Hà Nội chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, nâng tầm vị thế Thủ đô ngàn năm văn hiến

Bối cảnh hội nhập quốc tế và yêu cầu nâng cao vị thế Thủ đô Hà Nội

Hội nhập quốc tế là xu thế khách quan, tất yếu, trở thành một trụ cột quan trọng trong đường lối phát triển đất nước của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, các quốc gia và đô thị trên thế giới không ngừng đẩy mạnh cạnh tranh, hợp tác nhằm nâng cao vị thế, thu hút nguồn lực và thích ứng linh hoạt với những thách thức mang tính toàn cầu. Những biến chuyển nhanh chóng và sâu sắc về địa - chính trị, địa - kinh tế, môi trường, khoa học - công nghệ, cùng sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đang tác động sâu sắc đến phương thức quản trị, mô hình phát triển của các đô thị lớn, trong đó có Hà Nội.

Tại Việt Nam, hội nhập quốc tế toàn diện đã được xác định là nhiệm vụ chiến lược, gắn liền với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững. Việc ký kết, thực thi hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, cùng với sự tham gia chủ động, tích cực vào các tổ chức, cơ chế hợp tác đa phương khu vực và quốc tế đã góp phần nâng cao vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Trong tiến trình đó, vai trò của các địa phương, nhất là Thủ đô Hà Nội, ngày càng được khẳng định, đòi hỏi phải phát huy cao độ tinh thần chủ động, sáng tạo trong triển khai chính sách hội nhập quốc tế theo hướng toàn diện, thiết thực và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Với vị thế là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, “đầu tàu” phát triển kinh tế - xã hội và là đại diện tiêu biểu cho hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế, Hà Nội hội tụ đầy đủ điều kiện để tiên phong trong tiến trình hội nhập quốc tế. Bên cạnh tiềm năng về nguồn nhân lực chất lượng cao và hệ thống hạ tầng ngày càng hiện đại, Hà Nội còn sở hữu bề dày văn hóa - lịch sử đặc sắc, bản sắc đô thị riêng biệt và vị thế chiến lược trong quan hệ đối ngoại của cả nước. Những yếu tố đó không chỉ tạo điều kiện thuận lợi, mà còn đặt ra ra yêu cầu khách quan đối với Hà Nội trong việc chủ động, tích cực mở rộng quan hệ đối ngoại, đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, hiệu quả, từng bước khẳng định vai trò trung tâm hội nhập quốc tế của quốc gia.

Tuy nhiên, trước những yêu cầu phát triển mới, hội nhập quốc tế của Hà Nội không chỉ dừng lại ở hoạt động trao đổi, giao lưu hay kết nối đối tác mang tính hình thức, mà cần chuyển mạnh sang giai đoạn hội nhập quốc tế toàn diện, có chiều sâu chiến lược, gắn kết chặt chẽ với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Hội nhập quốc tế phải được xác định là phương thức quan trọng để tăng cường quan hệ hợp tác, đồng thời trở thành động lực thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, bảo vệ môi trường và hướng tới phát triển bền vững. Yêu cầu đặt ra là Hà Nội cần thể hiện rõ vai trò “đầu tàu” trong đối ngoại địa phương, nghĩa là không chỉ thực hiện tốt chủ trương chung, mà còn sáng tạo trong cách tiếp cận, linh hoạt trong phương thức triển khai và chủ động tạo lập sáng kiến hợp tác mới. Song song với đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế phối hợp đa ngành trong công tác đối ngoại; nâng cao năng lực bộ máy và chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác hội nhập quốc tế; phát huy hiệu quả vai trò của hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường học và người dân trong thực hiện mục tiêu hội nhập quốc tế.

