Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 13-12 đến 19-12-2010)

Ngoại trưởng Ca-na-đa Lo-ren-xơ Ken-nơn (Lawrence Cannon) cùng Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton) và Ngoại trưởng Mê-hi-cô Pa-tri-xi-a Ê-xpi-nô-xa (Patricia Espinosa) tại Hội nghị Ngoại trưởng Bắc Mỹ.

Ngày 15-12-2010, báo cáo nhan đề “Báo cáo về tiền lương toàn cầu tháng 11-2010” mới công bố của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cho biết, tỷ lệ tăng lương trung bình toàn cầu năm 2008 và 2009 đã giảm gần 50% so với năm 2007 do hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu mới đây. Kết quả phân tích của ILO đối với các dữ liệu của 115 nước, bao gồm 94% trong tổng số 1,4 tỉ người làm công ăn lương trên toàn cầu cho biết, tỷ lệ tăng lương trung bình toàn cầu năm 2008 và 2009 giảm lần lượt xuống còn 1,5% và 1,6% so với mức 2,8% của năm 2007 là năm trước khủng hoảng. Nếu không tính mức tăng lương của Trung Quốc, tỷ lệ tăng lương trung bình toàn cầu năm 2008 là 0,8% và năm 2009 là 0,7%. Tỷ lệ tăng lương tuy có giảm song vẫn duy trì ở mức tích cực ở châu Á và châu Mỹ La-tinh, còn tại các khu vực khác như Đông Âu và Trung Á, tỷ lệ này giảm mạnh và tiêu cực. Mức lương thực tế trong năm 2008 và 2009 giảm mạnh lần lượt ở 12 và 7 trong 28 nền kinh tế phát triển. Nghiên cứu của ILO cho thấy, khủng hoảng kinh tế toàn cầu không chỉ tác động bi đát đối với hàng triệu người bị mất việc làm mà cũng tác động nghiêm trọng đến hàng triệu người khác tuy vẫn còn việc làm nhưng lương và phúc lợi xã hội cũng bị giảm mạnh.

9. Khai mạc Diễn đàn AMED 3 

Ngày 15-12-2010, Diễn đàn Đối thoại châu Á - Trung Đông lần thứ 3 (AMED 3) với chủ đề: “Củng cố hợp tác hướng tới sự thịnh vượng chung trong tương lai” đã chính thức khai mạc tại thủ đô Băng Cốc (Thái Lan). Tại lễ khai mạc, Thủ tướng Thái Lan cho rằng ngày nay, châu Á năng động, phát triển không ngừng đã trở thành Trung tâm thương mại của thế giới. Trong khi đó, Trung Đông là đầu máy quan trọng thúc đẩy kinh tế và công nghiệp thế giới. Thương mại, đầu tư và quan hệ của khu vực tư nhân giữa hai châu lục tăng nhanh. Đây chính là nhân tố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của hai châu lục với GDP đạt 8.000 tỉ đô la, dự trữ ngoại tệ chiếm 60% dự trữ ngoại tệ của thế giới. Trong 2 ngày họp, AMED 3 thảo luận các vấn đề quan trọng về kinh tế, chính trị và xã hội, trong đó nhấn mạnh đến hợp tác giữa hai châu lục giải quyết các vấn đề thách thức và nguy cơ trong thế giới ngày nay như chống khủng bố; nạn cướp biển và an ninh hàng hải; khủng hoảng và cơ hội kinh tế ở hai khu vực; đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và thực phẩm. Nhân dịp này, Thái Lan cũng đã kêu gọi các nước thành viên AMED ủng hộ việc Thái Lan trở thành thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khóa 2017 - 2018.

10. Quỹ xóa nghèo của WB tăng lên gần 50 tỉ đô la

Ngày 15-12-2010, Ngân hàng Thế giới (WB) thông báo sẽ nâng tổng số tiền trong quỹ xóa nghèo toàn cầu lên gần 50 tỉ đô la Mỹ giúp cải thiện đời sống cho những người nghèo tại 79 quốc gia chậm phát triển trên thế giới thông qua các khoản tài chính phi lãi suất trong giai đoạn 2011-2014, tăng 18% so với 4 năm trước. Thông báo trên được đưa ra sau hội nghị của 51 nhà tài trợ đóng góp cho Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) thuộc WB diễn ra tại Brúc-xen (Bỉ). Đây là cuộc họp được tổ chức 3 năm/lần để các nhà tài trợ xem xét lại các chính sách và bổ sung ngân sách cho quỹ IDA. Theo bà Ô-côn-giô I-uêa-ca (Okonjo Iweaka), Giám đốc quản lý WB, quyết định này cho thấy số tiền quyên góp cho quỹ xóa nghèo các nước không chỉ đơn thuần là hỗ trợ mà còn mang ý nghĩa đầu tư cho tương lai trong bối cảnh nhiều người trông mong sự phát triển của từng nước, một yếu tố quan trọng kích tích tăng trưởng toàn cầu. Với quyết định tăng tiền trên, IDA nêu rõ trong 4 năm tới, hiệp hội sẽ sử dụng ngân quỹ này để thực hiện mục tiêu tiêm chủng cho 200 triệu trẻ em trên toàn cầu, cải thiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe đối với hơn 30 triệu người và thực hiện các dự án nước sạch cho 80 triệu người ở các quốc gia nghèo trên thế giới. Kể từ khi được thành lập vào năm 1960 tới nay, quỹ IDA đã cấp hơn 220 tỉ USD để xóa nghèo cho 79 nước nghèo nhất thế giới.

