Những kết quả đạt được

Sau khi Nghị quyết số 27-NQ/TW, của Ban Chấp hành Trung ương khóa X, về “Xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” ban hành, được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, tổ chức, bộ máy của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (KH&KT) Hà Giang từng bước được hình thành và không ngừng phát triển. Đến nay, Liên hiệp các Hội KH&KT Hà Giang đã kết nạp, phát triển được 11 Hội thành viên, hoạt động trên các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, với tổng số 11.213 hội viên; trong đó, trí thức có trình độ tiến sĩ là 12, thạc sĩ là 200, cao đẳng, đại học là 2.238 người. Đây chính là lực lượng trí thức quan trọng tham gia vào công tác truyền thông và phổ biến kiến thức, chuyển giao khoa học và công nghệ (KH&CN) trong tỉnh, góp phần tạo phong trào nghiên cứu, ứng dụng đưa tiến bộ KH&CN vào thực tế sản xuất và đời sống; tham gia công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội đối với các chương trình, đề án, dự án phát triển kinh tế - xã hôi (KT-XH) trên địa bàn tỉnh. Hoạt động của đội ngũ trí thức KH&CN trong Liên hiệp Hội và các hội thành viên phong phú và đa dạng, đóng góp thiết thực vào quá trình phát KT-XH của tỉnh. Cụ thể:

Thứ nhất, thúc đẩy hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp Hội đạt hiệu quả, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của Liên hiệp Hội.

Từ năm 2012 đến nay, Liên hiệp Hội KH&KT Hà Giang đã tập hợp được nhiều chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ khoa học, quản lý ở Trung ương và địa phương có chuyên môn cao tham gia tư vấn, phản biện, đóng góp ý kiến đối với 18 dự thảo dự án luật, 20 chương trình, đề án, dự án trọng tâm, trọng điểm triển khai trên địa bàn tỉnh; ngoài ra tham gia ý kiến đối với trên 10 nghị quyết, chính sách liên quan đến các lĩnh vực phát triển KT-XH trên địa bàn tỉnh do Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Đoàn Đại biểu Quốc hội của tỉnh trưng cầu, giao nhiệm vụ. Tiêu biểu như: “Quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH tỉnh Hà Giang đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”; Đề án “Tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững tỉnh Hà Giang đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”; Dự án “Điều chỉnh Quy hoạch phát triển ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Hà Giang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030”; “Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp tỉnh Hà Giang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030”; “Quy hoạch phát triển ngành nông nghiệp tỉnh Hà Giang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030”; “Quy hoạch tài nguyên nước tỉnh Hà Giang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030”; “Chính sách khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa”; “Chính sách khuyến khích phát triển kinh tế biên mậu”; “Chính sách khuyến khích phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh”; “Đánh giá nội dung thực hiện chương trình đột phá về KHCN tỉnh Hà Giang”; “Đánh giá tác động của Nghị quyết 209 và Nghị quyết 86 của HĐND tỉnh về chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp hàng hóa”... Qua đó đã tạo được diễn đàn quan trọng để đội ngũ trí thức trong tỉnh thực hiện trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp phát triển kinh tế chung của tỉnh và nó đã trở thành một kênh thông tin quan trọng, đáng tin cậy giúp cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng liên quan đến phát triển KT-XH, KH&CN trên địa bàn tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng chương trình, đề án, dự án, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thứ hai, đóng góp vào việc triển khai đưa khoa học và công nghệ vào phục vụ sản xuất và đời sống trên địa bàn tỉnh.

