Bão số 3 (Yagi) và trận lụt lịch sử vào đầu tháng 9-2024 đã gây thiệt hại nhiều cho sản xuất nông nghiệp nói chung, nhiều làng nghề truyền thống ở nông thôn, song riêng các làng nghề sản xuất, chế biến nước mắm truyền thống không bị thiệt hại nhiều, sản xuất vẫn được duy trì bình thường ngay sau bão.

Những năm gần đây, do diễn biến thiên tai bất thường với tần suất bão gió, mưa lớn và nắng gắt xuất hiện nhiều nên để đảm bảo sản xuất, người dân đã chủ động có nhiều biện pháp ứng phó với diễn biến bất thường của thời tiết, như gia cố, tôn cao nền khu vực sản xuất trước khi xây bể chượp nguyên liệu hoặc chôn chum sành chứa mắm chắt trước khi đóng chai thành phẩm để tránh bị ngập úng khi mưa lớn; làm thêm hệ thống nhà lưới cho khu bể chượp vừa để ngăn chặn bụi, côn trùng trong quá trình phơi mắm và hạn chế được nước mưa rơi vào bể khi mưa bất ngờ không kịp che đậy.

Bên cạnh việc chủ động cải tạo lại cơ sơ vật chất để sản xuất thì việc linh hoạt nhập nguyên liệu phục vụ sản xuất cũng có những thay đổi theo điều kiện tự nhiên bởi nguồn cá biển cũng khan hiếm dần và dịch chuyển thời gian muộn hơn. Trước đây người làm mắm trong tỉnh chủ yếu chọn cá nục, cá cơm, tép moi để làm mắm và chỉ chọn cá vào 2 vụ cuối đông, đầu xuân là ngon nhất. Tuy nhiên đến nay do BĐKH, nền nhiệt độ tăng và giữa các mùa trong năm không quá chênh lệch nên sản lượng cá không nhiều và cũng không tập trung vào đúng mùa như trước đây. Người làng nghề phải thu mua nguyên liêu rải rác các tháng trong năm mới đủ phục vụ sản xuất. Ngoài cá nục, cá cơm, tép moi như trước đây thì cá lâm, cá trích, cá dỏng cũng được đưa vào chế biến, bảo đảm tươi ngon, không bị dập nát, cá không mang trứng để ngăn nước mắm có mùi tanh, không trong và ít độ đạm. 

Cũng như nghề chế biến nước mắm, nghề chế biến bánh đa, mì gạo phát triển mạnh trên địa bàn tỉnh với nhiều làng nghề nổi tiếng, như làng Phượng xã Nam Dương (Nam Trực); làng Kiên Lao, xã Xuân Phúc (Xuân Trường); xã Nghĩa Sơn (Nghĩa Hưng)... Đặc thù của nghề làm miến, bánh đa, để có sản phẩm chất lượng tốt cũng phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Với thời tiết nắng to và gió sẽ giúp cho thành phẩm đạt chuẩn trắng trong, thơm, ngon. Để giảm phụ thuộc vào thời tiết, người làm nghề chế biến miến dong, banh đa đã đầu tư máy sấy. Theo đó bánh sau khi tráng được chạy qua dàn sấy lạnh đối lưu để rút bớt nước đạt đến độ ẩm cần thiết phù hợp với công đoạn thái bánh tiếp theo. Ở công đoạn này, máy tiếp tục làm khô bánh đủ để tạo hình (bánh thẳng, bánh cuộn tổ chim hay gấp nếp hình chữ nhật…) trước khi hong khô hẳn và đóng gói. Phương pháp này giúp giữ nguyên hương vị và chất lượng tự nhiên của bánh đa, bún, miến mà hoàn toàn khép kín trong nhà xưởng, không phụ thuộc vào thời tiết, chất lượng sản phẩm đồng đều, đáp ứng các điều kiện về vệ sinh an toàn thực phẩm. Còn tại làng nghề trồng hoa cúc đại đóa ven đê sông Đào xã Tân Thành (nay là xã Thành Lợi (huyện Vụ Bản)) lại có cách ứng phó với BĐKH hiệu quả. Thay vì trồng hoa trên đất ruộng như những làng nghề trồng hoa khác, người dân ở đây trồng hoa trên chậu để chủ động điều chỉnh nguồn dinh dưỡng, nhiệt độ và đặc biệt là tránh bị ảnh hưởng trực tiếp bởi nắng gắt, sương muối, rét đậm, rét hại hay ngập lụt lúc mưa lớn, triều cường. 

Nhận thức sâu sắc ảnh hưởng của BĐKH đối với sản xuất và chủ động tìm tòi, học hỏi kiến thức, phương án thích ứng để tồn tại, phát triển từ thực tế cho thấy người dân làng nghề Nam Định đã ý thức được vai trò của ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất. Để tiếp tục hỗ trợ người dân yên tâm sản xuất, các ngành chức năng của tỉnh đang tích cực phối hợp với các địa phương tăng cường tuyên truyền, nâng cao năng lực thích ứng và các giải pháp khắc phục các tổn thất, thiệt hại do BĐKH cho người dân. Đồng thời triển khai thực hiện các nhóm giải pháp về công trình phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai; xây dựng hệ thống giám sát BĐKH để đánh giá mức độ rủi ro, góp phần hỗ trợ người dân ứng phó với BĐKH hiệu quả./.