Trong giai đoạn phát triển hiện nay, việc nâng cao hình ảnh, uy tín và vị thế quốc tế của Thủ đô không chỉ là nhu cầu phát triển bên trong, mà còn là trách nhiệm chính trị, góp phần hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045. Hà Nội cần tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, hình mẫu trong hội nhập quốc tế ở cấp độ địa phương, từ đó lan tỏa động lực phát triển ra các vùng, miền và đóng góp thiết thực vào tiến trình hội nhập chung của đất nước.

Những kết quả nổi bật trong tiến trình hội nhập quốc tế của Thủ đô Hà Nội

Quán triệt và triển khai chủ trương hội nhập quốc tế toàn diện của Đảng và Nhà nước, Hà Nội đã khẳng định vai trò tiên phong, chủ động và hiệu quả trong công tác đối ngoại địa phương. Trong những năm qua, thành phố đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trên cả bình diện song phương và đa phương, trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa. Những thành tựu đó góp phần nâng cao vị thế, uy tín và hình ảnh Thủ đô trên trường quốc tế, tạo xung lực mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội và thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước.

Trong thiết lập và mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, Hà Nội đã chủ động, tích cực thúc đẩy kết nối với nhiều thủ đô và thành phố lớn trên thế giới. Tính đến nay, thành phố đã thiết lập quan hệ hợp tác chính thức với hơn 100 thủ đô và địa phương nước ngoài. Các mối quan hệ hợp tác không dừng lại ở hoạt động lễ tân ngoại giao, mà từng bước đi vào chiều sâu, thiết thực, gắn với những lĩnh vực quan trọng như quy hoạch đô thị, môi trường, giao thông, giáo dục - đào tạo, y tế, chuyển đổi số và khoa học - công nghệ. Một số chương trình hợp tác đã bước đầu mang lại kết quả tích cực, mở ra không gian mới cho liên kết phát triển đô thị và nâng cao năng lực quản trị theo hướng hiện đại, hiệu quả của Thủ đô.

Bên cạnh việc mở rộng quan hệ hợp tác, Hà Nội đã trở thành địa điểm tin cậy cho nhiều sự kiện ngoại giao quốc tế có quy mô và tầm ảnh hưởng lớn. Việc đăng cai tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần thứ hai (năm 2019) và Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 31 (năm 2022) thể hiện năng lực tổ chức và điều phối của chính quyền thành phố, góp phần quảng bá hình ảnh một Thủ đô hòa bình, thân thiện, năng động và có năng lực hội nhập quốc tế. Những sự kiện này đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng bạn bè quốc tế, qua đó khẳng định vị thế của Hà Nội như một điểm đến uy tín cho các hoạt động đối ngoại cấp cao.

Trên phương diện ngoại giao kinh tế, Hà Nội chủ động kết nối với các đối tác quốc tế nhằm thu hút đầu tư có chọn lọc, phù hợp với định hướng phát triển bền vững và chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Thông qua các hoạt động xúc tiến đầu tư, tham gia diễn đàn kinh tế đa phương và mở rộng quan hệ công - tư, thành phố đã thu hút được nhiều tập đoàn, nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, năng lượng tái tạo, tài chính và du lịch thông minh. Đến hết tháng 6-2025, Hà Nội tiếp tục duy trì vị thế là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), với tổng số vốn đạt hơn 3,677 tỷ USD, tăng gấp 2,2 lần so với cùng kỳ năm 2024, qua đó vươn lên đứng đầu cả nước ⁽¹⁾. Tính riêng trong tháng 6-2025, thành phố thu hút 799,3 triệu USD, bao gồm 27,8 triệu USD số vốn đăng ký mới, 729,8 triệu USD số vốn tăng thêm và 41,7 triệu USD số vốn góp, mua cổ phần ⁽²⁾. Lũy kế từ năm 1986 đến nay, Hà Nội đã thu hút khoảng 61,5 tỷ USD vốn FDI, với 7.710 dự án còn hiệu lực, đứng thứ hai toàn quốc về quy mô đầu tư nước ngoài ⁽³⁾. Trong số các dự án tiêu biểu, Dự án Công viên Yên Sở của Tập đoàn Gamuda (Malaysia) được bổ sung thêm 1,12 tỷ USD vốn tăng thêm, đóng góp đáng kể vào thành tích thu hút FDI của thành phố ⁽⁴⁾. Thành tựu này không chỉ phản ánh sức hấp dẫn của môi trường đầu tư Thủ đô, mà còn cho thấy sự chuyển hướng ngày càng rõ rệt sang các dự án có tính chất xanh, sạch và hiệu quả, phù hợp với mục tiêu tăng trưởng bền vững trong giai đoạn mới.

