Thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2012, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các thành viên Chính phủ thống nhất nhận định, tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục có những chuyển biến, đạt được những kết quả tích cực bước đầu, đúng hướng, đặc biệt là các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô tiếp tục phát huy hiệu quả.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từ tháng 7-2011 đã bắt đầu giảm dần cho đến nay có tốc độ tăng thấp nhất so với cùng kỳ các năm trước, cụ thể CPI tháng 1 tăng 1%, tháng 2 tăng 1,37%, tháng 3 tăng 0,16% và tháng 4 chỉ tăng 0,05% so với tháng trước. So với tháng 12-2011, CPI tháng 4-2012 tăng 2,6% (thấp nhất trong 3 năm qua, cùng kỳ năm 2011 tăng 9,64%; năm 2010 tăng 4,27%).

Về tiền tệ, tín dụng, Ngân hàng nhà nước đã thực hiện nhiều biện pháp để giảm mặt bằng lãi suất, nhờ đó, trần lãi suất tiền gửi từ 14%/năm giảm xuống còn 12%/năm; lãi suất tín dụng đã giảm khoảng 1-1,5% so với đầu năm. Thực hiện các chính sách tín dụng hỗ trợ nông nghiệp, nông thôn, doanh nghiệp nhỏ và vừa, sản xuất hàng xuất khẩu, công nghiệp chế biến, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động…

Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, tổng kim ngạch xuất khẩu những tháng đầu năm 2012 tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng cao, ước 4 tháng đầu năm 2012 đạt trên 33,4 tỉ USD, tăng 22,1% so với cùng kỳ năm trước. Tổng kim ngạch nhập khẩu 4 tháng đầu năm 2012 ước khoảng 33,6 tỉ USD, tăng 4,4%. Nhập siêu 4 tháng đầu năm khoảng 176 triệu USD, bằng 0,53% tổng kim ngạch xuất khẩu, thấp hơn rất nhiều so với cùng kỳ nhiều năm qua (cùng kỳ năm 2011, nhập siêu hơn 4,5 tỉ USD), có tác động tích cực trong cân đối và tăng dự trữ ngoại tệ của Nhà nước.

Sản xuất công nghiệp những tháng đầu năm 2012 mặc dù vẫn gặp nhiều khó khăn, song nhờ thực hiện mạnh mẽ các biện pháp tháo gỡ khó khăn như giãn thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, tìm kiếm thị trường tiêu thụ;… sản xuất công nghiệp tháng 3 và tháng 4 đã có chuyển biến và có chiều hướng cải thiện khá rõ nét so với hai tháng đầu năm. Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục phát triển ổn định.

Trong những tháng đầu năm 2012, ngành nông nghiệp và các địa phương đã có nhiều cố gắng khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, đưa hoạt động sản xuất nông nghiệp phát triển ổn định, bảo đảm an ninh lương thực, cải thiện đời sống và thu nhập của người nông dân. Khu vực dịch vụ tiếp tục phát triển khá, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 4 tháng đầu năm 2012 tăng khoảng 21,6% so với cùng kỳ năm trước. Hoạt động du lịch trong những tháng đầu năm diễn ra sôi động, lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2012 ước đạt khoảng 2,5 triệu lượt khách, tăng 22,9% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh khẳng định những kết quả đạt được, các thành viên Chính phủ cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, yếu kém của nền kinh tế như: Lãi suất tuy đã giảm nhưng vẫn còn ở mức cao. Dư nợ tín dụng giảm mạnh. Khả năng hấp thụ vốn tín dụng của doanh nghiệp còn hạn chế. Tốc độ tăng trưởng công nghiệp thấp hơn nhiều so với 4 tháng đầu năm 2011. Số doanh nghiệp ngừng sản xuất hoặc giải thể cao hơn so với cùng kỳ năm trước. Đời sống của một bộ phận dân cư còn gặp khó khăn…

Đề cập tới việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, các thành viên Chính phủ cho rằng, tốc độ tăng trưởng GDP quý I/2012 ước đạt 4%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ 2 năm trước, nhưng là mức tăng hợp lý trong điều kiện phải tập trung mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô; đồng thời khẳng định, những kết quả bước đầu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng xuất khẩu, phát triển sản xuất nông nghiệp… trong những tháng đầu năm 2012 đã tạo các điều kiện thuận lợi thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh và đưa tốc độ tăng trưởng của các quý sau đạt mức cao hơn.

Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều thành viên Chính phủ, lãi suất tín dụng còn ở mức cao, các áp lực tăng giá đầu vào nhất là giá điện, xăng dầu, sức mua giảm, cùng với đó là nền kinh tế thế giới vẫn diễn biến phức tạp và chứa đựng nhiều khó khăn, thách thức… Vì vậy, để duy trì được mục tiêu tăng trưởng ở mức hợp lý (khoảng 6%) trong năm 2012, sức ép về tăng trưởng trong những quý còn lại của năm nay là rất lớn, cần sự nỗ lực cao độ của các bộ, ngành, địa phương nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu tăng trưởng đã đề ra trong năm 2012.

Trên tinh thần này, các thành viên Chính phủ kiến nghị tập trung mạnh vào các giải pháp thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, đồng thời thực hành triệt để tiết kiệm, giảm chi phí sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm… trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu; kiểm soát nhập khẩu, hạn chế nhập siêu; có các giải pháp hỗ trợ sản xuất công nghiệp; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn của ngân hàng; đổi mới kênh thu mua, phân phối, phát triển các hình thức liên kết chặt chẽ giữa sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, giảm bớt khâu trung gian từ nhà sản xuất cho tới người tiêu thụ cuối cùng.

Đồng tình với quan điểm cần tập trung tháo gỡ khó khăn cho phát triển sản xuất, kinh doanh, duy trì tăng trưởng ở mức hợp lý, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng; Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền bày tỏ quan điểm, năm 2012 nên duy trì CPI ở mức khoảng 9%, không nên để CPI tụt xuống sâu quá. Nếu CPI để tụt xuống quá sâu sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng, cũng như gây sốc cho nền kinh tế; việc kiềm chế lạm phát phải đi đôi với chống suy giảm kinh tế, đảm bảo cho mọi người dân được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Văn Bình… đề xuất việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân và phân bổ vốn cho các công trình đầu tư công; chú trọng các giải pháp tạo việc làm và tăng thu nhập cho người lao động nhất là đối với lao động bị mất việc từ các doanh nghiệp bị giải thể hoặc ngừng hoạt động. Bộ trưởng Cao Đức Phát đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành chức năng trong phòng chống dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi; phòng, chống cháy rừng cũng như kiểm soát việc sử dụng các chất cấm trong thực phẩm.

Bên cạnh đó, các thành viên Chính phủ cho rằng cần tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô thông qua việc điều hành chủ động, linh hoạt, hiệu quả các công cụ chính sách tiền tệ, nhất là các chính sách lãi suất và lượng tiền cung ứng.

Các Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Vũ Văn Ninh, Hoàng Trung Hải lưu ý Ngân hàng Nhà nước cần xem xét cụ thể hơn nữa về vấn đề nợ xấu ngân hàng, đảm bảo thanh khoản của ngân hàng; điều hành linh hoạt hơn cơ cấu tín dụng; trong thực hiện gia hạn nợ thuế thu nhập doanh nghiệp cần phân loại doanh nghiệp, có thái độ rõ ràng với những doanh nghiệp chây ì, nợ thuế; đồng thời lưu ý các bộ, ngành chức năng thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch bệnh ở người; kiềm chế tại nạn giao thông; phòng, chống bão lụt khi mùa mưa bão đang đến gần; tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh…

Các thành viên Chính phủ cũng nhấn mạnh, cần tập trung triển khai tốt hơn nữa công tác bảo đảm an sinh xã hội, đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững với các huyện nghèo, các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn; tăng cường công tác dạy nghề và tạo việc làm cho lao động nông thôn.

