Môi trường đầu tư được cải thiện theo hướng minh bạch

Nhờ thực hiện cải thiện môi trường đầu tư, nên trong những năm gần đây đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp của tỉnh Vĩnh Long đã liên tục phát triển cả về số lượng và chất lượng; chủ động tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, cũng như có nhiều đóng góp quan trọng trong việc duy trì tốc độ tăng trưởng GDP của tỉnh, góp phần giải quyết việc làm, cải thiện thu nhập, nâng cao đời sống cho người lao động và tham gia thực hiện các chính sách an sinh xã hội.

Nhiều hoạt động quảng bá, mời gọi các nhà đầu tư đã được thực hiện như: giải quyết kịp thời các vấn đề doanh nghiệp đề xuất; thành lập Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch của tỉnh; xây dựng cổng thông tin điện tử để cung cấp các thông tin cho các nhà đầu tư; rà soát và ban hành nhiều văn bản cụ thể hóa các chính sách của Nhà nước; thường xuyên tổ chức các buổi tọa đàm, đối thoại, gặp mặt với các doanh nghiệp và nhà đầu tư… Qua đó, tỉnh đã hình thành được hệ thống chính sách thu hút, khuyến khích đầu tư và phát triển doanh nghiệp trên địa bàn. Hoạt động cải cách thủ tục hành chính tiếp tục được đẩy mạnh, tiến hành theo cơ chế “một cửa” rộng khắp tại các sở, ban, ngành và cơ quan quản lý nhà nước trong tỉnh, đã giúp cho các doanh nghiệp có nhiều hơn cơ hội, nhanh chóng tiếp cận thông tin, tiến hành các thủ tục phê duyệt và thực hiện dự án đầu tư thuận lợi. Công tác quy hoạch phát triển kinh tế, nhất là trong lĩnh vực đầu tư trong và ngoài nước được các ngành, các cấp nhanh chóng tiến hành để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, triển khai vào thực tế; các quy hoạch được công khai, giúp cho các nhà đầu tư có điều kiện quyết định đầu tư dự án thuận lợi nhất. Quan hệ giữa các cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp được cải thiện. Các tổ chức đại diện của doanh nghiệp được thành lập, bước đầu hoạt động có hiệu quả trong việc bảo vệ quyện lợi cho cộng đồng doanh nghiệp. Ngoài ra, tỉnh còn thành lập Hội đồng Bồi thường giải phóng mặt bằng với mục đích nhanh chóng hỗ trợ tái định cư cho nhân dân ở các huyện, thị xã và thành phố với giá trị tương xứng với tài sản của họ khi bị giải tỏa, góp phần nhanh chóng có được quỹ đất cho các dự án đầu tư... Đặc biệt, Ủy ban Nhân dân tỉnh Vĩnh Long đã công bố danh mục 36 dự án kêu gọi đầu tư trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2012 - 2015 với tổng vốn đầu tư 17.670 tỷ đồng.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Vĩnh Long, trong giai đoạn 2010 - 2015, tỉnh đã tiếp xúc, đàm phán các nhà đầu tư trong và ngoài nước được hơn 200 lượt, sau khi đàm phán đã có 56 dự án được chấp thuận, trong đó 47 dự án đã được cấp phép đầu tư với tổng mức vốn đăng ký ban đầu là 11.819,9 tỷ đồng và 56,16 triệu USD, bao gồm cả 16 dự án đầu tư nước ngoài. Tính đến đầu năm 2014, có 17 dự án với tổng mức vốn đầu tư 114,7 tỷ đồng và 8,56 triệu USD (trong đó có 11 dự án đầu tư nước ngoài) đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh và 31 dự án đang tiến hành triển khai xây dựng với tổng mức vốn là 10.537,3 tỷ đồng và 33,3 triệu USD. Đến nay, tỉnh đã phát triển được 1.092 doanh nghiệp, 243 chi nhánh, văn phòng đại diện các loại có tổng vốn đăng ký là 4.600,6 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho 12.694 lao động.

Vĩnh Long là tỉnh có chỉ số về năng lực cạnh tranh (CPI) vào loại khá của cả nước, năm 2014 được xếp hạng 21 trên tổng số 63 tỉnh, thành. Cũng theo kết quả khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Phát triển hỗ trợ cộng đồng thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam và Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam công bố chỉ số đo lường hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh dựa trên mức độ hài lòng của chính người dân khi tương tác với chính quyền địa phương (PAPI) năm 2014, Vĩnh Long xếp hạng 2/63 tỉnh, thành của cả nước. Điều đó cho thấy tỉnh Vĩnh Long ngày càng phát triển, trong đó có phần đóng góp của công tác cải thiện môi trường đầu tư.

Vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế

Môi trường đầu tư tỉnh Vĩnh Long trong những năm qua đã đạt được những kết quả khích lệ, song vẫn còn rất nhiều hạn chế, thể hiện ở một số mặt sau:

Thứ nhất, kết cấu hạ tầng kỹ thuật và dịch vụ của tỉnh và vùng chưa đồng bộ để đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất, kinh doanh của các nhà đầu tư. Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng vẫn còn chậm trễ, làm giảm tốc độ triển khai của một số dự án đầu tư. Dịch vụ về cung cấp thông tin tư vấn pháp luật, thông tin kinh doanh... chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của nhà đầu tư. Hoạt động xúc tiến thương mại mặc dù được tiến hành hằng năm nhưng vẫn còn bị động, kém hiệu quả, chưa đem lại lợi ích cụ thể trước mắt và lâu dài cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Thứ hai, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Vĩnh Long đến năm 2020 đã được phê duyệt, nhưng công tác triển khai thực hiện quy hoạch còn chậm, chưa đồng bộ, đã làm cho các nhà đầu tư đến Vĩnh Long tìm kiếm cơ hội nhưng những lợi thế của tỉnh vẫn đang ở dạng tiềm năng nên họ chưa dám mạnh dạn đầu tư. Nhiều dự án kêu gọi vốn đầu tư nhưng chưa có quỹ đất sạch để triển khai xây dựng, từ đó dễ làm “nản lòng” nhà đầu tư.

Thứ ba, chất lượng tăng trưởng, hiệu quả sản xuất, sức cạnh tranh của các sản phẩm, các doanh nghiệp của tỉnh thiếu tính bền vững. Nguyên nhân chủ yếu do đa số doanh nghiệp sản xuất mang tính tự phát, chưa bám sát nhu cầu thị trường; sản phẩm làm ra có giá trị gia tăng chưa cao; năng lực cạnh tranh hàng hoá, dịch vụ nhìn chung còn thấp do trang thiết bị công nghệ của nhiều doanh nghiệp còn yếu kém, lạc hậu, cộng thêm những yếu kém về quản lý.

Thứ tư, mặc dù tỉnh đã ban hành chính sách khuyến khích và hỗ trợ đầu tư cho các doanh nghiệp, nhưng so với thời gian, một số nội dung trong nhiều quyết định không còn phù hợp, nhưng việc điều chỉnh, bổ sung lại chưa kịp thời nên đã ảnh hưởng đến công tác thu hút đầu tư. Đồng thời, các doanh nghiệp phải dành thời gian không nhỏ để thực hiện các quy định của Nhà nước cho những công việc liên quan đến giấy tờ, thủ tục pháp lý trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp dù đã được công khai nhưng chưa thực sự rõ ràng, cụ thể và dễ tiếp cận. Bản thân tỉnh chưa có chính sách ưu đãi đầu tư đủ mạnh để vận động, thu hút được các nhà đầu tư lớn đầu tư vào các dự án có tác động mạnh đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế và khai thác các nguồn vốn trong dân, vốn của kiều bào nước ngoài, vốn của doanh nghiệp ngoài tỉnh và nước ngoài.

Thứ năm, hệ thống giáo dục, đào tạo, hướng nghiệp giới thiệu việc làm từ tỉnh đến huyện dù được triển khai rộng khắp nhưng thiếu hiệu quả. Thiếu lao động đã qua đào tạo, chất lượng lao động đã được đào tạo vẫn chưa đáp ứng được hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Bài học kinh nghiệm bước đầu

Qua thực tiễn thực hiện cải thiện môi trường đầu tư, bước đầu Vĩnh Long đã rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

- Thu hút vốn từ bên ngoài là con đường quan trọng và ngắn nhất để phát triển kinh tế của một địa phương nói chung và tỉnh Vĩnh Long nói riêng. Do đó, chính quyền cần hiểu rõ lợi thế, tiềm năng của địa phương mình để nắm bắt được xu thế vận động của các nguồn lực với hoàn cảnh bên ngoài mà đưa ra chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, cơ cấu phát triển các ngành và thành phần kinh tế cho phù hợp, làm căn cứ định hướng dòng chảy của vốn đầu tư.

- Tuỳ từng thời điểm, điều kiện cụ thể mà chính quyền địa phương có thể quyết định các chủ trương, chính sách thu hút đầu tư cho phù hợp, trên cơ sở quan tâm đến lợi ích của nhà đầu tư. Đây là những nhân tố “mềm” rất quan trọng và dễ thực hiện để cải thiện môi trường đầu tư.

