Khối đại đoàn kết toàn dân tộc - tiền đề làm nên mọi thắng lợi của cách mạng

“Đoàn kết là truyền thống cực kỳ quý báu của dân tộc ta, là cội nguồn sức mạnh để dân tộc ta mãi mãi trường tồn và phát triển, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, là đường lối chiến lược, có ý nghĩa sống còn của cách mạng Việt Nam”⁽¹⁾. Hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta đã khẳng định, khi đất nước đứng trước tình thế, hoàn cảnh gian lao, thử thách mang tính bước ngoặt, “nếu biết khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, phát huy sức mạnh vĩ đại của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, thì con thuyền cách mạng Việt Nam sẽ vượt qua mọi thác ghềnh, phong ba bão táp, để cập bến bờ vinh quang”⁽²⁾. Phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc là chủ trương xuyên suốt, thống nhất của Đảng ta, được thể hiện trực tiếp trong nội dung nhiều văn kiện, nghị quyết, quyết định, chỉ thị qua các thời kỳ cách mạng. Gần đây nhất, Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII đã cụ thể hóa hơn nữa chủ trương đại đoàn kết toàn dân tộc của Đại hội XIII và tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW, ngày 12-3-2003, về “Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, từ đó ban hành Nghị quyết số 43-NQ/TW, ngày 24-11-2023, về “Tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”. Nghị quyết số 43-NQ/TW xác định, nền tảng vững chắc của đại đoàn kết toàn dân tộc là liên minh giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức do Đảng lãnh đạo; là mối quan hệ bền chặt giữa Đảng và nhân dân, là niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ; là đoàn kết trong Đảng, đoàn kết giữa các giai tầng xã hội, giữa cộng đồng các dân tộc Việt Nam, giữa đồng bào theo tôn giáo và không theo tôn giáo, giữa những người theo các tôn giáo khác nhau, giữa người Việt Nam ở trong nước và nước ngoài; là đoàn kết giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân yêu chuộng hòa bình, tiến bộ trên thế giới. Lấy mục tiêu xây dựng nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc; trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045 làm điểm tương đồng để động viên, cổ vũ nhân dân đồng lòng, chung sức thực hiện vì tương lai của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân.

Thấm nhuần, quán triệt đầy đủ, sâu sắc quan điểm của Đảng về đại đoàn kết toàn dân tộc, Thành ủy Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện; nhờ đó, đã tạo bước chuyển biến tích cực về nhận thức của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô về việc phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; trong triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; xây dựng và thực hiện chính sách, chương trình, kế hoạch công tác của địa phương, đơn vị. Các cấp ủy, chính quyền luôn quan tâm đến tác động của chính sách đối với từng giai tầng xã hội, sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân, quan tâm đối thoại, lắng nghe, tham vấn ý kiến của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân. Mục tiêu, quan điểm, giải pháp về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng sáng rõ hơn, gắn liền với hoạt động thường xuyên của từng cấp, từng ngành, được thể chế hóa trong các quy định, quy trình công tác và thực hiện ngày càng nền nếp.

Thành ủy Hà Nội tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân và quyền làm chủ của nhân dân Thủ đô thông qua việc thực hiện tốt các nhiệm vụ cụ thể: 1- Vận động, tạo đồng thuận xã hội và phát huy dân chủ; thực hiện các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thành phố. 2- Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động. 3- Xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đi vào thực chất; tăng cường tiếp xúc, đối thoại với cán bộ, đảng viên và nhân dân. 4- Thực hiện mục tiêu đoàn kết các dân tộc, đoàn kết tôn giáo. 5- Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng Đảng, chính quyền các cấp.

