Chính phủ Tây Ban Nha khẳng định trưng cầu ý dân đòi độc lập cho khu vực Catalunya là bất hợp pháp

Cảnh sát Tây Ban nha tịch thu các hòm phiếu tại một điểm bỏ phiếu ở Barcelona.

Chính phủ Tây Ban Nha khẳng định kế hoạch trưng cầu ý dân đòi độc lập cho khu vực Catalunya sẽ không diễn ra như dự kiến. Phát biểu với báo giới sau cuộc họp nội các hàng tuần ngày 29-9, người phát ngôn Chính phủ Tây Ban Nha Inigo Mendez de Vigo nhắc lại lập trường của chính phủ coi cuộc trưng cầu ý dân này là vi phạm pháp luật.

Cùng ngày, Liên minh châu Âu (EU) đã bác bỏ việc giúp đỡ làm trung gian cho căng thẳng giữa Chính phủ Tây Ban Nha và chính quyền địa phương Catalunya. Phát biểu tại hội nghị cấp cao EU tại Estonia, Chủ tịch Nghị viện châu Âu Antonio Tajani nêu rõ đây là "một vấn đề của Tây Ban Nha mà chúng tôi không thể can thiệp nhiều. Đây là một vấn đề tôn trọng luật pháp Tây Ban Nha mà những người dân Tây Ban Nha phải tự giải quyết". Tuyên bố này được đưa ra sau khi giới chức Catalunya đề nghị EU làm trung gian tháo gỡ tình trạng căng thẳng hiện nay với chính quyền trung ương Madrid trước thềm trưng cầu dân ý. Ông Tajani nhấn mạnh lập trường của EU ủng hộ Chính phủ Tây Ban Nha bởi về mặt pháp lý, chính quyền trung ương Madrid hoàn toàn đúng và điều quan trọng là phải có một cuộc đối thoại cấp chính trị sau ngày 02-10. Quan chức EU này nhấn mạnh Catalunya sẽ bị xóa tên trong liên minh này nếu vùng này tuyên bố độc lập.

Trước đó, ngày 07-9, Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha đã đình chỉ luật trưng cầu ý dân được cơ quan lập pháp vùng Catalunya thông qua ngày 06-9, qua đó ngăn chặn vùng này tiến hành trưng cầu dân ý về việc tách khỏi Tây Ban Nha. Bên cạnh đó, Tổng công tố Tây Ban Nha Jose Manuel Maza cho biết giới lãnh đạo vùng Catalunya sẽ bị truy tố vì các kế hoạch tổ chức trưng cầu ý dân và toàn bộ hồ sơ, giấy tờ hoặc phương tiện chuẩn bị cho hoạt động bất hợp pháp này sẽ bị thu giữ.

Trong một động thái nhằm ngăn chặn cuộc trưng cầu dân ý cho vùng lãnh thổ ở Đông Bắc Tây Ban Nha, ngày 28-9, cảnh sát nước này đã thu giữ hơn 6 triệu lá phiếu và phong bì cùng một trăm hòm phiếu ở Catalunya. Ngoài việc thu giữ các hiện vật như phiếu bầu, hòm phiếu cùng các tranh cổ động, cảnh sát Tây Ban Nha cũng đã bắt giữ nhiều nhân vật chủ chốt trong kế hoạch trưng cầu ý dân, tuy nhiên, những người này sau đó được trả tự do để tiếp tục điều tra. Hiện các trang web quảng bá trưng cầu ý dân đã bị đóng cửa. Hàng nghìn cảnh sát được triển khai tại các điểm bỏ phiếu để ngăn chặn người dân tiếp cận những khu vực này.

Liên quan vấn đề an ninh, an toàn tại Tây Ban Nha trong những ngày cuối tuần, nhiều nước châu Âu đã khuyến cáo công dân của mình thận trọng tới Catalunya. Trong số các nước này có Đức, Hà Lan, Pháp, Ba Lan...

Ngày 01-10, chính quyền trung ương Tây Ban Nha lại lên tiếng kêu gọi Thủ hiến vùng Catalunya Carles Puigdemont chấm dứt cuộc trưng cầu ý dân bất hợp pháp về độc lập của vùng lãnh thổ này, trong bối cảnh lực lượng cảnh sát đã phải can thiệp để ngăn chặn cuộc bỏ phiếu diễn ra cùng ngày.

