Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để phát huy vai trò của tổ chức Đảng trong các doanh nghiệp tư nhân, Bộ Chính trị (khóa VIII) có Chỉ thị số 07-CT/TW “về tăng cường công tác xây dựng Đảng, đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài”. Quán triệt tinh thần trên, Tỉnh ủy Bến Tre có Chương trình hành động số 12-CTr/TU về thực hiện Chỉ thị số 07-CT/TW, được các cấp ủy Đảng, chính quyền và các đoàn thể trong tỉnh quán triệt sâu sắc. Hiện tỉnh Bến Tre có Đảng bộ Khối Doanh nghiệp trực thuộc Tỉnh ủy, 44 tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp, với 1.909 đảng viên. Trong đó có 16 doanh nghiệp nhà nước, 27 doanh nghiệp tư nhân và 01 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có tổ chức Đảng. Về tổ chức đoàn thể có Đoàn Khối Doanh nghiệp và Công đoàn Khối Doanh nghiệp, với 1.034 đoàn viên thanh niên và 7.230 đoàn viên công đoàn.

Thực trạng hoạt động của tổ chức đảng, đoàn thể trong các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Bến Tre thời gian qua đã đạt được những kết quả đáng kể. Cụ thể như sau: các tổ chức cơ sở Đảng luôn xác định được nhiệm vụ, thể hiện vai trò hạt nhân chính trị phù hợp với điều kiện hoạt động và nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đi đầu trong thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, góp phần tích cực trong việc thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp sau khi cổ phần làm ăn có hiệu quả: vốn điều lệ, lợi nhuận, cổ tức và thu nhập của người lao động đều bảo đảm và tăng. Có những công ty trước đây làm ăn thua lỗ nhưng sau khi cổ phần hóa thì sản xuất kinh doanh bắt đầu có lãi như Công ty cổ phần thương mại Trúc Giang, Công ty cổ phần Mía đường Bến Tre… Có được những thành công trên là do tổ chức Đảng trong các doanh nghiệp luôn phối hợp chặt chẽ với Hội đồng quản trị, Ban giám đốc công ty trong suốt quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Cấp ủy đảng đã thể hiện được vai trò lãnh đạo, đảng viên gương mẫu, nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất, được người lao động tin tưởng và ủng hộ.

Bên cạnh chủ trương chính sách mời gọi đầu tư của tỉnh, kết cấu hạ tầng cũng được quan tâm xây dựng, nhất là hạ tầng giao thông… nên các khu công nghiệp, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phát triển khá mạnh, giải quyết việc làm cho hàng chục ngàn lao động địa phương, khai thác có hiệu quả tiềm năng kinh tế, thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá tỉnh nhà.

Tuy nhiên, có một thực tế là đa số các doanh nghiệp ở tỉnh Bến Tre đều là doanh nghiệp vừa và nhỏ; các chi, đảng bộ trong doanh nghiệp tư nhân mới thành lập, có ít đảng viên. Nếu tính trên toàn tỉnh, với hơn 33.000 người lao động làm việc ở 3.500 doanh nghiệp, công ty, nghiệp đoàn, hợp tác xã… thì số đảng viên cũng như số tổ chức cơ sở Đảng, Đoàn còn khá khiêm tốn. Vì thế, hoạt động của một số tổ chức cơ sở đảng và đoàn thể trong các doanh nghiệp tư nhân còn gặp nhiều khó khăn, bất cập sau:

- Đối với tổ chức Đảng trong các doanh nghiệp mà chủ tịch hoặc nhiều thành viên trong hội đồng quản trị, ban giám đốc không phải là đảng viên thì vai trò của tổ chức Đảng ở đó rất lu mờ; việc xây dựng, đề ra các chương trình, kế hoạch của cấp ủy cũng khó sát với kế hoạch hoặc chiến lược phát triển của công ty do các đảng viên không trực tiếp tham gia vào việc lãnh đạo, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty mà chỉ làm công ăn lương theo sản phẩm nên chưa và khó thể hiện được vai trò tiên phong. Bên cạnh đó, các tổ chức Đảng ở đây thường phải tranh thủ thời gian họp, học tập chính trị ngoài giờ lao động; việc xây dựng, đề ra các chương trình, kế hoạch của cấp ủy cũng khó sát với kế hoạch hoặc chiến lược phát triển của công ty.

