Nhìn lại  5 năm thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục

Sau khi có Chỉ thị 11-CT/TW của Bộ Chính trị, ngày 15-6-2007, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Bình đã ban hành Thông tri 05-TT/TU và xây dựng kế hoạch, tổ chức Hội nghị cán bộ chủ chốt triển khai, quán triệt đến các đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể. Các cấp ủy, chính quyền đều xác định rõ trách nhiệm, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đề ra nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp, thiết thực nên đã phát huy vai trò của các lực lượng xã hội, thu hút được đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Cùng với quán triệt sâu sắc nội dung văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã chủ động phối hợp với Hội Khuyến học tỉnh hướng dẫn cấp ủy, chính quyền các cấp và Hội khuyến học ở các địa phương, đơn vị tổ chức thực hiện. Chỉ đạo đội ngũ báo cáo viên từ tỉnh đến cơ sở lồng ghép tuyên truyền nội dung công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập tại các hội nghị. Phát huy tốt trách nhiệm của các cơ quan thông tin, tuyên truyền; đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách, của Đảng, Nhà nước về công tác khuyến học, gắn với cổ vũ, động viên, thúc đẩy phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Nhận thức về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập của các tầng lớp nhân dân được nâng lên; cấp ủy, chính quyền các cấp xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cơ quan, đơn vị.

Thực hiện phương châm phát triển tổ chức Hội vững mạnh gắn liền với mục tiêu xây dựng xã hội học tập, mạng lưới Hội khuyến học ở các cấp từng bước được hình thành, phát triển và hoạt động đạt hiệu quả. Đến hết năm 2011, toàn tỉnh đã có 675 Hội khuyến học cơ sở; 3.928 chi hội thôn, trường học; 3.503 ban khuyến học dòng họ, với gần 420 ngàn hội viên, bằng 23,5% dân số trong tỉnh. Cùng với việc tăng về số lượng hội viên, cơ cấu, thành phần, địa bàn hoạt động của Hội cũng hết sức phong phú, đa dạng. Bên cạnh những hội viên là cán bộ, công nhân viên chức, các chức sắc tôn giáo, tăng ni phật tử, giáo dân tham gia Hội ngày càng nhiều.

Phong trào thi đua xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ khuyến học”, “Khu dân cư khuyến học” phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng. Năm 2005, toàn tỉnh có 61.144 gia đình được công nhận là “Gia đình hiếu học”, bằng 13,6% số hộ; đến năm 2011 đã có 152.785 “Gia đình hiếu học”, bằng 28,3% số hộ trong tỉnh. Hầu hết ban khuyến học các dòng họ đều tổ chức các hoạt động khen thưởng với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phong phú, có ý nghĩa động viên lớn, khích lệ kịp thời đối với con em trong gia tộc và có sức lan tỏa trong cộng đồng thôn, làng.

Việc thực hiện xã hội hóa công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện luôn được các cấp ủy chính quyền và các cấp Hội quan tâm. Công tác phát triển quỹ khuyến học, khuyến tài, hỗ trợ giáo dục nhà trường được tổ chức dưới nhiều hình thức: Vận động đóng góp ngày lương của cán bộ, công chức, viên chức; đóng góp của các cá nhân, tổ chức kinh tế, xã hội trong và ngoài tỉnh; tranh thủ được các loại quỹ của các tổ chức phi chính phủ... Nhờ sự năng động, sáng tạo của cán bộ Hội các cấp, trách nhiệm của cộng đồng, trong 5 năm qua, quỹ khuyến học của các đơn vị, cơ sở được gây dựng với số lượng ngày càng lớn. Năm 2011, quỹ khuyến học, khuyến tài các cấp trong toàn tỉnh đạt trên 31 tỉ đồng, bình quân đầu người đạt 17.500 đồng (tăng gấp 3 lần so với năm 2007). Phong trào hỗ trợ giáo dục nhà trường tiếp tục được duy trì và phát triển. Sự khuyến khích, hỗ trợ các trường học của các cấp Hội đã góp phần quan trọng vào việc đẩy mạnh công tác xã hội hóa, ổn định và phát triển giáo dục. Ngoài việc tranh thủ các nguồn lực để xây dựng, phát triển quỹ khuyến học; vận động trẻ đi học đúng độ tuổi, không bỏ học; tham gia quản lý học sinh ngoài giờ học ở trường, các cấp Hội đã cấp học bổng, hỗ trợ  học phí cho 71.329 lượt học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, tạo điều kiện để các em được tiếp tục tới trường. Công tác đầu tư xây dựng trường chuẩn Quốc gia ở các cấp học theo quy hoạch mạng lưới trường lớp được Thái Bình xác định là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt cũng như lâu dài. Hiện có 106/299 trường mầm non, 281/293 trường Tiểu học, 159/271 trường Trung học cơ sở, 14/41 trường Trung học phổ thông đạt chuẩn Quốc gia. Chất lượng giáo dục toàn diện tiếp tục được nâng lên, kết quả phổ cập giáo dục được giữ vững, kết quả thi tốt nghiệp, thi học sinh giỏi quốc gia, học sinh giỏi cấp tỉnh... những năm gần đây luôn đứng trong tốp đầu của bảng xếp hạng toàn quốc.

