* Ngày 8-3, tại Hà Nội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổ chức Hội nghị lấy ý kiến Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Thảo luận tại hội nghị, các đại biểu cho rằng Dự thảo đã tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn những nội dung cơ bản có tính bản chất của chế độ ta về phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Dự thảo đã cơ bản đáp ứng được ý chí, nguyện vọng của nhân dân và phù hợp với tình hình hiện nay; cơ bản đảm bảo để Hiến pháp thực sự là đạo luật cơ bản, có tính ổn định, lâu dài.

Từ góc nhìn đại đoàn kết toàn dân tộc, các đại biểu đã tập trung cho ý kiến về những vấn đề liên quan đến vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; phương thức thực hiện quyền lực nhà nước của nhân dân; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; về vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong hệ thống chính trị...

Liên quan đến quy định tại Điều 6, các đại biểu cho rằng Dự thảo đã làm rõ, đầy đủ hơn các phương thức để nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng Nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước mà không chỉ thông qua Quốc hội, Hội đồng Nhân dân như Hiến pháp hiện hành.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị, cần bổ sung quyền đại diện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân vì vai trò đại diện nhân dân thực hiện các quyền dân chủ của Mặt trận Tổ quốc là rất quan trọng.

Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hải Dương Lương Anh Tế tán thành, cần thể chế hóa quan điểm của Đảng về vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - đại diện quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Tuy không do nhân dân bầu ra nhưng nói đến Mặt trận Tổ quốc là nói đến liên minh chính trị của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội. Đó là sự tập hợp tự nguyện của các tầng lớp nhân dân và cũng chính là đại diện cho nhân dân. Kiến nghị bổ sung Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng, thực hiện giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động của các tổ chức đảng, đảng viên. Như vậy, phù hợp với tinh thần Nghị quyết Đại hội X, XI của Đảng và việc ban hành cơ chế để Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị, xã hội và nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền.

Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Phú Thọ Trần Phù Tiêu cho rằng nếu chỉ ghi là “các cơ quan nhà nước” thì còn chung chung, thiếu cụ thể trong khi vai trò đại diện của Mặt trận Tổ quốc đã được thừa nhận tại văn kiện Đảng.

Vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong hệ thống chính trị và trong thực hiện nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội là nội dung được nhiều đại biểu tập trung góp ý với mong muốn khẳng định và thể hiện rõ hơn nữa tư tưởng phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, coi đại đoàn kết toàn dân là động lực, nguồn sức mạnh to lớn để xây dựng, phát triển đất nước.

Mặt trận Tổ quốc cần được khẳng định vai trò, vị trí xứng đáng để động viên nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, chăm lo lợi ích thành viên, thực hiện vai trò giám sát, phản biện xã hội.

Nhiều ý kiến đề nghị cần khẳng định trong Hiến pháp rằng Mặt trận Tổ quốc là một bộ phận của hệ thống chính trị.

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh Hóa Trịnh Ngọc Giao cho rằng, nội dung này đã được khẳng định trong Nghị quyết Đại hội Đảng XI và Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung và phát triển năm 2011). Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, thể hiện sự tôn trọng và bình đẳng giữa các thành viên trong hệ thống chính trị. Đề nghị cần quy định thêm nhiệm vụ tham gia xây dựng Đảng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho phù hợp với chủ trương của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) và thực tế hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Mặt khác, cần làm rõ nội dung giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc vì giám sát và phản biện xã hội có phạm vi, lĩnh vực và đối tượng khác nhau, nên tách riêng mà không gộp chung một khoản như trong Dự thảo.

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Long An Võ Lê Tuấn đề nghị nên thiết kế một chương riêng quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên để Mặt trận Tổ quốc có vị trí tương xứng trong hệ thống chính trị; tách hoạt động giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc theo hướng “giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử, cán bộ, công chức, viên chức; thực hiện phản biện xã hội theo quy định của pháp luật.”