Đại diện chính quyền trung ương Tây Ban Nha tại vùng lãnh thổ Catalunya Enric Millo nêu rõ "ông Puigdemont và nhóm của ông phải chịu trách nhiệm hoàn toàn" nếu không chấm dứt tình huống này.

Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha trước đó đã ra phán quyết cuộc trưng cầu ý dân tại Catalunya về độc lập của vùng lãnh thổ này là bất hợp pháp và đã chỉ thị cảnh sát tịch thu tất cả các phương tiện cho cuộc trưng cầu này.

Ông Millo chỉ trích mạnh mẽ lực lượng cảnh sát vùng Catalunya vì không đóng cửa các điểm bỏ phiếu. Ông cho rằng quan điểm chính trị đã lấn át sự chuyên nghiệp của cảnh sát vùng Catalunya. Ông nhấn mạnh mục đích duy nhất của chiến dịch này là đảm bảo cuộc trưng cầu bất hợp pháp không diễn ra và người dân Tây Ban Nha cùng người dân Catalunya có thể tiếp tục chung sống hòa bình và tự do như 40 năm qua.

Theo hãng thông tấn EFE của Tây Ban Nha, hơn 100 người đã tập trung ngăn chặn cảnh sát vào điểm bỏ phiếu nơi Thủ hiến Puigdemont dự định đến bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu. Cảnh sát đã phá cửa vào điểm bỏ phiếu này để lục soát tìm hòm phiếu và lá phiếu.

Nguồn tin trên cho biết ông Puigdemont đã bỏ phiếu tại một địa điểm khác. Trên mạng xã hội Twitter, chính quyền Catalunya cũng đăng ảnh ông Puigdemont đã bỏ phiếu tại Cornella del Terri, thuộc tỉnh Girona.

Cùng ngày, các nguồn tin từ Catalunya cho biết cảnh sát chống bạo động của Tây Ban Nha đã bắn đạn cao su vào người biểu tình bên ngoài điểm bỏ phiếu trên đường Barcelona khi họ cản trở xe của Cảnh sát Quốc gia rời đi sau khi tịch thu các hòm phiếu. Nguồn tin y tế xác nhận 337 người đã bị thương trong các vụ đụng độ, trong đó có 11 nhân viên an ninh.

Cáo buộc Tây Ban Nha sử dụng bạo lực phi lý

Theo Reuters và AFP, ngày 01-10, lãnh đạo vùng Catalunya (Tây Ban Nha) Carles Puigdemont cáo buộc chính quyền Tây Ban Nha sử dụng hành động bạo lực "một cách phi lý, không cân xứng và vô trách nhiệm” trong chiến dịch trấn áp cuộc trưng cầu dân ý đòi độc lập của khu vực này.

Phát biểu với báo giới, ông Puigdemont nhấn mạnh việc cảnh sát Tây Ban Nha sử dụng dùi cui, đạn cao su và bạo lực nhằm ngăn chặn cuộc bỏ phiếu vốn bị chính quyền trung ương coi là bất hợp pháp, cho thấy “một hình ảnh bên ngoài đáng sợ của Tây Ban Nha."

Lãnh đạo Catalunya cho rằng: “Hành động bạo lực một cách phi lý, không cân xứng và vô trách nhiệm của nhà nước Tây Ban Nha không những không thể ngăn chặn nguyện vọng bỏ phiếu của người dân Catalunya, mà chỉ càng xác định rõ ràng tất cả những hoài nghi mà chúng tôi phải giải quyết ngày hôm nay."

Cơ quan khẩn cấp Catalunya cho biết cho đến nay chiến dịch trấn áp của cảnh sát quốc gia đã khiến gần 40 người bị thương, trong đó có chín người phải nhập viện.

Biểu tình phản đối cuộc trưng cầu ý dân bất hợp pháp tại Catalunya

Biểu tình phản đối cuộc trưng cầu ý dân bất hợp pháp tại Catalunya.