Ngoại giao văn hóa là một điểm nhấn nổi bật trong tiến trình hội nhập của Hà Nội. Thành phố đã chủ động khai thác và phát huy giá trị văn hóa - lịch sử để lan tỏa hình ảnh tới cộng đồng quốc tế. Việc được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là “Thành phố vì hòa bình” và “Thành phố sáng tạo” là minh chứng rõ nét cho nỗ lực hội nhập văn hóa - sáng tạo của Hà Nội. Thành phố thường xuyên tổ chức các sự kiện văn hóa quốc tế, như liên hoan phim, tuần lễ văn hóa các nước, lễ hội giao lưu văn hóa đa quốc gia, góp phần giới thiệu bản sắc Thăng Long - Hà Nội, đồng thời nâng cao tính kết nối, giao thoa giữa văn hóa Việt Nam với thế giới.

Đối ngoại nhân dân được quan tâm, triển khai linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Các tổ chức hữu nghị nhân dân, hội hữu nghị với các nước được kiện toàn, phát huy vai trò là cầu nối trong giao lưu văn hóa - xã hội. Nhiều hoạt động giao lưu, tọa đàm, kết nối cộng đồng quốc tế tại Hà Nội đã được tổ chức thường xuyên, góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, củng cố tình đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân Hà Nội và bạn bè quốc tế. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng môi trường đối ngoại bền vững, ổn định ngay từ cấp cơ sở, phục vụ hiệu quả mục tiêu hội nhập quốc tế toàn diện của Thủ đô.

Cùng với đó, Hà Nội từng bước đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong công tác đối ngoại, triển khai các nền tảng truyền thông số đa ngôn ngữ, thiết lập các kênh giới thiệu hình ảnh Thủ đô bằng tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nhật Bản, tiếng Hàn Quốc… Nhiều hội nghị, hoạt động xúc tiến đầu tư, hội thảo quốc tế đã được tổ chức trực tuyến, đặc biệt trong giai đoạn chịu tác động của đại dịch COVID-19, góp phần duy trì liên kết hợp tác quốc tế thông suốt, không bị gián đoạn. Minh chứng đó cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt và quyết tâm hiện đại hóa công tác đối ngoại của Hà Nội trong bối cảnh mới.

Từ những kết quả đạt được, có thể khẳng định Hà Nội ngày càng thể hiện rõ vai trò trung tâm trong tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam. Không chỉ giữ vị thế là trung tâm chính trị - hành chính của cả nước, Hà Nội còn là hình mẫu tiêu biểu về thực hiện hiệu quả công tác đối ngoại ở cấp địa phương. Những kết quả đã và đang đạt được sẽ tiếp tục tạo nền tảng vững chắc để Thủ đô chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, góp phần nâng cao vị thế quốc gia, lan tỏa giá trị Việt Nam và thúc đẩy phát triển bền vững trong thời kỳ mới.