Thực hiện Kết luận số 04-KL/TU, ngày 01-4-2002 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, 100% số xã, phường, thị trấn đã thành lập Trung tâm học tập cộng đồng. Các Trung tâm đã phát huy tốt vai trò, hiệu quả hoạt động, đáp ứng nhu cầu cập nhật thông tin, kiến thức của các tầng lớp nhân dân, nhất là người lao động. Trong 5 năm (2007-2012), trung bình mỗi năm hệ thống Trung tâm học tập cộng đồng đã thu hút được trên 1,3 triệu lượt người tham gia học tập, phổ cập kiến thức về nhiều lĩnh vực, mang lại lợi ích thiết thực, như: Tìm hiểu pháp luật, ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, đời sống, phát triển kinh tế gia đình.

Xác định rõ xây dựng thành công xã hội học tập phải xuất phát từ việc xây dựng những đơn vị xã hội học tập. Ban Chỉ đạo xây dựng xã hội học tập các cấp từng bước được thành lập, thường xuyên được củng cố, kiện toàn, hoạt động có hiệu quả và đi vào nền nếp. Năm năm qua, Thái Bình đã nghiên cứu và triển khai đề tài “Xây dựng mô hình xã hội học tập cấp tỉnh" thông qua việc chỉ đạo, xây dựng 8 mô hình điểm về đơn vị xã hội học tập ở các địa phương, đơn vị. Từng đơn vị đã lập được kế hoạch xây dựng "Đơn vị xã hội học tập" 5 năm, 10 năm và tiến hành điều tra cơ bản thực trạng về trình độ: Văn hóa, chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học của các cá nhân, tổ chức; từ đó xác định được phương hướng, nhiệm vụ và các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế. Đây là mô hình được các địa phương trong cả nước quan tâm, học tập, trao đổi kinh nghiệm và được Trung ương Hội đánh giá cao.

Công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở Thái Bình đã và đang thực sự đóng vai trò quan trọng, góp phần nâng cao dân trí, hỗ trợ và khuyến khích phát triển tài năng, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo, đẩy mạnh các phong trào: “Toàn dân làm kinh tế giỏi”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng cả nước trở thành một xã hội học tập” và thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đồng thời, khơi dậy truyền thống hiếu học của địa phương, tạo được niềm tin trong nhân dân và giúp mọi người nâng cao ý thức vươn lên trong học tập, học tập thường xuyên, học tập suốt đời.

Tuy nhiên, công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở Thái Bình còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Một số cấp ủy, chính quyền, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa của công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập nên chưa thực sự quan tâm đúng mức, thậm chí buông lỏng trong lãnh đạo và chỉ đạo. Hội khuyến học các cấp tuy đã được phát triển rộng khắp nhưng hoạt động của một số hội cơ sở còn mang tính hình thức, chưa chủ động trong tham mưu cho cấp ủy, chính quyền và tổ chức thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ. Phong trào xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ khuyến học”, “Đơn vị xã hội học tập cấp cơ sở” phát triển mạnh, song chất lượng còn hạn chế, chưa đồng đều. Ở một số địa phương, đơn vị, các hoạt động khuyến học, khuyến tài chưa thực sự gắn kết chặt chẽ với thực hiện nhiệm vụ chính trị và việc tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức phong cách Hồ Chí Minh.