Giai đoạn 2012 - 2017, Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Hà Giang đã tập hợp tạo cầu nối cho trí thức của Liên hiệp Hội và các hội thành viên tham gia đề xuất và tổ chức triển khai 25 đề tài, dự án, hội nghị, hội thảo khoa học, hội nghị tập huấn do Hội đồng Khoa học tỉnh, Liên hiệp hội Việt Nam và các tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế tài trợ, gồm: 6 đề tài, 5 dự án, 6 hội nghị hội thảo, 4 hội nghị tập huấn và tham gia chủ trì 4 hội thảo cấp tỉnh. Các nội dung trọng tâm hướng tới gồm: ứng dụng KH&CN vào sản xuất và đời sống; thực thi chính sách, pháp luật; chăm sóc sức khỏe nhân dân; phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu; phát huy lợi thế, tiềm năng du lịch tại địa phương; thúc đẩy công khai minh bạch trong công tác quản trị tài nguyên và BVMT. Có thể nói, việc triển khai, thực hiện các đề tài, dự án KH&CN đã góp phần đưa KHCN vào phục vụ sản xuất và đời sống, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KT-XH của tỉnh Hà Giang nói riêng và đất nước nói chung.

Thứ ba, vận động trí thức trong tỉnh tham gia hoạt động sáng tạo, nghiên cứu khoa học, thực hiện chính sách trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức.

Nhằm khích lệ, động viên đội ngũ trí thức của tỉnh tiếp tục đóng góp trí tuệ, tâm huyết cho sự phát triển của tỉnh Hà Giang, từ năm 2012 đến nay, Liên hiệp Hội Hà Giang đã tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức thành công 3 sự kiện tôn vinh trí thức, góp phần khích lệ, động viên đội ngũ trí thức KH&CN tích cực đóng góp công sức, trí tuệ cho sự nghiệp phát triển của tỉnh cho những năm tiếp theo: “Tôn vinh 5 tiến sĩ đầu tiên của tỉnh có nhiều công sức, trí tuệ đóng góp cho sự nghiệp phát triển tỉnh Hà Giang, giai đoạn 2005 - 2010; “Tôn vinh 21 cán bộ khoa học, quản lý ở trong và ngoài tỉnh đã có những đóng góp lớn cho sự nghiệp phát triển của tỉnh giai đoạn 2011 - 2015”. Tổ chức Hội thảo khoa học “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư: Cơ hội và thách thức đối với nền kinh tế của tỉnh Hà Giang” gắn với tôn vinh trí thức KHCN, tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp KH&KT Việt Nam”, Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp KH&CN Việt Nam” cho cán bộ khoa học, quản lý có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển KH&CN của tỉnh. Ngoài ra, đã tham mưu cho tỉnh tổ chức gặp mặt đầu xuân giữa lãnh đạo tỉnh với đại diện đội ngũ trí thức KH&CN của tỉnh nhằm tạo môi trường thuận lợi cho đội ngũ trí thức của tỉnh có điều kiện bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, đóng góp ý kiến với Đảng, Nhà nước về vấn đề trí thức quan tâm. Bên cạnh đó, thông qua việc triển khai Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh; trong thời gian qua, đã tổ chức 3 hội thi, lựa chọn được một số giải pháp có chất lượng tốt để giao giải cấp tỉnh và tham dự Hội thi cấp Trung ương. Hoạt động này đã tạo môi trường, sân chơi thuận lợi cho đội ngũ trí thức KH&CN say mê nghiên cứu khoa học, thúc đẩy phong trào lao động sáng tạo trên địa bàn tỉnh.

Thứ tư, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo của Đảng đối với đội ngũ trí thức.

Là tổ chức giữ vai trò tập hợp đội ngũ trí thức KH&CN tham gia triển khai các nhiệm vụ phục vụ mục tiêu phát triển KT-XH trên địa bàn tỉnh, trong thời gian qua, Liên hiệp các Hội KH&KT Hà Giang luôn nhận được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh. Bản thân cơ quan Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh luôn nêu cao vai trò lãnh đạo, điều hành hệ thống Liên hiệp Hội, thường xuyên gặp gỡ trao đổi, hướng dẫn thúc đẩy hoạt động của đội ngũ trí thức thông qua các hội thành viên, tạo mối liên hệ gắn kết chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể của tỉnh, tạo cầu nối tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, tạo nên sức mạnh, sự gắn bó chặt chẽ giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và phát triển tỉnh Hà Giang trong những năm qua.