- Các cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư tại địa phương cần không ngừng bổ sung, sửa đổi kịp thời những cơ chế, chính sách lỗi thời nhằm tạo sự hấp dẫn cho các nhà đầu tư; đa dạng hóa các hình thức đầu tư, các đối tác đầu tư sẽ tạo điều kiện cho thu hút đầu tư.

- Tăng cường tổ chức, thực hiện tốt công tác xúc tiến đầu tư với nhiều hình thức đa dạng như quảng cáo, tuyên truyền... Chủ động kêu gọi, tạo điều kiện cho hoạt động của các nhà đầu tư trong và ngoài nước có hiệu quả.

Tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư trong thời gian tới

Để tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư ở tỉnh Vĩnh Long trong thời gian tới, theo chúng tôi nên triển khai thực hiện tốt 4 nhóm giải pháp sau:

Một là, tiếp tục bổ sung, sửa đổi hệ thống cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thông thoáng để thu hút các nhà đầu tư. Đẩy mạnh cải cách hành chính qua việc đơn giản hóa, minh bạch, công khai các thủ tục hành chính, xây dựng ngày càng tốt hơn nền hành chính công theo hướng phục vụ. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư, hạn chế tối đa tiêu cực và tình trạng nhũng nhiễu đối với nhà đầu tư. Xây dựng cơ chế phản hồi thông tin với các nhà đầu tư. Tăng cường đối thoại để giải quyết vướng mắc. Định kỳ hằng năm tổ chức các diễn đàn doanh nghiệp, có thể thành lập "Ban giải quyết nhanh các yêu cầu đầu tư" nhằm phối hợp giải quyết nhanh và có hiệu quả các vướng mắc của nhà đầu tư mà một ngành không giải quyết được.

Hai là, cải thiện môi trường kinh tế, bao gồm phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế; thực hiện các biện pháp khuyến khích đầu tư; phát triển dịch vụ tư vấn quản lý, kinh doanh; tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, khuyến khích đầu tư từ nước ngoài, xây dựng các khu công nghiệp và hạ tầng cơ sở… Tạo ra môi trường kinh tế lành mạnh có tác động tích cực hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh cho các doanh nghiệp.

Ba là, cải thiện môi trường xã hội - văn hóa như nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Thực hiện các chính sách bảo đảm an sinh xã hội đối với các hộ thuộc diện chính sách xã hội, hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc, hộ cận nghèo; thực hiện tốt mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo; triển khai xây dựng nhà ở cho công nhân và người có thu nhập thấp; phối hợp với các doanh nghiệp có biện pháp hỗ trợ việc tuyển dụng, đào tạo nghề cho lao động mất việc làm ở những doanh nghiệp gặp khó khăn, thu hẹp sản xuất, ngừng hoạt động, giải thể, phá sản; hỗ trợ các doanh nghiệp gặp khó khăn vay vốn để thanh toán tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội và trợ cấp mất việc làm; đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, tranh thủ các điều kiện hỗ trợ các doanh nghiệp trong khu công nghiệp có điều kiện tiếp cận thị trường.

Bốn là, cải thiện môi trường thông tin. Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư và hoạt động quảng bá địa phương thông qua việc tổ chức các hội nghị, hội thảo về các đề tài đầu tư trực tiếp nước ngoài tại địa phương; thường xuyên cập nhật thông tin để truyền tải tới các nhà đầu tư trên toàn thế giới thông qua Internet; phát hành các ấn phẩm giới thiệu về tỉnh Vĩnh Long về các tiềm năng và các cơ hội đầu tư của tỉnh, các chính sách ưu đãi đối với các nhà đầu tư khi đến với tỉnh thực hiện các dự án đầu tư... Nâng cao nhận thức của cộng đồng về cải thiện môi trường đầu tư, tập trung tuyên truyền, phổ biến cho cán bộ và nhân dân để nâng cao hiểu biết về tầm quan trọng của môi trường đầu tư đối với việc phát triển kinh tế - xã hội. Tăng cường trao đổi, học hỏi kinh nghiệm về cải thiện môi trường đầu tư với các tỉnh, thành trong cả nước. Áp dụng các khuyến nghị chính sách đã được các nhà nghiên cứu đưa ra, nhất là các chính sách về quản lý hoạt động, hỗ trợ đầu tư để tạo ra những điều kiện thuận lợi thu hút vốn đầu tư phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương./.