TCCSĐT - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam đã kết thúc tốt đẹp chuyến thăm hữu nghị chính thức nước CHDCND Lào, theo lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Volachith. Chuyến thăm lần này có ý nghĩa đặc biệt; là dịp để hai nhà lãnh đạo cao nhất của hai nước trao đổi, thống nhất về các định hướng, chủ trương, biện pháp lớn về hợp tác giữa hai Đảng, hai nước trong cả nhiệm kỳ, nhằm đưa quan hệ đặc biệt Việt - Lào ngày càng đi vào chiều sâu, chất lượng và hiệu quả.
Đối thoại chiến lược cấp Thứ trưởng Ngoại giao - Quốc phòng lần thứ 4 giữa Việt Nam và Australia

Ngày 21-11-2016, Việt Nam và Australia đã tổ chức Đối thoại chiến lược cấp Thứ trưởng Ngoại giao - Quốc phòng lần thứ tư tại Hà Nội. Đoàn Việt Nam do Thượng tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Đình Quý làm Trưởng đoàn. Đoàn Australia do Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Rebecca Skinner và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Gary Quinlan làm Trưởng đoàn.

Tại đối thoại, hai bên đã ghi nhận những bước phát triển mạnh mẽ trong quan hệ song phương thời gian qua; đồng thời tái khẳng định vai trò và vị trí quan trọng của nhau trong chính sách đối ngoại của mỗi nước; nhất trí về các biện pháp cụ thể nhằm củng cố quan hệ Đối tác Toàn diện Tăng cường; khẳng định đẩy mạnh phối hợp, hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế - thương mại - đầu tư, an ninh - quốc phòng, giáo dục - đào tạo, hỗ trợ phát triển, khoa học - công nghệ, giao lưu nhân dân, thúc đẩy hợp tác giữa Bộ Ngoại giao và Quốc phòng hai nước; trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm; nhất trí củng cố, đẩy mạnh hợp tác tại các tổ chức khu vực.

Bày tỏ quan ngại trước những điểm nóng, thách thức gay gắt về an ninh truyền thống và phi truyền thống đang nổi lên ở khu vực hiện nay, hai bên đề cao tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở khu vực; nhấn mạnh việc nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; nhất trí tăng cường chia sẻ thông tin, hỗ trợ năng lực và đẩy mạnh hợp tác chống tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, ứng phó với biến đổi khí hậu, hợp tác bảo đảm an ninh nguồn nước, sử dụng bền vững nguồn nước sông Mê Công. Đối thoại Chiến lược cấp Thứ trưởng Ngoại giao - Quốc phòng Việt Nam - Australia lần thứ 5 dự kiến tổ chức năm 2017 tại Australia.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp Nhà nước tới Italy


Từ ngày 21 đến ngày 24-11-2016, nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Italy Sergio Mattarella, Giáo hoàng Francis, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới Thủ đô Roma, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Italy thăm Tòa thánh Vatican ngày 23-11-2016.

Trong chương trình thăm nhà nước Cộng hòa Italy, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Italy Sergio Mattarella, hội kiến Chủ tịch Thượng viện Pietro Grasso, Chủ tịch Hạ viện Laura Bonldrini và Thủ tướng Italy Matteo Renzi, dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam - Italy, tiếp Lãnh đạo các đảng Dân chủ, đảng Tái lập Cộng sản và đảng Cộng sản Italy

Tại các cuộc tiếp xúc, các nhà lãnh đạo nhất trí đánh giá quan hệ hai nước đang phát triển tích cực trên mọi lĩnh vực và khẳng định quyết tâm chung đưa quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Italy đi vào chiều sâu và hiệu quả; thống nhất tăng cường trao đổi đoàn và tiếp xúc các cấp, nhất là cấp cao; triển khai các nội hàm của Kế hoạch hành động triển khai quan hệ đối tác chiến lược giai đoạn 2017 - 2018, duy trì trao đổi giữa các chính đảng, thúc đẩy giao lưu nhân dân, coi đây là nền tảng chính trị quan trọng để đưa quan hệ hai nước đi vào thực chất; nhất trí nâng kim ngạch thương mại lên 6 tỉ USD giai đoạn 2017 - 2018; tạo thuận lợi cho các mặt hàng nông nghiệp, thủy sản Việt Nam tiếp cận thị trường Italy; nhất trí xây dựng định hướng mới về hợp tác phát triển phù hợp với quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước, tập trung vào các lĩnh vực đào tạo nghề, môi trường, quản lý nguồn nước, cảnh báo lũ; nhất trí duy trì thúc đẩy hợp tác văn hóa, giáo dục - đào tạo, du lịch và đưa khoa học - công nghệ thành lĩnh vực ưu tiên hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới.