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Quảng Nam Lê Văn Lai cho rằng phải giữ cho được vai trò đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Có như vậy, Mặt trận Tổ quốc mới có vị trí thực tế trong xã hội, là bộ phận trong hệ thống chính trị. Hiến pháp cần có những định chế mạnh mẽ hơn về giám sát và phản biện xã hội; đi liền theo đó là các văn bản dưới luật quy định ngay từ đầu. Đối tượng của giám sát là con người, cán bộ cụ thể, đối tượng của phản biện là chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Do đó, cần xem xét tách hai hoạt động này cho phù hợp.

Các ý kiến cũng cho rằng nên thay cụm từ “Nhà nước tạo điều kiện” bằng cụm từ “Nhà nước bảo đảm điều kiện” hoặc “Nhà nước bảo đảm đầy đủ điều kiện” tại Khoản 3 của Điều 9 để việc này mang tính pháp lý chứ không chung chung, thiếu cụ thể, không ràng buộc, phụ thuộc ý chí chủ quan của người điều chỉnh. Mặt khác, cần hiểu, tạo điều kiện không chỉ đơn thuần là về cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện, mà còn là về luật pháp, cơ chế, chính sách để Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức thành viên hoạt động hiệu quả.

Bên cạnh các vấn đề về chế độ chính trị, bộ máy nhà nước, các đại biểu cũng đã đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm về những nội dung liên quan đến quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; kinh tế, văn hóa, xã hội; bảo vệ Tổ quốc; Hội đồng Hiến pháp...

Đáng chú ý là những góp ý về Điều 57, Điều 58, liên quan đến vấn đề quản lý đất đai, thu hồi đất nhằm tăng cường quản lý nhà nước về đất đai, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất... đảm bảo công khai, minh bạch, tránh kẽ hở; bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân.

* Cùng ngày, tại Hà Nội, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương tổ chức Hội nghị góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Qua thảo luận, đa số các ý kiến đều nhất trí cao với Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Dự thảo gồm 11 Chương, 124 Điều, giảm 1 Chương, 23 Điều so với Hiến pháp 1992, vị trí của các chương, điều, khoản đảm bảo ngắn gọn, rõ ràng, tiến bộ hơn Hiến pháp năm 1992, tuy nhiên vẫn kế thừa được toàn bộ tư tưởng chủ đạo của Hiến pháp năm 1992.

Về chế độ chính trị, Dự thảo khẳng định thể chế của Nhà nước ta là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước dân chủ, độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ (Điều 1). Đa số các ý kiến đều cho rằng quy định như trên là phù hợp với tính chất của Nhà nước và phù hợp với đường lối đối nội, đối ngoại của đất nước.

Vụ trưởng Vụ II Trần Huy Luật, đánh giá cao việc Dự thảo bổ sung và phát triển nguyên tắc “Quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp” (Điều 2) theo tinh thần của Cương lĩnh. Đây là điểm rất mới của Dự thảo. Kiểm soát quyền lực là nguyên tắc của Nhà nước pháp quyền để các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp thực thi có hiệu lực, hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo Hiến pháp và pháp luật, tránh việc lợi dụng, lạm dụng quyền lực. Đề nghị Dự thảo cần quy định cụ thể hơn các phương thức để nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước (Điều 6) mà không chỉ thông qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân như Hiến pháp năm 1992.

Liên quan đến quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, các ý kiến đều đánh giá cao vị trí Chương II được xây dựng trên cơ sở sửa đổi, bổ sung và bố cục lại Chương V - Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân của Hiến pháp năm 1992 thành Chương “Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân” để khẳng định giá trị, vai trò quan trọng của quyền con người, quyền công dân trong Hiến pháp.

Góp ý vào Chương VI, qua thảo luận, các ý kiến đều cho rằng Dự thảo tiếp tục giữ các quy định của Hiến pháp năm 1992 về vị trí, vai trò của Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội, đối ngoại.

Góp ý vào Điều 75, Chánh Thanh tra Ban Thi đua - Khen thưởng Nguyễn Ngọc Hấn đề nghị nên bổ sung giải thưởng Hồ Chí Minh vào giải thưởng Nhà nước, do Chủ tịch nước quyết định.

