Ngoại giao văn hóa: Nâng cao uy tín, vị thế của Thủ đô

Mục tiêu của ngoại giao văn hóa Hà Nội

Ngoại giao tổng thể của Việt Nam bao gồm bốn thành phần: ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa và ngoại giao công chúng. Trong đó, ngoại giao chính trị là động lực, ngoại giao kinh tế là đột phá, ngoại giao văn hóa là nền tảng tinh thần. Hà Nội đẩy mạnh ngoại giao văn hóa trong bối cảnh hội nhập quốc tế bởi:

Thứ nhất, tăng cường “sức mạnh mềm” của Thủ đô trên trường quốc tế. Hà Nội, với vị thế là trung tâm chính trị - văn hóa lớn của cả nước, có nền văn hóa lâu đời, với hệ giá trị và bản sắc riêng, tạo nên “sức mạnh mềm” quan trọng trong quá trình phát triển. “Sức mạnh mềm” của Hà Nội được thể hiện trong hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, bao gồm các công trình kiến trúc, lễ hội truyền thống, hay biểu tượng “Thành phố vì hòa bình” do Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) trao tặng. Các sự kiện giao lưu quốc tế, như Lễ hội văn hóa thế giới, Tuần lễ phim, Festival sáng tạo...; hợp tác với các thành phố kết nghĩa, như Paris (Pháp), Seoul (Hàn Quốc), Bắc Kinh (Trung Quốc)...; thông qua các hoạt động giáo dục và nghệ thuật, hợp tác với các trường học, giao lưu học sinh, sinh viên, biểu diễn nghệ thuật dân tộc đã góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam. Có thể thấy, việc tận dụng thế mạnh từ các giá trị văn hóa, lịch sử, con người và hình ảnh tích cực của Hà Nội đã tạo ra sức ảnh hưởng, thu hút sự đồng tình, ủng hộ và gia tăng vị thế của Hà Nội trên trường quốc tế.

Thứ hai, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, thu hút đầu tư. Hà Nội triển khai nhiều chính sách, kế hoạch để phát triển du lịch và thu hút đầu tư, từ đó khẳng định vị thế Thủ đô không chỉ là trung tâm hành chính mà còn là điểm đến hấp dẫn toàn cầu. Hà Nội tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch và quảng bá hình ảnh Thủ đô, tăng cường khai thác giá trị di sản như Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh… để tạo nên chuỗi sản phẩm du lịch đặc trưng. Tổ chức sự kiện quốc tế, như các lễ hội, tuần lễ phim, chương trình giao lưu văn hóa giúp thu hút khách quốc tế và tạo nên dấu ấn văn hóa mang bản sắc riêng.

Để tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư, Hà Nội cải thiện hạ tầng và chính sách, đầu tư vào giao thông, công nghệ, khu công nghiệp và cải cách thủ tục hành chính; thực hiện xúc tiến đầu tư quốc tế, tham gia các hội nghị, diễn đàn kinh tế toàn cầu để giới thiệu tiềm năng của Hà Nội. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường đào tạo và thu hút nhân tài trong các lĩnh vực công nghệ, sáng tạo, dịch vụ. Bên cạnh đó, Hà Nội hợp tác chiến lược, ký kết với Hãng Hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines), tạo điều kiện thuận lợi cho du khách và nhà đầu tư đến với Hà Nội.

Thứ ba, xây dựng hình ảnh Hà Nội là thành phố sáng tạo, thân thiện và hội nhập. Hà Nội không chỉ giữ gìn bản sắc nghìn năm văn hiến, mà còn đang vươn mình trở thành trung tâm sáng tạo và kết nối toàn cầu. Hà Nội tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, chính sách phát triển và sự kiện quốc tế mang tầm vóc lớn. Năm 2019, Hà Nội gia nhập Mạng lưới Thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo. Hà Nội đang từng bước định vị là “Thành phố sáng tạo” của UNESCO, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa, vừa mở rộng cánh cửa hội nhập quốc tế.

Bên cạnh đó, Hà Nội tổ chức các sự kiện sáng tạo, như Triển lãm nghệ thuật, tuần lễ thiết kế, không gian sáng tạo cộng đồng và tổ chức không gian giao lưu đa văn hóa, như Trình diễn nghệ thuật, thời trang, ẩm thực, nhiếp ảnh từ nhiều nền văn hóa khác nhau, góp phần tạo nên sự gần gũi và thấu hiểu giữa các dân tộc cùng với các hoạt động hướng tới cộng đồng, hoạt động nhân đạo, hỗ trợ cộng đồng bị ảnh hưởng bởi thiên tai để thể hiện tinh thần sẻ chia.