Hai bên nhất trí tăng cường chia sẻ thông tin, kinh nghiệm đấu tranh phòng chống tội phạm, tăng cường hợp tác huấn luyện, cứu hộ cứu nạn, rà phá bom mìn và công nghiệp quốc phòng cũng như trong lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; tăng cường phối hợp tại các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, ASEAN - EU, ASEM, UNESCO, tiếp tục ủng hộ lẫn nhau nhằm phát triển quan hệ của Italy với châu Á - Thái Bình Dương và tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu, trong đó chú trọng các dự án, chương trình, sáng kiến về ứng phó với biến đổi khí hậu gắn với tăng trưởng xanh; nhất trí cho rằng các tranh chấp ở Biển Đông cần phải được giải quyết bằng các biện pháp hoà bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, thực hiện đầy đủ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), đảm bảo tự do hàng hải, hàng không tại tuyến giao thương quan trọng này của thế giới.

Trong chương trình thăm Tòa thánh Vatican, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã hội kiến Giáo hoàng Francis và gặp Thủ tướng Tòa thánh Pietro Parolin

Hoan nghênh chuyến thăm của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, khẳng định đây là dịp để Việt Nam và Tòa thánh tăng cường hiểu biết lẫn nhau, qua đó thúc đẩy quan hệ hai bên, Giáo hoàng Francis đánh giá cao các thành tựu phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam và việc Việt Nam lấy ý kiến xã hội rộng rãi trước khi thông qua Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Cảm ơn những tình cảm tốt đẹp mà Giáo hoàng đã dành cho Việt Nam; bày tỏ vui mừng trước các bước tiến triển khích lệ trong quan hệ hai bên thời gian qua, Chủ tịch nước khẳng định Việt Nam luôn thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người, đồng thời không ngừng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để bảo đảm các quyền đó.

Tại các cuộc tiếp xúc diễn ra trong bầu không khí chân thành, thẳng thắn và tôn trọng lẫn nhau. Lãnh đạo hai bên đánh giá cao các đóng góp tích cực của cộng đồng Công giáo Việt Nam thời gian qua; nhất trí đánh giá quan hệ Việt Nam - Tòa thánh Vatican đã có bước tiến triển tích cực, thể hiện qua các cuộc tiếp xúc cấp cao những năm gần đây và việc hai bên duy trì đối thoại thông qua cơ chế Nhóm Công tác hỗn hợp; Giáo hoàng Francis khẳng định Tòa thánh mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt Nam. Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Giáo hoàng Francis nhấn mạnh việc Giáo hội Công giáo Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, sống tốt đời đẹp đạo, giáo dân tốt là công dân tốt; thống nhất duy trì đối thoại, tiếp xúc giữa hai bên.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị cấp cao CLV 9

Từ ngày 23 đến ngày 24-11-2016, mhận lời mời của Thủ tướng Vương quốc Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao Khu vực tam giác phát triển Campuchia-Lào-Việt Nam lần thứ 9 (CLV9) diễn ra tại Siem Reap, Vương quốc Campuchia.

Tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Hun Sen, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith đã trao đổi về tình hình, triển vọng của Khu vực Tam giác phát triển CLV và vai trò của hợp tác CLV đối với sự phát triển của mỗi nước. Các nhà lãnh đạo một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ gắn bó keo sơn 3 nước láng giềng anh em Campuchia, Lào và Việt Nam, vì sự phát triển, thịnh vượng của mỗi quốc gia và của Hiệp hội ASEAN, vì hoà bình, ổn định của khu vực. Các lãnh đạo nhất trí tăng cường kết nối giữa ba nền kinh tế cả về hạ tầng cứng, hạ tầng mềm. Thống nhất đẩy mạnh thực hiện “Kế hoạch hành động về kết nối ba nền kinh tế”. Ba nước tiếp tục phối hợp, bảo đảm môi trường an ninh - chính trị hoà bình và ổn định. Đồng thời thúc đẩy các hoạt động hợp tác về văn hoá, giáo dục, du lịch và giao lưu nhân dân trong thời gian tới.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nêu lên 7 đề xuất mới của Việt Nam liên quan đến các lĩnh vực: thực hiện mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng”; thiết lập cơ chế đối thoại định kỳ với doanh nghiệp; tăng số lượng học bổng đào tạo dạy nghề và kêu gọi Lào, Campuchia tham gia Công ước về bảo vệ và sử dụng các dòng nước xuyên biên giới và hồ quốc tế; thúc đẩy đầu tư du lịch… Thủ tướng cũng đề xuất giới thiệu Công ty Viễn thông Viettel đầu tư hiện đại hóa mạng viễn thông 3 nước bằng công nghệ 4G, hỗ trợ xây dựng Chính phủ điện tử cho 3 nước và áp dụng mức cước gọi giữa thuê bao của Viettel tại 3 nước tương đương với mức cước trong nước... Thủ tướng Campuchia và Lào đã thể hiện sự nhất trí với các đề xuất của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Kết thúc hội nghị, Thủ tướng 3 nước đã ký Tuyên bố chung, thông qua danh sách 15 dự án ưu tiên, và chứng kiến Lễ ký “Hiệp định xúc tiến và tạo thuận lợi thương mại trong khu vực tam giác phát triển CLV”. Các nhà Lãnh đạo nhất trí tổ chức hội nghị cấp cao CLV 10 tại Việt Nam vào năm 2018.

