Đoàn công tác đã trực tiếp tới thăm các cơ sở sản xuất gốm của gia đình ông Đỗ Hữu Nhâm và anh Nguyễn Minh Ngọc, xã Phù Lãng, huyện Quế Võ. Đây hiện được coi là những cơ sở phát huy tốt truyền thống làng nghề địa phương, có hướng đi phù hợp, sáng tạo, sản xuất những mặt hàng gốm mỹ nghệ, đáp ứng yêu cầu thị trường trong tình hình hiện nay. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu nghề gốm Phù Lãng cho thấy, làng nghề gốm chưa khai thác thế mạnh để phát triển vững chắc, sản xuất gốm vẫn chỉ mang tính tự phát, nhỏ lẻ; đầu vào, đầu ra gặp bấp bênh, chưa chủ động tìm kiến thị trường tiêu thụ, quá trình sản xuất tại các cơ sở còn gặp khó khăn về vốn, thương hiệu;…

Tại buổi làm việc với Đoàn công tác, nhiều ý kiến đại diện gần 200 hộ, cơ sở, các hộ sản xuất làng nghề gốm Phù Lãng đã bày tỏ mong muốn trung ương và cơ quan chức năng của tỉnh có cơ chế hỗ trợ phát triển làng nghề gốm Phù Lãng, như thành lập Hiệp hội làng nghề gốm Phù Lãng, hỗ trợ vốn vay ưu đãi để đầu tư công nghệ đun đốt, tăng cường công tác quảng bá hình ảnh, xây dựng thương hiệu, có giải pháp tháo gỡ khó khăn về đầu vào, đầu ra của sản phẩm; tổ chức các lớp tập huấn đào tạo đội ngũ lao động kỹ thuật phát huy thế mạnh làng nghề;…

Ghi nhận những kiến nghị, đề nghị của các hộ, cơ sở sản xuất gốm Phù Lãng, Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến khẳng định, tại thời điểm hiện nay, làng nghề gốm Phù Lãng đang phát triển, chuyển động theo xu hướng từ sản xuất gốm dân dụng, gốm tâm linh sang gốm mỹ nghệ là hướng đi phù hợp. Để làng nghề có bước phát triển vững chắc, tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng khảo sát, bàn giải pháp phối hợp tháo gỡ khó khăn, xây dựng mô hình phát triển làng nghề một cách phù hợp; đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ thủ tục xét công nhận nghệ nhân làng nghề trong thời gian sớm nhất.

Đánh giá cao sự nỗ lực bảo tồn và phát triển nghề gốm Phù Lãng của nhiều hộ dân và chính quyền địa phương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh: Làng nghề gốm Phù Lãng có tuổi đời rất lâu, trên dưới 700 năm. Đây là thế mạnh truyền thống hết sức quý giá. Trong xu hướng phát triển chung của làng nghề, có nhiều mặt tích cực nhưng cũng còn không ít khó khăn. Dù đây là tài sản vô giá, hàng trăm, hàng nghìn năm mới có, nhưng khi hội nhập kinh tế quốc tế, nếu không có sự hỗ trợ kịp thời của các cấp, các ngành chức năng và nỗ lực vươn lên của những người làm nghề thì nguy cơ làng nghề bị mai một rất lớn. Sản phẩm làng nghề trong thời kỳ hội nhập cần gắn với những yếu tố truyền thống. Để các làng nghề phát triển, không thể chỉ tiêu thụ hàng hóa trong nước mà còn phải xuất khẩu sang các nước trong khu vực và quốc tế. Các cơ sở sản xuất cần tìm hiểu rõ nhu cầu của khách hàng để hướng tới mục tiêu sản xuất và cạnh tranh lành mạnh. Thực tế những khó khăn của làng nghề truyền thống của Việt Nam nói chung đặt ra yêu cầu sản xuất cần có sự liên kết, nghiên cứu, khảo sát thị trường, hỗ trợ trong mô hình hoạt động hợp tác xã hoặc tổ sản xuất, công ty phù hợp để cùng phát triển.