Hà Nội còn là nơi tổ chức các cuộc tọa đàm, hội thảo đối thoại quốc tế, nơi trao đổi các sáng kiến khu vực và toàn cầu về hòa bình, phát triển bền vững. Kết nối toàn cầu thông qua hợp tác với các tổ chức quốc tế, các sự kiện như Lễ hội văn hóa thế giới đã đưa Hà Nội trở thành cầu nối giữa văn hóa truyền thống và hiện đại, giữa Việt Nam và thế giới, lan tỏa các giá trị của Việt Nam.

Thúc đẩy ngoại giao văn hóa Hà Nội trong kỷ nguyên mới

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện với thế giới và khu vực, cùng với công tác đối ngoại về chính trị, đối ngoại về kinh tế, công tác đối ngoại văn hóa là một cấu thành quan trọng trong công tác đối ngoại của Thủ đô. Ngoại giao văn hóa đã phát huy vai trò giúp lan tỏa giá trị văn hóa, con người, quảng bá hình ảnh, nâng cao vị thế, tiếng nói của Thủ đô trên trường quốc tế, đồng thời, thu hút các nguồn lực chất lượng phục vụ cho sự phát triển. Thông qua hoạt động ngoại giao văn hóa, Hà Nội đã hỗ trợ sự trao đổi, hội nhập về văn hóa, học tập kinh nghiệm từ thế giới để gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, phù hợp với xu thế chung của thời đại.

Các hoạt động trao đổi văn học nghệ thuật, trao đổi văn hóa du lịch, giao lưu thể thao, trao đổi triển lãm và các hoạt động văn hóa khác là những biểu hiện chính của ngoại giao văn hóa. Trong Chiến lược ngoại giao văn hóa, Chương trình 06-CTr/TU, ngày 17-3-2021, của Thành ủy Hà Nội, về phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021 - 2025 là một trọng tâm lớn, là cầu nối giữa địa phương với quốc tế trong việc thực hiện hội nhập quốc tế, góp phần phát triển văn hóa, du lịch, thu hút các du khách quốc tế đến với Hà Nội, cũng như các nguồn lực hỗ trợ, đầu tư phát triển Thủ đô.

Trong khuôn khổ hợp tác đa phương, ngoại giao văn hóa đã góp phần tích cực đưa Thủ đô hội nhập quốc tế sâu rộng. Hà Nội tham gia và đóng vai trò là thành viên có trách nhiệm của nhiều tổ chức quốc tế liên đô thị, như Nhóm các thành phố dẫn đầu về chống biến đổi khí hậu lớn trên thế giới (C40 Cities); Tổ chức Thành phố thông minh bền vững thế giới (WeGO) với mục tiêu thúc đẩy chính phủ điện tử, thành phố thông minh và phát triển bền vững thông qua chia sẻ kiến thức, hợp tác kỹ thuật và các sáng kiến đổi mới; Mạng Tổ chức xúc tiến du lịch các thành phố châu Á - Thái Bình Dương (TPOn); Mạng lưới các Thành phố thông minh ASEAN (ASCN) và Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO.

Trong kỷ nguyên mới, công cuộc chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, Hà Nội cần tận dụng nền tảng truyền thông số, mạng xã hội, nghệ thuật đương đại, thiết kế sáng tạo,... để quảng bá văn hóa Thủ đô đến với đông đảo bạn bè trên thế giới. Thông qua đó góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, là cầu nối tăng cường hiểu biết giữa các dân tộc, tạo nền tảng cho hợp tác phát triển bền vững. phát triển các sản phẩm văn hóa có giá trị xuất khẩu cao; đẩy mạnh hợp tác với các viện văn hóa quốc tế; kết nối trí thức kiều bào và cộng đồng quốc tế yêu văn hóa Việt Nam để phát triển nội dung số, sáng tạo văn hóa đa ngôn ngữ; tổ chức hệ thống lễ hội, tuần lễ văn hóa định kỳ ở các trung tâm quốc tế lớn...  Chuyên nghiệp hóa hoạt động ngoại giao văn hóa, huy động nguồn lực xã hội hóa, thương mại hóa các sản phẩm văn hóa có giá trị kinh tế. Đẩy mạnh số hóa, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo văn hóa, khuyến khích thanh niên trẻ tham gia sáng tạo, góp phần làm mới diện mạo văn hóa Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung trên trường quốc tế.

Có thể khẳng định, ngoại giao văn hóa giúp Thủ đô Hà Nội ghi dấu về hình ảnh một Hà Nội hiện đại, giàu bản sắc, thành phố vì hòa bình, thành phố sáng tạo, một thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế./.