- Đối với những doanh nghiệp chưa có tổ chức Đảng cũng đang tồn tại nhiều vấn đề vướng mắc như: cách thức để thành lập tổ chức đảng như thế nào? Kết nạp đảng viên trước hay thành lập tổ chức Đảng trước? Nhiều doanh nghiệp không có chi bộ đảng, không có đảng viên thì ai là người đứng ra giới thiệu, kèm cặp, bồi dưỡng ít nhất một năm cho đối tượng vào đảng? Khi đoàn thanh niên hoặc công đoàn cơ sở muốn giới thiệu đoàn viên ưu tú thì giới thiệu cho ai? Bản thân người muốn vào đảng đề đạt nguyện vọng của mình ở đâu và với ai? Có đối tượng để giới thiệu bồi dưỡng kết nạp đảng thì ai sẽ là người cho học Điều lệ Đảng, hướng dẫn thủ tục xin vào Đảng, ai xác minh lý lịch, trong khi có những công nhân quê quán ngoài tỉnh xa xôi, cách trở.

- Đối với doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, giới chủ thường đặt vấn đề lợi ích khi thành lập tổ chức Đảng trong doanh nghiệp mình. Đa phần họ đều do dự và ngại thành lập tổ chức Đảng vì khi thành lập sẽ phải tạo điều kiện cho tổ chức Đảng hoạt động như: cho công nhân đi học tập lớp bồi dưỡng kết nạp Đảng, lớp học đảng viên mới; sau đó doanh nghiệp còn phải bố trí thời gian, chỗ nơi sinh hoạt đảng, học tập chính trị… Đặc biệt, với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, do các chủ đầu tư chưa hiểu về tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam, về vai trò và chức năng của tổ chức Đảng trong doanh nghiệp nên không quan tâm đến công tác Đảng, vì vậy công tác đảng ở đây gần như độc lập với công ty.

- Trong cơ chế thị trường và áp lực cạnh tranh hiện nay, các doanh nghiệp phải lo tập trung sản xuất kinh doanh, tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh để tồn tại và phát triển; công tác đảng chỉ là kiêm nhiệm, nên dù họ có ý thức và tôn trọng các quy định của Đảng, nhưng lại không có điều kiện quan tâm đến công tác phát triển đảng viên.

- Về phía chủ quan của người vào Đảng, không ít trường hợp khi tìm được người giới thiệu, bồi dưỡng rồi nhưng họ lại ngại đi học lý luận chính trị và làm các thủ tục xin vào Đảng, vì như thế sẽ mất thời gian làm việc, thu nhập sẽ giảm sút, bản thân chưa xác định mục đích vào Đảng để làm gì nên cứ nấn ná, chần chừ…Chính vì thế, tỉ lệ đảng viên và cán bộ lãnh đạo xuất thân từ công nhân còn thấp. Một bộ phận công nhân chưa thiết tha phấn đấu vào Đảng và tham gia các tổ chức chính trị - xã hội.

Tất cả những khó khăn trên không chỉ riêng của tỉnh Bến Tre mà là thực trạng chung của nhiều tỉnh thành khác. Điều này căn bản xuất phát từ việc đa số Đảng ủy Khối doanh nghiệp mới được thành lập, ít kinh nghiệm, lại không có tổ chức lãnh đạo ngành dọc từ trung ương hoặc khu vực, một số quy định của Trung ương cũng còn thiếu cụ thể, không rõ ràng…

Để tổ chức cơ sở Đảng trong doanh nghiệp giữ vững vai trò lãnh đạo, đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới cần tiếp tục thực hiện những giải pháp cơ bản sau:

Một là, tập trung lãnh, chỉ đạo thường xuyên và đồng bộ.

Quán triệt sâu sắc yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Đảng, Đoàn thể trong doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Do đó, phải có sự tập trung lãnh, chỉ đạo thường xuyên và đồng bộ của các cấp ủy đảng từ trung ương đến địa phương, cụ thể:

Bộ Chính trị (khoá XI) nên có Chỉ thị mới về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 07-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa VIII)“về tăng cường công tác xây dựng Đảng, Đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài”, vì Chỉ thị 07-CT/TW đã ban hành từ năm 1996 đến nay.

Các tỉnh, thành ủy cũng cần có Chỉ thị để lãnh đạo công tác xây dựng Đảng trong doanh nghiệp. Giao cho các ban đảng của tỉnh phối hợp với Đảng ủy Khối Doanh nghiệp và các huyện, thành ủy xây dựng đề án đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, đoàn thể trong các doanh nghiệp. Tỉnh ủy nên phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho các huyện, thành ủy và Đảng ủy Khối Doanh nghiệp quản lý các doanh nghiệp trên địa bàn, doanh nghiệp ở các khu công nghiệp để tránh tình trạng bỏ ngỏ hoặc chồng chéo lẫn nhau.

