Tham dự và chủ trì Hội thảo, có các đồng chí: Nguyễn Xuân Tiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng; PGS, TS. Đoàn Minh Huấn, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; TS. Phạm S, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Lâm Đồng; PGS, TS. Vũ Văn Hà, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản. Tham dự Hội thảo còn có, các đồng chí là lãnh đạo, quản lý, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, các doanh nghiệp du lịch lữ hành ở các tỉnh, thành phía Nam quan tâm đến lĩnh vực này; đặc biệt có các chủ trang trại, nông trại đạt chuẩn du lịch canh nông của tỉnh Lâm Đồng.

Quang cảnh Hội thảo

Phát biểu chào mừng Hội thảo, TS. Phạm S nhấn mạnh: Du lịch canh nông là một trong những giải pháp tạo sản phẩm mới, tăng thời gian lưu trú của du khách. Thông qua du lịch canh nông, các cơ quan quản lý nhà nước và các công ty lữ hành nắm được nhu cầu của du khách để hoàn thiện tạo sản phẩm độc đáo phục vụ du khách mà không phải tốn nhiều chi phí. Khẳng định hiệu quả về lĩnh vực này tại địa phương, TS. Phạm S cho biết, các điểm du lịch canh nông rau thủy canh phường 5, thành phố Đà Lạt; Công ty cổ phần sinh học Rừng Hoa; Công ty cổ phần chè Cầu Đất hằng năm đón trên 1 triệu lượt khách, lớn nhất các điểm du lịch canh nông ở Việt Nam và tương đương với một số điểm du lịch nông nghiệp trên thế giới. Vì vậy, TS. Phạm S cho rằng, việc tổ chức Hội thảo với chủ đề “Phát triển du lịch gắn với nông nghiệp bền vững: Thực trạng và giải pháp” là việc làm rất cần thiết, quan trọng, có tính mới trong điều kiện hiện nay, phù hợp với xu thế thời đại.

Làm rõ tiềm năng, lợi thế và khó khăn, thách thức

Báo cáo Đề dẫn tại Hội thảo, PGS, TS. Đoàn Minh Huấn cho biết: Ở Việt Nam, du lịch nông nghiệp phát triển trên mọi miền đất nước, như vùng Tây Bắc, đồng bằng sông Hồng, duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long và miền Đông Nam Bộ. Loại hình du lịch nông nghiệp ở Việt Nam phát triển song song với loại hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và đều gắn với nông nghiệp, nông thôn. Bởi vậy, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến phát triển du lịch, thể hiện qua việc ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 16-01-2017, của Bộ Chính trị (khóa XII) “Về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”. Trên cơ sở đó, các địa phương có lợi thế về phát triển du lịch gắn với phát triển nông nghiệp bền vững đã ban hành nghị quyết, kế hoạch cụ thể để triển khai thực hiện và đã gặt hái được những kết quả khả quan, trong đó có các tỉnh, thành: Lâm Đồng, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, An Giang, Đồng Tháp, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ... Mỗi địa phương đã tận dụng tốt lợi thế so sánh để phát triển du lịch gắn với nền nông nghiệp bền vững, gắn với làng nghề truyền thống, tăng thu nhập cho các nông hộ, giải quyết được nhiều lao động nông thôn.

PGS, TS. Đoàn Minh Huấn đọc Báo cáo Đề dẫn Hội thảo

PGS, TS. Đoàn Minh Huấn chỉ rõ, bên cạnh những kết quả đạt được, mô hình du lịch canh nông vẫn còn một số hạn chế và thách thức đặt ra cần phải khắc phục, trong đó phải kể đến việc phát triển mô hình du lịch canh nông ở một số địa phương mang tính tự phát, chưa thực hiện theo quy hoạch; nguồn nhân lực còn thiếu và yếu; chưa thu hút được nhiều vốn đầu tư... Bởi vậy, nhằm góp phần tổng kết phát triển mô hình du lịch gắn với phát triển nông nghiệp bền vững, PGS, TS. Đoàn Minh Huấn đề nghị Hội thảo tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản: Qua thực tiễn phát triển mô hình du lịch canh nông, chúng ta thấy được những kết quả đạt được nổi bật là gì? Ở mỗi tỉnh, thành đã phát hiện được những mô hình nào hay, hiệu quả đáng được tổng kết và nhân rộng? Việc kết hợp loại hình du lịch canh nông gắn với phát triển loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng như thế nào? Điều kiện nào để đẩy mạnh loại hình du lịch gắn với phát triển nông nghiệp bền vững? Những khó khăn, hạn chế với những nguyên nhân nào trong quá trình triển khai thực hiện loại hình du lịch canh nông trong thời gian qua cần phải khắc phục. Phân tích, đánh giá để nhận diện bài học kinh nghiệm hữu dụng cho phát triển loại hình du lịch canh nông ở từng địa phương. Đề xuất giải pháp phù hợp với điều kiện thực tiễn nhằm phát triển hiệu quả loại hình du lịch canh nông trong thời gian tới; đồng thời, đề xuất kiến nghị đối với Đảng và Nhà nước nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các địa phương phát triển nhanh và hiệu quả loại hình du lịch canh nông trong thời gian tới.

