Tạo sự chuyển biến toàn diện, mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động

Trong giai đoạn 2016 - 2020, công tác cải cách hành chính của Hà Nội đạt được nhiều kết quả nổi bật, tạo được chuyển biến toàn diện trong các lĩnh vực cải cách hành chính. Hầu hết các chỉ tiêu theo Chương trình tổng thể cải cách hành chính của Chính phủ đã hoàn thành và về đích sớm; góp phần quan trọng hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập của Thủ đô.

Công tác chỉ đạo, điều hành của thành phố tiếp tục thực hiện theo hướng sâu sát, cụ thể, quyết liệt theo phương châm “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ hiệu quả”, “một việc - một đầu mối xuyên suốt” và có nhiều đổi mới, sáng tạo, mang lại hiệu quả rõ rệt. Công tác xây dựng, ban hành và rà soát văn bản quy phạm pháp luật được tiến hành thường xuyên, có chất lượng. Công tác cải cách thủ tục hành chính gắn với thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính đã tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình giao dịch với cơ quan hành chính nhà nước.

Giai đoạn 2016 - 2020 là giai đoạn việc kiện toàn sắp xếp tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế của thành phố được quan tâm thực hiện tốt. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, ý thức trách nhiệm trong thực thi công vụ được nâng cao. Công tác đào tạo, bồi dưỡng được đặc biệt chú trọng. Cải cách tài chính công được quan tâm, chỉ đạo quyết liệt. Việc thực hiện cơ chế tự chủ đã tạo quyền chủ động cho các cơ quan, đơn vị trong quản lý biên chế, kinh phí, góp phần động viên công chức, viên chức phát huy năng lực công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong chỉ đạo, điều hành của thành phố; phục vụ nhân dân, doanh nghiệp bước đầu mang lại hiệu quả. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của cấp ủy, chính quyền được quan tâm, tổ chức thường xuyên, có chiều sâu, tập trung vào những vấn đề bức xúc của người dân, doanh nghiệp, chú trọng xử lý các vấn đề sau kiểm tra, tăng cường kiểm tra đột xuất. Thành phố kiên quyết xử lý nghiêm cán bộ, công chức, viên chức để xảy ra sai phạm.

Giai đoạn 2021 - 2025, công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi số tiếp tục được Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố quan tâm và đưa vào chương trình, nghị quyết của Thành ủy, nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố. Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo, điều hành thực hiện bám sát vào chỉ đạo, quy định của Trung ương và Thành ủy, đã ban hành Kế hoạch cải cách hành chính giai đoạn 2021 - 2025.

Theo đó, đã cụ thể hóa những chỉ đạo, nhiệm vụ được Thành ủy giao tại Chương trình số 01-CTr/TU thành 7 nhóm mục tiêu, chỉ tiêu với 53 nhiệm vụ trọng tâm trên toàn diện các nội dung công tác cải cách hành chính. Hằng năm, đều ban hành Kế hoạch cải cách hành chính để triển khai thực hiện các nhiệm vụ cải cách hành chính được giao theo lộ trình, kịp thời cập nhật, bổ sung các nhiệm vụ, chỉ tiêu về cải cách hành chính do Chính phủ giao. Đồng thời, xây dựng kế hoạch cải thiện các chỉ số đánh giá về kết quả thực hiện cải cách hành chính (PAR INDEX); về đánh giá về hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI), năng lực cạnh tranh của địa phương (PCI), sự hài lòng của tổ chức, người dân đối với sự phục vụ của hệ thống các cơ quan hành chính, sự nghiệp công của thành phố (SIPAS). Kết quả chỉ số cải cách hành chính của Hà Nội các năm 2021, 2022 luôn nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước và có sự cải thiện hằng năm.

Nhiệm vụ về chuyển đổi số, hướng đến xây dựng chính quyền số được Chính phủ giao cho ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện đã được Ủy ban nhân dân thành phố triển khai xây dựng thành nhiệm vụ, chỉ tiêu cụ thể để giao trách nhiệm cho các cơ quan, đơn vị của thành phố thực hiện. Theo đó, nhiều chỉ tiêu về mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành công việc cơ quan hành chính, giải quyết thủ tục hành chính đã được tăng so với chỉ tiêu quy định chung của Chính phủ. Đồng thời, tham mưu và ban hành các văn bản để tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TU, ngày 30-12-2022 của Thành ủy về chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Ủy ban nhân dân thành phố đã thành lập ban chỉ đạo cải cách hành chính, chuyển đổi số thành phố. Định kỳ tổ chức giao ban để đánh giá kết quả và đề giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ về cải cách hành chính, thúc đẩy phát triển chính quyền điện tử và quá trình chuyển đổi số của thành phố.