Về ngôn ngữ diễn đạt và kỹ thuật xây dựng các quy định của Dự thảo Hiến pháp, Chánh Văn phòng Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương Lê Văn Vũ, cho rằng Dự thảo Hiến pháp phù hợp với bản chất của Nhà nước. Tuy nhiên, cách diễn đạt từ ngữ tại một số điều chưa thực sự rõ ràng, có nhiều từ ngữ sử dụng chưa thống nhất, một số chương nên viết gọn lại.

Các ý kiến cho rằng quyền cơ bản của công dân phải là quyền tối thiểu về dân sự, chính trị, kinh tế, VH-XH mà Hiến pháp cần ghi nhận.

* Triển khai đợt lấy ý kiến đóng góp vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, các nhân sỹ, trí thức, nhà khoa học trên địa bàn thành phố Cần Thơ đã có nhiều ý kiến cụ thể về những vấn đề quan tâm.

Tiến sỹ Phan Trung Hiền, Phó trưởng Khoa Luật - Đại học Cần Thơ có ý kiến đề xuất bổ sung Điều 9, cần quy định về vị trí và vai trò của Hội Nông dân, bởi nông dân Việt Nam, lực lượng chiếm hơn 70% dân số của cả nước, 57% lực lượng lao động xã hội làm việc trong ngành nông nghiệp .

Tại Khoản 3 Điều 58 Dự thảo Hiến pháp về việc thu hồi đất, trong dự thảo đã có quy định nhưng theo tiến sỹ Phan Trung Hiền, các quy định này chưa đầy đủ, chưa giải đáp được nhiều câu hỏi đảm bảo các quyền công bằng, bình đẳng giữa các chủ thể trong điều kiện Đảng và Nhà nước Việt Nam không ngừng thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội.

Do vậy, tiến sỹ đề xuất Khoản 3 Điều 58 Dự thảo cần được ghi nhận, bổ sung nội dung trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và các dự án phát triển kinh tế - xã hội, Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân sử dụng có bồi thường về đất và các tài sản gắn liền với đất theo thời giá thị trường.

Việc chi trả bồi thường cho người sử dụng đất hợp pháp phải tương xứng với tất cả các thiệt hại mà người sử dụng đất gánh chịu do hoạt động thu hồi đất gây ra. Các dự án tái định cư phải được lập trước khi thu hồi đất nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở, đất ở cho người bị thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở.

Khu tái định cư phải phù hợp với tập quán dân cư nhằm tái lập chỗ ở và cải thiện cuộc sống của người có đất bị thu hồi. Trường hợp thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất mà không có đất để bồi thường cho việc tiếp tục sản xuất thì ngoài việc được bồi thường bằng tiền, người bị thu hồi đất còn được Nhà nước hỗ trợ để ổn định đời sống, đào tạo chuyển đổi ngành nghề và bố trí việc làm mới. Thể thức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư do luật định.

Nghiên cứu cơ chế kiểm hiến, kiểm pháp trong hoạt động của bộ máy Nhà nước tại Dự thảo sửa đổi Hiến pháp, thạc sỹ Trương Vĩnh Xuân, Khoa Nhà nước Pháp luật - Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia khu vực IV nêu ý kiến mong muốn Cơ quan kiểm hiến, kiểm pháp phải đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả; Quốc hội đúng nghĩa thực hiện quyền giám sát tối cao đối với văn bản quy phạm pháp luật được ban hành bởi các cơ quan có thẩm quyền khác.

Việc đánh giá một văn bản quy phạm pháp luật có phù hợp với Hiến pháp, với luật và văn bản quy phạm pháp luật hay không là một nghiệp vụ hoàn toàn mang tính pháp lý. Đó là địa hạt của những chuyên gia pháp lý, thiết nghĩ hoạt động đó phải thuộc về tư pháp - những thẩm phán chuyên nghiệp.

Vì vậy, tòa án là cơ quan phù hợp nhất cho việc kiểm hiến, kiểm pháp. Đó cũng là định hướng để nhìn nhận vai trò khách quan của cơ quan tư pháp trong thực hiện chức năng kiểm hiến, kiểm pháp.
 
* Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức Hội thảo các nội dung liên quan đến quy định về địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp, Chương V về Quốc hội gồm 17 điều (từ Điều 74 đến Điều 90), trong đó gộp Điều 88 và 93 cũ thành một điều mới là Điều 90. Dự thảo bỏ Điều 89 cũ (về bầu Ủy ban thẩm tra tư cách đại biểu Quốc hội), thêm một điều mới là Điều 83 (Khi cần thiết, Quốc hội thành lập Ủy ban lâm thời để nghiên cứu, thẩm tra một dự án hoặc điều tra về một vấn đề nhất định).

Về vị trí, vai trò của Quốc hội tại Điều 74 (sửa đổi, bổ sung Điều 83), tiến sĩ Bùi Ngọc Thanh, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhận xét có một nội dung thay đổi cơ bản đó là: "Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp" được sửa đổi, bổ sung thành "Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp..."

Việc thay đổi từ "cơ quan duy nhất có quyền" thành cơ quan "thực hiện quyền lập hiến, lập pháp", trước hết là sự thay đổi về chất. Theo đại biểu, việc sửa đổi như Dự thảo là hợp tình, hợp lý, đúng với thực tế khách quan bởi nhiều cơ quan, đoàn thể, tổ chức, đơn vị và cá nhân tham gia vào hoạt động này.

Về Điều 75 (sửa đổi, bổ sung Điều 84) về nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội, tại Khoản 1 Dự thảo không còn nhiệm vụ, quyền hạn "quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh". Theo tiến sĩ Bùi Ngọc Thanh không nên bỏ nhiệm vụ, quyền hạn này để nâng cao tinh thần trách nhiệm của các chủ thể có quyền trình dự án luật và các ban soạn thảo dự án, bảo đảm tính chất ổn định của chương trình và tính nghiên túc trong việc thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội.

Một số ý kiến tán thành với việc bổ sung nội dung "quyết định mức giới hạn an toàn nợ quốc gia, nợ công, nợ Chính phủ" trong Khoản 4, Điều 75 Dự thảo. Dựa vào những phân tích cụ thể của các nước trên thế giới đang lâm vào tình trạng khủng hoảng nợ công, các ý kiến cho rằng đây là quy định mới, đúng đắn và hợp lý.

Tiến sĩ Bùi Ngọc Thanh nhận xét ngoài các chủ thể đã được đề cập trong Hiến pháp 1992 và Dự thảo sửa đổi bổ sung như Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội..., thì còn một chủ thể quan trọng đó là Đoàn đại biểu Quốc hội (của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) nhưng chưa được nói tới ở chế định về Quốc hội trong Dự thảo. Tiến sĩ Bùi Ngọc Thanh đề nghị nên có một điều riêng hoặc một khoản trong Điều 84 của dự thảo Hiến pháp.

Bàn về nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội tại Điều 84, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Đặng Như Lợi đánh giá Khoản 3 Điều 84 Hiến pháp hiện hành quy định "Quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước" là đầy đủ, ý nghĩa.

Trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 quy định "Quyết định mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách và nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", theo đại biểu như vậy là quá chi tiết và không đầy đủ. Có ý kiến đề nghị cần quy định chặt chẽ hơn về quyền lập pháp để đảm bảo vai trò của Quốc hội trong thực thi quyền. Ngoài ra, các đại biểu đã thảo luận về nhiều nội dung cụ thể quy định tại Chương V của Dự thảo.

* Ngày 7-3, Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình đã tổ chức Hội nghị góp ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), với sự tham dự của hơn 200 đại biểu là các đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh và thường trực Hội đồng Nhân dân các huyện, thành phố trong tỉnh.

Hội nghị đã chia thành 8 tổ để thảo luận tham gia góp ý vào 2 văn bản dự thảo và có 68 lượt ý kiến tham gia góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp và 74 lượt ý kiến góp ý Luật Đất đai (sửa đổi).