Có thể khẳng định, Nghị quyết số 27-NQ/TW được ban hành đã tạo nền tảng quan trọng để đội ngũ trí thức KH&CN được tham gia đóng góp đối với những vấn đề quan trọng của tỉnh, đất nước trên các lĩnh vực KH&CN; tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Mặc dù đã đạt được những kết quả quan trọng như số lượng, chất lượng đội ngũ trí thức của tỉnh đã từng bước được nâng lên; đội ngũ trí thức đã thể hiện được tinh thần trách nhiệm, tâm huyết tham gia đóng góp nhiều ý kiến cho Đảng, Nhà nước; tổ chức triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ KH&CN thúc đẩy KT-XH phát triển. Song, so với mục tiêu đặt ra, nhiều nội dung chưa đạt được kết quả mong muốn: cơ cấu trí thức chất lượng cao chưa cân đối giữa các lĩnh vực; chưa có cơ chế chính sách thu hút trí thức có trình độ chuyên môn cao; phát huy tiềm năng của đội ngũ trí thức chưa phù hợp.

Mặc dù ở Trung ương và ở tỉnh đã ban hành các chủ trương, chính sách tạo điều kiện thuận lợi đối với hoạt động của Liên hiệp hội; tuy nhiên, việc cụ thể hóa các văn bản của Đảng, Nhà nước về xây dựng và phát triển Liên hiệp Hội còn chậm, nhất là việc xây dựng các cơ chế, chính sách tạo điều kiện để tập hợp, phát huy đội ngũ trí thức của tỉnh. Vai trò điều hòa, phối hợp hoạt động của Liên hiệp Hội và các hội thành viên hiệu quả chưa cao. Một số hội thành viên hoạt động còn hình thức, kém hiệu quả, nội dung và phương thức hoạt động chậm đổi mới.

Việc tập hợp trí thức khoa học và công nghệ trong tỉnh bước đầu đã được quan tâm, chú trọng; tuy nhiên, việc tập hợp phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức KH&CN có trình độ chuyên môn cao còn chưa sâu rộng; chưa tổ chức được nhiều hoạt động thiết thực nhằm thu hút, phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức, nhất là lực lượng trí thức trẻ, trí thức trong các doanh nghiệp, các trường cao đẳng, đại học cho sự nghiệp phát triển của tỉnh. Hoạt động vận động trí thức tham gia vào hoạt động sáng tạo KH&CN và tôn vinh trí thức thời gian qua vẫn còn ở mức độ khiêm tốn. Hoạt động nghiên cứu ứng dụng đưa tiến bộ KH&CN vào sản xuất và đời sống chưa đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn, nhiều đề tài, công trình sáng tạo chưa được ứng dụng vào thực tế sản xuất và đời sống. Tỉnh chưa có chính sách ưu đãi cụ thể nhằm thu hút, phát huy vai trò, năng lực sáng tạo của đội ngũ trí thức, nhất là trí thức KH&CN có trình độ cao tham gia đóng góp cho sự nghiệp phát triển KT-XH của tỉnh.

Để tiếp tục phát triển, xây dựng trí thức trong tình hình mới

Để phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong hệ thống Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam nói chung, của Hà Giang nói riêng tích cực đóng góp công sức, trí tuệ cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong tình hình mới, cần thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về xây dựng đội ngũ trí thức trong tình hình mới.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư cần tiếp tục chỉ đạo việc nâng cao nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền từ Trung ương đến địa phương, tạo sự chuyển biến căn bản nhận thức về vị trí, vai trò của hệ thống tổ chức Liên hiệp Hội Việt Nam là một tổ chức chính trị - xã hội trong việc tập hợp, đoàn kết và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam trong thời kỳ mới; để trí thức nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc và dân tộc, chủ động tích cực đóng góp trí tuệ cho công cuộc xây dựng đất nước.

