Hà Nội trong tiến trình hội nhập quốc tế toàn diện: Chủ động, tích cực và hiệu quả

Nâng cao năng lực cạnh tranh về đầu tư và xuất khẩu

Hà Nội luôn xác định thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) gắn liền với các mục tiêu phát triển bền vững của thành phố. Đặc biệt, các dự án thân thiện với môi trường, công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn, phù hợp với Quy hoạch Thủ đô được ưu tiên và chú trọng. Thời gian qua, Hà Nội tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, mở rộng hạ tầng khu công nghiệp - khu công nghệ cao, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó, Thành phố tập trung vào ưu đãi đầu tư theo ngành, nghề và địa bàn, đặc biệt tại các khu công nghiệp, khu công nghệ cao như Hòa Lạc, ưu tiên các lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ chất lượng cao, nghiên cứu và phát triển (R&D) và đổi mới sáng tạo…

Trong tháng 8-2025, Hà Nội đã thu hút 52,8 triệu USD vốn FDI. Trong đó, có 35 dự án được cấp phép mới với tổng vốn đăng ký đạt 38,3 triệu USD, 7 dự án được điều chỉnh tăng vốn đầu tư với số vốn đăng ký đạt 6,1 triệu USD và 75 lượt góp vốn, mua cổ phần từ các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn với 8,4 triệu USD. Tính chung 8 tháng năm 2025, thành phố đã ghi nhận gần 3,82 tỷ USD vốn FDI, cap gấp 1,6 cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, 257 dự án mới được cấp phép với số vốn đạt 282 triệu USD; 106 dự án bổ sung tăng vốn đầu tư với số vốn đăng ký đạt 3,2 tỷ USD (trong đó dự án xây dựng Công viên Yên sở của Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam có vốn góp từ Malaysia tăng 1.120 triệu USD), cùng 284 lượt nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần đạt 337 triệu USD⁽¹⁾. Kết quả này minh chứng cho niềm tin của nhà đầu tư quốc tế vào môi trường đầu tư ổn định, minh bạch của Hà Nội.

Không chỉ gia tăng về quy mô, dòng vốn FDI vào Hà Nội còn thể hiện sự chuyển biến rõ rệt về chất lượng. Tỷ trọng đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, chế biến - chế tạo, R&D, dịch vụ tài chính, logistics và giáo dục quốc tế ngày càng lớn. Đây chính là nền tảng then chốt để nâng cao giá trị sản xuất, cải thiện năng suất lao động, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, qua đó củng cố và nâng tầm năng lực cạnh tranh của Hà Nội trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, nhóm doanh nghiệp xuất khẩu chủ lực của Hà Nội tiếp tục mở rộng thị trường, phù hợp với định hướng tận dụng các FTA và chiến lược đa dạng hóa thị trường theo Kế hoạch số 19/KH-UBND. Hoạt động này không chỉ góp phần mở rộng mạng lưới xuất khẩu, mà còn thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình hội nhập quốc tế của Thành phố. Thông tin từ Cục Thống kê Thành phố Hà Nội cho thấy, từ đầu năm đến nay kinh tế toàn cầu đã dần ổn định khi các nền kinh tế lớn tăng trưởng, lạm phát có xu hướng giảm. Tận dụng những cơ hội này, các doanh nghiệp Thủ đô đã đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang nhiều thị trường mới, nâng tổng số thị trường xuất khẩu của Hà Nội lên 205 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, các đối tác chủ lực gồm Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc và Nhật Bản. Nhờ đó, tính từ đầu năm đến tháng 8-2025, kim ngạch xuất khẩu của Hà Nội đã tăng 12,3% so với cùng kỳ năm 2024⁽²⁾.

Các chương trình xúc tiến thương mại quốc tế cũng được mở rộng. Tháng 6-2025, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã phối hợp với Tập đoàn AEON tổ chức Tuần lễ hàng Việt Nam tại hệ thống AEON Nhật Bản và các nước thuộc khu vực châu Á gồm Malaysia, Hong Kong (Trung Quốc) và Campuchia. Đây là sự kiện có quy mô lớn, nằm trong khuôn khổ triển khai Đề án “Thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp vào hệ thống phân phối nước ngoài đến năm 2030” của Bộ Công Thương. Bên cạnh đó, Hà Nội triển khai chương trình “Kết nối cung cầu - hội nhập FTA”, giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) thâm nhập thị trường mới, đáp ứng tiêu chuẩn xanh, sạch và truy xuất nguồn gốc - xu hướng mới của thương mại toàn cầu.

Trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng, năng lực cạnh tranh quốc tế không chỉ dựa vào chi phí và tài nguyên, mà chủ yếu đến từ đổi mới sáng tạo. Những năm gần đây, Hà Nội được biết đến là một trong những trung tâm khởi nghiệp năng động nhất Việt Nam. Không chỉ giữ vai trò đầu tàu về kinh tế, Hà Nội còn là “điểm hẹn” của hàng nghìn doanh nhân trẻ, nhà sáng lập và các quỹ đầu tư mạo hiểm trong và ngoài nước. Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có hơn 4.000 startup đang hoạt động, bao gồm 2 “kỳ lân” và 11 doanh nghiệp được định giá trên 100 triệu USD. Riêng Hà Nội ghi nhận khoảng 1.000 startup, chiếm 26 - 30% tổng số startup toàn quốc. Điều này cho thấy Thủ đô là một trong hai “đầu não” của hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam, chỉ đứng sau Thành phố Hồ Chí Minh về số lượng doanh nghiệp⁽³⁾.

Bên cạnh đó, thành phố đang triển khai Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội (HIC), kết nối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và mạng lưới các trung tâm nghiên cứu - đại học - doanh nghiệp để hình thành “hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đô thị”, theo tinh thần Quyết định số 569/QĐ-TTg, ngày 11-5-2022, của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Chiến lược quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030⁽⁴⁾. Đây là nền tảng để Hà Nội vươn lên trở thành “trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực Đông Nam Á” như định hướng trong Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050.

Hội nhập quốc tế toàn diện: Từ kinh tế đến văn hóa, giáo dục và đô thị thông minh

Hà Nội là một trong những địa phương đi đầu trong nội luật hóa các cam kết quốc tế và cải cách thể chế hành chính. Thành phố đứng thứ năm cả nước về Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) và Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) giai đoạn 2023 - 2024⁽⁵⁾. Cùng với đó, Hà Nội đẩy mạnh xây dựng chính quyền số - chính quyền điện tử, vận hành Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC) kết nối dữ liệu dân cư, giao thông, y tế, giáo dục, môi trường… phục vụ điều hành thời gian thực. Mô hình này phù hợp với Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030 (Theo Quyết định số 749/QĐ-TTg, ngày 3-6-2020) và Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số (Theo Quyết định số 942/QĐ-TTg, ngày 15-6-2021).

Trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo, Hà Nội mở rộng ngoại giao đô thị, thiết lập quan hệ với hơn 100 thành phố quốc tế, tham gia Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO). Đây là nền tảng để Hà Nội xây dựng thương hiệu Thành phố sáng tạo vì hòa bình - một biểu tượng của Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế toàn cầu.

Bên cạnh hội nhập kinh tế quốc tế, Hà Nội đặc biệt chú trọng phát huy sức mạnh mềm văn hóa - yếu tố quan trọng nâng tầm vị thế quốc tế. Thành phố đã ban hành Chương trình số 06-CTr/TU (2021 - 2025) của Thành ủy Hà Nội về phát triển văn hóa, con người, xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại. Theo đó, nhiều sự kiện quốc tế được tổ chức thường niên như Liên hoan phim quốc tế Hà Nội (HANIFF), Lễ hội Áo dài, Tuần lễ Thiết kế sáng tạo Hà Nội, cùng các hoạt động “Hà Nội - Kết nối di sản thế giới”, góp phần quảng bá hình ảnh Thủ đô hòa bình, thân thiện, năng động.

Trong lĩnh vực giáo dục - khoa học, Hà Nội có hơn 80 trường đại học, học viện, 70 viện nghiên cứu, gần 150 doanh nghiệp khoa học và công nghệ, cùng hàng nghìn doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động trong các lĩnh vực công nghệ số, y sinh, nông nghiệp thông minh, đô thị thông minh. Thành phố đã dành trên 1,5% tổng chi ngân sách hằng năm cho khoa học và công nghệ, đồng thời khuyến khích xã hội hóa, thu hút vốn đầu tư ngoài ngân sách cho nghiên cứu và phát triển. Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ được triển khai hiệu quả thông qua Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của Thành phố, với hàng trăm dự án được thụ hưởng trong giai đoạn 2021 - 2024⁽⁶⁾. Bên cạnh đó, Hà Nôi hợp tác với nhiều quốc gia như Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Australia… trong lĩnh vực giáo dục, góp phần hình thành mạng lưới tri thức toàn cầu, gắn với mục tiêu xây dựng “Hà Nội - trung tâm giáo dục quốc tế của khu vực”.