Hai là, xác định rõ quyền lợi (của giới chủ và người lao động) khi thành lập tổ chức cơ sở Đảng trong các doanh nghiệp OR làm tốt công tác tư tưởng, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của tổ chức đảng trong doanh nghiệp

- Tập trung tuyên truyền làm cho chủ doanh nghiệp, hội đồng quản trị, ban giám đốc doanh nghiệp nhận thấy vai trò và sự cần thiết phải có tổ chức đảng trong doanh nghiệp, vì: khi doanh nghiệp có tổ chức đảng, đoàn thể thì các tổ chức này sẽ là hạt nhân chính trị lãnh đạo, quản lý đảng viên và công nhân lao động thực hiện tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, giảm đình công, lãn công sai luật, có lối sống trong sạch, lành mạnh, gương mẫu, thể hiện văn hoá doanh nghiệp…; Khi doanh nghiệp có tổ chức đảng thì sức mạnh như được cộng hưởng. Mối quan hệ của doanh nghiệp trở nên rộng hơn, có cơ hội nắm bắt nhiều thông tin để quyết định đầu tư; hình ảnh, uy tín thương hiệu của doanh nghiệp được nâng lên, đó là cái lợi vô hình của chủ doanh nghiệp.

Khi chủ doanh nghiệp đã thấy được vai trò và lợi ích của tổ chức đảng và các đoàn thể thì chính họ sẽ tạo điều kiện cho tổ chức đảng và các đoàn thể hoạt động. Điều quan trọng là phương thức và cách làm phải phù hợp với từng doanh nghiệp, từng địa phương. Trong năm qua ở Đảng bộ Khối Doanh nghiệp có 03 chi bộ mới được thành lập ở 03 doanh nghiệp tư nhân như chi bộ Công ty TNHH Dịch vụ - Bảo vệ -Vệ sĩ Hoàng Quân II, chi bộ Công ty TNHH Đầu tư Thủy sản Huy Thuận và Công ty TNHH 1 thành viên chế biến Dừa Lương Quới.

- Về phía đảng viên: những đảng viên có năng lực cần được cân nhắc, bố trí ở những vị trí xứng đáng của công ty. Công ty phải có hướng đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn; tạo điều kiện cho đảng viên được học tập văn hóa, chính trị, nâng cao tay nghề để tiếp tục gắn bó và phát triển công ty. Các cấp ủy đảng phải quan tâm đến đặc thù của doanh nghiệp, đề nghị về trên nghiên cứu và tạo điều kiện cho các đảng viên trong cấp ủy, hội đồng quản trị, ban giám đốc… được học các chương trình trung cấp, cao cấp chính trị bằng những lớp đặc biệt, như học ngoài giờ hành chính, học từ xa, nội dung ngắn gọn dành riêng cho đối tượng này…

Ba là, “luật hóa” cơ chế làm việc giữa cấp ủy và lãnh đạo doanh nghiệp

Đối với những doanh nghiệp có tổ chức đảng, phải xây dựng quy chế làm việc, xác định rõ mối quan hệ, phối hợp giữa cấp ủy đảng với lãnh đạo doanh nghiệp (hội đồng quản trị, ban giám đốc) và các tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp, xem đây là hình thức “luật hóa” của tổ chức đảng với một doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp hoạt động của các tổ chức đảng được thuận lợi hơn, không bị động về thời gian, địa điểm hoạt động; các chương trình, kế hoạch của đảng đề ra cũng sát hợp với kế hoạch phát triển cuả công ty hay nói đúng hơn cấp ủy và ban giám đốc, hội đồng quản trị sẽ cùng phối hợp lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của doanh nghiệp.

Thực tế ở tỉnh Bến Tre đã có nhiều nơi xây dựng và thực hiện tốt quy chế phối hợp này như Đảng bộ Công ty cổ phần Dược phẩm, Chi bộ Công ty cổ phần In, Chi bộ Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng… nên hằng năm tổ chức Đảng đều đạt trong sạch, vững mạnh; doanh nghiệp sản xuất kinh doanh hiệu quả.

Bốn là, hoạt động của tổ chức đảng phải thiết thực và phù hợp.

Việc xây dựng phương thức, kế hoạch hoạt động của tổ chức cở sở đảng trong doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cần tính đến đặc thù của từng loại hình và của mỗi doanh nghiệp. Trong đó, cần lưu ý rằng, ở loại hình doanh nghiệp ngoài nhà nước thì áp lực kinh doanh, áp lực cạnh tranh rất cao, công nhân làm việc theo ca kíp, sản xuất theo dây chuyền công nghệ nên việc tập trung được đối tượng này để sinh hoạt đảng, đoàn thể trong giờ hành chính là điều không thể. Bên cạnh đó, có doanh nghiệp có số lượng công nhân rất lớn lên đến hàng ngàn người nên việc tìm được địa điểm thích hợp tổ chức sinh hoạt tập trung là điều rất khó khăn; chưa kể đến trình độ học vấn, thu nhập và đời sống khó khăn của công nhân cũng là tác nhân chi phối chất lượng hoạt động của tổ chức đảng, đoàn thể… Do đó, hoạt động của các tổ chức đảng cần thiết thực và phù hợp, cụ thể là hạn chế họp tập trung, thời gian họp hoặc học tập ngắn gọn, nội dung gần gũi, phù hợp với đối tượng đa phần là người lao động.