* Đến thăm làng nghề Sơn Đồng, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh cần nghiên cứu để sản phẩm làng nghề phát huy được truyền thống nhưng thích nghi được với hiện đại. Đưa ra bài toán kinh tế một héc-ta đất nông nghiệp cho thu nhập 84 triệu đồng/năm nhưng một héc-ta đất phi nông nghiệp đem lợi nhuận lên đến trên 2,45 tỷ đồng, gấp 29 lần, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân gợi ý xã Sơn Đồng và huyện Hoài Đức tính toán chuyển đổi bớt đất nông nghiệp sang đất làng nghề, bởi chỉ cần chuyển 8 héc-ta đất nông nghiệp sang làm nghề đã bằng thu nhập của 213 héc-ta đất nông nghiệp, với diện tích đó sẽ không ảnh hưởng đến vấn đề an ninh lương thực của Hà Nội.

Về vấn đề phát triển làng nghề, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cho rằng việc bán sản phẩm theo từng hộ khiến Sơn Đồng gặp những khó khăn trong việc ký kết hợp đồng bởi các đối tác thường có tâm lý e ngại, không yên tâm về chất lượng và tiến độ. Điều đó đòi hỏi phải hình thành pháp nhân để giao dịch sòng phẳng trên thị trường, có thể là thành lập công ty hoặc hợp tác xã. Thay vì từng hộ phải làm một việc lặp đi lặp lại, phải mua một máy sản xuất với công nghệ lạc hậu, việc các hộ hợp tác liên kết với nhau sẽ đẩy mạnh chuyên môn hóa, mua được nhiều nguyên liệu, vật liệu với giá rẻ hơn, đầu tư máy móc công nghệ hiện đại hơn, sản xuất hiệu quả hơn.

Cũng theo đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, liên kết sẽ tạo cơ hội cho các hộ tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi; nghiên cứu đổi mới, đa dạng hóa sản phẩm; tổ chức dạy nghề, truyền nghề; bán hàng, xây dựng thương hiệu, bảo vệ mẫu mã sản phẩm và xử lý các vấn đề về ô nhiễm môi trường. Những việc này, hộ cá thể không làm được hoặc làm không hiệu quả.

Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cũng gợi ý Hà Nội tổ chức hội chợ chuyên về làng nghề định kỳ hằng năm vào thời gian cố định để tạo dấu ấn cho khách hàng ghi nhớ. Hội chợ không chỉ là dịp để quảng bá sản phẩm mà còn là nơi để các hộ sản xuất giao lưu, học hỏi lẫn nhau. Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam bày tỏ mong muốn làng nghề của Hà Nội nói chung và làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng nói riêng phải đi lên, sáng hơn, hiệu quả hơn, Hà Nội sẽ là điển hình trong xây dựng hợp tác xã kiểu mẫu.

Làng nghề Sơn Đồng hiện có tới trên 4.000 lao động thường xuyên, thu hút khoảng 1.000 lao động ở các địa phương trong cả nước đến học nghề và làm các công đoạn phụ cho làng nghề. Các sản phẩm mỹ nghệ truyền thống điêu khắc sơn son thếp vàng, bạc của các nghệ nhân Sơn Đồng đã đi vào đời sống tâm linh con người và có uy tín, thương hiệu bền vững. Thị phần sản phẩm tượng, đồ thờ điêu khắc - sơn son thếp vàng, bạc truyền thống phục vụ mảng văn hóa tâm linh của làng nghề Sơn Đồng ước chiếm trên 65% toàn quốc, có mặt ở trong nước, hải đảo và ra nước ngoài, tiêu biểu, như đền Hùng, Văn Miếu Quốc tử giám, Hoàng thành Thăng Long, Cung đình Huế, đảo Trường Sa, chùa Một Cột ở trung tâm thương mại Hà Nội - Mát-xcơ-va (Liên bang Nga) và các từ đường trong khắp cả nước,.../.