Mục lục Hồ sơ sự kiện số 171 (10-6-2011)

*** Hồ sơ

- Kinh tế tri thức

Từ khi xuất hiện trên Trái đất, con người đã không ngừng khai phá tự nhiên bằng chính bàn tay và khối óc của mình. Và, tri thức cũng hình thành từ yêu cầu phát triển sản xuất và chinh phục tự nhiên đó. Ai cũng biết, tất cả sản phẩm do con người sáng tạo ra đều là kết quả của sự tác động giữa tri thức với tài nguyên vật chất. Như vậy, tri thức được coi là "tài sản" chung của nhân loại. Thuật ngữ kinh tế tri thức bắt đầu được sử dụng từ giữa những năm 1990, song trên thực tế, nó còn được gọi bằng những tên khác nhau như kinh tế số, kinh tế thông tin, kinh tế mới. Hiện nay, kinh tế tri thức là 1 bộ phận của kinh tế nói chung, song nó lại là nhân tố có tính quyết định sự tăng trưởng, là xu thế phát triển tất yếu của xã hội loài người trong tương lai.

*** Vấn đề và bình luận

Huy Khôi - Xu hướng phát triển của thời đại

Kinh tế tri thức với ý nghĩa là một nền kinh tế mà việc sử dụng tri thức giữ vai trò quyết định nhất đối với sự phát triển, việc tạo ra của cải, nâng cao chất lượng cuộc sống, đang trở thành xu thế phát triển tất yếu của các nền kinh tế trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Nguyễn Thị Thủy - Kinh tế tri thức - con đường “rút ngắn” của Việt Nam

Từ một xuất phát điểm thấp, nếu có chính sách và biện pháp đúng đắn Việt Nam có thể bỏ qua các thế hệ công nghệ trung gian để đi ngay vào các công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, nhằm tăng tốc độ phát triển của nền kinh tế, sớm bắt kịp xu thế chung của kinh tế thế giới.

Hồng Hà - Phát triển nông nghiệp dựa vào tri thức

Những năm gần đây, ở nước ta đã xuất hiện nhiều mô hình mới, có thể gọi là mô hình kinh tế dựa vào tri thức: Những cánh đồng dựa vào cải tiến, ứng dụng công nghệ; các khu nông nghiệp công nghệ cao; các doanh nghiệp dựa vào sáng chế, công nghệ mới... Những đơn vị này biết tiếp thu những tri thức mới, công nghệ mới để đổi mới sản xuất kinh doanh, đem lại hiệu quả rõ rệt. Đây là động lực cho nền kinh tế đang hướng tới kinh tế tri thức.

Phương Thùy - Nhân tài - động lực để phát triển

Trong thời đại kinh tế tri thức, nhân tài là nguồn “tài nguyên” hàng đầu và là “sức sản xuất” quan trọng nhất. Báo cáo của Ngân hàng thế giới (WB) mới đây cho thấy, hiện nay nguồn của cải do công trường, đất đai, máy móc của thế giới tạo ra ngày càng ít dần, trong khi nguồn tư bản nhân tài ngày càng có vai trò quan trọng đối với sức cạnh tranh của 1quốc gia.

Phạm Nhẫn - Kinh tế tri thức và xã hội học tập không ngừng

Kinh tế tri thức được coi là 1 trong những động lực và 1 trong những chỉ số về trình độ phát triển của xã hội loài người. Kinh tế tri thức còn được định nghĩa là nền kinh tế dựa trên tri thức. Tri thức quyết định mọi phương diện có ý nghĩa mấu chốt đối với sự phát triển của kinh tế như tổ chức, vận hành và điều hành, định hướng chính sách, cơ cấu kinh tế, đầu tư, thương mại, quan hệ kinh tế đối ngoại, phân công lao động trong nước và quốc tế.

 *** Bên lề sự kiện

Hoàng Trung - Tri thức thất nghiệp - “chuyện thường ngày ở huyện”

Cuối thế kỷ XX, làn sóng kinh tế tri thức càn quét toàn cầu, các nước bước vào cuộc chạy đua phát triển ngành công nghệ cao, nhu cầu sử dụng nhân tài tăng lên rõ rệt. Hòa cùng xu hướng đó, một số nước đã đẩy mạnh phát triển giáo dục đại học, sau đại học, đặt nền móng nhân tài cho cuộc cách mạng này. Tuy nhiên, sang thế kỷ XXI, hiện tượng sinh viên tốt nghiệp đại học không tìm được việc làm đã trở thành 1 đề tài nóng được bàn luận nhiều ở nhiều nước. Hiện tượng này gọi là trí thức thất nghiệp.

