Chuyển đổi số thực sự đi vào cuộc sống

Chuyển đổi số trở thành phong trào, xu thế của các quốc gia, là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, là ưu tiên hàng đầu trong phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trong Quy hoạch Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, một trong những nhiệm vụ trọng tâm được đề ra, đó là đẩy mạnh chuyển đổi số, số hóa các quy hoạch, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, hình thành nguồn tài nguyên số; hướng tới xây dựng Thủ đô trở thành một đô thị xanh, thông minh, hiện đại, bản sắc, đáng sống, tạo động lực phát triển, có hiệu ứng lan tỏa, liên kết vùng đô thị phía bắc và cả nước.

Ngày 6-1-2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 06/QĐ-TTg, Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đề án 06 là một nhiệm vụ then chốt, quan trọng của chuyển đổi số quốc gia, làm cơ sở để chuyển đổi cách sống, làm việc, cách tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận để giải quyết các vấn đề thực tiễn, phục vụ sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp dựa trên công nghệ số.

 Triển khai thực hiện Đề án 06, Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã lãnh đạo, chỉ đạo điều hành các sở, ban, ngành của thành phố nhằm khai quyết liệt, đồng bộ với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, tạo ra sự chuyển biến tích cực. Cụ thể, Hà Nội đã ban hành 2 nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố, 1 công điện, 4 quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố, 6 kế hoạch và hơn 120 văn bản với phương châm “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ hiệu quả”. Bên cạnh đó, thành phố đã kiện toàn và hợp nhất 3 ban chỉ đạo về Cải cách hành chính, Chuyển đổi số, Đề án 06 thành 1 ban chỉ đạo do chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố làm trưởng ban; thành lập 5.024 tổ chuyển đổi số cộng đồng, phối hợp với lực lượng công an cơ sở để triển khai hiệu quả Đề án 6 trên địa bàn thành phố. Công tác hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo môi trường pháp lý đồng bộ, minh bạch, hiệu lực được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đạt kết quả tích cực, với quan điểm cơ chế, chính sách chính là nguồn lực quan trọng cho phát triển.

Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, nhằm hỗ trợ tối đa người dân, doanh nghiệp thực hiện dịch vụ công trực tuyến, Hà Nội là địa phương đầu tiên trong cả nước ban hành nghị quyết quy định về mức phí, lệ phí khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến (mức thu bằng “không”). Đặc biệt, lãnh đạo thành phố đã thực hiện ký số hoàn toàn trên hệ thống phần mềm dùng chung Quản lý văn bản và Điều hành thành phố Hà Nội. 100% các cơ quan nhà nước của thành phố Hà Nội đã triển khai ký số văn bản trên hệ thống; hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của thành phố 3 cấp được kết nối với Trung ương; thực hiện kiểm soát thủ tục hành chính đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, có trọng tâm; bảo đảm sự công khai, minh bạch trong việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Đến thời điểm hiện tại, thành phố đã tiếp nhận 85.675 hồ sơ liên thông khai sinh và 5.031 hồ sơ liên thông khai tử. Tỷ lệ thực hiện hồ sơ trực tuyến khai sinh đạt 99% (cơ bản được hướng dẫn, hỗ trợ và thực hiện trực tuyến; 1% do không có nhu cầu hoặc các trường hợp đặc thù) và khai tử 5.031/19.668 trường hợp (25,6%). Việc thực hiện cơ bản đáp ứng các yêu cầu về đơn giản hóa thủ tục hành chính và cắt giảm thành phần hồ sơ, thời gian giải quyết thủ tục hành chính đem lại nhiều lợi ích cho người dân và cơ quan nhà nước trong công tác quản lý. Đặc biệt, bám sát vào những vấn đề trọng tâm trong chủ đề năm 2024 của Đề án 06, trong đó, chú trọng 5 mục tiêu chủ yếu, đó là: (1) Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận dễ dàng với tất cả các dịch vụ, tiện ích; (2) Tiết giảm chi phí (về thời gian, vật chất, chi phí tuân thủ); (3) Kiểm soát rủi ro, đẩy lùi tiêu cực, giảm phiền hà, sách nhiễu cho người dân, doanh nghiệp; (4) Phát triển hạ tầng số, nền tảng số, dữ liệu số; (5) Bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Hà Nội đã xây dựng, hoàn thiện và tái sử dụng dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu tập trung; khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trong giải quyết công việc, với hơn 6,5 triệu công dân Thủ đô có căn cước công dân; hơn 5,2 triệu công dân có tài khoản định danh mức độ 2; hình thành cơ sở dữ liệu dùng chung toàn thành phố về an sinh xã hội, người có công, trẻ em, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, dữ liệu về đất đai..., kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Thành phố đã triển khai phương án thuê dịch vụ công nghệ thông tin. Đây là một giải pháp khả thi để tháo gỡ các điểm nghẽn, góp phần triển khai nhanh và hiệu quả các nhiệm vụ của Đề án 06 và chuyển đổi số trên địa bàn.

