Sơn Động: Những bước đi hiệu quả trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo

TCCS - Nhằm tiếp tục đẩy mạnh công cuộc xóa đói, giảm nghèo, tháng 12 năm 2008 Chính phủ có Nghị quyết về chương trình xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 62 huyện nghèo thuộc 20 tỉnh trên phạm vi cả nước. Huyện Sơn Động (tỉnh Bắc Giang) là một trong số những địa phương đã tiếp nhận và nhanh chóng triển khai Nghị quyết này.

1 - Những kết quả đạt được từ sau thực hiện Nghị quyết

Ngay sau khi có Nghị quyết của Chính phủ, Huyện ủy, ủy ban nhân dân (UBND) huyện đã chỉ đạo các ngành, UBND các xã, thị trấn tổ chức nghiên cứu quán triệt nội dung Nghị quyết. Trên cơ sở các đề án được duyệt, UBND huyện đã chỉ đạo sát sao đối với các phòng, ban chuyên môn, các xã khẩn trương xây dựng kế hoạch chi tiết, tổ chức thực hiện từng nội dung của Đề án, bước đầu đạt được những kết quả tích cực trên một số lĩnh vực sau:

Triển khai thực hiện chính sách phát triển lâm nghiệp

Với diện tích chủ yếu là rừng, nên các cấp ủy, chính quyền các cấp rất quan tâm phát triển kinh tế rừng. Ngành lâm nghiệp huyện đã tiến hành tổ chức giao mới ngoài thực địa tại 3 xã (Vân Sơn, Bồng Am, Giáo Liêm) cho 171 hộ gia đình cá nhân và cộng đồng dân cư thôn với tổng diện tích là 1.026 ha, đồng thời triển khai đo tính trữ lượng gỗ thuộc diện tích rừng đã giao năm 2009 để hoàn thiện hồ sơ giao rừng theo kế hoạch trên địa bàn 8 xã (An Châu, An Lập, Bồng Am, Long Sơn, Dương Hưu, Tuấn Đạo, Yên Định) với tổng diện tích gần 3.000 ha cho 374 hộ gia đình cá nhân và cụm dân cư.

Về khoán chăm sóc bảo vệ rừng tự nhiên, Hạt Kiểm lâm huyện rà soát, thiết kế và xây dựng xong hồ sơ khoán bảo vệ rừng tự nhiên năm 2010 theo kế hoạch được giao với tổng diện tích 2.500 ha cho 306 hộ gia đình trên địa bàn 5 xã (An Lập, An Lạc, Cẩm Đàn, Tuấn Mậu, Yên Định). Theo Nghị quyết 30A, chính sách giao khoán bảo vệ rừng đã được cải tiến nhiều, mức chi phí giao khoán chăm sóc bảo vệ rừng được nâng lên thành 200.000 đồng/ ha/năm. Với mức chi phí này, người dân rất phấn khởi khi nhận chăm sóc, bảo vệ rừng.

Chính sách hỗ trợ trồng rừng sản xuất, ngoài hỗ trợ 2 - 5 triệu đồng/ha, riêng đối với hộ nghèo, có tham gia trồng rừng, nhận khoán bảo vệ rừng, còn được Nhà nước hỗ trợ 15kg gạo/tháng trong thời gian chưa tự túc được lương thực. Chính sách này đã khuyến khích các hộ nghèo tích cực tham gia nhận khoán trồng rừng, bảo vệ rừng, tạo cơ hội cho các hộ thoát nghèo...

Triển khai chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp

Từ tháng 6-2010, Chủ tịch UBND huyện ban hành Quyết định phê duyệt Dự án và kế hoạch đấu thầu, giá gói thầu, hồ sơ mời thầu mua giống bò cái sinh sản, lợn nái hậu bị Móng Cái, Giống lúa lai, tiêm phòng vác-xin cho đàn vật nuôi và lập quy hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn theo chương trình 30A năm 2010. Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ 10 triệu đồng /ha đối với đất khai hoang, 5 triệu đồng/ha cho đất phục hóa, 10 triệu đồng/ha đối với làm ruộng bậc thang. Hỗ trợ một lần toàn bộ tiền mua giống, phân bón cho việc chuyển đổi cây trồng, vật nuôi... hỗ trợ 50% lãi suất tiền vay tại Ngân hàng Thương mại để phát triển sản xuất nông nghiệp. Đối với hộ nghèo, hộ chính sách được vay vốn tối đa 5 triệu đồng với lãi suất 0% (một lần) trong thời hạn 2 năm để mua giống gia súc, gia cầm, nuôi trồng thủy sản.