Nhật Sơn - Vườn công nghiệp - cái nôi cho kinh tế tri thức

Vườn công nghiệp được xem như vườn ươm thu hút những dự án sản xuất với công nghệ cao, tạo ra những xung lực lan tỏa đến các ngành công nghiệp và kinh tế.

Khôi Nguyên - Câu chuyện kinh tế tri thức tại Trung Quốc

Trong nhiều năm, bà Vương Ngọc Lan, 55 tuổi và chồng là Lưu Thục Tiến, 66 tuổi, phải đẩy chiếc xe 3 bánh đến 1 chợ ngoài trời gần Bắc Kinh để bán rau quả. Hai năm trước, vợ chồng bà đã mua 1 chiếc máy tính và bắt đầu bán hàng qua mạng như nhiều nông dân Trung Quốc khác.

Thu Hằng - Ấn Độ và mô hình dịch vụ hướng tới toàn cầu

Năm 2000, Ấn Độ đề ra chủ trương sẽ trở thành “cuờng quốc tri thức” và xây dựng “xã hội tri thức” trong tương lai. Tiếp đó, đến năm 2002, Ủy ban Kế hoạch của nước này đã công bố bản báo cáo “Triển vọng phát triển kinh tế tri thức đến năm 2020”, nội dung chủ yếu là, lợi dụng cơ hội do kinh tế toàn cầu hóa và tình trạng thiếu nguồn nhân lực ở các nước phát triển, Ấn Độ sẽ phát triển nền kinh tế tri thức theo mô hình dịch vụ hướng tới toàn cầu.

Thanh Vân - Động lực cho sự phát triển kinh tế

Xếp thứ 3 thế giới năm 2010 về chỉ số phát triển con người (HDI) theo đánh giá của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc; xếp thứ 4 thế giới năm 2011 về Chỉ số Tự do kinh tế theo xếp hạng của Quỹ Di sản; thu nhập bình quân trên đầu người năm 2010 xấp xỉ 27.000 USD. Đó là những con số ấn tượng về sự phát triển của New Zealand. Bí quyết của đất nước được mệnh danh là “vùng đất của dải mây trắng” chính là lấy tri thức làm động lực cho sự phát triển kinh tế.

Minh Thu - Một số chỉ số đánh giá nền kinh tế tri thức

Hiện nay, trên thế giới, vấn đề đo lường, đánh giá mức độ phát triển của nền kinh tế tri thức vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều. Trước tình hình đó, một số tổ chức quốc tế đã đề ra các chỉ số đánh giá mức độ phát triển của nền kinh tế tri thức. Đây được coi là những chỉ số quan trọng, giúp các nước có thể nhìn nhận và tự đánh giá về nền kinh tế tri thức của mình.

*** Kinh tế và hội nhập

Hà Thành - Quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam - Ấn Độ

Quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Ấn Độ do Thủ tướng Jawaharlal Nehru và Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nền móng và đã được nhiều thế hệ lãnh đạo, nhân dân 2 nước dày công vun đắp. Ngày nay, mối quan hệ đó ngày càng được tạo mọi điều kiện phát triển, thể hiện qua nhiều lĩnh vực trong đó có quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại không ngừng gia tăng giữa 2 nước Việt Nam - Ấn Độ.

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Tiến Trung - G8: Vai trò đang ngày càng hạn chế?

Từ vài năm nay, với sự trỗi dậy của các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Brazil, Ấn Độ và nhiều nước khác, người ta đã bắt đầu nói về vai trò mờ nhạt dần của Nhóm 8 nước công nghiệp phát triển (G8). Hội nghị thượng đỉnh G8 với chủ đề “Một thế giới mới, những ý tưởng mới” vừa kết thúc 2 ngày làm việc (từ ngày 26 đến 27-5) tại thành phố du lịch Deauville (Pháp), một lần nữa, chứng tỏ vai trò của G8 đang thực sự suy giảm trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động trong thời gian gần đây.