Vững bước tiên phong trên hành trình hội nhập quốc tế

Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và thực chất, Thủ đô Hà Nội cần tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được, đồng thời chủ động, sáng tạo triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vị thế, uy tín và hình ảnh trên trường quốc tế. Những định hướng, giải pháp trong thời gian tới vừa phục vụ mục tiêu phát triển của Hà Nội, vừa góp phần trực tiếp vào tiến trình hội nhập quốc tế, qua đó nâng tầm ảnh hưởng của quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai hiệu quả các chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong tình hình mới. Hội nhập quốc tế không phải là nhiệm vụ riêng của ngành đối ngoại, mà là một bộ phận quan trọng trong tổng thể chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Vì vậy, Hà Nội cần cụ thể hóa các nội dung của Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 34-NQ/TW, ngày 9-1-2023, của Bộ Chính trị, “Về một số định hướng, chủ trương lớn triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XIII”, thành các chương trình, kế hoạch hành động phù hợp với đặc điểm, tiềm năng, thế mạnh và yêu cầu phát triển của địa phương.

Hai là, đẩy mạnh đổi mới tư duy về hội nhập quốc tế, phát huy tính chủ động, sáng tạo và nâng cao hiệu quả trong triển khai công tác đối ngoại địa phương. Thay vì chỉ tập trung vào việc mở rộng số lượng các mối quan hệ, Hà Nội cần chú trọng nâng cao chất lượng, chiều sâu và tính bền vững trong hợp tác quốc tế. Các mối quan hệ hợp tác cần được rà soát, đánh giá định kỳ, bảo đảm phù hợp với mục tiêu chiến lược xây dựng Thủ đô thông minh, hiện đại, văn minh và phát triển bền vững. Cùng với đó, Hà Nội cần chủ động đề xuất và dẫn dắt các sáng kiến hợp tác đa phương, khẳng định vai trò tích cực tại các diễn đàn và mạng lưới đô thị toàn cầu, nhất là trong những lĩnh vực có lợi thế nổi bật như văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ, môi trường, đổi mới sáng tạo và di sản.

Ba là, hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hội nhập quốc tế. Rà soát, bổ sung các quy định, quy chế phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị liên quan trong triển khai chương trình hợp tác quốc tế; xây dựng cơ chế thống nhất trong lựa chọn đối tác, ký kết thỏa thuận, giám sát thực hiện và đánh giá hiệu quả hợp tác. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị, địa phương trực thuộc Thủ đô chủ động triển khai hoạt động đối ngoại phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và tiềm năng riêng.

Bốn là, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ hội nhập quốc tế, đặc biệt là đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và cán bộ quản lý nhà nước. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, ngoại ngữ, kỹ năng làm việc trong môi trường đa văn hóa, hiểu biết pháp luật và thông lệ quốc tế cho cán bộ các cấp. Khuyến khích bố trí, luân chuyển cán bộ có kinh nghiệm thực tiễn, tư duy đổi mới và khả năng tiếp cận xu thế toàn cầu vào các vị trí then chốt về hội nhập. Song song với đó, phát huy vai trò của các viện nghiên cứu, trường đại học, chuyên gia và trí thức trong tư vấn, phản biện chính sách, đề xuất sáng kiến hội nhập quốc tế.

Năm là, gắn kết chặt chẽ hội nhập quốc tế với các mục tiêu phát triển bền vững của Thủ đô. Mỗi chương trình, dự án hợp tác cần xác định rõ mục tiêu, lộ trình, gắn với lợi ích lâu dài của thành phố và người dân. Ưu tiên các lĩnh vực như phát triển hạ tầng xanh, chuyển đổi số, giáo dục - đào tạo chất lượng cao, đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đặc biệt, việc tiếp cận và sử dụng các nguồn lực quốc tế, như viện trợ phát triển chính thức (ODA), hỗ trợ kỹ thuật,… cần được quản lý chặt chẽ, minh bạch, hiệu quả, bảo đảm tính bền vững.