Tiếp đó, trong phần trao đổi, thảo luận, các đại biểu đã đi sâu đánh giá thực trạng phát triển du lịch gắn với nông nghiệp của địa phương, vùng và một số tỉnh, thành ở khu vực miền Nam.

Theo TS. Dương Văn An, Phó Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận, Bình Thuận có sự đa dạng về địa hình, thổ nhưỡng, tài nguyên, sản phẩm nông nghiệp, tiêu biểu và đặc trưng là thanh long. Cùng với việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, Bình Thuận có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch gắn với nông nghiệp bền vững. Hay tại Bến Tre, đồng chí Trần Ngọc Tam,

 Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bến Tre cho biết, với thế mạnh phát triển kinh tế vườn, kinh tế biển và đặc thù là tài nguyên du lịch nhân văn và sinh thái, kết hợp với làng nghề truyền thống, để phát triển mô hình du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới hướng đến phát triển du lịch cộng đồng, du lịch có trách nhiệm, tỉnh đã xây dựng nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện cho các địa phương tập trung đầu tư những dự án hạ tầng; tăng cường công tác chuyển giao, ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng cao, sạch, an toàn với mẫu mã đẹp để phục vụ cho khách du lịch. Còn tại Cà Mau, đồng chí Lê Thanh Triều, Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh chia sẻ: Tỉnh có hệ sinh thái rừng Cà Mau được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới và là Khu RAMSA duy nhất đến thời điểm này của toàn khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Cà Mau còn là tỉnh có nguồn tài nguyên du lịch nông thôn, nông nghiệp phong phú… Dưới góc độ doanh nghiệp làm du lịch, Thạc sĩ Thái Doãn Hồng, Giám đốc Công ty du lịch Thanh Thanh cho rằng, xu hướng khách du lịch, đặc biệt là du khách nước ngoài luôn tìm đến những điểm du lịch mang tính mạo hiểm, đồng quê, nơi vẫn giữ được vẻ đẹp hoang sơ.

Đáng chú ý, Lâm Đồng là tỉnh phát triển nổi bật hơn cả về phát triển du lịch gắn với nông nghiệp, khẳng định cho vấn đề này, ông Trần Huy Đường, Giám đốc Công ty TNHH trang trại Langbiang Farm chia sẻ: Bản thân Công ty ông làm về nông nghiệp, nhưng mới bước sang hoạt động du lịch gần 1 năm nay. Thuận lợi thì ít, nhưng khó khăn thì nhiều, đó là khi kết hợp làm du lịch gắn với nông nghiệp hiện nay ở Lâm Đồng hầu hết là tự phát, thiếu kinh nghiệm, nên khách chưa thỏa mãn khi đến thưởng ngoạn. Bởi vậy, ông Trần Huy Đường đi theo hướng khác biệt trong đầu tư và kinh doanh, đó là ông vừa trồng rau, củ, quả, hoa kết hợp với mô hình cà phê để du khách đến tham quan và mua trái cây, rau tại vườn…. nên thu nhập hàng chục tỷ đồng/năm.

Tuy nhiên, cùng với việc nêu bật những kết quả đạt được ban đầu, ý kiến của các đại biểu đều nhận thấy hạn chế, khó khăn chung là: Sản phẩm du lịch sinh thái nông nghiệp hiện nay ở các tỉnh, thành phía Nam chưa như mong đợi, chủ yếu là tự phát, dịch vụ mở rộng còn nghèo nàn, chất lượng thấp, mới đáp ứng nhu cầu của du khách ở mức đơn giản. Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất phụ trợ tại nhiều điểm du lịch sinh thái nông nghiệp chưa được quan tâm đầu tư. Thiếu sự liên kết giữa người dân, doanh nghiệp làm du lịch, lữ hành và cơ quan nhà nước, nên việc quảng bá, xúc tiến du lịch còn hạn chế, thiếu chuyên nghiệp, chưa đạt hiệu quả; nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. Hệ thống cơ sở lưu trú chưa đáp ứng điều kiện phục vụ du khách, chưa có nhiều nhà hàng chuyên phục vụ khách du lịch, đặc biệt là khách đoàn. Doanh thu từ du lịch nông nghiệp còn thấp. Mức độ tham gia của người dân chưa nhiều, chủ yếu mang tính tự phát. Mô hình du lịch gắn với nông nghiệp chưa phát triển mạnh.