Minh Châu - Nhật Bản: Biến rủi thành may

Nỗ lực khắc phục thiên tai cùng ý chí kiên cường  trong khó khăn của người Nhật sau thảm họa kép động đất, sóng thần và sự cố hạt nhân đã không chỉ khiến đất nước này tìm được sự bình tĩnh nhanh nhất, mà còn khiến các đối tác nể phục và tin tưởng. Và, cũng chính điều này đã giúp hoạt động đối ngoại của đất nước “Mặt trời mọc” tháo gỡ được nhiều vấn đề quan trọng, liên quan tới lợi ích của quốc gia.

Lý Mạc Phù - Kinh tế vừa mức, chính trị quá mức

Khuẩn EHEC gây dịch bệnh lan tràn ở châu Âu và đã gây ra cả chuyện bất hòa mới giữa EU và Nga, sau khi Nga quyết định cấm nhập khẩu rau, quả tươi từ EU.

Tư liệu giải mật

Lan Phương - “Dự án Azorian” - kế hoạch tuyệt mật của CIA

Kỳ II: “Thất bại” lịch sử?

Sau màn khởi động đầy khó khăn, rốt cuộc “Dự án Azorian” cũng được CIA bắt đầu với việc đóng 1con tàu kéo được thiết kế đặc biệt để trục vớt tàu ngầm Liên Xô. Ngày 16-11-1971, lễ đặt kí tàu “Nhà thám hiểm Hughes Glomar” đã diễn ra ở nhà máy đóng tàu Sun Shipbuilders ở Chester, bang Pennsylvania. Theo kế hoạch, con tàu sẽ được bàn giao cho CIA vào ngày 20-4-1973.

*** Văn hóa - xã hội

An Thủy - Malta “chia rẽ” vì dự luật ly hôn

Cuối tháng 5, Malta - quốc gia nhỏ bé thuộc Liên minh châu Âu - đã tổ chức cuộc trưng cầu dân ý nhằm thông qua dự thảo luật cho phép ly dị. Kết quả công bố ngày 31-5 cho thấy, có 54% trong tổng số 72% người dân đã bỏ phiếu tán thành. Điều đáng nói, dù dự thảo Luật Ly dị chủ yếu mang đến tác động xã hội, song nó lại được cho là mang đến “kỷ nguyên mới” cho Malta khi quốc gia và nhà thờ thực sự tách biệt.

Nguyễn Viết Tôn - Độc đáo lễ hội cầu mùa của người Khơ Mú

Là địa phương có đông đồng bào dân tộc Khơ Mú sinh sống, xã Nghĩa Sơn, huyện Văn Chấn (Yên Bái) được biết đến với nhiều lễ hội truyền thống văn hóa đặc sắc lâu đời. Tham dự các lễ hội cầu mùa của người Khơ Mú nơi đây, du khách gần xa như đắm chìm trong tiếng réo rắt của cây khèn bè và các điệu múa dân gian truyền thống uyển chuyển, khỏe khoắn. Đây là lễ hội dân gian độc đáo, mang đậm bản sắc Của đồng bào Khơ Mú.

*** Văn học - nghệ thuật

Mỹ An - Giải thưởng văn học Khối Thịnh vượng chung: “Hồi ức tình yêu” về lòng quả cảm của con người

Nữ văn sĩ Aminatta Forna, ngươi Anh gốc Sierra Leone đã giành giải đặc biệt của Giải Văn học khối Thịnh vượng chung năm 2011 với cuốn “The Memoir of love (Hồi ức tình yêu) về chiến tranh và di sản của nó tại Sierra Leone, 1quốc gia Tây Phi. Các nhà tổ chức không tiếc lời ca ngợi cuốn tiểu thuyết là 1 “bức chân dung đầy sức sống về tính kiên cường của con người”.

*** Nhân vật với lịch sử

Vĩnh An - Frederick Winslow Taylor: “Cha đẻ” của phương pháp quản lý khoa học

Nhờ những tìm tòi nhằm nâng cao hiệu quả của dây chuyền sản xuất từ vai trò 1 kỹ sư cơ khí, Frederick Winslow Taylor (20-3-1856 - 21-3-1915) đã trở thành 1 trong những nhà tư vấn quản lý đầu tiên của thế giới và được coi là “cha đẻ” của phương pháp quản lý theo khoa học.

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới