Chủ trì buổi họp báo có các đồng chí: Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Giải Báo chí quốc gia; Trần Bá Dung, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam. Tham gia họp báo còn có đại diện lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí, đài phát thanh, truyền hình trung ương và một số địa phương.

Theo đồng chí Hồ Quang Lợi, Giải Báo chí quốc gia hằng năm là sự kiện lớn thu hút sự quan tâm đặc biệt của báo giới cả nước, là giải thưởng cao quý nhằm tôn vinh các tác giả, nhóm tác giả có tác phẩm xuất sắc. Giải báo chí quốc gia lần thứ XV - năm 2020 có 114 đơn vị cấp hội và 190 tác giả không phải là hội viên (cộng tác viên), tham dự 11 loại giải báo chí. Hội đồng chấm giải sơ khảo đã chấm và trình lên Hội đồng chung khảo danh sách 151 tác phẩm thuộc 11 loại giải, được lựa chọn từ 1.823 tác phẩm đủ điều kiện dự Giải (năm 2019 là 1.602 tác phẩm). Đây cũng là năm có số lượng tác phẩm dự giải cao nhất từ trước đến nay. Đặc biệt, năm nay có tất cả 63/63 hội nhà báo tỉnh, thành phố tham dự. Điều này cho thấy các cấp hội và hội viên trong cả nước ngày càng thật sự quan tâm đến Giải Báo chí.

Đánh giá chung, các tác phẩm dự Giải năm nay có chất lượng khá đồng đều, giảm dần sự cách biệt về chất lượng giữa các tác phẩm của các cơ quan báo chí trung ương và địa phương. Nhiều bài có tính phát hiện tốt, phản ánh những vấn đề nóng, được dư luận quan tâm.

Về nội dung, các tác phẩm tham dự Giải phản ánh kịp thời, đậm nét các sự kiện chính trị lớn của đất nước trong năm 2020, như tiếp tục thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, của Bộ Chính trị, "Về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng… Nhiều tác phẩm có đề tài phong phú, phản ánh trung thực, kịp thời, toàn diện các sự kiện thời sự của đất nước năm 2020 ở tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại… Đặc biệt, nhiều vấn đề thời sự, như đại dịch COVID-19, lũ lụt thiên tai tại các tỉnh miền Trung được đề cập sâu sắc, kịp thời, toàn diện và có tác động xã hội lớn. Báo chí cũng trực tiếp tham gia công cuộc phòng, chống đại dịch COVID-19, phản ánh nỗ lực của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong việc thực hiện mục tiêu kép vừa phòng, chống dịch hiệu quả, vừa phát triển kinh tế.

Về hình thức, các tác phẩm dự Giải năm nay được đầu tư công phu, bài bản, với việc các tác phẩm nhiều kỳ (báo in, báo điện tử) chiếm tỷ lệ ngày càng cao. Đối với báo điện tử, hình thức thể hiện mới được sử dụng ngày càng nhiều, như longform, megastory, e-magazine...

Tuy nhiên, đồng chí Hồ Quang Lợi cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế cần được khắc phục, nhất là về chất lượng. Các tác phẩm báo in tham dự Giải chưa có nhiều sáng tạo, đột phá. Nhóm bình luận, các tạp chí, nhất là tạp chí khối Đảng tham gia tương đối ít, không có xã luận, ít bình luận, một số bài chuyên luận tính chuyên luận chưa cao. Thể loại ký báo chí còn ít, thiếu vắng phóng sự viết về văn hóa.

Bên cạnh đó, Hội đồng Giải cũng có cơ chế riêng đối với ảnh báo chí (cho phép tác giả ảnh báo chí gửi thẳng tác phẩm về Hội đồng Giải, không qua tuyển chọn ở cơ sở). Nhưng, số tác giả và số lượng tác phẩm ảnh báo chí vẫn chỉ đạt hơn 100 tác phẩm. Điều này chưa phản ánh đúng thực trạng hoạt động ảnh báo chí trong năm.

Nhìn chung, các tác phẩm được chọn vào chung khảo là những tác phẩm tiêu biểu về nội dung và hình thức, có tính định hướng dư luận xã hội, nhiều tác phẩm cho thấy hiệu quả tác động xã hội tốt, được các cơ quan chức năng tiếp thu, giải quyết, dư luận xã hội đánh giá cao về vai trò phát hiện, phản biện, đấu tranh, phê phán, cũng như biểu dương, xây dựng của báo chí.

Về giải đặc biệt, đồng chí Hồ Quang Lợi cho biết, tác phẩm "Việt Nam - Thời đại Hồ Chí Minh, Biên niên sử truyền hình" của Báo Nhân dân là tác phẩm được chuẩn bị công phu, chất lượng với khoảng thời gian gần 4 năm thực hiện. Tác phẩm có nội dung và hình thức thể hiện đặc biệt, có số liệu chưa từng công bố.

Quá trình chấm chung khảo được thực hiện đúng Điều lệ Giải và quy chế làm việc, thể thức bỏ phiếu của Hội đồng Giải. Trong số 150 tác phẩm vào chung khảo, Hội đồng đã chọn được: 1 giải Đặc biệt, 9 giải A, 25 giải B, 45 giải C, 32 giải Khuyến khích

Do điều kiện tình hình dịch Covid-19 có nhiều diễn biến phức tạp, Lễ tổng kết và trao Giải Báo chí quốc gia lần thứ XV - năm 2020 không trao vào ngày 21-6 như hằng năm, mà sẽ được tổ chức trọng thể vào dịp Đại hội lần thứ XI của Hội Nhà báo Việt Nam ./.