Thực hiện chính sách này, Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Sơn Động cho 6.730 hộ nghèo vay với tổng số tiền hơn 33 tỉ đồng (tính đến 7-2010). Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện cho vay hỗ trợ 50% lãi suất bao gồm 3.606 món vay với tổng số tiền là 78,748 tỉ đồng. Các hộ nghèo được vay vốn ưu đãi đã có điều kiện phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản và trồng trọt.

Triển khai chính sách hỗ trợ phát triển giáo dục, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở

Bước đầu huyện tiến hành chọn 4 xã đặc biệt khó khăn (Thạch Sơn, Tuấn Mậu, Dương Hưu, Hữu Sản), xác định lĩnh vực, ngành nghề chuyên môn phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế của từng xã, trong đó trọng tâm là phát triển sản xuất lâm, nông nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng... Sau khi chọn xã, huyện thành lập 4 tổ công tác, mỗi tổ phụ trách một xã. Các tổ công tác hướng dẫn các xã lựa chọn những cán bộ trẻ, có trình độ văn hóa, nhiệt tình để cử đi đào tạo từ trung cấp trở lên với các chuyên ngành như: trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, xây dựng, địa chính, quản lý, kinh doanh, tài chính. Về đào tạo ngắn hạn, đến thời điểm hiện nay, toàn huyện đang có 200 học viên theo học các lớp kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi với thời gian 3 tháng.

Ngoài ra, trong vấn đề giáo dục - đào tạo, Sơn Động đã thực hiện chính sách hỗ trợ kinh phí trả lương cho 138 giáo viên mầm non theo Nghị quyết số 31/2008 của UBND tỉnh Bắc Giang trong 2 năm 2009 và 2010, với tổng số tiền trên 3,6 tỉ đồng, giúp các giáo viên ổn định đời sống, an tâm công tác, bảo đảm duy trì được các lớp học.

Đào tạo nghề, xuất khẩu lao động

Nhờ có thêm kinh phí, công tác đào tạo nghề năm 2009 có sự chuyển biến khá tích cực. Sau một năm thực hiện Nghị quyết, tổng số lao động được đào tạo nghề là 1.488 người (năm 2008 chỉ có 150 người). Số lao động được giải quyết việc làm cũng tăng lên. Năm 2009 có 3.949 lao động được giải quyết việc làm, tăng 3.81% so với năm 2008. Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện phối hợp với một số công ty Xuất khẩu lao động tiến hành đào tạo và đưa đi lao động ở nước ngoài tính đến cuối 2010 là 261 người, trong đó chủ yếu tập trung đi Ma-lai-xi-a: 79 người, Li-bi 2 người và Đông Âu 1 người. Để tạo điều kiện cho người lao động khi đi xuất khẩu, Ngân hàng Chính sách xã hội huyện hỗ trợ cho vay với tổng số tiền thực hiện là 9,708 tỉ đồng.

Kết quả giải quyết nhà ở cho hộ nghèo

Huyện rất quan tâm triển khai và thực hiện khá tốt vấn đề nhà ở cho người nghèo theo tinh thần Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 12-12-2008, của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ giải quyết nhà ở cho hộ nghèo. Tính đến cuối năm 2010, số hộ nghèo đã được triển khai làm nhà ở là 839 hộ, trong đó 760 hộ đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, 34 hộ đang tiếp tục thi công còn 45 hộ chưa khởi công. Số tiền mỗi hộ được hỗ trợ là 8,4 triệu đồng, tổng số tiền hỗ trợ lên đến trên 7 tỉ đồng. Ngân hàng Chính sách xã hội huyện cũng đang thực hiện cho vay 751 hộ với tổng số tiền là trên 6 tỉ đồng. Các hộ nghèo ở Sơn Động còn nhận được sự giúp đỡ của ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bắc Giang với tổng số tiền được hỗ trợ hơn 600 triệu đồng để giúp 507 hộ nghèo xóa nhà tạm bợ.

Triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ y tế

Tính đến thời điểm hiện tại, các đơn vị chức năng đã xây dựng kế hoạch đấu thầu mua sắm trang thiết bị cho các trạm y tế xã, triển khai kế hoạch mở lớp tập huấn cho cán bộ chuyên trách về dân số, kế hoạch hóa gia đình và cộng tác viên ở thôn, bản tại 21 xã trong toàn huyện. Tổ chức tập huấn nâng cao nghiệp vụ cho 74 cán bộ chuyên trách y tế xã, thôn, bản.