Sáu là, đẩy mạnh truyền thông đối ngoại và xây dựng thương hiệu thành phố. Hà Nội cần xây dựng chiến lược truyền thông đối ngoại bài bản, có định hướng; khai thác hiệu quả các nền tảng số, mạng xã hội và báo chí quốc tế để quảng bá hình ảnh một Thủ đô ngàn năm văn hiến, hiện đại, sáng tạo, năng động, thân thiện. Việc giới thiệu giá trị văn hóa, lịch sử, con người, môi trường đầu tư - kinh doanh, tiềm năng du lịch và chất lượng sống đô thị sẽ góp phần củng cố hình ảnh, gia tăng niềm tin và thiện cảm của bạn bè quốc tế, nâng cao sức hấp dẫn và uy tín của Hà Nội trong hợp tác song phương và đa phương.

Bảy là, phát huy vai trò của cộng đồng trong hội nhập quốc tế. Hội nhập cần sự tham gia rộng rãi của toàn xã hội, trong đó có doanh nghiệp, giới trí thức, tổ chức xã hội, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài và người dân Thủ đô. Tạo điều kiện để doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và tiêu chuẩn quốc tế. Các trường đại học, viện nghiên cứu đẩy mạnh kết nối với đối tác quốc tế trong đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Đồng thời, tăng cường đối ngoại nhân dân để củng cố cầu nối hữu nghị, hiểu biết và đoàn kết giữa nhân dân Hà Nội với nhân dân các nước.

Tám là, chủ động ứng dụng công nghệ số và đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác hội nhập. Tiếp tục triển khai hiệu quả các mô hình ngoại giao số, xây dựng nền tảng dữ liệu phục vụ đối ngoại địa phương, mở rộng các hình thức hội nghị, hội thảo, xúc tiến đầu tư trực tuyến và kết nối linh hoạt khác. Việc ứng dụng công nghệ số không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực, mà còn tăng tính chủ động, mở rộng không gian hội nhập, tiếp cận nhanh hơn với các đối tác trên toàn cầu.

Nhìn tổng thể, với nền tảng vững chắc từ những thành tựu hội nhập quốc tế đã đạt được, cùng với định hướng chiến lược sáng suốt và hệ thống giải pháp đồng bộ, Hà Nội có đầy đủ cơ sở và niềm tin để tiếp tục giữ vững vai trò tiên phong trong hội nhập quốc tế ở cấp địa phương. Đây vừa là nhiệm vụ phát triển riêng của Thủ đô, vừa là trách nhiệm chính trị quan trọng, góp phần trực tiếp vào việc hiện thực hóa khát vọng xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045. Việc nâng cao vị thế, uy tín và hình ảnh của Hà Nội trên trường quốc tế sẽ là động lực lan tỏa, thúc đẩy sự gắn kết, hợp tác và sáng tạo, qua đó củng cố sức mạnh tổng hợp quốc gia, nâng tầm ảnh hưởng và khẳng định dấu ấn Việt Nam trong cộng đồng quốc tế./.

---------------------------

(1) Minh Anh: “Hà Nội thu hút FDI đạt hơn 3,67 tỷ USD trong 6 tháng”, Chuyên trang Thủ đô Hà Nội, Báo Điện tử Chính phủ, ngày 3-7-2025, https://thanglong.chinhphu.vn/ha-noi-thu-hut-fdi-dat-hon-367-ty-usd-trong-6-thang-103250703103952681.htm

(2) Minh Anh: “Hà Nội thu hút FDI đạt hơn 3,67 tỷ USD trong 6 tháng”, Tlđd

(3) Vũ Quang Đán: “Bảy tháng năm 2025: Hà Nội giữ vững đà tăng trưởng nhờ nguồn vốn FDI”, VCCI, ngày 6-8-2025, https://vcci.com.vn/tin-tuc/bay-thang-nam-2025-ha-noi-giu-vung-da-tang-truong-nho-nguon-von-fdi

(4) Huy Anh - Tram Anh: “Foreign capital into Hanoi doubled in H1/2025” (Tạm dịch: Dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Hà Nội tăng gấp đôi trong 6 tháng đầu năm 2025), Hanoitimes, ngày 3-7-2025, https://hanoitimes.vn/foreign-capital-into-hanoi-doubled-in-h1-2025.757490.html