Phát huy nội lực, mở rộng ngoại lực, hướng tới hội nhập quốc tế bền vững

Hà Nội sở hữu nền tảng nội lực vững mạnh, góp phần thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng và bền vững. Trước tiên là nguồn nhân lực chất lượng cao, Hà Nội có tới 70% lao động đạt trình độ từ trung cấp trở lên và hơn 40% dân số nằm trong độ tuổi lao động. Bên cạnh đó, Thành phố còn là trung tâm khoa học - công nghệ lớn nhất cả nước, với hơn 80 viện nghiên cứu, 300 phòng thí nghiệm trọng điểm, chiếm tới 38% lực lượng nghiên cứu của Việt Nam⁽⁷⁾. Thành phố cũng là nơi hội tụ tinh hoa văn hóa với 5.922 di tích lịch sử - văn hóa, 1.793 làng nghề truyền thống và 1.350 lễ hội dân gian - nền tảng quý giá cho sự phát triển của kinh tế sáng tạo và du lịch văn hóa⁽⁸⁾. Những yếu tố này tạo nên “sức mạnh mềm” đặc trưng của Hà Nội, giúp Thành phố hội nhập mà không bị hòa tan, tiếp thu tinh hoa quốc tế trên cơ sở giữ gìn bản sắc Việt Nam.

Hiện nay, Hà Nội hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế như UNESCO, Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP), Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Ngân hàng Thế giới (WB), cũng như các thành phố lớn như Seoul, Tokyo, Paris, Vientiane, Bangkok, Moscow. Nhiều dự án trọng điểm trong lĩnh vực hạ tầng, môi trường, giao thông, y tế, năng lượng tái tạo đã góp phần định hình mô hình phát triển đô thị bền vững theo hướng “xanh - thông minh - nhân văn”.

Đặc biệt, trong lĩnh vực kinh tế xanh và kinh tế số, Hà Nội đang phối hợp với EU triển khai Chương trình hành động năng lượng bền vững và thích ứng khí hậu (SECAP), với mục tiêu giảm 30% phát thải CO₂ vào năm 2030; đồng thời hợp tác với Nhật Bản và Hàn Quốc trong các dự án phát triển giao thông xanh, xe điện, năng lượng mặt trời và kinh tế tuần hoàn⁽⁹⁾.

Hội nhập quốc tế của Hà Nội không chỉ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mà còn hướng đến mục tiêu phát triển con người, xã hội và môi trường sống bền vững. Mô hình phát triển “Hà Nội - Thành phố sáng tạo, đáng sống và kết nối toàn cầu” đang dần hình thành với ba trụ cột: “Sáng tạo” là động lực phát triển, “Đáng sống” là giá trị cốt lõi, và “Kết nối toàn cầu” là phương thức hành động. Tầm nhìn này phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đặt mục tiêu đưa Thủ đô trở thành thành phố toàn cầu, trung tâm sáng tạo, tài chính, thương mại và văn hóa của khu vực Đông Nam Á⁽¹⁰⁾.

Kiến tạo vị thế mới của Hà Nội trên trường quốc tế

Bước vào giai đoạn phát triển mới, Hà Nội đang đứng trước thời cơ và thách thức đan xen. Toàn cầu hóa, chuyển đổi số, kinh tế xanh và biến động địa - chính trị thế giới đang đặt ra yêu cầu hội nhập quốc tế chủ động, toàn diện, sâu rộng hơn bao giờ hết.

Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 26-7-2018, của Bộ Chính trị, “Về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045” và Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27-9-2019, “Về chủ trương chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”, Hà Nội xác định các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới bao gồm: 1- Hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu; 2- Phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tri thức, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện; 3- Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, tạo hệ sinh thái doanh nghiệp công nghệ cao; 4- Phát triển văn hóa, giáo dục, nguồn nhân lực hội nhập quốc tế, bồi dưỡng thế hệ trẻ sáng tạo, có bản lĩnh toàn cầu; 5- Tăng cường quảng bá thương hiệu “Hà Nội - Thành phố vì hòa bình, sáng tạo và hội nhập”, qua các kênh ngoại giao, truyền thông và hợp tác quốc tế. Trên cơ sở, Hà Nội tích cực triển khai các giải pháp:

Một là, tiếp tục cơ cấu lại mô hình tăng trưởng, lấy đổi mới sáng tạo và năng suất lao động làm động lực chủ yếu; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với giám sát, kiểm soát quyền lực; hiện đại hóa nền hành chính hướng tới mô hình quản trị đô thị thông minh, minh bạch, hiệu quả. Thành phố chú trọng hoàn thiện khung thể chế, qua đó tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, cạnh tranh, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và thu hút các tập đoàn đa quốc gia công nghệ cao.