Các sở, ngành và ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã đã làm tốt công tác tuyên truyền, quán triệt việc triển khai thực hiện đồng thời làm tốt công tác kiểm tra, theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện. Thành phố ban hành các chỉ thị về tăng cường thực hiện kỷ luật, kỷ cương hành chính đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại các cơ quan, đơn vị thuộc thành phố; tổ chức triển khai kế hoạch kiểm tra công vụ nhằm kịp thời phát hiện và chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính trong hoạt động công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Những hạn chế tồn tại

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi số của thành phố còn một số tồn tại hạn chế cần khắc phục. Đó là:

Chỉ số cải cách hành chính của thành phố có tăng về điểm số và thứ hạng nhưng thiếu tính bền vững, một số chỉ số thành phần có dấu hiệu suy giảm, trong đó có chỉ số về công tác chỉ đạo điều hành cải cách hành chính xếp hạng 31/63 tỉnh, thành phố; tụt 16 bậc so với năm 2021. Các nhiệm vụ, chỉ tiêu về cải cách hành chính của các giai đoạn, các nhiệm vụ về chuyển đổi số đều được thành phố xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện, tuy nhiên nhiều nhiệm vụ còn nằm rải rác ở các văn bản khác nhau, còn chồng chéo về nhiệm vụ giữa các cơ quan, chưa có tính hệ thống theo nhóm lĩnh vực, đồng thời chưa đề ra được các giải pháp đột phá để thực hiện; chưa cụ thể hóa nhiệm vụ cấp quận, huyện, xã, phường.

Việc xác định đầu mối cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm chủ trì thực hiện, thời gian thực hiện, nhưng chưa xác định thời gian hoàn thành hoặc xác định lộ trình để đạt được chỉ tiêu hoặc chưa xác định được chủ thể thực hiện nhiệm vụ. Vì vậy, còn một số nhiệm vụ về cải cách hành chính, chuyển đổi số chưa có căn cứ để xác định việc hoàn thành đã bảo đảm yêu cầu, tính kịp thời. Mặc dù Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành các kế hoạch khắc phục nhưng chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ hành chính (SIPAS) chưa có sự cải thiện về xếp hạng. Năm 2022, Chỉ số hiệu quả và quản trị hành chính công cấp tỉnh (PAPI) của thành phố sụt giảm cả về điểm số và thứ hạng, so với năm 2021, chỉ số tổng hợp PAPI 2022 của Hà Nội giảm 3 bậc và có tới 5/8 chỉ số thành phần giảm. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2022 cũng tụt 10 bậc so với năm 2021, đứng ở vị trí 20/63 tỉnh, thành phố; còn có một số chỉ số thành phần đạt thấp. Môi trường đầu tư kinh doanh chưa có nhiều cải thiện, kém hấp dẫn các nhà đầu tư.

Công tác tuyên truyền, quán triệt việc thực hiện công tác cải cách hành chính của thành phố còn mang tính hình thức; hiệu quả công tác tuyên truyền về cải cách hành chính đối với người dân, doanh nghiệp chưa tốt. Nhiều đơn vị cán bộ, công chức còn chưa hiểu hết được các nội dung của công tác cải cách hành chính và ý nghĩa quan trọng của công tác cải cách hành chính và nhiệm vụ cụ thể về cải cách hành chính của đơn vị mình. Thành phố chưa có cơ chế để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong kiểm tra, giám sát đối với các cơ quan, đơn vị được giao thực hiện các nhiệm vụ, chỉ tiêu trên, cũng như chưa có những biện pháp xử lý hữu hiệu đối với những trường hợp chậm thực hiện, kết quả thực hiện không đạt như mong muốn. Kết quả đánh giá chỉ số cải cách hành chính đối với các đơn vị của thành phố được công bố sau thời điểm đã tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị, đánh giá công tác thi đua, khen thưởng của thành phố. Công tác lãnh đạo, quản lý, điều hành về cải cách hành chính ở một số cơ quan, một số lĩnh vực còn chưa sát sao, chưa quyết liệt, vẫn còn có nhiệm vụ chậm tiến độ. Nhận thức của người đứng đầu tại một số cơ quan, đơn vị, đặc biệt ở phòng, ban của sở, ngành, của cấp huyện và ủy ban nhân dân cấp xã về công tác cải cách hành chính còn hạn chế; cá biệt ở một số sở, ngành, quận, huyện chưa quan tâm đúng mức đến công tác cải cách hành chính, chậm hoặc không tham mưu ban hành các thể chế, cơ chế chính sách của thành phố, không xây dựng đầy đủ các quy trình xử lý công việc nội bộ dẫn đến không rõ việc và không rõ người thực hiện.