Đảng, Chính phủ cần quan tâm hơn trong công tác lãnh, chỉ đạo việc sửa đổi các quy định về quản lý hoạt động hội, hội đặc thù theo hướng nâng cao và phát huy mạnh mẽ vai trò, trách nhiệm của các hội trí thức. Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành Trung ương thể chế hóa chủ trương của Đảng về thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 16-4-2010 về “việc tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; sửa đổi Nghị định số 45/2010/NĐ-CP, ngày 21-4-2010, của Chính phủ Quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý hội”, Quyết định số 68/2010/QĐ-TTg, ngày 1-11-2010, của Thủ tướng Chính phủ về “Việc quy định hội có tính chất đặc thù” theo đúng tinh thần Chỉ thị số 42-CT/TW, của Bộ Chính trị, trong đó xác định rõ Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội. Chú trọng chỉ đạo thực hiện đặt hàng, giao nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu đề xuất, tư vấn, phản biện, giám định xã hội về các chủ trương, chính sách, các vấn đề đang đặt ra trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Hai là, đẩy mạnh việc thể chế hóa các nghị quyết của Đảng thành các cơ chế, chính sách để phát huy tốt năng lực sáng tạo của đội ngũ trí thức.

Tiếp tục hoàn thiện môi trường pháp lý và tạo các điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức cống hiến, sáng tạo thông qua triển khai, thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nhằm tạo môi trường làm việc phù hợp cho đội ngũ trí thức như đã được nêu trong Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 1-11-2012, của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ CNH-HĐH trong điều kiện thị trường, định hướng XHCN và hội nhập quốc tế. Thể chế hóa và thực hiện tốt các chính sách trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức thông qua việc xây dựng chính sách, chế độ đối với trí thức, đặc biệt là chính sách đãi ngộ, trọng dụng trí thức. Tiếp tục thể chế hóa chuyển một số dịch vụ công từ các tổ chức, cơ quan nhà nước sang các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội - nghề nghiệp đảm nhận nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiện nay.

Ba là, nâng cao nhận thức chính trị và đề cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức đối với đất nước.

Trước hết, cần tăng cường đổi mới công tác tư tưởng của Đảng đối với trí thức, đặc biệt là trí thức trẻ vì lý tưởng của Đảng, của dân tộc và trách nhiệm trước xã hội; đổi mới nội dung học tập chính trị, tư tưởng với các hình thức phù hợp và đa dạng; tăng cường rèn luyện, phấn đấu, bồi đắp, phát huy những phẩm chất tốt đẹp như lòng yêu nước, tính tích cực xã hội, tính nhân văn, đạo đức và lối sống lành mạnh nhằm nâng cao trách nhiệm của đội ngũ trí thức.

Bốn là, các cấp ủy. chính quyền địa phương cần quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho trí thức và các nhà khoa học phát huy tiềm năng, thế mạnh của mình cống hiến công sức, trí tuệ cho công cuộc xây dựng đất nước.

Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh cần tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho Liên hiệp Hội địa phương thực hiện tốt vai trò vận động, tập hợp đội ngũ trí thức, các nhà khoa học ở trong và ngoài tỉnh tham gia triển khai các hoạt động tư vấn, phản biện, hoạch định chính sách; truyền thông phổ biến kiến thức, chuyển giao đưa KH&CN áp dụng vào sản xuất và đời sống, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp phát triển KT-XH, KH&CN của địa phương. Củng cố và phát triển các hội trí thức ở địa phương nhằm nâng cao vai trò tập hợp, đoàn kết, phát huy năng lực chuyên môn, khoa học, nâng cao và cập nhật tri thức, giáo dục lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm của đội ngũ trí thức. Tạo điều kiện và cơ chế để các hội trí thức thực hiện tốt vai trò tư vấn, phản biện và giám định xã hội, tham gia tích cực vào quá trình hoạch định chính sách của Đảng và Nhà nước./.