Thành ủy Hà Nội nhận thức sâu sắc rằng, để thực hiện đoàn kết toàn dân, trước hết phải xây dựng tinh thần đoàn kết trong cấp ủy, chính quyền ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Người đứng đầu chịu trách nhiệm về việc xây dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó trong cơ quan, đơn vị mình phụ trách, và đây trở thành một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá, phân loại tổ chức, đơn vị, đảng viên hằng năm; là căn cứ để bố trí, sử dụng cán bộ. Đồng thời, những nhiệm vụ trọng tâm, nhất là những việc mới, việc khó đều phải được bàn bạc dân chủ, thống nhất và huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng về tăng cường, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Quy định số 6525-QĐ/TU, ngày 25-9-2015, về “Quy định trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền tiếp thu góp ý của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trên địa bàn thành phố Hà Nội” và Quyết định số 2200-QĐ/TU, ngày 25-5-2017, về “Quy chế tiếp xúc, đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Việc thực hiện dân chủ tại cơ sở ngày càng được quan tâm, các vấn đề xã hội, dân sinh bức xúc được giải quyết kịp thời ngay tại cơ sở. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội từ thành phố đến cơ sở đã chú trọng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, hướng mạnh về cơ sở, ngày càng thiết thực, hiệu quả, khắc phục được bệnh hình thức. Trong đại dịch COVID-19, hình ảnh người cán bộ mặt trận, đoàn thể đầy nhiệt tình, tâm huyết, trách nhiệm, gương mẫu, tận tụy đã tạo dấu ấn đậm nét, được nhân dân ghi nhận, tin yêu.

Mối quan hệ giữa cấp ủy, chính quyền và nhân dân ngày càng chặt chẽ, giảm các tệ nạn quan liêu, tham nhũng, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân. Công tác dân vận chính quyền được quan tâm, triển khai thực hiện; các quy trình, thủ tục hành chính được tinh giản, bảo đảm khoa học, chặt chẽ, đúng quy định, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp; tinh thần, thái độ, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong phục vụ nhân dân được nâng lên rõ rệt, góp phần quan trọng trong việc củng cố, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Đặc biệt, vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc tham gia quản lý nhà nước, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước không ngừng được củng cố, phát huy. Các cấp ủy, chính quyền chủ động nắm chắc tình hình khiếu nại, tố cáo ngay từ khi phát sinh tại cơ sở; nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo; thường xuyên rà soát, giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài, hạn chế đến mức thấp nhất khả năng phát sinh thành “điểm nóng”. Số lượng khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố đã giảm rõ rệt.

Trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ quan trọng, Thành ủy Hà Nội luôn quán triệt hàng đầu và thực hiện nghiêm túc quan điểm đại đoàn kết toàn dân tộc theo nghị quyết, quy định của Đảng. Đây cũng được xem là một trong những yếu tố quyết định đến việc thực hiện thành công Nghị quyết số 15/2008/QH12, ngày 29-5-2008, của Quốc hội, “Về việc điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội và một số tỉnh có liên quan”. Qua hơn 16 năm điều chỉnh địa giới hành chính, Thủ đô luôn đoàn kết, thống nhất; phát triển cả về không gian kinh tế, hệ thống kết cấu hạ tầng, kiến trúc đô thị theo hướng văn minh, hiện đại, cùng hàng ngàn di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, hòa quyện văn hóa nghìn năm Thăng Long - Hà Nội và văn hóa xứ Đoài đặc sắc, góp phần khẳng định vị thế trung tâm của Thủ đô Hà Nội.

Tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong bối cảnh mới

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, không thể phủ nhận những hạn chế trong phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn thành phố Hà Nội. Một số cấp ủy, chính quyền ở cơ sở còn chậm đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo trong việc gắn kết việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương với việc phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở một số địa phương chưa tích cực đổi mới nội dung hoạt động, hiệu quả chưa cao, còn biểu hiện hành chính hóa; chưa nhận thức rõ vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của đoàn viên, hội viên; còn gặp khó khăn trong việc tập hợp, thu hút đoàn viên, hội viên, nhân dân tham gia các hoạt động, các phong trào thi đua ở cơ sở.

Trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực có những diễn biến nhanh chóng, phức tạp và khó lường, tác động trực tiếp đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vừa tạo ra nhiều thời cơ, thuận lợi mới, vừa mang đến những khó khăn, thách thức lớn đối với đất nước và Thủ đô. Theo đó, cần tập trung phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh tiếp tục là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Đảng; lấy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc để thực hiện bằng được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; đồng thời, xây dựng nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc là điều kiện để củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đây là các nội dung có mối quan hệ biện chứng, hữu cơ, không thể tách rời.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng được tăng cường, đặc biệt là công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được thực hiện quyết liệt, hiệu quả, góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Đảng nhận thức được rằng, để củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, trước hết phải xuất phát từ việc xây dựng tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên tiền phong, gương mẫu, có năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Quán triệt quan điểm đó, thời gian tới, để tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hà Nội tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo và cầm quyền của Đảng. Tăng cường đoàn kết, thống nhất trong Đảng để phát huy vai trò là hạt nhân lãnh đạo khối đại đoàn kết dân tộc. “Đoàn kết trong Đảng là hạt nhân, là cơ sở vững chắc để xây dựng đoàn kết trong hệ thống chính trị, đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế”⁽³⁾.

Thứ hai, chủ động, tích cực đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, quán triệt sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, trách nhiệm và hành động của cơ quan, tổ chức, đơn vị (nhất là cơ quan nhà nước, chính quyền các cấp, người đứng đầu, đảng viên, cán bộ, công chức,...). Nâng cao hiệu quả và tiếp tục đổi mới, chú trọng đầu tư nhiều hơn nữa cho công tác dân vận (về con người, nguồn lực, phương tiện,...) để sẵn sàng “đi trước một bước”, làm cho nhân dân hiểu, nhân dân tin, nhân dân ủng hộ theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” để ý Đảng luôn hợp lòng dân.

Thứ ba, thực hiện đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân trên tất cả lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế - xã hội đến chính trị, văn hóa,...; xây dựng hình thức thích hợp để nhân dân tham gia ý kiến; tổ chức chu đáo, thiết thực việc lấy ý kiến các tầng lớp nhân dân, bảo đảm để nhân dân được thẳng thắn bày tỏ ý kiến đóng góp; khuyến khích trao đổi, tranh luận với tinh thần xây dựng về những vấn đề có ý kiến khác nhau. Giải quyết tốt nhiệm vụ kiểm soát trong thực hiện cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”... Đồng thời, cần khắc phục mọi biểu hiện “vi phạm dân chủ”, “coi nhẹ dân chủ” hoặc “dân chủ hình thức”; phát huy dân chủ, đề cao pháp luật, kỷ luật, kỷ cương trong toàn xã hội; tăng cường giám sát, tổng kết thực hiện nghị quyết, chỉ thị.

Thứ tư, giải quyết hài hòa, thống nhất về lợi ích cơ bản, chủ yếu giữa các giai cấp, tầng lớp, giữa các vùng, miền, giữa các dân tộc, tôn giáo nhằm tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong toàn xã hội. Chú trọng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Theo đó, trong mọi quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước phải lấy lợi ích của nhân dân làm cơ sở, cần đem “tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân” và phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân.

Thứ năm, phát huy vai trò trung tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Theo đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cần chú trọng phát huy vai trò nòng cốt trong tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân; thường xuyên mở rộng và đa dạng hóa các hình thức vận động, tập hợp, đoàn kết; khơi dậy tinh thần thi đua yêu nước, truyền thống đoàn kết, ý chí cách mạng; củng cố, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, thuần phong mỹ tục; tôn vinh lòng tự hào, tự tôn dân tộc; tinh thần tương thân, tương ái, hướng tới xây dựng từng cá nhân có nhân cách, lối sống tốt đẹp; mọi gia đình ấm no, hạnh phúc; cộng đồng văn minh, tạo nền tảng thiết thực hướng đến mục tiêu xây dựng Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển của cả nước./.

----------------------

(1) Nguyễn Phú Trọng: Phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2023, tr. 15
(2) Nguyễn Phú Trọng: Phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc, Sđd, tr. 17
(3) Văn kiện Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2023, tr. 139