Tại phiên họp, Chính phủ cũng dành một phần lớn thời gian để thảo luận, đề ra các giải pháp xóa bỏ những rào cản chủ yếu làm hạn chế việc nâng cao hiệu quả đầu tư, trong đó tập trung vào 4 nhóm rào cản chủ yếu là: nhóm rào cản xuất phát từ cơ chế kinh tế và cơ chế quản lý kinh tế; nhóm rào cản xuất phát từ tổ chức hệ thống kinh tế; nhóm rào cản xuất phát từ các yếu tố đầu vào của nền sản xuất và nhóm rào cản xuất phát từ tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về đầu tư.

Kết luận Phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, căn cứ vào các mục tiêu và các chỉ tiêu đề ra từ đầu năm 2012, qua 4 tháng đầu năm 2012 cho thấy tình hình kinh tế - xã hội của đất nước tiếp tục có những chuyển biến tích cực; ở từng lĩnh vực cụ thể, những kết quả đạt được là khá toàn diện. Tuy nhiên, theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, những khó khăn, thách thức phía trước còn rất lớn, trong đó nổi lên là sản xuất kinh doanh khó khăn; doanh nghiệp giải thể, ngừng sản xuất tăng nhiều hơn so với cùng kỳ; hàng tồn kho lớn…

Khẳng định kiên định mục tiêu đã đề ra, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu, trong chính sách tiền tệ, tiếp tục thực hiện lộ trình hạ lãi suất theo xu hướng giảm dần của lạm phát, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được với vốn vay để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh. Điều hành tín dụng ở mức hợp lý đối với tín dụng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa; cho vay nông nghiệp, nông thôn; cho vay sản xuất hàng xuất khẩu… Bên cạnh đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, đảm bảo thanh khoản của hệ thống ngân hàng, thực hiện các biện pháp xử lý nợ xấu; khoanh nợ.

Về chính sách tài khóa, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Bộ Tài chính bảo đảm cân đối ngân sách, giữ bội chi ngân sách nhà nước năm 2012 ở mức 4,8% GDP như Nghị quyết Quốc hội đã đề ra. Đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và khuyến khích đầu tư xã hội, thúc đẩy đầu tư FDI qua đó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tập trung vốn tín dụng của nhà nước vào phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng về điện, giao thông… Đồng thời, tập trung tháo gỡ khó khăn thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, nhất là những lĩnh vực có lợi thế về thị trường như nông nghiệp; tiếp tục mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước. Có chính sách giảm, giãn thuế đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo các bộ, ngành chức năng quản lý, kiểm soát tốt giá cả thị trường, đặc biệt là đối với những sản phẩm hàng hóa thiết yếu đối với cuộc sống. Triển khai đồng bộ các giải pháp bảo đảm an sinh xã hội theo các chỉ tiêu, nhiệm vụ đã đề ra từ đầu năm, trong đó hết sức lưu ý nắm bắt, xử lý kịp thời các bức xúc xã hội nổi lên như việc hỗ trợ, giải quyết việc làm cho người lao động bị mất việc từ các doanh nghiệp phải giải thể, hoặc ngừng hoạt động; giảm nghèo ở vùng sâu, vùng xa; cứu đói cho đồng bào…

Thủ tướng cũng lưu ý, trong giải quyết các công việc tổng thể, các bộ, ngành địa phương cần hết sức quan tâm tới công tác phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội; kiềm chế tai nạn giao thông; làm tốt công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; phòng chống thiên tai, bão lụt; đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh, các cơ quan thông tin đại chúng cần đề cao trách nhiệm trước đất nước, trước nhân dân, thông tin trung thực, khách quan trên các mặt, cả thuận lợi, cả khó khăn trong xây dựng và phát triển đất nước, góp phần tạo đồng thuận xã hội, cùng cả nước thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra trong năm 2012 và các năm tiếp theo.

Tại Phiên họp, Chính phủ cũng nghe, thảo luận về dự thảo Đề án Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước; Dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ về thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 ; Báo cáo tình hình doanh nghiệp 4 tháng đầu năm 2012 và một số biện pháp tháo gỡ khó khăn./.