Thành phố còn phối hợp chặt chẽ với cơ quan thường trực Tổ Công tác triển khai Đề án 06 của Chính phủ (C06) để đăng ký, triển khai 19 mô hình điểm, đạt kết quả tích cực, như: Thí điểm sổ sức khỏe điện tử, cấp phiếu lý lịch tư pháp trên VneID; triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và thu thuế khoán hộ kinh doanh (tăng thu thuế 3.274 tỷ đồng/tháng); phối hợp triển khai giải pháp thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe không dùng tiền mặt trên địa bàn thành phố.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác triển khai Đề án 06 trên địa bàn Hà Nội vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Tỷ lệ xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng còn thấp (tỷ lệ hồ sơ cấp kết quả điện tử là 12,39%, so với mức cả nước là 64,38%); còn một số dịch vụ công trực tuyến mang tính hình thức. Tỷ lệ số hóa hồ sơ, số hóa kết quả giải quyết thủ tục hành chính còn thấp, chỉ đạt 11,48%, so với mức cả nước là 58,57%. Cùng với đó, tỷ lệ khai thác, sử dụng lại thông tin, dữ liệu số hóa chưa cao, đạt 21,81%. Hạ tầng số chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển. Kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu, áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật còn nhiều hạn chế, bất cập. Công tác bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin ở nhiều cơ quan chưa được quan tâm đúng mức.

Hướng tới hình thành chính quyền số, xã hội số

Thời gian tới, Hà Nội cần chú ý một số giải pháp nhằm đẩy mạnh toàn diện quá trình chuyển đổi số, đó là:

Thứ nhất, tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, bãi bỏ các thủ tục không cần thiết, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp để triển khai có hiệu quả Đề án 06 trên địa bàn thành phố Hà Nội. Rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa quy định, thủ tục hành chính theo thẩm quyền liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất - kinh doanh và đời sống người dân. Phấn đấu cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 50% số quy định và cắt giảm ít nhất 50% chi phí tuân thủ. Xây dựng mô hình Trung tâm phục vụ hành chính công một cấp trực thuộc Ủy ban nhân dân thành phố là tổ chức chuyên trách về cung cấp dịch vụ công.

Thứ hai, đẩy mạnh tích hợp, kết nối, chia sẻ, khai thác kết quả số hóa hồ sơ và kết quả giải quyết thủ tục hành chính điện tử giữa các hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của Hà Nội thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia. Đồng thời, tập trung đơn giản hóa, tái cấu trúc quy trình, thủ tục hành chính để nâng cao số lượng, chất lượng dịch vụ công trực tuyến cung cấp cho người dân. Tiếp tục số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính, tái sử dụng dữ liệu số hóa. Phấn đấu tỷ lệ cấp kết quả giải quyết thủ tục hành chính điện tử đạt 100%; tỷ lệ số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính đạt tối thiểu 80%; tỷ lệ khai thác, sử dụng lại thông tin, dữ liệu số hóa đạt tối thiểu 50%. Đẩy mạnh triển khai thí điểm lập hồ sơ sức khỏe điện tử, sổ sức khỏe điện tử trên địa bàn thành phố Hà Nội; phấn đấu 100% người dân được cấp hồ sơ sức khỏe điện tử cá nhân. Đẩy mạnh triển khai thí điểm học bạ số cấp tiểu học; phấn đấu 100% giáo viên, nhân viên được cấp chữ ký số cá nhân.

Thứ ba, chú trọng việc cung cấp đầy đủ các tiện ích cho người dân, quản lý xã hội trên nền tảng VNeID. Cấp tài khoản định danh cấp độ 2 cho 100% dân số Hà Nội. Đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt và thúc đẩy chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế trên địa bàn Hà Nội. Thực hiện quyết liệt các giải pháp về hóa đơn điện tử, nhất là hóa đơn điện tử bán lẻ trực tiếp đến người tiêu dùng. Xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu dùng chung của Hà Nội, tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng phù hợp công nghệ số (như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, trợ lý ảo...). Đẩy mạnh phát triển hạ tầng số, bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin.

Thứ tư, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về chuyển đổi số, để mỗi người dân sau khi được hưởng lợi từ chuyển đổi số sẽ lan tỏa những lợi ích của quá trình này. Thực tế cho thấy, công tác chuyển đổi số đã thực sự đi vào cuộc sống, được hiện thực hóa ở nhiều dịch vụ công, dịch vụ công ích, nhiều công đoạn trong giải quyết thủ tục hành chính trên địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó góp phần thay đổi phương thức quản lý và nâng cao chất lượng, hiệu quả trong quản lý công dân, tiết kiệm thời gian, công sức, tạo nền tảng quan trọng để triển khai dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân, doanh nghiệp, qua đó đẩy mạnh phát triển chính quyền số, kinh tế số, xã hội số.

Với sự quyết tâm, chung tay của các cơ quan nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân trên địa bàn thành phố trong việc thực hiện thành công các mục tiêu chuyển đổi số, với quan điểm người dân, doanh nghiệp vừa là trung tâm, vừa là chủ thể của chuyển đổi số, Hà Nội sẽ sớm hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, xây dựng Thủ đô cơ bản trở thành thành phố thông minh, hiện đại, từng bước kết nối mạng lưới đô thị thông minh trong khu vực và thế giới./.