11. Việt Nam chuyển giao chức chủ tịch CPR cho In-đô-nê-si-a

Ngày 15-12-2010, tại trụ sở Ban Thư ký ASEAN ở Gia-các-ta (In-đô-nê-xia), Ủy ban các Đại diện Thường trực tại ASEAN (CPR) đã họp phiên cuối cùng của năm 2010, năm Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch ASEAN và chính thức chuyển giao chức Chủ tịch CPR cho Đại sứ I Gơ-đê Nu-ra Xoa-gia-ya (I Gede Ngurah Swajaya) của In-đô-nê-xia, nước Chủ tịch ASEAN trong năm 2011. Về hoạt động của CPR trong năm 2010, Đại sứ Vũ Đăng Dũng nêu rõ Ủy ban đã nỗ lực làm tốt vai trò điều phối chung nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác ASEAN trên các lĩnh vực. Tại phiên họp, Tổng Thư ký ASEAN Xu-rin Pít-xu-văn (Surin Pitsuwan) khẳng định Việt Nam đã phát huy rất hiệu quả vai trò chủ tịch. Điều đó được thể hiện qua việc đã có tới hơn 50 đại sứ của các nước và tổ chức tại ASEAN. Chủ tịch CPR kế nhiệm - Đại sứ In-đô-nê-xi-a, I Gơ-đê Nu-ra Xoa-gia-ya và Đại diện Thường trực các nước đều đánh giá cao và ghi nhận các nỗ lực cũng như vai trò của Phái đoàn Đại diện thường trực Việt Nam đối với kết quả hoạt động của CPR cũng như thành công chung của ASEAN trong năm qua, đồng thời nhất trí khẳng định rằng, CPR cần nâng cao hơn nữa vai trò trong giai đoạn xây dựng Cộng đồng ASEAN.

12. IMF tăng quyền bỏ phiếu cho nền kinh tế đang nổi

Ngày 16-12-2010, trong một tuyên bố của mình, IMF cho biết hơn 6% tỷ lệ bỏ phiếu của các nước công nghiệp phát triển và các nước xuất khẩu dầu mỏ sẽ được chuyển cho các nền kinh tế mới nổi năng động. Tỷ lệ bỏ phiếu trong tổ chức tài chính đa phương này có ý nghĩa quan trọng vì nó sẽ trao cho các quốc gia quyền đưa ra những quyết định có ảnh hưởng đến phương thức sử dụng nguồn tiền mà các nước thành viên đóng góp. IMF cho rằng việc trao thêm quyền bỏ phiếu cho các quốc gia mới nổi và đang phát triển sẽ giúp tổ chức này đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tế. Theo IMF, trong tương lai, 10 quốc gia thành viên của thể chế tài chính này có quyền bỏ phiếu cao nhất sẽ là Mỹ, Nhật Bản, Pháp, Đức, I-ta-li-a, Anh và các nước mới nổi như Trung Quốc, Bra-xin, Ấn Độ và Nga. Trước đó, đầu tháng 11 vừa qua, Ban giám đốc IMF đã bỏ phiếu ủng hộ đề xuất của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) về cải tổ IMF. Giới quan sát đánh giá thỏa thuận lịch sử này là đợt cải tổ cơ cấu điều hành cơ bản nhất trong lịch sử 65 năm của IMF, và là sự thay đổi có tầm ảnh hưởng lớn nhất từ trước tới nay theo hướng có lợi cho thị trường mới nổi và các nước đang phát triển, nhằm thừa nhận vai trò ngày càng quan trọng của họ trong nền kinh tế toàn cầu.

13. Khối Thị trường chung Nam Mỹ và Cu-ba ký thỏa thuận đối thoại chính trị và thương mại

Ngày 16-12-2010, trong khuôn khổ hội nghị Hội đồng Thị trường chung của Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) tại Phoóc đô I-gua-xu (Foz do Iguazu, Braxin), ngoại trưởng các nước thuộc khối thương mại Nam Mỹ này đã ký thỏa thuận hợp tác với Cu-ba bao gồm cơ chế tham vấn chính trị song phương định kỳ và tạo điều kiện để La Ha-ba-na trở thành thành viên đối tác của MERCOSUR. Phát biểu bên lề hội nghị, Ngoại trưởng Bra-xin Xên-xô A-mô-rim (Celso Amorim) khẳng định, MERCOSUR coi trọng việc Cu-ba hội nhập với cộng đồng quốc tế, đồng thời nhấn mạnh thỏa thuận này có ý nghĩa chính trị quan trọng, mở đường cho La Ha-ba-na hội nhập chính trị với các nước Nam Mỹ. Tuy nhiên, với thỏa thuận này, Cu ba vẫn không được hưởng hoàn toàn các ưu đãi thuế quan của khối MERCOSUR giống như các nước có tư cách quan sát viên, gồm Bô-li-vi-a, Chi-lê, Cô-lôm-bi-a, Ê-qua-đo, Vê-nê-xuê-la và Pê-ru.

