Tờ trình việc xây dựng Nghị định của Chính phủ về hoạt động triển lãm cho biết theo thống kê sơ bộ của riêng ngành văn hóa, năm 2013, cả nước có 499 cuộc triển lãm về văn hóa nghệ thuật; năm 2014 có 589 cuộc và năm 2015 tăng lên là 594 cuộc (số liệu thống kê của 44/63 tỉnh, thành phố). Năm 2016 thống kê 27/63 tỉnh, thành phố đã có 385 cuộc triển lãm.

Hiện nay, những quy định về hoạt động triển lãm được nêu tại nhiều văn bản khác nhau: Luật Thương mại có một số điều quy định về triển lãm, hội chợ thương mại; Luật Di sản có một số điều quy định về triển lãm tại hệ thống bảo tàng; Luật Xuất bản có một số điều quy định về triển lãm xuất bản phẩm; Nghị định số 113/2013/NĐ-CP của Chính phủ có một số điều quy định về triển lãm mỹ thuật; Nghị định số 72/2016/NĐ-CP của Chính phủ về hoạt động nhiếp ảnh có một số điều quy định về triển lãm nhiếp ảnh; Quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng ban hành kèm theo Nghị định số 103/2009/NĐ-CP của Chính phủ có một số điều quy định về triển lãm văn hóa, nghệ thuật. Đây là căn cứ pháp lý để các cơ quan quản lý văn hóa từ Trung ương đến địa phương tổ chức và quản lý các hoạt động triển lãm mỹ thuật, triển lãm nhiếp ảnh.

Tuy nhiên, do sự phát triển của đời sống xã hội, sự hội nhập sâu, rộng của Việt Nam với thế giới, hoạt động triển lãm đã có những bước phát triển với nhiều nội dung, hình thức mới rất đa dạng, phong phú, đồng thời nảy sinh nhiều vấn đề mới cho thấy sự cần thiết phải có những quy định pháp lý để điều chỉnh. Các mô hình, nội dung, hình thức triển lãm hiện nay rất đa dạng.

Đối tượng tổ chức, tham gia hoạt động triển lãm cũng không chỉ là các cơ quan Nhà nước, bộ, ban, ngành, tỉnh, thành phố mà có sự tham gia ngày càng nhiều của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.

Mặt khác, việc chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa thúc đẩy các triển lãm mang danh nghĩa quốc gia, nhằm quảng bá hình ảnh Việt Nam tại nước ngoài, nhưng không ít triển lãm chưa thực sự đạt yêu cầu, thậm chí có triển lãm còn có sai phạm về nội dung và thời gian tổ chức chưa phù hợp.

Bên cạnh đó, có những trường hợp triển lãm được tổ chức vào thời điểm nhạy cảm không phù hợp dẫn đến những phản ứng tiêu cực trong một bộ phận nhân dân, gây bất ổn chính trị, có trường hợp triển lãm nội dung phản cảm gây bức xúc trong xã hội.

Thực tiễn hoạt động triển lãm nêu trên cho thấy những quy định về quản lý hoạt động triển lãm ban hành trước đây chủ yếu mới chỉ dừng ở phạm vi triển lãm mỹ thuật, triển lãm nhiếp ảnh, chưa bao quát được toàn bộ hoạt động triển lãm với rất nhiều loại hình, nội dung triển lãm khác, vì thế nếu không bổ sung, ban hành văn bản quy định về hoạt động triển lãm thì việc tổ chức và quản lý hoạt động triển lãm sẽ gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay hầu hết các địa phương đều kiến nghị sớm xây dựng và ban hành quy định về hoạt động triển lãm để đáp ứng nhu cầu thực tế, phù hợp với thực tiễn hoạt động triển lãm.

Dự thảo Nghị định gồm 4 chương 20 điều.

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình chủ trương ban hành Nghị định về hoạt động triển lãm.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị giao Chính phủ có ý kiến chính thức trong hồ sơ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét việc ban hành Nghị định về hoạt động triển lãm; làm rõ phạm vi điều chỉnh của Nghị định, đối tượng điều chỉnh và rõ thủ tục, điều kiện để thực hiện nghị định; cần làm rõ trách nhiệm trong quản lý nhà nước nói chung về tư tưởng văn hóa liên quan đến triển lãm và quan hệ phối hợp bộ, ngành; làm rõ trách nhiệm thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong hoạt động triển lãm.../.