Về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, các đại biểu cơ bản thống nhất với nội dung các chương, điều, khoản mà Dự thảo đã nêu và cho rằng Dự thảo có nhiều nội dung mới, trong đó có những điểm mới quan trọng như phát huy quyền làm chủ của nhân dân; quyền con người và tiếp tục hoàn thiện bộ máy Nhà nước.

Các đại biểu đã tập trung tham gia đóng góp nhiều ý kiến vào các nội dung quy định về chế độ chính trị; quyền con người, quyền công dân; kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường; bảo vệ Tổ quốc; bộ máy Nhà nước; hiệu lực của Hiến pháp và quy trình sửa đổi Hiến pháp... Về lời nói đầu, nhiều ý kiến cho rằng còn dài, nên phát huy lời nói đầu của hai bản Hiến pháp 1946 và 1959, viết cô đọng hơn về các giai đoạn lịch sử từ 1960 đến nay, các khổ 2, 3, 4 nên rút gọn lại.

Quy định của Dự thảo tại Điều 2 cũng chưa thực sự phù hợp với quan điểm của Đảng tại Đại hội IX, X, XI về đại đoàn kết dân tộc với vai trò là động lực của sự phát triển xã hội.

Để thể hiện quan điểm này, nhiều đại biểu cho rằng đoạn 1 Điều 2 bỏ đoạn “liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức” thay bằng “khối đại đoàn kết toàn dân tộc” và đoạn này sửa lại là: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là khối đại đoàn kết toàn dân tộc.” Quy định như vậy mang tính khái quát hơn là liệt kê, vì trong xã hội hiện nay rất đa dạng về thành phần xã hội, thành phần kinh tế, các giai tầng trong xã hội.

Về quyền dân chủ của nhân dân, nhiều đại biểu cho rằng Dự thảo có nhiều điều thể hiện quyền dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện của nhân dân. Tuy nhiên, cần mở rộng cách thức dân chủ trực tiếp. Đặc biệt phải nêu cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc, vì đây là nơi nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình. Quyền dân chủ của nhân dân phải là thực chất, có tính khả thi và phải được nhà nước đảm bảo thực hiện.

Tại Điều 3 của Dự thảo, các đại biểu đề nghị bỏ cụm từ “phát huy” và đề nghị sửa đổi: “Nhà nước có nghĩa vụ đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện,” như vậy, sẽ phù hợp với Điều 2, vì Nhà nước Việt Nam là Nhà nước của dân, tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân.

Nhiều ý kiến của các đại biểu cũng đi sâu phân tích tính tất yếu, khẳng định rõ hơn vai trò lãnh đạo của Đảng; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân; cơ chế bảo đảm phát triển nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa; tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc...

Riêng về quyền con người, tại Khoản 1 Điều 20 quy định về quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân, nhiều đại biểu đề nghị cân nhắc bởi không phải bất cứ quyền nào cũng bắt buộc phải gắn liền với nghĩa vụ. Tại Khoản 2 Điều 20 nên bổ sung từ “cơ bản” sau cụm từ “quyền và nghĩa vụ” và khoản này đề nghị sửa lại là: “Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân do Hiến pháp và luật quy định.”

Còn Điều 46 quy định: “1. Mọi người có quyền được sống trong môi trường trong lành. 2. Mọi người có nghĩa vụ bảo vệ môi trường”, nhiều đại biểu đề nghị nên kết cấu lại thành một câu: “Mọi người có quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường”.

Các đại biểu cũng đề nghị bổ sung vào Dự thảo một số nội dung như quy định cụ thể về nghĩa vụ của các cơ quan, công chức, viên chức Nhà nước trong việc tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy các quyền con người, quyền công dân; quy định về vấn đề tạm đình chỉ thực hiện quyền trong bối cảnh khẩn cấp của quốc gia...

Góp ý vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), các đại biểu tập trung tham gia nhiều ý kiến xung quanh 14 chương và 206 điều, trong đó, các ý kiến góp ý tập trung nhiều nhất vào Chương II: Quyền của Nhà nước và trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối với đất đai; Chương V: Giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; Chương VI: Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Chương VII: Đăng ký đất đai, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất.../.