Việc tổ chức thực hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố về Chương trình mục tiêu ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước thành phố Hà Nội giai đoạn 2016 - 2020 đạt kết quả thấp, còn để xảy ra vi phạm. Việc xây dựng Kế hoạch cải cách hành chính hàng năm cấp huyện, cấp xã còn hình thức, chung chung, chưa cụ thể, chưa gắn với đặc thù, nhiệm vụ của ngành, đơn vị, chưa xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá. Việc tổng hợp, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra thực hiện các quy chế, quy trình công tác, kết luận, chỉ đạo của các cấp còn hạn chế; dữ liệu tổng hợp tình hình, kết quả triển khai thực hiện không kịp thời, thậm chí thiếu tổng hợp. Tính chủ động trong tham mưu, đề xuất để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp ở một số cơ quan, đơn vị, bộ phận, cá nhân còn yếu.

Xác định trọng tâm chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh

Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số, cần tập trung giải quyết một số nội dung như sau:

Thứ nhất, cần tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cả hệ thống chính trị của thành phố, phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cấp trong công tác cải cách hành chính thực hiện theo Chương trình số 01-CTr/TU gắn với việc thực hiện công tác chuyển đổi số theo Nghị quyết số 18-NQ/TƯ, ngày 30-12-2022 của Thành ủy Hà Nội về “Chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

Thứ hai, tiếp tục chỉ đạo các ban đảng phối hợp với Đảng đoàn Hội đồng nhân dân, Ban cán sự đảng Ủy ban nhân dân thành phố để củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền thành phố; đồng thời gian tâm chỉ đạo xây dựng các cơ chế, chính sách đối để bảo đảm các điều kiện thực hiện chế độ công vụ gắn với hỗ trợ tăng thu nhập cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại các cơ quan thành phố.

Thứ ba, trên cơ sở thực tiễn triển khai công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số, cần rà soát, tổng hợp các khó khăn, vướng mắc trong công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số của thành phố để báo cáo, kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành trung ương xem xét sớm ban hành các cơ chế chính sách, các quy định và hướng dẫn thực hiện.

Thứ tư, rà soát toàn bộ các nội dung nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể được nêu trong các nghị quyết, quyết định của Chính phủ, Chương trình số 01-CTr/TƯ và Nghị quyết số 18-NQ/TU của Thành ủy, đối chiếu với các kết quả đạt được, trên cơ sở các nội dung đánh giá về hạn chế, nguyên nhân để xây dựng kế hoạch, thực hiện khắc phục các tồn tại, hạn chế cụ thể được nêu.

Có sự phân công trách nhiệm cụ thể tới từng cơ quan, đơn vị, nêu cao tinh thần trách nhiệm, việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương của người đứng đầu các sở, ngành đơn vị, chỉ rõ thời gian, thời hạn hoàn thiện khắc phục các tồn tại hạn chế và phương hướng, giải pháp trong thời gian tới. Trong đó, quan tâm thực hiện một số nhiệm vụ sau:

Tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm túc chủ đề công tác năm 2023 của thành phố “Kỷ cương, trách nhiệm, sáng tạo, phát triển tăng cường công tác tuyên truyền, quán triệt tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ về cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số trong hoạt động của các cơ quan nhà nước thuộc thành phố.

Tăng cường siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, kiểm tra, thanh tra công vụ; kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện vi phạm đạo đức, kỷ luật công vụ, các trường hợp né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, các trường hợp có biểu hiện nhũng nhiễu, tiêu cực. Tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan đơn vị, đồng thời trách nhiệm của cá nhân được phụ trách phân công lĩnh vực, trách nhiệm của cán bộ trực tiếp giải quyết công việc trong hoạt động công vụ cũng như các hoạt động về cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số.

Tập trung hoàn thiện việc phân cấp, ủy quyền theo đề án đã được Hội đồng nhân dân thành phố thông qua tại Nghị quyết số 21/2022/NQ-HĐND và Nghị quyết số 23/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân thành phố gắn với việc phân cấp, ủy quyền giải quyết thủ tục hành chính. Trong đó cần tiếp tục rà soát các lĩnh vực kinh tế - xã hội và các lĩnh vực khác có thể thực hiện phân cấp cho các địa phương và kịp thời báo cáo với Hội đồng nhân dân thành phố để tiếp tục quyết định phân cấp. Đồng thời, rà soát để tăng cường ủy quyền các nhiệm vụ, các thủ tục hành chính từ thành phố cho đến cấp huyện, thậm chí là cấp phường khi đủ điều kiện để ủy quyền.