14. Hội nghị Thượng đỉnh EU tại Bỉ 

Ngày 17-12-2010, Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU), dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Héc-man Van Rôm-pơi (Herman Van Rompuy) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Giô-dê Ma-nu-en Barôxô (Jose Manuel Barroso) đã kết thúc sau hai ngày làm việc. Tại Hội nghị, sự đồng thuận quan trọng nhất mà các nhà lãnh đạo 27 quốc gia thành viên EU đạt được tại hội nghị lần này là việc sửa đổi hạn chế Hiệp ước Lix-bon nhằm tạo ra một cơ chế cứu trợ thường trực đối với các nước thành viên Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) gặp khó khăn nghiêm trọng về tài chính, như với trường hợp của Hy Lạp và Ai-len hiện nay. Quỹ cứu trợ tài chính thường trực ra đời chính là một biện pháp quan trọng để đảm bảo sự ổn định của Khu vực đồng ơ-rô trong tương lai. Tuy nhiên, sự sửa đổi hạn chế này vẫn phải chờ hai năm để quốc hội các nước thành viên thông qua mới có hiệu lực. Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo cũng thảo luận về mối quan hệ của EU với các đối tác chiến lược thông qua báo cáo của Đại diện cấp cao phụ trách Chính sách an ninh - đối ngoại của EU, bà Ca-tơ-rin As-tơn (Catherine Ashton). Tại cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma, hai bên đã đồng ý mở ra cơ hội mới cho sự hợp tác liên Đại Tây Dương về tăng trưởng xanh và củng cố an ninh mạng. Còn tại cuộc gặp với Tổng thống Nga Đmi-tơ-ri Mét-vê-đép, hai bên đã đạt được thỏa thuận song phương hỗ trợ Nga gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Về vấn đề mở rộng EU, các nhà lãnh đạo cũng đã thông qua việc trao quy chế ứng cử viên gia nhập EU cho Mông-tê-nê-grô.Hội nghị lần này được đánh giá thành công do đạt được nhiều sự đồng thuận, tuy nhiên, một số vấn đề khác rất được trông đợi đã không được đề cập đến như ngân sách EU trong những năm tới, phát hành trái phiếu EU... Với những kết quả đạt được tại hội nghị, có thể thấy một EU mang những tham vọng toàn cầu

15. Kết thúc Vòng đàm phán Xao Pao-lô về GSTP

Ngày 17-12-2010, tại Hội nghị bộ trưởng Ủy ban thương lượng Vòng đàm phán Xao-Pao-lô (Sao Paulo) về Hệ thống toàn cầu các ưu đãi thương mại (GSTP) diễn ra ở thành phố Phoóc đô I-gua-xu (Foz do Iguacu, Bra-xin), các nước đang phát triển đã đạt được thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm đẩy mạnh trao đổi thương mại Nam-Nam. Thỏa thuận lịch sử trên sẽ mở rộng danh mục hàng hóa ưu đãi thuế quan lên 47.000 sản phẩm, quy định mức cắt giảm thuế quan lớn hơn và mở ra triển vọng tăng cường thương mại hơn nữa giữa các nước đang phát triển. Theo đó, thuế quan sẽ được giảm 20% đối với ít nhất 70% sản phẩm phải nộp thuế được trao đổi thương mại giữa các nước đang phát triển. GSTP thành lập năm 1989 giữa các nước thuộc nhóm G77 nhằm cung cấp khuôn khổ hành lang pháp lý cho các nước này nhượng bộ về ưu đãi thuế quan cũng như các biện pháp hợp tác khác, thúc đẩy thương mại giữa các nước đang phát triển. Vòng đàm phán Xao Pao-lô khởi động năm 2004 tại Hội nghị lần thứ 11 của UNCTAD diễn ra tại thành phố Xao Pao-lô nhằm khẳng định GSTP đóng vai trò thiết yếu trong lĩnh vực trao đổi thương mại mới, trong đó trao đổi thương mại Nam-Nam là động lực quan trọng bổ sung cho các thỏa thuận thương mại trong khu vực và thúc đẩy đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu, thiết lập công bằng và bình đẳng hơn trong thương mại quốc tế có lợi cho các nước đang phát triển. Hiện 43 nước đang phát triển đã tham gia vòng đàm phán này.

16. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc bất đồng sâu sắc về tình hình Bán đảo Triều Tiên - Hàn Quốc diễn tập bắn đạn thật trong ngày 20-12