Những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng thành công xã hội học tập

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng thành công xã hội học tập, trong thời gian tới, Đảng bộ tỉnh Thái Bình tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục tuyên truyền thực hiện Chỉ thị 11-CT/TW, ngày 13-4-2007 của Bộ Chính trị và Thông tri 05-TT/TU, ngày 15-6-2007 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy; đổi mới phương thức hoạt động để góp phần nâng cao nhận thức, tạo chuyển biến tích cực hơn nữa trong thái độ, hành vi của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Việc tuyên truyền, vận động phải thiết thực, cụ thể, phù hợp với từng đối tượng, địa phương, đơn vị.

Hai là, chỉ đạo đưa các hoạt động khuyến học, khuyến tài gắn kết chặt chẽ với thực hiện nhiệm vụ chính trị và việc tiếp tục đẩy mạnh “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo tinh thần Chỉ thị số 03-CT/TW, ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị. Quán triệt sâu sắc tư tưởng của Bác về thực hiện một nền giáo dục thường xuyên, liên tục, về tấm gương học tập suốt đời của Người, xác định học tập suốt đời là quyền lợi và trách nhiệm của mỗi công dân. Xã hội hóa giáo dục thực chất là cuộc vận động lớn của xã hội nhằm khơi dậy truyền thống hiếu học của dân tộc, đồng thời phát huy tiềm năng và thế mạnh của mỗi tổ chức, đoàn thể, mỗi cá nhân tham gia giáo dục. Phát triển giáo dục, đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân nhằm xây dựng những con người mới vừa hồng vừa chuyên, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu của xã hội.

Ba là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự phối kết hợp giữa Mặt trận Tổ quốc, các ban, ngành, đoàn thể đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Đẩy mạnh các phong trào thi đua xây dựng "Gia đình hiếu học", "Dòng họ hiếu học", "Đơn vị xã hội học tập cấp cơ sở"; thực hiện tốt các mục tiêu, chỉ tiêu theo Đề án xây dựng xã hội học tập của tỉnh giai đoạn 2010 - 2015, gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, tạo môi trường giáo dục từ gia đình đến nhà trường và xã hội. Chú trọng công tác hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá xếp loại về tổ chức và hoạt động của các cấp Hội, các Trung tâm học tập cộng đồng. Từ đó, kịp thời phát hiện, khắc phục những tồn tại, yếu kém, nhân rộng các đơn vị, cá nhân điển hình tiêu biểu trong công tác khuyến học, khuyến tài.

Bốn là, tiếp tục củng cố, kiện toàn ban chỉ đạo xây dựng xã hội học tập, phát triển tổ chức hội các cấp, đặc biệt là cấp hội ở cơ sở, bảo đảm sự rộng khắp và đồng đều giữa các địa bàn. Chú trọng công tác xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động và phân công nhiệm vụ, tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ cho các thành viên trong ban chỉ đạo và cán bộ hội các cấp. Tăng cường sự phối hợp giữa các ngành, liên kết các lực lượng xã hội tích cực tham gia công tác khuyến học, khuyến tài, hỗ trợ giáo dục nhà trường. Duy trì và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng, đáp ứng nhu cầu học tập tại chỗ của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, làm nòng cốt để xây dựng thành công xã hội học tập.

Năm là, phát huy tinh thần dân chủ, sáng tạo; tích cực tuyên truyền, vận động các tập thể, cá nhân trong và ngoài tỉnh, các nhà hảo tâm, tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế ủng hộ, tài trợ quỹ khuyến học các cấp và tăng cường trang thiết bị cho các cơ sở giáo dục. Đồng thời, thực hiện tốt chế độ thống kê, quản lý, công khai và sử dụng quỹ hợp lý, bảo đảm hiệu quả.

Sự thành công trong lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở Thái Bình đã, đang và sẽ góp phần thực hiện thắng lợi 3 mục tiêu giáo dục - đào tạo: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài nhằm đáp ứng nguồn nhân lực của tỉnh trong tình hình mới./.