Hai là, ưu tiên chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế carbon thấp, hướng tới trung hòa carbon; xây dựng cơ chế ưu đãi đầu tư cho năng lượng sạch, logistics xanh, giao thông công cộng thông minh, hạ tầng số và dữ liệu mở. Thành phố đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong các lĩnh vực như chính quyền số, kinh tế số, xã hội số; phát triển hệ sinh thái dữ liệu, thúc đẩy thương mại điện tử, dịch vụ tài chính - ngân hàng số, du lịch số, giáo dục - y tế thông minh; xây dựng không gian đổi mới sáng tạo xuyên biên giới nhằm kết nối Hà Nội với các trung tâm khoa học - công nghệ quốc tế.

Ba là, phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và các khu công nghệ cao thành hạt nhân cho hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo; khuyến khích thương mại hóa kết quả nghiên cứu, liên kết doanh nghiệp - viện nghiên cứu - trường đại học; thúc đẩy thu hút nhân tài công nghệ, chuyên gia quốc tế và cộng đồng kiều bào; hình thành mạng lưới doanh nghiệp đổi mới sáng tạo với khả năng cạnh tranh khu vực và toàn cầu.

Bốn là, khẳng định vị thế của Thủ đô là trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ của cả nước; phát huy vai trò “thành phố di sản - thành phố sáng tạo”; nâng cao chất lượng giáo dục đại học, đào tạo nghề chất lượng cao, chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế; thúc đẩy học tập suốt đời và phổ cập kỹ năng số cho người dân; xây dựng thế hệ trẻ dám nghĩ, dám làm, khát vọng cống hiến, có bản lĩnh chính trị và năng lực hội nhập.

Năm là, đẩy mạnh ngoại giao đô thị, quảng bá bản sắc văn hóa và hình ảnh Thủ đô hiện đại, nhân văn, giàu tính sáng tạo; tham gia tích cực mạng lưới thành phố toàn cầu, liên minh các thành phố sáng tạo của UNESCO; tổ chức các sự kiện quốc tế về đổi mới sáng tạo, văn hóa, công nghệ; mở rộng hợp tác với các trung tâm tài chính, học thuật, đổi mới sáng tạo lớn của thế giới; tận dụng sức mạnh truyền thông số và đối ngoại nhân dân để nâng cao vị thế quốc tế của Hà Nội trong kỷ nguyên kết nối toàn cầu.

Với tầm nhìn chiến lược, sự lãnh đạo của Đảng bộ Thành phố, cùng sức mạnh nội lực và sự đồng hành của cộng đồng quốc tế, Thủ đô Hà Nội sẽ tiếp tục kiến tạo vị thế mới trong bản đồ hội nhập toàn cầu, xứng đáng là trái tim của cả nước - Thành phố vì hòa bình, sáng tạo và thịnh vượng./.

-----------------------------

(1) Minh Anh, Hà Nội thu hút gần 3,82 tỷ USD vốn FDI trong 8 tháng, ngày 9-9-2025, https://thanglong.chinhphu.vn/ha-noi-thu-hut-gan-382-ty-usd-von-fdi-trong-8-thang-10325090909373506.htm
(2) Lê Nam, Điểm sáng xuất khẩu: Doanh nghiệp Hà Nội khẳng định vị thế, ngày 25-8-2025, https://kinhtedothi.vn/diem-sang-xuat-khau-doanh-nghiep-ha-noi-khang-dinh-vi-the.819594.html
(3) Vũ Quý, Hà Nội bứt phá trên bản đồ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, ngày 17-8-2025, https://doanhnghiephoinhap.vn/ha-noi-but-pha-tren-ban-do-khoi-nghiep-doi-moi-sang-tao-113017.html
(4) Quyết định số 569/QĐ-TTg ngày 11-5-2022 của Thủ tướng Chính phủ
(5) Bộ Nội vụ, Báo cáo PAR Index và PCI năm 2024
(6) Gia Huy, Hà Nội nỗ lực kiến tạo môi trường đổi mới sáng tạo, ngày 7-10-2025, https://thanglong.chinhphu.vn/ha-noi-no-luc-kien-tao-moi-truong-doi-moi-sang-tao-10325100715002334.htm
(7) Cục Thống kê Hà Nội, Niên giám thống kê 2023
(8) Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Báo cáo di sản văn hóa 2024
(9) UBND TP Hà Nội và EU, Báo cáo chương trình SECAP 2024
(10) Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 -2030, tầm nhìn đến 2050