Cần tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp

Đồng chí Nguyễn Xuân Tiến phát biểu kết luận Hội thảo

Để du lịch nói chung, du lịch gắn với nông nghiệp phát triển tương xứng với tiềm năng, lợi thế, ý kiến của các đại biểu cho rằng cần tiến hành đồng bộ các giải pháp, đó là: Các tỉnh, thành cần tích cực triển khai thực hiện tốt các chính sách của Trung ương, địa phương; đồng thời xây dựng cơ chế chính sách mang tính đặc thù, có tính khả thi cao, nhất là chính sách ưu đãi về đất đai, thuế, nguồn vốn… để khuyến khích đầu tư, tạo dựng các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung tiêu biểu, các mô hình du lịch quy mô nhỏ, vừa; đồng thời có cơ chế hỗ trợ đào tạo nhân lực, nâng cao kỹ năng tổ chức, điều hành hoạt động du lịch cho các doanh nghiệp, tổ chức và hộ gia đình làm du lịch. Bên cạnh đó, chú trọng lựa chọn xây dựng và phát triển mô hình du lịch gắn với nông nghiệp, nông thôn không tràn lan, phải tập trung phát triển mô hình hoạt động, những sản phẩm mang tính đặc trưng, đặc thù của từng vùng quê của địa phương, có tính hấp dẫn cao đối với du khách hoặc ở những vùng khác không có. Đồng thời, cần quan tâm đến yếu tố chất lượng dịch vụ và giá cả của các dịch vụ; vấn đề vệ sinh môi trường ở nông thôn; vấn đề cung cấp dịch vụ để thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao của du khách, không phải theo xu hướng mình có cái gì, phục vụ cái đó.

Các đại biểu nhấn mạnh, cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến, giới thiệu rộng rãi về hoạt động du lịch và mô hình, sản phẩm du lịch của địa phương bằng nhiều hình thức, trong đó chú trọng phát huy vai trò của các phương tiện thông tin đại chúng, hoạt động hội thảo, triển lãm, hội chợ... Tích cực tổ chức các đợt tập huấn, hội thảo về hoạt động du lịch và mô hình du lịch các địa phương, bộ, ngành tổ chức; tăng cường tổ chức tập huấn, hội thảo tại địa phương (kể cả quy mô cấp tỉnh, cấp huyện), nhằm trao đổi các kinh nghiệm, tổng hợp các ý kiến đóng góp của các địa phương, của các nhà khoa học, các nhà xã hội học và các chuyên gia về văn hóa, lịch sử, du lịch để xây dựng, củng cố và phát triển mô hình du lịch, tổ chức hoạt động du lịch gắn với nông nghiệp, nông thôn hiệu quả và bền vững. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa trong đầu tư phát triển du lịch gắn với nông nghiệp, nông thôn thông qua việc tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức ngoài Nhà nước, hộ gia đình, cộng đồng dân cư và các tổ chức, cá nhân ngoài nước tham gia đầu tư xây dựng mô hình và tổ chức điều hành hoạt động du lịch, đồng thời tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư trong việc tiếp cận các nguồn tín dụng ưu đãi. Thực hiện tốt công tác đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch, thực hiện chuẩn hóa nguồn nhân lực này từ kiến thức, kỹ năng về du lịch. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào các khâu trong chuỗi hoạt động du lịch; tăng cường đầu tư, hoàn thiện hệ thống dữ liệu thông tin về du lịch gắn với nông nghiệp, nông thôn gắn kết vào hệ thống dữ liệu, thông tin chung của ngành du lịch cả nước.

Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Tiến khẳng định, sau một buổi làm việc tích cực, khẩn trương, Hội thảo đã đạt được những kết quả rất đáng trân trọng, qua đó cùng với việc khẳng định vai trò, tầm quan trọng và tính tất yếu của phát triển du lịch gắn với nông nghiệp bền vững, các đại biểu đã chỉ ra mô hình du lịch nông nghiệp vẫn còn một số hạn chế và thách thức đặt ra cần phải khắc phục. Các ý kiến tham luận cũng rút ra được những bài học kinh nghiệm có giá trị thiết thực trong quá trình phát triển du lịch nông nghiệp, đồng thời nêu lên một số kiến nghị, đề xuất giải pháp cần thực hiện đồng bộ để góp phần phát triển du lịch nói chung và du lịch gắn với phát triển nông nghiệp nói riêng trong thời gian tới, góp phần đưa ngành du lịch của các tỉnh, thành phía Nam nói chung và tỉnh Lâm Đồng nói riêng phát triển theo hướng bền vững, góp phần quan trọng đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước./.