Ngày 30-9, hàng nghìn người dân Tây Ban Nha đã xuống đường tham gia cuộc biểu tình quy mô lớn ở thủ đô Madrid nhằm bày tỏ sự phản đối đối với cuộc trưng cầu ý dân bất hợp pháp về vấn đề độc lập của vùng lãnh thổ Catalunya ở Đông Bắc nước này.

Những người biểu tình đã tập trung tại quảng trường Plaza de Cibeles, giương cao quốc kỳ Tây Ban Nha và hô vang: "Catalunya là một phần của Tây Ban Nha!", và "Tôi là người Tây Ban Nha". Một số người thậm chí còn kêu gọi bắt giam Thủ hiến Catalunya Carles Puigdemont - người đã cam kết thúc đẩy một cuộc trưng cầu ý dân về vấn đề độc lập vào ngày 01-10 bất chấp Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha khẳng định một cuộc trưng cầu như vậy là vi hiến.

Trước đó, Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy đã kêu gọi lãnh đạo vùng Catalunya hủy bỏ cuộc trưng cầu ý dân, đồng thời khẳng định "vẫn còn thời gian" để tránh làm cho vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn. Ông Rajoy cũng hối thúc các chính trị gia vùng Catalunya phải tuân thủ luật pháp, chấm dứt mọi hành vi bất tuân dân sự và ngừng các hành động quá khích khiến tình hình leo thang căng thẳng. Trong khi đó, Tổng Công tố Tây Ban Nha tuyên bố Thủ hiến Puigdemont có thể bị bắt giữ vì tội bất tuân dân sự, lạm dụng quyền lực và sử dụng sai công quỹ vào công tác chuẩn bị cho cuộc trưng cầu ý dân.

Bất chấp những lời kêu gọi và cảnh báo trên, tình hình tại Catalunya vẫn chưa hề có dấu hiệu hạ nhiệt. Thủ hiến Catalunya vẫn kêu gọi người dân vùng này đi bỏ phiếu bất kể điều gì xảy ra. Chính quyền Catalunya thậm chí còn tuyên bố đã thiết lập 17.000 điểm bỏ phiếu trên khắp vùng lãnh thổ này. Đây được coi là một trong những cuộc khủng hoảng chính trị lớn nhất tại Tây Ban Nha kể từ sau khi nước này khôi phục nền dân chủ vào năm 1975.

Đóng cửa hầu hết trụ sở được trưng dụng làm điểm bỏ phiếu trưng cầu ở Catalunya

Trong các nỗ lực ngăn chặn cuộc trưng cầu dân ý, Bộ Nội vụ Tây Ban Nha ngày 30-9 cho biết hầu hết các trụ sở công quyền có thể được trưng dụng làm các điểm bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu ý dân bất hợp pháp về vấn đề độc lập của vùng lãnh thổ Catalunya ở Đông Bắc nước này đã bị đóng cửa.

Bộ Nội vụ cho biết lực lượng an ninh Tây Ban Nha đã thực thi chỉ thị của tòa án, đóng cửa ít nhất 2.300 trụ sở công quyền có thể được trưng dụng làm các điểm bỏ phiếu cũng như tiến hành kiểm tra các trụ sở đang bị các tổ chức ủng hộ độc lập chiếm đóng trái phép. Tuy nhiên, những người tập trung chiếm đóng bên trong các trụ sở trên, hầu hết là người già và trẻ nhỏ, đã cản trở nhiệm vụ của lực lượng an ninh.

Cùng ngày, Thủ hiến Catalunya Puigdemont đã kêu gọi “một sự hòa giải” nhằm giải quyết những xung đột “nghiêm trọng” giữa chính quyền Catalunya và chính phủ trung ương Tây Ban Nha.

Theo người phát ngôn chính quyền vùng Catalunya Jordi Turull, bất chấp chiến dịch ngăn chặn của lực lượng an ninh cũng như những trở ngại về kỹ thuật, cuộc trưng cầu diễn ra với 73% trong tổng số 6.000 điểm bỏ phiếu đã mở cửa. Giới chức Catalunya cho biết nhà chức trách đã in những lá phiếu mới sau khi 5 triệu lá phiếu bị cảnh sát tịch thu./.