Sự tham gia tích cực của một số đơn vị, doanh nghiệp trong việc hỗ trợ huyện nghèo phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo

Các hộ nghèo Sơn Động còn nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình của các doanh nghiệp như Tập đoàn Dệt may Việt Nam (hỗ trợ làm nhà cho 22 hộ nghèo với tổng số tiền là 660 triệu đồng, tặng 100 suất quà) mỗi suất 200.000 đồng cho 100 hộ nghèo trong dịp tết Nguyên Đán, bệnh viện của Tập đoàn Dệt may Việt Nam tổ chức khám, chữa bệnh và phát thuốc miễn phí cho hơn 1.102 lượt hộ nghèo. Công ty Cổ phần May Sơn Động, đã tổ chức được hai khóa học cho 360 học viên là con em hộ nghèo. Đến nay, có 100 em học xong được Công ty nhận vào làm việc, số còn lại được thực tập thêm tại nhà để nâng cao tay nghề. Công ty TNHH Cannon Việt Nam hỗ trợ 360 triệu đồng xây dựng 3 phòng học tại Trường Tiểu học thị trấn Thanh Sơn. Ngân hàng Đầu tư và Phát triển tỉnh Bắc Giang hỗ trợ 1 tỉ đồng để tặng cho 50 hộ nghèo làm nhà ở. Đến nay, huyện hướng dẫn các xã bình xét 50 hộ nghèo, đã và đang tiến hành làm nhà.

2 - Một số vấn đề đặt ra cần được nghiên cứu, giải quyết

Tại các huyện nghèo nói chung cũng như huyện Sơn Động nói riêng, nhiều xã đã và đang thực hiện Chương trình 135, nguồn vốn đầu tư từ chương trình này chủ yếu được chuyển trực tiếp tới xã. UBND xã là chủ đầu tư, trực tiếp quản lý điều hành. Còn theo chương trình 30A, chủ đầu tư là UBND huyện, huyện trực tiếp quản lý, điều hành, do đó đã xảy ra tình trạng cùng một thời điểm, trên một địa bàn xã có 2 nguồn vốn đầu tư thuộc 2 chủ đầu tư khác nhau. Vấn đề này gây khó khăn cho chính quyền cơ sở trong quản lý nguồn vốn đầu tư được thực hiện trên địa bàn. Từ thực tế này, lãnh đạo địa phương và Ban Quản lý dự án xây dựng đề nghị tập chung 2 nguồn vốn này thành một và do UBND xã trực tiếp quản lý, điều hành, nếu chương trình đó thuộc địa bàn xã quản lý.

Thực tế vốn đầu tư từ Chương trình 30A được giải ngân vừa qua cho huyện Sơn Động là không nhiều. Mặc dầu Đề án đã được duyệt, nhu cầu vốn đã được chấp thuận, chưa đáp ứng được theo yêu cầu. Tổng vốn đầu tư phát triển trong 2 năm 2009 và 2010 là 47,1 tỉ đồng nhưng mới giải ngân được 25.458 tỉ đồng. Vì vậy, địa phương đề nghị được phân bố thêm nguồn vốn hằng năm cho huyện nghèo.

Một khó khăn khác nữa là huyện nghèo phải thực hiện 20% vốn đối ứng. Là huyện nghèo như Sơn Động, người dân không có khả năng đóng góp trong việc xây dựng các công trình hạ tầng (xã Vĩnh Khương xây dựng một trường học từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, công trình đã hoàn thành, nhưng địa phương còn nợ nhà thầu gần một tỉ đồng, do không có vốn đối ứng). Địa phương đề nghị đối với hộ nghèo, khi được thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, Chính phủ không nên quy định địa phương đóng góp 20% vốn đối ứng.

Việc quản lý, khai thác, sử dụng công trình đã hoàn thành nhưng không có kinh phí để duy tu, bảo dưỡng công trình, kinh phí quản lý... Đập nước ở xã Vĩnh Khương với mức đầu tư 9 tỉ đồng, đã hoàn thành, nguồn nước từ đập này hiện chủ yếu phục vụ cung cấp cho nhà máy nước sạch của thị trấn Sơn Động, nhưng không có cơ chế quản lý sử dụng rõ ràng, trong lúc đó người dân Vĩnh Khương vẫn dùng nước sông, suối, giếng tự đào cho sinh hoạt hằng ngày. Lãnh đạo và nhân dân địa phương đề nghị Nhà nước tiếp tục hỗ trợ thêm kinh phí duy tu, bảo dưỡng các công trình đã hoàn thành trong một thời gian, khi công trình đi vào hoạt động ổn định địa phương sẽ tự đầu tư. Địa phương cũng đề nghị, đối với đập nước ở Vĩnh Khương cần để nhân dân ở đây được chia sẻ hưởng lợi nguồn nước sạch cho sinh hoạt./.