Chỉ đạo các cơ quan rà soát, nghiên cứu và ban hành các quy trình giải quyết thủ tục hành chính nội bộ, quy trình giải quyết công việc nội bộ, trong đó lưu ý việc xây dựng các quy trình phải bảo đảm thực hiện tuân thủ theo tiêu chuẩn ISO. Tiếp tục chỉ đạo rà soát và ban hành ngay các quy trình giải quyết thủ tục hành chính đối với các thủ tục hành chính ủy quyền cho cấp huyện, tập trung vào các lĩnh vực công thương, giao thông vận tải, kế hoạch đầu tư...

Có hướng dẫn mẫu quy trình giải quyết công việc nội bộ (ngoài thủ tục hành chính) tại cấp huyện, cấp xã để thống nhất, đồng bộ trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện. Chỉ đạo các sở chuyên môn như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Xây dựng... hiện nay đang còn thiếu các quy trình nội bộ khẩn trương hoàn thiện ngay các quy trình để ban hành và tổ chức thực hiện ngay trong năm 2023.

Chỉ đạo các sở ngành chuyên môn của thành phố, ủy ban nhân dân các cấp thực hiện rà soát, báo cáo Ủy ban nhân dân thành phố để thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính đạt hiệu quả cao; chỉ đạo công bố và công khai thủ tục hành chính được thực hiện nghiêm, đúng quy định, bảo đảm việc tiếp cận, thực hiện thủ tục hành chính của tổ chức, cá nhân được đơn giản, thuận lợi. Tiếp tục thực hiện đánh giá chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công dựa trên dữ liệu theo thời gian thực theo quy định tại Quyết định số 766/QĐ-TTg, ngày 23-6-2023 của Thủ tướng Chính phủ; quan tâm, đẩy mạnh số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Nâng cao chất lượng phục vụ, mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp trong quá trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính.

Chỉ đạo rà soát về cơ cấu, tổ chức bộ máy, xây dựng phương án sắp xếp các cơ quan hành chính, các đơn vị sự nghiệp theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp; đồng thời rà soát các cơ chế, chính sách cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống chính trị của thành phố và báo cáo cấp có thẩm quyền ban hành những cơ chế, chính sách đặc thù để tạo điều kiện trong hoạt động công vụ cũng như hỗ trợ tăng thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống chính trị của thành phố. Tiếp tục đổi mới hình thức tuyển dụng cán bộ, công chức trong đó lưu ý cần nghiên cứu, bổ sung ngay trong quy chế tuyển dụng việc tham gia trực tiếp của các cơ quan có nhu cầu tuyển dụng công chức trong quá trình xét tuyển, thi tuyển công chức để bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn và chất lượng công tác tuyển dụng.

Tập trung rà soát, xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá, giá sản phẩm, dịch vụ công, trong đó cần tập trung vào các lĩnh vực: giáo dục và đào tạo, truyền thông và thông tin, văn hóa và thể thao, xây dựng, y tế..., báo cáo hội đồng nhân dân thành phố để quyết định ngay trong năm 2023 với những nội dung đã được các bộ, ngành trung ương quy định và hướng dẫn. Đồng thời, rà soát kế hoạch, lộ trình nâng mức tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập bảo đảm phù hợp với thực tiễn và bảo đảm theo chỉ tiêu của Trung ương giao về chính sách tinh giản biên chế và sắp xếp tổ chức bộ máy.

Chỉ đạo rà soát hạ tầng kỹ thuật, trang thiết bị công nghệ thông tin; đồng thời sắp xếp, xây dựng tổ chức, bộ máy đội ngũ cán bộ công nghệ thông tin chuyên nghiệp, hiệu quả phù hợp với thực tiễn để phục vụ hoạt động xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số của thành phố. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện Trung tâm điều hành thông minh thành phố, các nhiệm vụ xây dựng chính quyền điện tử, chuyển đổi số và đẩy nhanh tiến độ của việc xây dựng cơ sở dữ liệu lớn (Big Data), hệ thống phân tích, xử lý dữ liệu, hệ thống phân tích thông tin báo cáo phục vụ công tác lãnh đạo chỉ đạo điều hành.

Chỉ đạo tập trung hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ công tác quản lý nhà nước cũng như phục vụ giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính của người dân, tổ chức doanh nghiệp. Rà soát lại hệ thống phần mềm ứng dụng tại hoạt động của các cơ quan nhà nước, phần mềm tại bộ phận 1 cửa các cấp bảo đảm thông suốt, hiệu quả./.