Các hoạt động bên lề hội nghị CLV


**Cùng ngày diễn ra hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có các cuộc hội đàm với Thủ tướng Campuchia Samdech Hun Sen và hội kiến Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith tại tỉnh Siem Reap.

Tại cuộc hội đàm với Thủ tướng Samdech Hun Sen, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn mong muốn củng cố và phát triển quan hệ với Campuchia theo phương châm “láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài”. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị Chính phủ Campuchia, Thủ tướng Hun Sen tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để người dân Campuchia gốc Việt được ổn định đời sống pháp lý, kinh tế, góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội của đất nước Campuchia.

Trong buổi hội kiến với Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith, hai nhà lãnh đạo đánh giá cao ý nghĩa hết sức quan trọng của chuyến thăm hữu nghị chính thức Lào của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (từ ngày 24 đến ngày 26-11), giúp đưa mối quan hệ hữu nghị truyền thống, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào lên tầm cao mới. Hai bên thống nhất tập trung hoàn thành thắng lợi Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác giữa hai Chính phủ năm 2016, tạo tiền đề thuận lợi cho việc triển khai Hiệp định hợp tác song phương Việt Nam - Lào giai đoạn 2016 - 2020.

** Nhân dịp sang tham dự hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có buổi tiếp đại diện Hội Việt kiều ở Siam Reap. Chia sẻ với những khó khăn của bà con, Thủ tướng cũng tặng bà con Việt Kiều nghèo ở Siem Reap 5 tấn gạo.

Trước khi rời Siem Reap, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng các nước Campuchia, Lào đã có cuộc gặp và làm việc thân mật. Tại đây, các nhà lãnh đạo tiếp tục khẳng định quyết tâm của 3 nước trong việc duy trì và phát huy hơn nữa cơ chế hợp tác đặc biệt Khu vực Tam giác Phát triển CLV, đáp ứng mong đợi của nhân dân 3 nước.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm hữu nghị chính thức Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào


Từ ngày 24 đến 26-11-2016, nhận lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Bounnhang Volachith, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã có chuyến thăm hữu nghị chính thức Cộng hòa Dân chủ nhân dân (CHDCND) từ ngày Lào Trong thời gian chuyến thăm, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hội đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Bounnhang Volachith; hội kiến với Thủ tướng Chính phủ Thongloun Sisoulith, Chủ tịch Quốc hội Pany Yahthotu; tiếp Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Lào Xây dựng Đất nước Saysomphone Phomvihane; Chủ tịch Hội Hữu nghị Lào - Việt Nam Vylayvong Butdakham; đến thăm các đồng chí nguyên lãnh đạo cấp cao Đảng, Nhà nước Lào; thăm và nói chuyện với cán bộ, giảng viên, sinh viên Trường Đại học Quốc gia Lào; thăm một số cơ sở kinh tế, văn hóa ở Thủ đô Viêng Chăn và tỉnh Borikhamxay.

Các cuộc hội đàm, hội kiến diễn ra trong bầu không khí thắm tình hữu nghị, đoàn kết đặc biệt và tin cậy lẫn nhau. Hai bên đã thông báo cho nhau về tình hình của mỗi Đảng, mỗi nước; trao đổi về các chủ trương, biện pháp nhằm tiếp tục đưa quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào phát triển đi vào chiều sâu, hiệu quả và thực chất; đồng thời trao đổi ý kiến về các vấn đề khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm; nhấn mạnh việc bảo vệ, giữ gìn và phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, là trách nhiệm chung của hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước, nhất là thế hệ trẻ; nhất trí tăng cường quan hệ giao lưu, hợp tác trên các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật…; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục về truyền thống quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hai nước; phối hợp tổ chức tốt các hoạt động kỷ niệm.

