó phòng và tương đương dôi dư, khó bố trí, trong khi họ vẫn đủ tiêu chuẩn, điều kiện, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Nguyên nhân của hạn chế trên là do: Việc thực hiện mô hình tổ chức, kiêm nhiệm chức danh là vấn đề mới, đòi hỏi phải tìm hiểu, nghiên cứu, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. Chưa thống nhất việc thực hiện mô hình tổ chức, kiêm nhiệm chức danh trong cả hệ thống từ Trung ương đến địa phương.

Một số vấn đề đặt ra hiện nay

Thứ nhất, cần có sự thống nhất cao, có tinh thần chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy các cấp, phát huy trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân. Sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của các cấp ủy giữ vai trò quan trọng, quyết định đến thành công của sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế. Đảng thống nhất lãnh đạo trực tiếp, toàn diện công tác tổ chức cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, do đó, các cấp ủy, tổ chức đảng cần thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm công khai, minh bạch trong quá trình sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Trong quá trình thực hiện, cần gắn việc rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của từng cơ quan, đơn vị, tổ chức. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế là việc khó, phức tạp và nhạy cảm, nên không chỉ cần chú trọng công tác tuyên truyền, tạo sự thống nhất cao trong Đảng, đồng thuận trong hệ thống chính trị và nhân dân, mà còn phải thực hiện thận trọng, có bước đi vững chắc. Khi sắp xếp tổ chức bộ máy, nhiều người “mất chức” vì thực hiện chủ trương xóa các cấp lãnh đạo trung gian; nhiều người phải đảm nhận thêm những công việc mới; nhiều người phải chuyển sang vị trí công việc khó khăn hơn, nhưng thu nhập thấp hơn, thậm chí có người mất việc do thuộc diện “dôi dư”. Điều đó đòi hỏi các cấp ủy, nhất là người đứng đầu phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, khách quan, công tâm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Thứ hai, phải bảo đảm đồng bộ, thống nhất, liên thông trong hệ thống chính trị và hướng vào việc thực hiện tốt nhất nhiệm vụ chính trị của tổ chức. Trong quá trình sắp xếp lại tổ chức, cần hướng mọi nỗ lực vào việc thực hiện mục tiêu, yêu cầu của nhiệm vụ chính trị, song vẫn bảo đảm tính ổn định tương đối của tổ chức. Trên thực tế, mỗi khi hợp nhất, sáp nhập tổ chức thì cũng là lúc cán bộ, công chức, viên chức và người lao động phải có sự thay đổi từ nhiệm vụ đến mối quan hệ công tác và phong cách, lề lối làm việc. Việc bảo đảm tính đồng bộ bao gồm nhiều việc, như xác định lại vị trí việc làm, bồi dưỡng kiến thức cần thiết cho cán bộ, công chức, viên chức để chủ động đáp ứng với yêu cầu mới, tránh được tình trạng sáp nhập cơ học, thậm chí phá vỡ tính hệ thống của tổ chức. Việc cơ cấu lại tổ chức phải gắn chặt với ứng dụng công nghệ thông tin, tinh giản biên chế trên cơ sở xây dựng vị trí việc làm. Cần xác định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của tập thể, cá nhân nhằm phát huy thế mạnh của mỗi thành viên trong tổ chức và sự chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong quá trình thực hiện.

Thứ ba, phải bằng các đề án, kế hoạch cụ thể để bố trí đủ nguồn lực cần thiết gắn với việc hoàn thiện cơ chế, chính sách. Cấp ủy các cấp phải xây dựng kế hoạch, đề án sắp xếp tổ chức bộ máy một cách khoa học, cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm và lộ trình phù hợp; xác định mục tiêu, tính hiệu quả, đối tượng thụ hưởng, nguồn lực thực hiện và phân công nhiệm vụ rõ ràng gắn với đề cao trách nhiệm của tập thể, cá nhân, nhất là của người đứng đầu. Hoàn thành việc xây dựng vị trí việc làm gắn với cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức và xác định tổng biên chế cần có của địa phương, cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị mang tính pháp lý, ổn định. Đồng thời, cần bổ sung, sửa đổi quy chế làm việc, quy định về phân cấp quản lý tổ chức bộ máy, biên chế, ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung trên cơ sở bảo đảm theo đúng quy định của cấp có thẩm quyền, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, cơ quan, đơn vị.

Thứ tư, xử lý hài hòa mối quan hệ giữa lợi ích của Nhà nước, tập thể và cá nhân trong quá trình sắp xếp lại tổ chức. Vấn đề lớn và rất khó khăn hiện nay là giải quyết chế độ, chính sách phù hợp đối với cán bộ, công chức, viên chức, nhất là những người trực tiếp bị ảnh hưởng khi sắp xếp tổ chức và tinh giản biên chế./.

--------------------

(1) Năm 2016, huyện Vân Đồn có 79 thôn, bản, khu phố; đến hết năm 2018, huyện Vân Đồn đã thực hiện được 71/79 thôn, bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn. Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 12-CT/TU, ngày 28-12-2016, của Tỉnh ủy Quảng Ninh, về việc nhất thể hóa bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, Ban Thường vụ Huyện ủy Vân Đồn đã quyết liệt chỉ đạo các xã còn những thôn chưa nhất thể hóa chức danh trên tiếp tục thực hiện, đạt kết quả 100%.

(2) Công văn số 735-CV/HU, ngày 25-2-2022, của Ban Thường vụ Huyện ủy Vân Đồn, về thực hiện Chỉ thị số 24-CT/TU ngày 18-02-2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh, về tổ chức đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở và bầu Trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025; Hướng dẫn số 13-HD/HU, ngày 07-4-2022 về hướng dẫn đại hội chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở nhiệm kỳ 2022 - 2025; Công văn số 835-CV/HU, ngày 13-5-2022, về tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo triển khai công tác bầu cử trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025 trên địa bàn huyện; Thông báo số 626-TB/HU, ngày 21-6-2022, về công tác Kế hoạch số 893/KH-UBND, ngày 23-3-2022, về triển khai công tác bầu cử Trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025 trên địa bàn huyện Vân Đồn; Kế hoạch số 1311/KH-UBND, ngày 25-4-2022, của UBND huyện, về tuyên truyền công tác bầu cử trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025 trên địa bàn huyện Vân Đồn; Hướng dẫn số 15-HD/BTGHU, ngày 13-4-2022, của Ban Tuyên giáo Huyện ủy, về tuyên truyền đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở và bầu trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022-2025 trên địa bàn huyện; Hướng dẫn số 04/HDMTTQ-BTT, ngày 15-4-2022, của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ huyện về  tham gia triển khai công tác bầu trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025 trên địa bàn huyện Vân Đồn; Công văn số 1575/UBND, ngày 18-5-2022, của UBND huyện, về tiếp tục triển khai công tác bầu cử trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025

(3) Chi bộ thôn Đoài, chi bộ thôn Yến Hải - Đảng bộ xã Quan Lạn; Chi bộ thôn Cống Tây - Đảng bộ xã Thắng Lợi.