Thực tế thời gian qua, các lớp bồi dưỡng kết nạp Đảng, bồi dưỡng đảng viên mới cũng như các lớp học nghị quyết, chuyên đề tại các doanh nghiệp nêu trên đều được Đảng ủy Khối tổ chức ngắn gọn vào các ngày thứ bảy, chủ nhật. Những doanh nghiệp có đông công nhân thì chia ra nhiều lớp học tập trung hoặc học qua loa truyền thanh mỗi ngày.

Để tạo điều kiện hơn nữa cho hoạt động đảng trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Bến Tre thì cần có chế độ thích hợp cho các đối tượng dự học vào ngày thứ bảy, chủ nhật không lương, hướng tới đề nghị các cấp ủy đảng hỗ trợ từ nguồn đảng phí giữ lại; đối với những chi bộ mới thành lập và ít đảng viên, chưa có nguồn đảng phí thì đề nghị chi từ ngân sách, có thể xem như chế độ đi học của cán bộ xã, phường không lương.

Năm là, kiện toàn, phát triển tổ chức đảng và đảng viên.

Cần xúc tiến việc xây dựng, củng cố và kiện toàn tổ chức đảng, đoàn thể trong các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; quan tâm kết nạp đảng đối với chủ doanh nghiệp, những công nhân trẻ, có trình độ. Đồng thời, nên tiến hành khảo sát tình hình và số lượng đảng viên, đoàn viên, hội viên trong các doanh nghiệp tư nhân, trước hết ở các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố, các khu công nghiệp để có căn cứ, kế hoạch phát triển đảng. Cụ thể:

- Đối với những doanh nghiệp có từ 03 đảng viên trở lên nhưng phải sinh hoạt đảng ở nơi khác, Đảng ủy Khối sẽ xem xét nếu đủ điều kiện thì đề nghị số đảng viên đó chuyển sinh hoạt đảng về doanh nghiệp nơi mình làm việc và quyết định thành lập chi bộ Đảng tại doanh nghiệp đó.

- Đối với những doanh nghiệp chưa có đủ hoặc đã có đủ 03 đảng viên đang làm việc nhưng chưa đủ điều kiện thành lập chi bộ, Đảng ủy Khối phân công cán bộ có kinh nghiệm đến vận động lãnh đạo doanh nghiệp về vị trí, vai trò và yêu cầu thiết yếu phải thành lập tổ chức Đảng trong doanh nghiệp; chỉ đạo Công đoàn khối xúc tiến thành lập tổ chức công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp theo Luật Công đoàn; củng cố nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức đoàn thể, phát huy vai trò của công đoàn, đoàn thanh niên; quan tâm bồi dưỡng công đoàn viên, đoàn viên thanh niên tiêu biểu, tạo nguồn giới thiệu kết nạp Đảng, cho đến khi hội đủ điều kiện sẽ thành lập tổ chức Đảng.

- Đối với những doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, Đảng ủy Khối cử cán bộ đến làm việc với lãnh đạo doanh nghiệp, tuyên truyền, phổ biến rõ về sự cần thiết, ý nghĩa và mục đích của việc thành lập tổ chức đảng, tổ chức công đoàn tại doanh nghiệp. Trước hết là tổ chức công đoàn trong doanh nghiệp theo luật định, qua đó sẽ lựa chọn công đoàn viên ưu tú để giới thiệu Đảng ủy khối phát triển Đảng, tiến tới lập chi bộ.

Hiện nay, trong 02 khu công nghiệp Giao Long và An Hiệp có 13 doanh nghiệp đang hoạt động với hơn 7.500 công nhân lao động. Trong đó có 8 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, có Công đoàn khu công nghiệp, 01 chi bộ trực thuộc Đảng ủy Khối Doanh nghiệp và 01 đảng bộ Ban quản lý khu công nghiệp trực thuộc Đảng ủy khối các cơ quan. Hướng tới đề nghị Tỉnh ủy cho chuyển đảng bộ Ban quản lý khu công nghiệp về trực thuộc Đảng ủy khối Doanh nghiệp để làm nòng cốt thành lập Đảng bộ khu công nghiệp, nhằm thuận lợi trong việc lãnh đạo Công đoàn và Đoàn thanh niên khu công nghiệp, đẩy mạnh việc phát triển đảng viên và phát triển tổ chức đảng ở các doanh nghiệp trong khu công nghiệp./.