Hai bên nhất trí chia sẻ thông tin kịp thời và phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn quốc tế và khu vực; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn ở Biển Đông, nhất trí thúc đẩy giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982); cùng các bên liên quan thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) góp phần giữ gìn hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Nhân dịp này, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào Công trình Nhà Quốc hội tại Quảng trường Thạt Luổng, thủ đô Viêng Chăn và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tặng Công trình Trường Phổ thông Trung học tại tỉnh Borikhamxay. Hai bên đã ký kết 7 văn kiện hợp tác trên các lĩnh vực. Nhân chuyến thăm, hai bên đã ra Tuyên bố chung Việt Nam - Lào.

Việc chọn Lào là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của Tổng Bí thư Đảng ta trong nhiệm kỳ Đại hội XII là thể hiện sự coi trọng cao độ của Đảng, Nhà nước ta và nhân dân ta đối với quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào. Đây cũng là lần đầu tiên, hai Đảng tiến hành đại hội cùng vào đầu năm nay và do đó cùng bước vào một nhiệm kỳ mới trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới biến động phức tạp. Thành công của chuyến thăm một lần nữa khẳng định trong bối cảnh quốc tế mới, trước sau như một, hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước mãi mãi trân trọng, gìn giữ và phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kaysone Phomvihane, Chủ tịch Souphanouvong đặt nền móng, cùng các thế hệ lãnh đạo của hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước dày công vun đắp, coi đó là tài sản chung vô giá của hai Đảng, hai dân tộc, là quy luật tồn tại và phát triển của mỗi nước, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang dự Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ 16

Từ ngày 26 đến 27-11-2016, nhận lời mời của Tổng thống Madagascar Hery Rajaonarimampianina và Phu nhân, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Phu nhân dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 16 tại Antananarivo.

Tại Hội nghị, các nhà lãnh đạo Cộng đồng Pháp ngữ đã thảo luận các biện pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng đồng đều và phát triển có trách nhiệm, qua đó góp phần bảo đảm hòa bình, ổn định trong không gian Pháp ngữ và trên thế giới, đúng như tinh thần chủ đề của Hội nghị cấp cao lần này; thảo luận việc thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững và các cam kết theo Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu; đề ra những biện pháp cụ thể thúc đẩy việc triển khai Khung chiến lược hợp tác Pháp ngữ giai đoạn 2015 - 2022, Chiến lược thanh niên Pháp ngữ và Chiến lược kinh tế Pháp ngữ, trong đó chú trọng phát huy vai trò của phụ nữ và thanh niên. Kết thúc Hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố Antananarivo và 13 nghị quyết, đề ra các biện pháp định hướng cho các hoạt động của Cộng đồng Pháp ngữ trong thời gian tới trên các lĩnh vực hòa bình, an ninh, chống khủng bố, đa dạng ngôn ngữ và văn hóa, giáo dục, hợp tác kinh tế, phát triển bền vững, thúc đẩy đa dạng ngôn ngữ và văn hóa, y tế, năng lượng... Hội nghị đã đồng ý kết nạp New Caledonia (Pháp) làm thành viên liên kết và Argentina, Hàn Quốc và Ontario (Canada) làm quan sát viên.

Cộng đồng Pháp ngữ luôn giữ vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa của Việt Nam. Việc tăng cường quan hệ hợp tác với Cộng đồng Pháp ngữ là bước triển khai chủ trương nâng cao chất lượng, hiệu quả đối ngoại đa phương mà Đại hội Đảng XII đã đề ra. Việc Chủ tịch nước Trần Đại Quang dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao của Việt Nam tham gia Hội nghị lần này là sự kiện chính trị quan trọng, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với Cộng đồng Pháp ngữ, khẳng định Việt Nam là một đối tác tin cậy và quan trọng của nhiều nước thành viên trong Cộng đồng. Tại Hội nghị lần này, Đoàn Việt Nam đã có đóng góp tích cực và thực chất trên tất cả các vấn đề lớn của Cộng đồng Pháp ngữ; liên kết những lợi ích sát sườn, thiết thân của Việt Nam với quan tâm chung của Cộng đồng, đặc biệt là thúc đẩy thực hiện Chiến lược kinh tế Pháp ngữ, hỗ trợ các nước đang phát triển hội nhập kinh tế quốc tế, bảo đảm an ninh nguồn nước, an ninh lương thực, an ninh năng lượng... Qua đây, Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong Cộng đồng Pháp ngữ./.